Katalog

SAYFA CUMHUBİYET 19TEMMUZ1994SALI OLAYLAR VE GORUŞLER Atatürkçülük, kültürcülük, devletçilik îçişleri, Millı Eğitım gıbi bakanhklarda şenatçı kadrolaşmanın ileri noktalarda olduğunu da hesaba katarak en kötü olasılıklara göre davranmak ve önlem almak durumundayız. Prof.Dr.SİNAAKŞİN Yapılacak ış, laıklık yanbsı butun "öteki" partılenn Ataturkçuluğe tam sanlmalandır Turkıye'de şenatçı ol- ,mayan butun kesımlen bırleştırecek prtak payda Ataturkçuluktur Şenat- çıbğa karşı ortak cephe alınmab, Ataturk ılkelen sıyasette daha çok goz onunde tutulmah, yonetımdekı şenat- çı kadrolaşma onlenmebdır Bu ışın şaka goturur yanı yok Turkıye Ceza- tı, yanı dın devletmı savunmak kapat- yırolmaz. İran olmazdenıvor Bırtah- manedenıolur Onun .cın Refah ne mındırbu Şu şu nedenlerle Turkıye - ı ç ı n n e yaptılar" ıstedığını tam sovlememeve dıkkat de boyle b.r donuşum olamazdıye bır edıvor Çok eşb ev İılık ıs»tı> orlar mı ıs- tahmınde bulunulabılır Bu tahmın tu- muyle ussal bır takım sağlam gerekçe- lere de dayanıyor olabılır Martseçımlendenn bır şok yarattı Tur- kıye'de Seçımlerde onemb bır ılerleme kavdeden Refah Partısı, ulkemızde genelbkle şenatın temsılcısı sayılıvor Bu partı kendısını resmen bu bıçım- de tamınlamıvor, çunku laıklık. ana- yasal duzenımızın temel taşıdır Şena- gını Arap şevhbklen de yapıyor Yol. fabnka. baraj yapıv orlar, çolde tanm >apı\orlar ama 7 yuzvılın toplum du- zenınde yaşamava çabşıyorlar 1989"da SHP bınncı partı olup pek çok beledıyede ışbaşına geldı En Ata- turkçu partı sayılan bu partının beledı- >elen 1994'e değın, ellenne geçen bu fırsatı nasıl değerlendırdıler1 Her bele- dıvenın vapması gereken çop, su, elektnk. toplu taşıma, mezarbk. la- ğım, yol gıbı hızmetler dışında ne >ap- tılar9 Şenatçılar, oğrencı >-urtlan, va- kıflar, pansıyonlar. çeşıtlı kurslarla gençlenn kafa ve gonullenne egemen- bk kurarken beledıyeler. başta gençle- nnkı, koyden kente goçen halkın kafa ve vıcdanlannı ozgurleştırmek ıçın. onlara bılgı. kultur ve uygarlık vermek sınımlen vardır Bovle mekânlar. kı- taplıklı. spor alanlı gençlık kuluplen olarak, olanaklı olduğu olçude Halke- vı ışlevlennı ustlenmek uzere orgutle- nebılır Burava gelen gençler artık kolay kolav ortaçağın tuzağına duş- mezler. kendılennı de. başkalannı da avdınlatırlar Ders çalışma salonlan- nın yamnda başlıca gazetelen (şenatçı gazeteler dahıl) bulunduran bır gazete bır bıçımde çalışırlar Japonya veGu- nev Kore'de devlet, ıktısadı hayatta onemlı roller ustlenır Ama kalkıp da 1000 ışçı ıle çalışacak bır fabnkaya 5000 ışçı doldurursanız, yonetıalennı ehlıyetlenne gore değıl de partızanbk- lanna gore atarsanız, başka devlet ış- letmelen bu fabnkaya borçlannı odemezlerse, urunlennın fıyatlannı malıyetın altında tutarsanız. zarar ka- odasının bıle v arolması başlıbaşına bır çınılmaz olur Hükümetler isterse, dev- avdınlanma kaynağı olabılır Çunku let işletmeleri verimli çalışır;ama bunu gerçekten