Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
19TEMMUZ1994SALI CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER
Paris-MMrid
• STRASBOURG (AA) -
Fransız ve Ispanyol
denizcilerin, bahk avlama
konusunda çıkan sorunlar
yüzûnden uluslararası
sularda çatışması, Fransa ve
Ispanya arasında diplomatik
bir gerginliğe yol açtı.
Fransız Balıkçıhk Bakanı
Jean Puech, İspanyol
bahkçılann açık sularda
Fransız teknelerine
saldırmalannın bütün
uluslararası hukuk
kurallanna aykın olduğunu
belirterek, İspanya'yı
protesto ettiklerini söyledi.
Fransa'da
saMmıırkçı
I STRASBOURG (AA) -
Fransa'nın Dreux
kasabasında, yabancı
düşmanı ırkçı dazlaklar,
önce Kuzey Afrikalı gençlere
saldırdı, daha sonra da
polisle silahlı çaüşmaya girdi.
Irkçı saldırganlann, Kuzey
Afrikalı gençlere tüfeklerle
ateş etmeleri sonucu 7 kişi
yaralandı.
Çin'deselter:
100'denfaztaölü
• PEKtN(AA)-Çin'de,
şiddetli fırtınalann ardından
San Nehri'nin taştığı,
meydana gelen sellerde
100'den fazla kişinin öldüğü
bildirildi. Çin basınında dün
yer alan haberlerde, ülkenin
fırtınadan en çok etküenen
Hebei eyaletinde yüzlerce
kişinin de yaralandığı
kaydedildi.
Mitterrand
ameliyat oMu
• PARİS(AA)-
Rahatsızlanarak hastaneye
kaldınldığı bildirilen Fransa
Cumhurbaşkanı François
Mitterrand'ın ikinci kez
prostat ameliyatı olduğu
bildirildi. Associated Press
Ajansı'nın Fransız
radyosuna dayanarak
verdiği haberde, Fransa
Cumhurbaşkanı'nın
ameliyattan sonraki
durumunun iyi olduğu
bildirildi.
ABDHaiti'yi
işgaMe karartı
• D*ş Haberler Servisi -
ABD Kongresi, Haiti'deki
askeri cuntayı devirmek
amacıyla bir işgal düzenlenip
düzenlenmemesi konusunda
ikiye bölündü. Yoğun muha-
lefete karşın Beyaz Saray, iş-
gal yetkisini sonuna kadar
savunuyor. Beyaz Saray Söz-
cüsü Leon Panetta önceki
gün televizyonda yaptığı açı-
klamada VVashington'un
kendi arka bahçesinde baskı-
ya ve mülteci seline izin ver-
meyeceğini belirterek "Cun-
tanın görevden aynlmasını
sağlamak ulusal çıkarlanmız
açısından şart " dedi.
1
SSCByeniden
kuputamar
• MOSKOVA(AA)-
Ukrayna Parlamento
Başkanı AJexander Moroz,
Sovyetler Birliği'ni yeniden
kurmanın imkansız
olduğunu söyledi. Moroz,
parlamento tarafından
yayımlanan Golos Ukrayiny
(Ukrayna'nın Sesi)
gazetesinde yer alan
demecinde, "Eski SSCB
topraklan içinde birçok yeni
devletin doğduğunu ve
bunlann egemenliklerini
korumalan gerektiğini"
belirterek, "bu devletler
arasındaki ilişkiler iyi olmak
zorundadır" dedi.
karşı
• VVASHINGTON (AA) -
"Yetki alanına girme",
ABD'nin en büyük ve en
güçlü iki güvenlik ve
istihbarat kunıluşunu
birbirinedüşürdü. USNews
World Report dergisinin
verdiği habere göre ABD
Başkanı Bill Clinton'ın
Federal Soruşturma
Bürosu'nun (FBI) başına
getirdiği Louis Freeh'in,
Rusya ve Doğu Avrupa'ya
yaptığı ziyaret, Amerikan
merkezi haber alma örgütü
(CIA) yetkililerini rahatsız
etti.
