Katalog

Çumhuriyet İmti^azsahibi: Berin Nadi Gencl Yayın Koordımııoru Hikmet Çetinkaya • Gcneİ \ cişın D^nı^ıruını Orhan Erinç • Vazıiblon Mudürlen. İbrahim Nıldız, (Sorm-ni.ı)DiiK lavanç • Haber Merkezı Mü- dürü. Hakan Kara Dış Habcrlcr- Ergun Balcı • Ekonomı Bülent kızanlık • İstıhbarat N alçın Çakır • Yurt Habcrlcn Mehmet Saraç • Makaleler Sami Karaören • Spor. Abdülkadir Yücelman • Duzellme: Abdullah Yazıcı Ankara TemsılciM Mustafa Balba> •Haber Muduru Doğan Akın AtaturkBul- vanNo 125. Kat 4. Bak.ınlıklar-Ankjra Tel 4195020(7 Hat). Tclci 42344. Fa< (4)4195027 •İzmır Temsılcısı Serdar Kızık, H Zı>a Blv 1352 S 2 3 Tel 4411220 Telex 52359. Fa\. 4419117 •Adana Temsıiusı Çetin \ iğenoğlu Inonu Cd 119 S No 1 Kat I. Tel 352255O-35226OI-3522492. Telex 62155, Fa\ 3522570 Muessese Muduru Erol Frkut #Koordına- lor Ahmet Korulsan •Muhasebe BütentVe- ner • İdare Hüseyin Gürer •Işletme önder Çelik 9Bılgı-iş]em Naillnal • BılgısavarSıs- lem: Mürmet Çiler •Reklam Reha Işıtman e Basan: >ern(_*un Hdber l Ba\ın \ \ .ı\ıncılık A Ş huiTci ıp :ı:ı> F.I\ ı 19TEMMUZ1994 İmsak 3 48 Güneş: 5 40 Öğle 13 15 Ikindı 17 13 Akşam. 20.40 Yatsı. 22 23 Hamburger yiyen 4 kisi öldü • NEWYORK(AA)- ABD'de ıyi pışirilmemış hambtrgerlerden yiyen dört lişı ölcü. Bu olayın ardından yapılaı açıklamada ABD'de rambırgerden zehırlenen kişılenn tedavisi için yılda 580 nilyor dolar harcandığı bildırildi. Yetkililer, ölüm claylanna, hamburger etinde bulunan E tipı koli basilinin yol açtğınj ifade ediyorlar. Hamburger yiyen 700 kişinin rahatsızlandığını ve bunJardan 178'ınınhastaneye kaldınldığını beirten yetlcililer, küçük çocukiann koh basilinden büyüklere oranla daha fazla etkılendiğini d e belırtiyorlar. Turizmciler, turizmi bilmiyor • ANKARA(ANKA)- Turizm sektöründe çalışan personelin yüzde 86'sımn tunzm egıtimi almadıfp belirlendi. Turizm Bakanlığı'nın Uluslararası Çalışma örgütü'yle yapuğı bir araştırma sonucu. tunzm sektöründe personehn konaklama alanında yüzde 89, restoranlarda yüzde 95. seyahat acentelerinde yüzde 75'inin olmak üzere. ortalama yüzde 86'sının meslekı eğitiminin olmadığı ortaya çıktı. Mesleki eğıtim görrnüş yüzde 15 personelin ise sadece yüzde üçünün üniversite düzeyınde mesleki eğitim gördüğıi saptandı. Araştırma sonucu. turizm sektörünün gelecek 5 yıl içinde 94 bin personel istihdam edeceği ortaya çıktı. BNgisayar korsanlığı • WASHINGTON (UB A) - Bilgısayar programlan ve dağıtımınj yapan kuruluşlan bıraraya toplayan Business Software Alliance (BS A) tarafından hazırlanan rapora göre, bilgisayar programlannda yapılan korsanlık sonucu 1993 yıbnda bu sektörün uğradığı kayıp. yaklaşık Bmılyardolara ulaştı. Öteyandan Amerika Birleşik De'vletleri korsanlıkla mücadele konusunda bir öniem paketi hanrladı. "özel 301 Yasası" olarak adlandınlan yasa ıle fikri mülkıyet hakkunı tanımayan ülkeler belırlenerek bu haklann ıhlalinı önleme konusunda