istemeleri şarttır. Devletçilik temıy orlar mı. hırsızlann elı kesılsın mı kesılmesın mı, eskı yazıya donulsun mü donulmesın mı, faız kalksın mı kalkmasın mı9 Sanıyonım bu konu- larda açık bır şev sovlemıvorlar Her neyse Sn Necmettin Erbakan partı- len ıkıye a>ınvor Refah Partısı \e "ötekiler". Bazı ufak partılen hesaba katmazsak bence bu doğnı sayılabıle- cek bır ayınm Refah açıkça. >a da o kadar açık olmadan ("gözlerimizin içi- ne bakın. ne demek istediğimizi anJarsı- nız" gıbısınden) Ataturkçuluğe karşıt- lığı temsıl edıv or Otekıler ıse devlet v e hukuk duzenının Ataturkçu temel va- pısını tartışma konusu yapmıy orlar Yalnız. kendılenne o> kazandıracağı- nı duşunduklen ıçın Ataturkçulukten odunler venyorlar Konuşmalannda Çenab-ı Allah dıv orlar. Cuma nama- ana gıdıvorlar. ımam-hatıp okulu açı- yorlar. şenatçı kadrolaşmaya goz yumuv orlar, vs Bunu hepsı vapıyor ve buna CHP ve ardılı (halefi) olan SHP, DSP gıbı partıler de dahıl Daha Inonu cumhurbaşkanıvken, 1948'de ımam-hatıp kurslannı, 1949"da ılahı- yatı açan, ılkokullara seçmelı dın der- sını koyan CHP ıktıdanydı MSP ıle ılk kez 1974'te karma hukumet kuran CHP ıdı Ötekiler bu volu arttırarak surdurduler Sanınm CHP de. ıktıda- ra uğradıkça. belkı daha az olçude de olsa, ımam-hatıp okullanna venılennı eklemekte kusur etmedı Demek kı odun konusunda Refah dışındakı sağ ve sol arasında daha çok bır derece far- kı var dıyebılınz Ne var kı. koşullar oyle olabılır kı, ummadığınız şey gerçekleşebıbr Eğer en uygar ulke- lerden olan Almanya'ya Nasyonal Sosyalızm, yıne benzer bır ulke olan ltalya">a faşızm, 70 yıl kadar Komu- nıst Partısı'nın yonetımınde kalan Rusya'da şımdıkı sıyasal-ıktısadı du- zen gelebılmışse, ne denb sağlam goru- nurse gorunsün toplumsal bıbmlerde hıçbır tahmıne kesın gozuyle bakama- yız Bu tur şaşırtıcı gelışmelen kaç kışı onceden tahmın edebılmıştır'1 İçışlen, Mıllı Eğitım gıbı bakanlıklarda şenat- çı kadrolaşmanın ılen noktalarda ol- duğunu da hesaba katarak en kotu olasılıklara gore davranmak ve onlem almak durumundayız Bu sıralar, ne- reye varacağı pek belb olmayan ağır bır ıktısadı bunalımdan geçıyor olma- mız her turlu kotumserlığe hak verdı- recek bır durum ortaya koymaktadır Kültürcülük Ataturkçuluğun onemb bır gereğı de kulturculukur. uygarlıkçılık. bıbm- cılıktır Atafürk ıçın fabnka açmak. demıryolu ve baraj yapmak onemlıy- dı. ama konservatuvar, unıversıte kur- mak. yenı harflen getırmek, kadınla erkeğı eşıt kılmak benkıler denb onemlıvdı Çunku Ataturkçu kalkın- ma modelı butunseldı, top>ekûndu Oysa fabnka, yol ve baraj yapmak, ışın yalnız bu yonune bakmak maddı kalkınma modebdır Bunu petrol zen- Ataturk 1930'da Serbest Fırka ve ardından da Menemen olayı şokunu yaşadıktan sonra nasıl davrandı0 Haf- talarca suren yurt gezılenyle ulkenın nabzını olçmek, olup bıtenı anlamak ıçın uğraştı Bundan sonra CHP"nın Turkocağı orgutunu devralıp Halkev- leri ve Halkodalanna donuşturerek