Moskova'nın Eximbank'a olan borcunun 100 milyon dolarlık bölümü silah karşılığı silinecek
Türidye-RıısyasilahnazadığıANKARA (Cnmhuriyet Bürosu) -
Türkiye ve Rusya arasında, Mosko-
va'nın Eximbank'a olan yaklaşık
400 milyon dolarcivarindakı borcu-
nun bir bölümünün geri ödenmesi
konusunda uzlaşma sağlandı. Tür-
kiye Rusya'nın Eximbank'a olan
borçlannın 100 milyon dolarhk bö-
lûmünü alacağı silah karşılığında si-
lecek, kalan bir bölümünü de uzun
vadeli bir ödeme takvimine bağb
olarak alacak.
Türkiye'nin, Rusya'da 4.5 milyar
dolan bulan inşaat yatınmlanna ek
olarak sanayii yatınmlanna yönel-
mesi konusunda da görüşbirliği sağ-
landı. Başbakan Yardımcısı Murat
Karayaiçın. Ankara'da Rusya ile
yapılan görûşmelerde elde edilen so-
nuçlar bakımından iki ülke arasında
bir dönüm noktasına girildiğini söy-
ledi.
Rusya, 1 Temmuz'da yürûrlüğe
giren Boğazlar Tüziiğü konusunda-
ki rahatsızbğjnı yineledi.
Antalya'yı ziyaretini tamamla-
dıktan sonra dün kalabalık bir he-
yetle Ankara'ya gelen Rusya Başba-
kan 1. Yardımcısı Oleg Soskovets ile
Karayalçın arasındaki resmi göriiş-
Rusya Başbakan Yardımcısı Soskovets, Karayalçın tarafından karşılandı. (Fotoğraf: TARIK TINAZA Y)
meler tamamlandı. Türkiye ve Rus-
ya arasında bu sabah yapılacak gö-
rüşmelerin ardından ekonomik ve
ticari ilişkilerde vanlan uzlaşma me-
tinleriimzalanacak.
İki ülke heyetleri arasında dün ya-
pılan görüşmeler, Rusya'nın Exim-
bank'a olan 470 milyon dolar bor-
cunun geri ödenmesi konusunda çe-
tin bir pazarbğa da sahne oldu.
Buna göre Rusya'nın borcunun 190
milyon dolan, Paris Klubü uygula-
malan çerçevesinde uzun bir geri
ödeme takvimine bağlandı. Rusya,
bu miktann 90 milyon dolarhk ilk
taksidini bu yıl ödeyecek. Kalan 100
milyon dolan ise iki eşit taksitler ha-
linde 1995 ve 1996 yıllannda ödene-
cek.Türkiye'nin Rusya'dan almak
istediği ve yaklaşık 200 milyon do-
larhk bir paketi öngören silah pa-
zarlığında kısmi çözüm sağlandı.
Buna göre, Türkiye daha önceden
aldığı 60 milyon dolar tutanndaki
silah dahil 100 milyon dolar tutan-
ndaki ahmlan karşılığında Rusya'-
nın Eximbank borçlannı silecek.
Kalan yaklaşık 150 milyon dolar-
hk silah alımıyla ilgili ödeme şartlan
ise ileride müzakere edilecek. Rus-
ya, Türkiye'ye satacağı silah karşılı-
ğında nakit ödeme yapılmasında is-
rar ediyordu.
Türkiye'nin Rusya'dan alacağı si-
lahlar arasında Hindtipi helikopter-
ler, arhlı araçlar ve m.ühimmat da
bulunuyor.
Rusya'nın Türkiye'ye satmak is-
tediği MİG uçaklan ise görüşmeler-
de gûndeme gehnedi.
Boğazlar Tüzüğü
Rusya 1 Temmuzda yürûrlüğe gi-
ren ve Türkiye'nin ulusal mevzuatı
içine giren Boğazlar Tüzüğü konu-
sundaki rahatsızlığını da dünkü gö-
rüşmeler sırasında gündeme getirdi.