gereklı ginşimJenn yenne getinlmemesı durumunda, ılgılı ülkeye ticari yapünmlar uygulanması öngörülüyor. Modeluçak cep yakıyor • İSTANBUL(ANKA)- tstanbul'da model uçak, helikopter, otomobil ve kumanda cihazlan ıthalau üzerine çalışan fırmalardan alınan bilgiye göre. orta kalite, uzaktan kumanda edilebilir bir model uçağın fıyatı 5 milyon liradan başhyor. Kalıteli bir model helikopter almak isteyen kullanıcırun ise 60 milyon lirayı gözden çıkarması gerekiyor. Model araç pazarlayan şırket yetkililen. bu rakamlara KDV'nın ve uzaktan kumandalı uçuş kontrol rihazlannın dahil olmadığını bildirdiler. t Benetton'dan • Haber Merkeri-Benetton. AIDS kampanyası çerçevesinde Londra'nın ünlü Hyde Parkı'nda "Sevgi Yorganlan" isimli bir sergj düzenliyor. 1987yılındanberi 4 milyon kişinin ziyaret ettigi Sevgi Yorganlan sergilerinin sonuncusu Benetton'ın desteği ile insanlan, dünya için önemli bir tehlike oluşturan AIDS hastahğına karşı önlem almaya çağınyor. İlk defa 1987'de San Fransısco'da düzenlenen, 1989 ve 1990 senelerinde Nobel Banş ödülü'ne layık görülen "Sevgi Yorganlan" sergısi bu yıl modacı Rıfatözbek' in de katkılanyla Avrupa'da gerçekleştiribyor. 'Ölüm fetvalı' yazar, Bangladeşli Teslime Nesrin'e bir mektup yazarak mücadelesine sahip çıktı Rüşdü'denkaderyoldaşınadestek Salman Rüşdü, mektubunda Teslime Nesrin'e şöyle diyor: Basın, seni 'Dişi Salman Rüşdü' olarak tammlay acağına. muhaliflerini •Bangladeşli franülar' olarak tanımlasa daha iyi eder. Çeviri Servisi-Şeytan Ayet- leri'nin yazan Salman Rüşdü, 1989 yılında İran mollalanrun çıkarttığı ölüm fetvasının göl- gesmde "kaçak" yaşıyor. Bang- ladeşli doktor, yazar ve gazeteci Teslime Nesrin hakkında da ölüm fetvası var. Kuran'ı eleş- tirdıği için şeriatçılarca ölüme mahkum edilen Teslime de "kaçak" yaşıyor. Ama, kendi ülkesınin sınırlan içinde sakla- narak... Geçen günlerde. ABD'nin saygın yayın organlanndan The New York Times. Rüşdü"- nun Teslime'ye yazdığı aşajp- dakı mektubu yayımladı. Rüş- dü. mektubunda Teslime'ye hak verip hatanın onda olmadı- ğını vurguluyor Aynı kaderi payiaşan iki yazardan Salman Rüşdü, son günlerde Teslime Nesrin hakkmdaki fetvayı pro- testo etmek için başlaulan ulus- lararası kampanyanın da öncü- • RÜ$dÜ'den Nesrin'e: Bu ölüm tacirlerinin Müslümanlığı ne hale getirdiğine bak. Kana susamış bir Tann'ya inanmak çok korkunç bir şey olmalı. Sen yanlışlık yapmadın. Yanlışlığı sana karşı olanlar yapıyor. lerinden. Rüşdü'nün mektubu şöyle: Ooğduğun günden bu yana kendini dişi Teslime Nesrin ola- rak bilirken, birden 'Dışı Sal- man Rüşdü' olarak anılmaktan pek hoşlanmadığını tahınin edi- yorum. Adımın, seni bir gölge gibi takip etmesinden ben de ra- hatsız oluyorum. Ancak şunu bil ki, pek çok ülkede pek çok insan bu rür sloganların senin adını gölgelemediğine yürekten inanı- yor. Aslında seninle benim aram- daki ortak nokta. şeriata ve te- röre inanan