ulkeve yaygınlaştırdığını goruyoruz (193'l-32) i 951 'de kapatıldıklannda 478 Halkevı ve 4332 Halkodası vardı Bu kuruluşlann kıtapbk. yayın, koy- culuk. halk eğıtımı, dıl-tanh-edebıvat. plastık sanatlar. tı>atro, muzık. folk- lor. spor, tunzm gıbı çeşıtlı konularda etkınlıklen vardı Ataturk'un 1930'da başını kaldıran gencıbk karşısında Halkevı ve Halkodalannın kultur ça- lışmalannı etkılı bır çare olarak gordu- eu anlaşıbvor Nıtekım karşı devrim akunlarına alet olan Demokrat Parti iktidarının, Halkevleri ve Halkodaları- nı aynı işievleri sürdurmek uzere devlet- leştirmek verine kapatması çok anlam- lıdır. (Demokrat Partı ıktıdannın obur onemlı karşı devnmcı davranışı Koy Enstıtulennı kapatmak olmuştur Gelelım yenıden beledıyelere Kaç beledıye Halkevı-Halkodası turunden avdınlanma-aydınlatma ışlen >aptı, \eniden kurulması ıçın uğraşılan Hal- kevlenne omuz verdı 0 Yapanlar kuş- kusuz olmuştur. ama korkanm bırço- ğu bu ışlen ıhmal etmışler >a da vete- nnce ılgı gostermemışlerdır Herhangı bır partı beledıvesının va da Arap şe\- hlığının yapacağı ışlerle yetınmışler- dır Örneğın. kentlenmızde oğrencıle- nn her mahallede ya da her semtte basıt ders çabşma mekânlanna gerek- gençlenmızın çoğu gazete okumak olanağından voksundur Budurumda onlenne valnızca şenatçı gazeteler ko- nursa, ya da şenat propagandası vapı- lırsa onlann bu yonde şartlanmalan doğaldır Şunu da belırtelım kı, okul- lann kıtapbk. gosten salonu. spor sa- lonu hatta spor alanı gıbı olanaklar- dan yoksun oluşu, sozunu ettığım turden kultur kuruluşlannı daha da zorunlu kılmaktadır Çunku bır oku- lun ışleyen. yeterlı bır kıtaplıktan vok- sun oluşu. bence onu okul olmaktan çıkanr, dersane durumuna duşurur Devletçilik Gelelım devletçıbğe Once devletçı- lıkten ne anladığımı belırteyım Dev- letçilik valnızca devletın sanayı, tanm, enerjı, ulaştırma gıbı alanlarda ışlet- meler kurması demek değıldır Ataturk donemınde devletın kurduğu fabnkalarda ışçılere lojman. okul, hastane. sos>al tesıs gıbı hızmetler su- nuluvor, emeklılık hakkı tanınıyordu Demek kı devletçilik hem devlet >atı- nmcıbğı. hem de sosyal devlet anlamı- nı ıçen>ordu içten ve akıllı olmalıdır. Turk halkı. bunca propagandaya karşın devletçıdır Toplumbılımcı Do- ğan Ergun "Türk Bireji Kuramına Gi- riş" başbklı kıtabında (Gerçek Y, 1991) Turk ınsanının devletçı olduğu- nu savunuyor Bır Konda araştırması- na gore (1989) secmenlenn yuzde 49, 6'sı ozelleştırmeye karşı, yuzde 21,9'u ozelleştırmeden yana, ve yuzde 28,5'- ının ıse bu konuda bır fıkn yoktur (s 68) Sanınm 1983, 1987 secımlennı ANAP ortadırekten soz ederek ka- zandı HP,SODEP. SHP'nın başanla- nnda Necdet Calp'ın "Köprûvü sattır- mam" sozunun payı olmalıdır Bence 1991 secımlennı DYP baba imgesi'yie. yeşıl kart ve 2 anahtar sozlen vererek kazandı Refah'ın yuksebşının şenat- tan çok, devletçıbk olarak algılanan adıl duzen sozune, yatınma, sanayıcı bır ıktıdar olacağı ızlenımıne