Rusya'nın bu konuda Türk tarafın-
dan aldığı yanıttan hoşnut kalmadı-
ğı öğrenildi.
Murat Karayalçın, Boğazlar Tü-
züğü konusunda Rusya ile bir gö-
rüşme yapılmadığmı yalrnzca her iki
ülkenin de bu konuda bilinen görüş-
lerini karşıhkh olarak birbirlerine
ifade ettiklerini söyledi.
Türkiye, "ulusal bir mevzuat" ola-
rak değerlendirdiği Tüzüğün başka
bir ülke ile müzakere edilemeyeceği-
nin alünı çiziyor.
BARIŞ PLAM GflRÜŞULÜYOR
Boşnaklar'
Planı'nıkabuletti
Dç Haberler Servisi - Bosna
Temas Grubu tarafından bu ay
başında Cenevre'de taraflara su-
nulan banş planı, dün akşam
Boşnak ve Sırp parlamentolan
tarafından görüşüldü.
Başkent Saraybosna'da top-
lanan Bosna-Hersek Parlamen-
tosu, banş planını onayladı.
Banş planının 46 ret oyuna kar-
şın 303 oyla kabul edilmesi, Hı-
rvat-Müslüman Federasyonu
Meclisi'nin planı onaylaması için
önemli bir adım oldu.
Bosnalı Sırplann tek yanh
oluşturduklan parlamento da
Pale kentinde toplandı. Top-
lanuda bir konuşma yapan Bos-
nalı Sırp lider Radovan Karadziç
uluslararası banş planı reddedıl-
diği takdirde, Sırplann savaşa
hazır olmalanru istedi.
Karadziç, planı reddetmele-
rinin, bundan sonra düşmanla-
nndan gelecek saldınya karşı
hazırhklı ohnalan anlarnına gel-
diğını açıklayarak bu durumda
düşmanlannın topraklanna gire-
rek onlan tamamen ve en kısa
zamanda yenilgiye uğratacak-
lannı söyledi. Karadziç, planın
reddi durumunda savaşın kendi
sanırlannın dışına taşabileceğinı
de ifade etti.
Bosnalı Sırp lider Karadziç.
planın kabulünün. önlerine su-
nulan iki seçenekten u
en onur-
sımı" olacağmı da sözlerine ekle-
di.
Bosna-Hersek Devlet Başkanı
AKa îzzetbegoviç ise ABD. Rus-
ya ve AB temsilcilerinden oluşan
Bosna Temas Grubu'nun
planını görüşmek üzere toplanan
Bosna Parlamentosu'nda yapuğı
konuşmada "Banş bizim
şansmuz. Savaş ise onlann" dedi.
Savaş öncesinde Boşnaklann
çoğunlukta yaşadığı geniş top-
raklann Sırplara bırakılması ne-
deniyle banş planında öngörülen
toprak bölüşümünün haksız ol-
duğunu belirten îzzetbegoviç,
kaybedilen topraklann yeniden
kazanılması için siyasi yollarla
mücadeleyi sürdürmenin banş
sayesinde mümkün olacağmı
kaydetti.
Bosna Devlet Başkanı, bu mü-
cadeleyi, "Kuşaklar sürebilecek
uzun bir mücadele" olarak nite-
lendirdi.
Hala Sırp askerlerinn kuşatması altında buhman başkent Saraybosna'da otobüsler, keskûı nişancılann bir numaralı hedefi.
Bosna'da
banş gipişimlepi Çabakr hepsonuçsuz kaldı
İki yıldır savaşın hüküm sürdüğü
Bosna-Hersek'te banş için pek çok
uluslararası girişimde bulunuldu.
Bunlardan başbcalan şöyle:
6 Nisan 1992 - AT'nin Bosna'yı bağımsız
bir devlet olarak resmen tanımasının
ardından savaş patlak verdi.
17 Temmoz - Savaşan üç tarafın liderlen
Londra'da bir araya gelerek ilk ateşkes
anlaşmasını ünzaladılar.