muhaJiflerimiz ara- sındaki benzerliğin yanında önemsiz kalır. Dolaytsıyla basın seni 'Dışı Salman Rüşdü" ola- rak tanımlav acağına. muhalifle- rini "Bangladeşlı Iranlılar' ola- rak tanımlasa daha iyi eder. Bu ölüm tacirlerinin Müslü- manlığı ne hale getirdiğine bak. Kana susamış bir Tann'ya inan- mak çok korkunç bir şey olmalı. Bu insanlara karşı çıkmak için gerçekten çok yürekli olmak ge- rekivor. Pek çok büyük yazar seni des- tekleme kampanvasuıa katıl/na kararı aldı. Bunların içinde Ma- rio Vargas Llosa, Mılan Kun- dera ve diğerieri yer alıyor. Beni desteklemek için düzenlenen kanıpan\ aların çok \ ararlı oldu- ğunu denejimlerime davanarak bUiyorum. Bu kampanyalar ka- muo>ıınun oluşmasında, hükü- metlerin tavır aunasında yol gösterici oluyor. Müslüman kadtnlann ne denli büyük bir baskı altında olduğu- nu yazıyorsun. Bu konuda söyle- necek çok şey var. Bugün, İs- lam'da kadının erkeide eşit ru- rulduğunu iddia eden bazı Müslüman sözcüler, Batılıları kandırmaya çalışıyor; Müslü- man ülkelerde kadinlann aşağı- lanmasınm dinden kaynaklan- madığını savunuyorlar. Bunların göriişlerine göre İslamivet kadı- nın cinsel sömiiriisüne vol açmı- \or. Kuramsal olarak doğru olması mümkün olan bu görüş, MoUaların yönetimde olduğu iil- kelerde söz konusu biie edile- mez. Kadına karşı işlenen suçlar sa- yılmalda bitmez. Kadının tanık- lığını erkekle eşit tutmayan Shoemaker Levykuyrukluyıldızının 20 temmuzdaki büyük çarpmada gezegeni nasıl etkileyeceği merak konusu Herkes göziinüJiipiter'ectikti,bektiyor Shoemaker Levy-9 kuyrukluyıldızının Jüpiter'e u çarpmasının etkisi Hubble uzay teleskobu ve Dünya üzerındeki teleskoplar su nitelığınde gazları tespit etmeye çalışıyor. Amaçları parçaların bir asteroidden değil, kuyrukJuyıldızdan koptuğurtu kanıtlamaktır. ' Jüpiterin iç kısımları - — Atmosfer __ Lıkıt hıdrojen . Metahk hıdrojen - 07 Çarpışmadan doğan parlak alevier Jüpiter'in ay yüzünün yansımasını yok edecek. Boyutunu göstermek için dünya Parçalar safte 200 000 km hızla ilerlerken 2.700 derece sıcaklıkta a(eş topları meydana getirıyor. Galileo Jüpiter'in karanlık yüzünde meydana gelen bu bilgilerin Dünya'ya ulaşması için aylar geçecek T Temmuz 1992 Kuyr'jkluyıldız Jüpiter'e yakın bir mesafeden leçıyor ve 21 Darçaya lyrılıyor JÜPİTER KUYRUKLUYILDIZIN İZLEDİĞİ YOL Jupıter: Güneş sistemının en büyük gezegenı. gazdevi olarak tanınıyor 25Mart 1993 Kuyrukluyıldız keşfediliyor 1 Temmuz 1994 16-22 lemmuz 1994 Kuyrukluyıldızın parçaları Jüpıter'e ca^pacak 1 Ocak 1994__^^-^ 16Ternmuz 1993 50 milyon km. Jupıter den uzakta Çeviri Servisi -Binlerce amatör astronom. yüksek tepelere çıkarak Jüpıter'e çarpan kuy- rukluyıldız parcalannın meydana getırdiğı görüntülen gözlemlemeye çalışıyor. Shoemaker Levy-9 kuyrukluyıldızının 8. parçası dün gece Jüpıter'e çarptı. Japon Bilım adamı Kaz Sekiguchi. Güney Afrika'daki Butherland Gözlemevı'nde yaptığı