bağb ol- duğunu duşunuyorum Butun bu se- çım başanlan bence devletçılığın >atı- nmcı ve sosyal devlet yonu va da >onlenyle yakından ılışkıbdır Bu ba- şanlann bırçoğunun kısmı oluşu muh- temelen seçmenın karşısında dortbaşı Bugun dunvada devletçilik aleyhın- mamur devletçı bır partı gormemesın- de her duzevde vurutulen bır kampan- den kavnaklanmaktadır va var Gazeteîer, televızyonlar, rad- volar. bıbm adamlan. sıvasetçıler SonUC Gazeteler, televızyonlar, rad- bıbm adamlan. sıvasetçıler devletçılığın kotuluklennı sayıp doku- >orlar Devletkuçulmelıymış.devletın ışletmecılığı venmsızmış. devlet ışlet- melen ozelleştınlmelıvmış Bızde de vurutuluyor bu kampan>a Ama ne Sonucu şovjeozetleyebılınm Şenat ve ortaçağ tehlıkesıne karşı Ataturk- çuluk çevresınde toplanıp saflar sıklaştınlmabdır Dıncı ıdeolojınınva- yılmasına karşı etkın ve bılınçb bır var kı. ozelleştırmenın erdemlennı sa- a > d ı n ı a n r n d , kulturculuk etkmbğı yu- v.p doken devlet adamlanmız. resmı njtuimehdır Secımlen kazanab.lmek konuklan geldığı zaman onlan ozel ıçın, ulke>ı sana>ı veyuksek teknolojı kesımın fabnkalanna değıl, ASEL- alanında ılen goturm'ek ıçın, ıçtenlıkb SAN, TUSAŞ gıbı devletın kurduğu veakıllı bırdevletçıbğı benımseyıpuy- fabnkalara goturuyorlar Devletçıbğe . _ . . . . bavıldıklan ıçın değıl. en vukşek tek- nolojı bunlarda olduğu ıçın Öte van- dan dunyanın en ılen ulkelennde bır çok ışletmedevletındır Gayet venmlı gulamak gerekır Turk halkının ışsızlı- ğı ve sefaletı pahasına bberalızm >uru- meyecek gıbı gorunuyor Kulturculuk ve dev letçılığın Ataturkçuluğun bır ge- reğı olduğunu unutma>alım ARADABIR METİN ERKSAN New Deal...' Newdeal Ingılızdılınde, ıkısozcuktenoluşanbırdeyımdir New Yenı Deal Dağıtma paylaşma, boluşme, pay, pazarlık anlamını ıçerır New deal' Ingılız dılınde yenı dağıtma, yenı paylaşma, yenı boluşme yenı pay yenı pazarlık anlamında kullanılır Ikı sozcukten oluşan bu Ingılızce deyım, Turkçeye, yenı dağıtım yenı paylaşım, yenı boluşum, yenı pay, yenı pa- zarlık tanımında bır deyım olarak çevrılebılır "New deal", 1933 yılında Amerıka'yı ıçınde bulunduğu para- sal ekonomık sıyasal, toplumsal tarımsal teknolojık, etık (ahlak felsefesı) çokuntuden ve bozgundan kurtarıp bugunku zengın Amerıka, dunyanın tek super gucu Amerıka yapan ya- sal yontemın adıdır Bu Ingılızce deyım oluşmasındanbugune değın, Turkdılıne "YenıNızam Yenı duzen olarak çevrılmıştır Ingılız dılınde- kı "deal sozcuğunu Turk dılıne nızam' ve 'duzen" sozcuk- lerı ıle çevırmek ve new deal'deyımını "Yenı Nızam", "Yenı Duzen anlamında tanımlamak yanlış bır çevırıdır Bu çevırı "deal' sozcuğunun ve new deal deyımının sozluk karşılığı- na ve ' ıdıomatıc (sozcuk kurgularına ılışkın) yapısına uygun olmayan bır çevırı ve amacı kuşkulu bır saptırmadır Osmanlıca ' nızam ', Turkçe "duz&n sozcuklerı, anlamları ve ıçerıklerı çaprasık anlasılmaz kapalı, gızlı, saklı, ortulu, çokyanlı çokyonlusozcuklerdır