28 Ekim - BM Temsilcisi Cyrus Vance ve
AT temsilcisi LordChven, Bosna'nın 10
ayn özerk bölgeye bölünmesini öngören
bir plan ortaya attılar. Hırvatlar kabui
ederken Boşnak ve Sırplar reddetti.
Nisan 1993 - Bosna'nın orta ve güneybatı
kesimlerinde Boşnak-Hırvat savaşı
başladı.
12 Haziran - Banş görüşmelerinin yeni
turu başladı. Lord Owen, Vance-Owen
planının "öldüğünü" söyledi.
27 Temmuz - Cenevre görüşmelerinin
yeni turunda Sırplar ve Hırvatlar
Bosna'nın üç etnik 'mini devlet'e
bölünmesini öngören planı kabul ettiler.
Plan, Boşnaklarca reddedildi.
19 Ocak 1994 - Yeni Yugoslavya ile
Hırvatistan, ilişkilerini nonnalleştirme
karan aldılar.
23Şubat - Boşnaklarla Hırvatlar ateşkes
ilan ettiler.
18 Mart - Boşnaklarla Hırvatlar arasında
federasyon anlaşması imzalandı.
5 Temmuz-ABD, Rusya, Ingiltere,
Fransa ve Almanya dışişleri
bakanlanndan oluşan 'Temas Grubu1
.
Bosna'yı ikiye bölen plan üzerinde
anlaşmaya vardı. Planı Boşnakîar
onayladı, Sırplar ise reddetti.
INDEPENDEYTIN İDDİASI:
Iran'da
halk-ordu
çatışması• Independent gazetesi,
Necefabad'daki çatışmalarda
100 kişinin öldüğünü ileri sürdü.
Tahran yönetimi, orduda
temizlik harekatı başlattı.
Dış Haberler Servisi - İngiltere'de ya-
yımlanan The Independent gazetesi,
Iran'ın Necefabad kentinde geçen cuma
günü güvenlik güçleri ile halk arasında
çatışmalar çıktığını, çatışmalarda 100'ü
aşkın kişinin öldüğünü, 1000'den fazla
kişinin ise tutuklandığmı ileri sürdü.
Bu arada Tahran yönetiminin orduda
geniş çaplı bir temizlik harekaüna girişti-
ği bildirildi. Harekatın, yönetime karşı
bir isyan girişiminin ortaya çıkanlması
üzerine gerçekleştirildigi iddia ediliyor.
Independent gazetesinde önceki gün
yer alan haberde, Tahran'da geçen cuma
günü çıkan caüşmalann Iran basın ve
yayın organlan tarafından gjzlendiği ve
çatışmalara ilişkin haberlerin Batı ülke-
lerine bu hafta ulaştığı savunuldu.
Independent gazetesinin Paris'teki
İranlı muhabin Safa Haeri'nin imzasını
taşıyan haberde. catışmalann İran gü-
venlik güçlerinin Necefabad kenti imamı
Hüccetülislam İzadi'yi tutuklamalan
üzerine çıktığı bildirildi. Tutuklanan
İmam İzadi'nin, gözden düşerek kutsal
Kum kentinde ev hapsinde tutulan Bü-
yük Ayetullah Hüsevinali Montezari'nin
taraftan olduğu bildirihyor.
İran'ın eski dini lideri Ayetullah Hu-
meyni'nin sağhğında onun yerine geçe-
cek dini lider olarak seçilen Büyük Aye-
tullah Montezari, Irak'la savaşı ve mu-
haliflere işkence yapılmasını eleştirmesi
üzerine, Humeyni tarafından bu ma-
kamdan azledilmiş, yönetimin sıkı kont-
rolü altında Kum kentinde siyasetten
uzak bir yaşama mahkum edilmişti.
Haberde, Tahran'da siyasi tutuk-
lulann kaldığı Evin Cezaevi'nde de pat-
Iama olduğu ve ardından çıkan yangının
beş saatte söndürülebildiği kaydedildi.