açıklama- da. TSİ 22.26"da meydana gelen patlamanın şimdiye kadargerçekleşenlerin en şıddetlisi ol- duğunu bildirdi. Büyük çarpışma ise 20 tem- muzda gerçekleşecek. Parçalann çarpması cuma gününe kadar sürecek. Çarpışmadan 20 dakika sonra çarpışma böl- gesi ız]enebilirniteîığekavuşu>or Amatörastro- nomlar küçük çaplı teleskoplan ile çarpışmalan ızleme çabasında. İngıltere'de Wales Üniversite- sı matematık bölümü öğretım uyelennden Profesör Chandra W ickramasinghe \ e Dr. Max Wallis. çarpışma sonucunda gezegenın renginin kırmızılaştığını öne sürmorlar Batı Susse\'dekı gözlemevinde gelişmiş teleskoplarla olayı ızle- meye çalışan Dr JohnMason. 15cm'lıke\ to'es- koplan ile çarpışmayı ızlemenın olanaksız oldu- ğunu ılen süriıvor Kralıvet Astronomı Bırliğı yetkılılennden Jacqueline Mitton Dr. Mason'ın fikırlenni paylaşarak şöyle konuşuvor "Sıradan insanlann e> teleskoplanvla beklenme>en bir geli- şim olmadıkça kayda değer bir şe> göreceğini sanmıvorum." AYA GİDİŞİN 25. YILI Aydaikind yürüyüş 21. Yûzyd'daA>'a dönüş gerçekleşecek mi? Amenkalılar 25 yıl önce Ay'a ılk kez ayak bastıklan günleri öz- lemle anarken. bılım adamlan insanlann Ay"da tekrar >ürüyeceklen günlen iple çekıyor Dünya kamuoyu Ay'a tekrar gıtmek ıçın arava bir 25 yılın daha gırmesinı ıstemıyor. NASA'nın "Dün- ya'dan A\"a Projesı'nın sorumlusu Carl Pilcher parasal sorunlann başta geldığını ılen sürerek şövle konuşuyor- "25 vüdır Ay Projesi'ni don- durmamızın ana nedeni mali\ctinin çok >üksek ol- masıdır. Son > ıllarda bütçe bu rür harcamalara ola- nak tanımadı. Öte vandan Amerika bö\ le bir proje- nin altına artık tek başına girmeyi düşünmüyor." 20 Temmuz 1969'da Amenkalı astronotlann A>"a ayak basmasına yol açan projeden farklı olarak, 21. Yüz>ıl Av yürüvTİşü tüm dünyanın gi- nşımıyle gerçekleştırilecek; Avrupalı ve Japon vaünmcılannın desteği ıle finanse edılecek. Geçtığimiz hafta İsviçre'de uzav araştırmalan- na ılışkın \apılan toplantı NASA'nın öncülüğün- de gerçekleştınldi. Bu toplantılarda konuşan Av- rupalı ve Japon bılım adamlan. projenin uzun va- delı ve 4 aşamalı bir program çerçevesinde öncele- ri robotlarla >ürütülmesını. sonradan ınsanlı uza\ araçlannın gelıştınlmesını öngörü\orlar. Avrupa planı. uza>a ılk ınsanlı aracın ne zaman gıdeceğı- ne ılışkin bir tanh belırlemıyor. Japon bılim adamlan 2020 \ılının hedef alınabıleceğını söylü- yor. 1960'larda A>'a önce kımın ıneceğı çok önemli bir konuvdu Soğuk Sa\aş'ın en hararetlı günle- nnde Ruslardan önce A>"a ulaşmak ıçın Ame- nkalılar ellennden gelenı >apular. Başkan John F.Kennedy 1961 de Kongre'de yaptığı bir konuş- mada konuya ılışkın şunlan söylemişti:"On yıl içinde Ay'a ayak basmayı başanrsak Dünya'nrn geleceğine egemen olabiliriz. A\'a önce biz gidece- ğiz di>emi\orum. ancak bu konuda yapacağımız bir hata, bizleri sonuncu vapmaya \eter." 1989 yılında So\\etler Birlığı çökme belırülen göstennce. Başkan George Bush Av'da süreklı bir Amenkan üssü kurma ginşımlenne başlayacak- lannı belırtmıştı. Bugünkü Başkan Clinton, özel- lıkle ıç sorunlara \e ekonomıve öncelık verdiğın- den, uzay araştırmalan konusunda sessız kalmayı tercıh edıvor. Başkan Yardımcısı .