BırzamanlarNazı.faşıst, ko- munıst sıyasal yetkeler ve yonetımler, ozgurluk, eşıtlık, ınsan- lık karşıtı ılke kural yasa ve amaçlarını gızlemek ıçın bu sozcuklerın arkasına saklandılar 1933 lerde Hltler Almanyası Mussolini italyası Stalin Rusyası'nın gundemde olduğu dun- yada, nızam ve duzen sozcuklerı, yaygın ve moda sozcuklerdı Ingılızce new deal deyımını Turkçeye çevıren herhalde bu moda sozcuklerın egemen olduğu sıyasal ortamdan etkılen- mıştır Amerıka, 1929 Ekımı'nde başlayan o buyuk felaket ve kıya- metten (ekonomık bunalımdan) 'newdeal deyımının durust- çeaçıkladığı gıbı ulusalgelırını" 1933'tevesonrasında, ulke- nın tum katmanları (sınıfları) ve kesımlen arasında 'yenıden paylaşarak yenıden boluşerek yenıden dağıtarak ', "ye- nıden pay ederek , yenıden pazarlık ederek" kurtulabılmış- tır Amerıka dakı bu parasal ve ekonomık 'yenı paylaşma", "yenı boluşme yenı dağıtma" "yenı pay', "yenı pazarlık Turkıye'debırılerınıncanını acıtacağı ıçın yasal bırdevletyon- temının adı olan ' new deal deyımı 'paylaşma', "boluşme ', "dağıtma", "pay pazarlık ' sozcuklerıne 'yasak' ve "san- sur konularak, altmış bır yıldır Türk dılıne doğru olarak çevrıl- memıştır Ingılız dılınde ve Amerıkan Ingılızcesı nde 'new deal" deyı- mının asıl ve yaygın olarak kullanıldığı yer kâğıt oyunudur Fakat kâğıtoyununda newdeal tehlıkelı bır deyımdır örne- ğın, kâğıt oyununda bır oyuncu obur oyuncuya ' new deal' (yenıden dağıt) ' yenıden paylaş' dedığı an kavga başlar Bu deyım oyun kâğıtlarını dağıtan oyuncunun hıle yaptığını soyle- mektır Bu bağlamda "new deal deyımı bır aldatmayı bır sahtecılığı bırhıleyı bır namussuzluğu soylemek veduzelttır- mek anlamını vurgular Bınncı Dunya Savası sonrası (1914-1918) Amerıkası'nda, polıtıkacılarla sanayıcıler ısbırlığı yaparak, ışaretlı oyun kâğıt- iarı kulıanıp ulkenın tum katmanları ve kesımlen ıle oynadıkla- n hılelı bır kumarda, tum parayı onlenne toplamayı başarmış- lardı Bu kumara hılesız ve demokrası kurallarına uygun bır yon vermeyı tasarlayan ve bu nedenden oturu oyun kâğıtları- nın yenı baştan dağıtılmasını sıyasal, ekonomık ve toplumsal ılke yapmıs olan baskan F D Roosevelt (1882-1945) Amenkayı çokuntuden kurtarmak ıçın uygulayacağı yonteme, "new de- al adını verdı 4 Mart 1933 te Amerıka Baskanı olan F D Roosevelt, uygula- yacağı "new deal", 'yenı paylaşma", "yenı boluşme", "yenı dağıtma", "yenı pay 'yenı pazarlık" yandaşı bır Amerıkan kamuoyu olusturmak ıçın radyoda yaptığı unlu "ocak başı soy- leşılerınde, new deal' deyımını, kâğıt oyunundakı anlamı ve tanımı ıle kullandığmı bırçok kez açıklamıstır F D Roosevelt başkan olduğu sırada Amerıka'nın genel go- runuşu şuydu Iflas etmış banka sayısı beş bın iflas etmış şır- ket ya da holdıng sayısı ellı bın işsız sayısı on ıkı mılyon Orta sınıfyadaortadırektumuıleyokolmuş Fıyatlarsınırsız Ucret- ler sınırlı Enflasyon çok hızlı Doların alım gucu azalmış Amerıka da 1929 bunalımını oluşturan