Evin Cezaevi yetkilileri, olayın elekt-
rik kısa devresinin cezaevi çevresindeki
mayınlan patlatmasından kaynaklandı-
ğı ileri sürüldü.
Orduda temizlik
Bu arada, Tahran yönetimi orduda
geniş çaplı bir temizlik harekaüna girişti.
Cumhuri lslami gazetesinin haberine gö-
re, temizlik harekatı çerçevesinde 4.000
Devrim Muhafızı emekli edildi.
Tahran yönetiminin harekatının, 1979
yıhndaki 'tslam Devrimi'nden bu yana
Devrim Muhafızlan arasında girişilenen
büyük operasyon olduğu bildiriliyor.
Diplomatik gözlemciler. operasyonun
yönetime karşı bir isyan girişiminin orta-
ya çıkanlması üzerine gerçekleştiril-
diğini savunuyorlar.
Tarihi zirveye ön hazırlık niteliğindeki görüşmeler dün yapıldı
Ürdün-İsrailbanşı ınasadaIHş Haberler Servisi - Tarihi
Ürdün-İsrail göriişmeleri dün
başladı.
Dikenü teller ve mayınlar
arasında kurulan bir beyaz ça-
dırda bir araya gelen Ürdün he-
yeti başkanı Fayez Taranneh ile
Israıl heyeli başkanı Eliakim
Rubinstein el sıkışarak basına
kapah görüşmelere başladılar.
Ürdün ve İsrail zirvesine hazır-
hk niteliği taşıyan heyetler ara-
sındaki bu görüşme, Ürdün'ün
Akabe ve İsrail'in Eylat liman-
lannın kuzeyindeki smır bölge-
sinde yapıldı.
İsrail heyetinin şefı Rubinste-
in, kapah oturuma geçihneden
önce yaptığı açıhş konuşmasın-
da, her iki taraftan da 30 kişinin
katıldığj banş görüşmelerinin
46 yıldır devlet düzeyinde süren
düşmanhgı ve savaşı sona erdi-
receğini umduğunu söyledi.
Ortadoğu'da ilk kez resmi
olarak yapılan İsrail-Ürdün gö-
rüşmelerinin dünkü oturumu.
yann yapılacak İsrail Dışişleri
Bakanı Şimon Peres ile Ürdün
Başbakanı ve aynı zamanda
Dışişleri Bakanı olan Abdülse-
lam Mecali arasında yapılacak
görüşmeye hazu-hk niteliği taşı-
yor. Toplantıya dün İsrail'e ge-
lerek Ortadoğu turuna başla-
yan ABD Dışişleri Bakanı
Warren Christopber da katılı-
yor. Ürdün Kralı Hüse>in ile
İsrail Başbakanı Izak Rabin
arasındaki liderler zirvesi ise
önümüzdeki pazartesi VVas-
hington'da yapılacak.
Dünkü görüşmelerde taraf-
lar sınır, çevre, güvenhk ve su
kaynaklan konusunu ele ala-
caİc heyetlerin oluşturulması
konusunda görüşbirüğine var-
dılar.
46 yıldır süren İsrail-Ürdün
düşmanhğını sona erdirmesi
beklenen tarihi görüşmelerin
ana gündem maddesini 385.9
kilometrekarelik ihtilafh bölge
ile su sorunu olujturuyor. Ür-
dün Kızıldeniz ile Ölüdeniz ara-
sında kalan, İsrail'in 1967'deki
Ortadoğu savaşlanndan sonra
işgal ettiği bölgenin kendisine
geri verilmesini istiyor.
ABD Dışişleri Bakanı Chris-
topher, beş günlük Ortadoğu
turunun ilk durağı olan İsrail'e
dün geldi.
Arafat gözlemci istedi
Öte yandan - Filistin
Kurtuluş Örgütü (FKÖ)Jideri
Yaser Arafat. Fihstin Özerk
Bölgesi sınınndaki Erez kont-
rol noktasında İsrail güvenlik
kuvvetlerinin Filistinlilere ateş
açmasından sonra bölgeye acil
uluslararası gözlemci gönderil-
mesini istedi. İsrail ordusu, ön-
ceki günkü çatışmalar nedeniy-
le. İsrail vatandaşlannın Eriha
kenti topraklanna girişlerini
yasakladı.