-VI Gore bırkaç kez konuya değınse de. şımdıye dek kavda değer bir gınşımde bulunulmadı İnsarun Ay'a ılk ayak bastığı günden bu yana geçen 25 yılda gerçekleştınlen en büyük başan, Hubble Uzay Teleskopu'nun dünyaya gönderdı- ğı Shoemaker-Levy 9 kuyrukluyıldızının fotoğ- raflanndan oluşuyor. yasal sistemleri, şeriatçılann yö- netimde olduğu ülkelerde kadı- nın çalışma yaşamından uzak rutulması gibi bir dizi haksızlığı gözardı edemeyiz. Hindistan'da Hindu terörist- lerin Ayodhya Camisi'ni bomba- lamalan üzerine Bangladeş'de Müslümanlann HinduJara sal- dırmasını onaylamadığmı yazı- yorsun. Sağduyu sahibi herkes, masum Hindulara Müslümanla- nn dini nedenlerle saldırmasının, masum Müslümaniara Hindula- rın saldırması kadar kötü oldu- ğunu kabul edivor. İşte bağnaz dinciler bu anlayışa karşı. Ve sen bu anlaytşı savunduğun sürece yanında olacağımıza inan. Türkjye'nin girişimi Kuran'ın veniden ele alınıp dü- zeltilmesini öne sürmekle suçla- ruyorsun. Oysa yalnızca tslami yasaiann değişmesinden yana olduğunu defalarca belirttin. Belki dikkatini çekmiştir; geçti- ğimiz hafta Tiirk yetkililer bu yasaları değiştirmeye yönelik bir projeden söz etriler. Dolayısıyla bu konuda yalıuz değilsin. Öte j andan Kuran'da kadın haklanna ilişkin açık ounayan beyanların düzeltümesini tâlep ederken, dünya üzerindeki tüm Müslüman erkekler seni onayla- masa dahi düşüncelerini özgürce açıklama hakkına sahipsin. As- lında, düşüncelerini korkmadan ifade ettiğin için seni mahkum eden toplum özgür değildir. Köktendinciler sürekli yalın- lığın' peşinde olduklannı öne sürerler. Oy sa hepsinin gerici ol- duğunu artık biliyoruz. 'Yalın'ın tanımını şöyle yapa- biliriz. Eğer bir kişi 'Tann var- dır" diyebilivorsa, bir diğeri de 'Tann yoktur' diyebilmeUdir. Eğer biri 'Bu kitaptan nefret edıyorum' diyebilivorsa, bir di- ğeri "Ama ben bu kıtabı çok beğeniyorum' diyebilme hakkı- na sahip olmalıdır. V alın olmayan şey ise, tek bir gerçeğe inanmaya zorianmak- tır; bu gerçeğin tek şekilde ifade edileceğini ve bu doğru\a karşı gelenlerin tek bir ceza (ölüm) ife cezalandınlacağmı zorla kabul ettirmektir. Senin de bildiğin gibi, Bengal kültürii düşünce özgürlüğüne verdiği önem ve ilerici niteliği ile tanınır. Hükümetinizin tarihine, kültüriine ve değerlerine ters dü- şerek şeriatçılarla işbirliği yap- masmı işte bu nedenle utanc >eri- ci buluvorum. Kulağıma aleyhinde pek çok söylenti geliyor. En başta, özgür aşkı onayladığın söyleniyor. Bu konuda yannlık çok önemli bir rol oynuyor. Özgür aşkı sa>unan insanlar kesinlikle ortadan kal- du-ümamalı; yoksa çevremiz yakında sevgive fiyat biçen in- sanlaria dolacak. 