nedenler Turkıye'de 1994 bunalımını oluşturan nedenlerle eşdeğerlıdır 1994Turkı- yesı bu bunalımdan 1933 Amerıkası gıbı ' new deal" uygula- ması ıle kurtulabılır TARTIŞMA Bu ayıp giderilmeli... oldaşlar / Nasip olmazsa görmek o günü/ ülürsem kurruluştan önce > ani / Alıp götürün / Anadolu'da bir köv mezarbğına gömün beni.' Bu dızeler, bu>uk usta Nâzım Hikmet'ın Nejguzelanlatıvor son ısteğını Ölumunden bu vanatam31 yılgeçmış Amao olmedı Butun duşunceve eserleny le v aşı> or y ureğımızde Tek ısteğı, Anadolu'da bır kov mezarbğına gomulmektı Omrunce.. Vatandaşlık hakkını bıle veremedık, ulkemıze mezannı bıle getıremedık Bua\ıp karşısında, gelecek bızden hesapsoracak Suçuneydı'' ' 4merikan empen alizniinin yarı sömürgesiyiz' demek Cumhunyet. demokrası ve laıklık duşmanlanna ıtıbarlan ıade edıbrken Nâzım'ın vatandaşlığının gen venlmeyışı. ulkemıze mezannın geünlmeyışıoldukça duşundurucu v e utandıncı Halkımızın külturunu, yaşayışlannı. yazdığı eserleny Ie dunyaya tanıtan bu guzel ınsan, hıçbırzaman saygınlığını ve ıtıbannı yıtırmemıştır Amaohaksızbk edenler, kara bır leke olarak kalacaklardır 'Türkdili.vle sö> lendikçe türküler / Ben anüacağım Adnan Bev / Anılacak Türk dilivle size sövüşüm' dızelennde olduğu gıbı Onu Turklukten, Turk vatandaşlığından hıçbır kuvvet çıkaramaz 'Çıkardık'dıvenler kendılenfh aldatırlar Ne büyuk umutlarla ıktıdar yaptığımız SHP bu konuda neden duyarsız kabyor 9 SHP hep bojleatın kuyruğu mu olacak 9 Nâzım'ı hep ıçımde, yureğımın atışlannda duyuyorum Bıtsın artık yaptığınjz, 'Usta'ya Taş-maşdaistemez' dedığı mezannı ulkemıze getırelım Sayın Kultur Bakanımız, ne dersınız 0 İbrahim Tığ Yakın Doğu Üni. Mimarlık Fak. Basının basın davalanna bakışı D emokratık toplumlann temebnı. kışılenn temel hakve ozgurluklen oluşturmaktadır Duşunceve ıfade ozgurluğu de temel hak ve ozgurluklenn en onembsını Çunku, "iletişimve biIgUendirme olmadan demokrasinin varlığından sözedilemez." Duşunceve ıfade ozgurluğunun bır anlamı. basının. gerçeklen oğrenmesı, edınılen bılgıyi hem çoğaltması hem de yorumlayıp kıtlelere ıletmesıdır Gazetecıler. doğrudan doğruya halka -bıreylere- aıt olan hakkı profesyonelce kullanan kışılerdır Basın bu hakkı kullanırken kurallara uymak zorundadır Ancak, Turkıye'de 'basının hur olduğunu ve sansiir edileme.veceği' ana>aba kurab olarak behrtılmış olmasına rağmen, av nca halkın haber akna, ıfade ve duşunce ozgurluğu, 156farklıvasadakı kısıtlamalarla adeta ışlev sız hale getınlmıştır Duşunce ve basın ozgurluğune getınlen sınırlamalarla. Turkıye'de vazan, çızen. duşunen kışılenn suç ışlemesı, pek şaşırtıcı değıldır Basına açılan davalar konusunda Turkıye rekortmen ılan edılebılır Buaçıdan 1980-1993 yıllannda basına karşı açılan dav alan ınceleyebılınz 12 mart 1980 ıle 12 mart 1984 tanhlen arasında gazetecıler hakkında açılan 181 koğuştuıma sonunda 82 sanık hakkında toplam 316 yıl 4 ay 20 gun hapıs cezası venlmıştır 1983 v ılından