Israil-Urdün
görüşmelerinin ana
gündem maddesini ihtilafh
toprakiar oluşturuyor
Urdün'ün geri
verilmesini istediği:
Tıberias Gölü
yakmmda 0.8 km2'lik
alan
Olü Deniz ile Akabe
Körfezi arasındaki
smtr boyunca uzanan
385.1 km21ik alan
En az 22 ölü, 127 yaralı var
Ârjantin'deMusevi
demeğine saldm
Dış Haberler Servisi - Arjan-
tin'in başkenti Buenos Aires'-
teki bir Musevi derneğinde
meydana gelen patlamada
ölenlerin sayısının 22'ye yûk-
seldiği, en az 127 kişinin de
yaralandığı bildirildi.
Kurtarma ekipleri tarafın-
dan verilen bilgiye göre patla-
ma sırasında yedi kath binanın
dördüncü katında 25 çocuk
derste bulunuyordu.
Cumhurbaşkanhğı Basın
Danışmanı Raul Burzaco. sal-
dm ile ilgiü olarak iki kişinin
Arjantin'den aynlmaya çahş-
tıklan sırada tutuklandığmı
bildirdi.
Tepkiler
ABD Dışişleri Bakanı War-
ren Christopber yaptığı açıkla-
mada, Musevi derneğine karşı
yapılan bu saldınnın banş düş-
manlan tarafından gerçekleşti-
rildiğini söyledi. Kudüs'te
bulunan Christopher, "Buenos
Aires'te olanlar, cesaret verici
pek çok geüşmeye rağmen,
sadece Ortadoğu'da değji; dûn-
yanın her yerinde banş düşman-
İannın bulunduğunu göstermiş-
tir"dedi.
İsrail Başbakanı tzak Rabin
de Buenos Aires'te düzenlenen
saldınyı kınadı. Saldınyı "şey-
tani" olarak nitelendiren Ra-
bin, "tki yıl önce yine aynı yer-
de İsrail Bûjükeiciliği'ne dû-
zenlenen sakJınnm acılan
unurulmadan, ferorizm bir kez
daha sivil bir hedefi >Tirmuştur"
dedi.
Hiüer, 50yılöncekisuikasttan kurtulamasaydı...Dış Haberler Servisi - Alman Nazi li-
deri AdolfHitler bazılanna göre bir"şey-
tanuı şansına" sahipti. Führer, iktidan
ele geçirdiği 1933 yıhndan, intihar ettiği
1945'e dek sayısız suikast girişiminden
"mucize kabihnden" kurtuldu. Bu giri-
şimlerden özellikle bir tanesi neredeyse
başanlı oluyordu; eğer masanın bacağı
Hitler'i korumasaydı.
Berlin'deki Alman birhklerinin ku-
mandanı Klaus von StaufTenberg'in tra-
jik biçimde sonuçlanan darbe girişimi-
nin 50. yıldönümü yann Almanya'da
törenle anılacak. Cumhurbaşkanı Ro-
man Herzog'un da katılacağı tören ön-
cesinde sorulan sonılardan belki de en
ilgincini The European dergisinden Alis-
tair Horne yöneltti: "Hitler, suikasta
kurban gitseydi ne olurdu?"
Kurdun ininde
1944 yıhnın Temmuzu'nda Hitler.
Doğu Prusya'daki üssü "Kurt İnP'nde.