sonrakı sıv ıl rejımın ılk 5.5 vılı ıçensınde de 458 yayın hakkında mahkemelerce zoralım ve ımha karan venlmış, toplam 2000 yıla kadar hapıs ve mılyonlarca bralık para cezası uygulanmıştır Turkıye genebnde Asb> e v e Ağır Ceza mahkemelennde 1984 yıhnda 648.1985 vılında 437.1986 yıhnda ıse 509 gazetecı sanık olarak >argılanmıştır 12 Mart 1986 tanhınde yururluğe goren Kuçuklen Muzır Neşnvattan Koruma Kanunu da basın dav alannda buyuk artışa neden olmuştur 1987vıbnda 541 gazetecıyargılanırken, 1988 >ılında toplam gunluk gazetelere 303 dav a açılmıştır 1989 > ılında ıse gunluk gazetelere açılan 394davadan 41 "ı, donemın başbakanı Turgut Ozal v e > akınlannın dav alanndan oluşmaktadır 1990 yılında sos> alıst dergılere açılan dav alarla basın dav alannda bu> uk artış mev dana gemış v e dav a toplamı 586'va ulaşmıştır Buyuk çoğunluğu DGM lerde açılan bu davalarda gazetecıler hakkında ıstenen hapıs cezalannın toplamı 2814 yıl gıbı rekor bır sav ıv a enşmıştır 1991 yılında 338 dava. 1992 yılında ıse Basın Konseyf nın tırajı yuzbının altında 47 gazete v e 6 dergının arasında v aptığı araştırmaya gore basına 126 dava açılmıştır !993yılındaıse araştırma sağbklı >apılamamış ancak yargılanan 36 gazetecı ve v azar hakkında toplam 229 > ıl 4 ay hapıs cezası ıstenmışür 39 tazmınat davasında da y aklaşık 200 mıl> ar lıra tazmınat ıstenmıştır Yukandakı rakamlardan da anlaşıldığı gıbı basına karşı açılan davalar yıldan yıla farklılıklar gostermıştır 1980-1993 yıllan arasındakı bır donemı kapsayan "Basının Basın Davalannı Ele Altşı" konusunda yaptığımız araştırmada. davalann daha çok "Komüıüzm ve bölücülıik propagandası, \taturk'e hakaret. Cumhurbaşkanrna hakaret, kişilere > apüan hakaret, muzır neşriv at ve Terörle Mücadele Kanunu'na a.vkm v av ın" suçlanndan açıldığı belırlenmıştır Buna. kendılen>le ılgılı haberlerde kullanılan ıfadeler nedenıyle bırev lenn açtığı hakaret dav alan da ekîenmebdır Bdsının, haber verme ışlev mı yenne getınrken okuyucuv a ulaştırdığı bazı haberler ve vazılarnedenıvle açılan davalara basın organlannca v etennce v er v enlmemesı. basının kendı sorunlanna karşı duv arsız olduğu sonucu ortav a çıkarmaktadır Ancak, Turkıve'nın de bıbm toplumu habnegelmesıvle basının uzenne duşenı sorumlulukla \ennegetıreceğı ve açılan davalann azalacağı umudu vıtınlmemelıdır SıdıkaKavas PENCERE A..Acayipsin!.. Italya-Brezılya maçı tatsızdı, Sambacılar kazandılar, ama ucu ucuna Bırdost - lyı kı, dedı, Brezılya kazandı, yoksa Berlusconi Italya zaferının ustune yatardı.. Salazar nedemış "- Ben Portekız halkı nı uç F ıle uyuttunr Fado, fıesta, (utbol " Fado bır halk ezgısıdır, 'yandım Allah"yada "Leylım leylım" gıbı çığrılır Kırkyıllık Salazar faşızmınde Porte- kız halkı fıestalarda şenlık yaptı, fadolarda gazel attı, fut- bollaefkar dağırtı Ta kı 'Karanfıl Devrımı'ne kadar 1974'te Portekız'dekı dıktatorluk duzeni bır askerı dev- rımle yıkıldı, halk orduya şukranlarını belırtmetrıçın yol- larda meydanlarda askere kırmızı karanfıller atıyordu, devrımın adı boyle kondu, sıvıl toplum bu yontemle ku- ruldu, cezaevlerı boşaltıldı, demokrasinin onu açıldı Pekı, halk o gunlere dek neden susmuştu da futbolla kendısını oyalayıp durmuştu'' Brezılya penaltılarla zaferını kazandı, Berlusconi ay- vayı yedı • ANAP, Çiller'ın ABD'ye şaıbelı yatırımı ve ulkedekı kuşkulu malvarlığını vurgulamak ıçın Sezen Aksu'nun besteledığı "Kız hepsı senın mP' şarkısını kullanmak ıstıyormuş, halkı boyle uyaracakmış "Kız bu neyın cakası Kız hepsı senın mP Oynama şıkıdım şıkıdım Kız hepsı senın mP Oynama şıkıdım şıkıdım Ah, a-acayıpsın " Doğrusu yakışıyor, Çiller'ın durumunu yuz makale, beş kıtaptan daha lyı anlatıyor, ama, halkımız bu şarkıy- la da uyanır mı, Çıller utanır mı sol uyurgezerlıkten kur- tulur mu, bılemem Turkıye'y muz cumhurıyetı'ne donuşturenlerı sılıp atmak kolay değıl Nıçın? • Çunku toplum duyarsızlaştı, bır de yenı polıtıkacı tıpı turedı, kravatlı, ceketlı, tıraşlı, uygar dışarlarda oku- muş, lıboş, ozelcı çağdaş, beş yıldızh otellerden çıkmı- yor, banka kulıslermde dolaşıyor, ağzı laf yapıyor, ış dunyasındafınk atıyor, ama, ulkenın hapıshanelerındekı aydınlar, profesorler yazarlar bu yenı tıp polıtıkacı ıçın ha var, ha yok 1 Anayasa Mahkemesı, hukumete ozel- leştırme konusunda olağanustu yetkıler veren yasayı ıptal edıyor, bu polıtıkacı, "mahkeme karan hukuka uy- gun mu değıl mû ' dıye hıç merak etmıyor hesap yapı- yor ' - Bu karar 618 trılyona mal oldu ' Hukuk mu 9 Haydı canım sen de' Hapıshanelerde fıkırlerınden ötüru ınsanlar yatıyor kımseyı ırgalamıyor Çok ustune varınca anımsıyorlar - Ama sen de a-acayıpsın 1 özelleştırme, her şeyden onemlı' Özgurluk, demok- rası, hukuk modası geçmış şeyler • Temmuz sıcağında kım fıkır ozgurluğunu duşunur 1 Hapıshanedekı aydınlardan kıme ne 9 Tarkan'ın şarkısı çok tutmuş, klıbı rekorlar kırmış, ar- tık vızyon umuz uç dızedır Bır Oynama şıkıdım şıkıdım ikı Hepsı senın mû Uç A-acayıpsın 1 Ne fadoya ne fıestaya gerek var futbol bıze yetıyor, hem de a-acayıp yetıyor Muz Cumhurıyetı olduk m u ' Kemalist ve politika için... ıAĞUSTOSTA TÜM BAYİLERDE AltıokI â M. CENK ALPAK (İst. Türbeler Müzesi Md.) 21.08.1949-12.07.1994 İçimdesin, senı unutmayacağım. KÜÇÜĞtTN NEŞESEZER ıle CANKUTBUCAKLIGİL evlendiler. Bakırkoy Evlendırme Daırest Çarşı indirim günlüğü: M A G A Z A L A R I ISTANBUL Caprtol • Maslak • Bakırkoy • Sultanhamam ANKARA Kızılay C A R S i M A G A Z A L A R I B [ R A I T I N Y I I D 1 Z H O L O I N G K U R U L U S U D U R MESENOTEL AKCAKOCA Orman-Denız-Plat-Havuz-Sessızlık •Pazar-Perşrnb»5gün YP 2 750 000 TL •Cum8-Cumarte«l 2 gün Y P 1 300 000 TL *O K 1 gün 1 klşl 450 000-TL Tel (0374)6114436 6113678 KAYIP 14651 -14700 sıra no lu fatura deftenmı kavbettım Hükumsuzdur HAYDARGE\CERO Sedero Su Re\nak Sok No 7 Bakırko\-IST Bakırko\ -3919510012 Nufus cuzdanımı kaybettım Hükumsuzdur 4}ŞEKJLIÇ