üçlü güvenlik engelleri arkasında yaşı-
yordu. Hitler'le doğrudan görüşme ola-
nağına sahip birkaç kişiden biri olan Al-
bay Stauffenberg, 20 temmuz günü çan-
tasında 1 kiloluk bir bombayla üsteki
bir toplantıya katıldı. Az sonra bir ba-
Albay Klaus von Stauffenberg (solda), suikast girişiminden 5 hane uydurarak odayı terk ettiğinde
gün önceki bir törende Hitler'i izlerken. bombah çantayı masanın altında "unut-
tu". Stauffenberg,
dışan çıkıp patla-
mayı bekledi ve
her. şeyin yerle bir
olduğunu gör-
dükten sonra
yönetime el koy-
mak ve müttefik-
lerle masaya otur-
mak üzere Ber-
hn'e uçtu.
Ancak odada
kalan subaylar-
dan birisi çantayı
masanın ba-
cağının arkasına
geride kalanlann
cektikleri acı ye-
tersiz görühnüş
olacak ki, ailelere
158.18 markhk
"ceüatlık faturasT
yoilandı.
Senaryolar
HİTLER-Şeytanşana.
Ya Hitler'de
"şeytanın şansı"
olmasaydı ve dar-
beciler de biraz
daha seri ve örgüt-
lü hareket etseler-
di? Avrupa ve
telemişti. Bir söylentiye göre Hitler dünya bugünkünden farklı bir yerde mi
patlamadan sonra dışan pantolonsuz, olurdu? İşte birkaç senaryo:
saçlan tütsülenmiş, ama sağ olarak
çıktı. Ve hemen suikastçılann kesmeyi
unuttuklan telefon hatlanndan yarar-
lanarak Berlin'deki SS subaylanna dar-
becilerin tutuklanması emrini verdi.
Aynı günün akşamında Stauffenberg
ve 3 arkadaşı öldürüldü. Ertesi günlerde
başlatılan insan avında suikastla ilgjsi
olduğu belirlenenler en sert şekilde ceza-
landınldılar:
Kimisi et çengellerine asıldı. kimisi pi-
yano teliyle boğuldu.
En az 200 kişi öldürüldükten sonra
Eğer suikastçı-
lar iktidan ele geçirip savaşa son verse-
lerdi, Sovyetler Birüği 'Doğu Avrupa'nın
kurtancısı' unvanını alamaz ve Av-
rupa'nın yansmı 45 yıl boyunca hakimi-
yeti alünda tutamazdı. Böylece belki 20.
yüzyıhn ikinci yansına damgasmı vuran
"Soğuk Savaş" gerçekleşmezdi.
«•nya stfatottn mrUrtı: Eğer
darbeciler müttefıklere teslim olsalardı
banş şartlan çok daha hafıf olurdu ve
Almanya 2. Dünya Savaşı sonrasında
bu kadar büyük bir sefaletin içine düş-
mezdi.
Aynca AJmanlar Hitler'i dış güçlerin
yardımıyla değil de kendi başlanna ikti-
dardan uzaklaştırsalardı 'ulusal onurla-
n' zedelenmezdi.
Mttariı niM Hmm'n rahat Inrak-
•tzA: Bir diğer senaryoya göre ise yeni
hükümet, Hitler'in savaş alanında ka-
zandığı başanlan gözardı edemeyerek
onun genişleme pohtikasını devam etti-
rirdi.
Alman milliyetçileri, kifayetsiz poh'ti-
kaalann 1. Dünya Savaşı sonunda or-
duya yerülmediği halde silah bı-
raktırdığına inanıyor ve 'sırttan bıçak-
lanma' söylencesi, sonraki kuşaklann
üzerinde de 'Demokles'in kıbcı' gibı sal-
lanıyordu.
Örneğin Stauffenberg ekibinin Baş-
bakan adayı Leipzig Valisi Kaıi Gödeler
açıkça Avusturya, Çek Cumhuriyeti ve
Polonya koridorunun Almanya'da kal-
masından yana olduğunu söylemişti.
Bu durumdan haberdar olan müttefik-
ler de Stauffenberg'i desteklemekten
kaçınmışlardı.
Kısacası 'Operasyon Valkyrie' adıyla
bihnen darbe girişimi başanh olsaydı
belki dünyanın çehresini değiştirirdi,
ama belki de tarih yönünü değiştir-
meden akmaya devam ederdi.