'Sen yanhş yapmadın1 Teslime, içinde fırtınalar kop- tuğunu biliyorum. Bazı anlarda kendini zayıf ve umarsız hissede- bilirsin; bazen de kuvvetli ve di- rençü hissedeceksin. Şu anda kendini valnız ve ihanete uğra- mtş gibi hissetriğini tahmin edi- yorum. .Ancak binlerce sessiz taraftarı temsil ettiğini artık bili- yorsun. En kötümser anlarında yanlış yaptığmı, ölümünü isteyenlerin haklı olduğunu düşünebilirsin. Önce kafandan bu düşünceleri sil. Sen yaniışlık yapmadın. Yanlışlığı sana karşı olanlar ya- pıyor. Sen suçlu değilsin ve bir gün özgürlüğüne kavuşacağına ina- nıvorum. Yeniiddia: SimpsonkomplokurbanıVVASHEVGTON (AA) - Boşandığı eşı Nicole ve genç erkek arkadaşı Ronald Goldman'ı bıçakla deük deşik ederek öldürmekle suçlanan Amenkalı ünlü sıyahi futbol yıldızı O.J. Simpson'un ırkçı beyaz birpolisın komplosuna kurban gıttığı iddia edıldi. New Yorkerdergısı. Simpson'un avukatlanna davanarak verdığı haberde, Lx>s Angeles Emruyet Müdürlüğü dedektifı Mark Fuhrman'ın. cinayet yerinde bulduğu kanlı eldıvenlerden birini alarak, ünlü yıldızın malıkhanesıne götürdüğünü yazdı. Beş milyon dolar değenndekı malikhanede bulunan kanlı eldıven, önduruşmalar sırasında, Simpson'a karşı suçlayıcı kanıtlardan biri olarak kabul edilmişü. Dergıye göre, "bir ırkçı" olduğu raporlarda yeralan Fuhrman, siyahlar ve Meksika kökenlilerden nefret ediyor. Avukatlar, Fuhrman'ın, ıki beyazın öldürülmüş olmasını kabul edemediğiru ve eldivenlerden birini Simpson'un evıne götürdüğünü öne sürdüler. Mark Fuhrman'ın, bazı sanıklan gözaltına alırken aşın şıddete başvurduğu da iddia edildi. Dedektif Fuhrman, bu ıddıalan reddetti. Simpson'un mahkeme önüne çıkanlmasına önduruşmalar sonucu karar venlmiştı. Bayan Simpson ve yakışıklı garson arkadaşı Goldman'ın cesetleri, 12 temmuz gecesi Nicole'un apartman dairesınin önünde Şükrii Boztepe adlı bir Türk ve eşi tarafından bulunmuştu. Bu arada Los Angeles'te, intıhar etmemesı için her türlü önlemin ' oşandığı eşi ve genç erkek arkadaşını öldürmekle suçlanan Amenkalı futbol yıldızının avukatlan, ırkçı beyaz polis Mark Furîrman'ın Simpson'a komplo kurduğunu ve cinayet yerinde bulduğu kanlı eldivenlerden birini alarak, ünlü yıldızın malikanesine götürdüğünü ileri sürdüler. alındığı tek kişilik bir hücrede tutulan Simpson'a günde iki bin kadar mektup gidiyor.Bır bayan hayranı, Simpson'a yolladığı mektup ile birlikte, bir de beş dolar gönderdi ve "Benden bir bira iç" dedi. Simpson'un bu hayranı, ünlü yıldızı, cezaevınden çıkınca evine de davet ettı. Bir diğer bayan hay ranı, Simpson'dan. kameralara bakarken birazdaha fazla gülümsemesını ıstedı. Cnlü futbolcunun bir başka hayranı da. "Hep seni düşûnüyorum" dıye yazdı.Simpson'a yollanan mektuplar. önce a\ukatlan tarafından gözden geçınlıyor. Avukatlar. ıpuçlan olabileceğı düşüncesıy le hareket ederek. beş hukuk fakültesı öğrenasıni mektuplandikkatli bir şekilde okumakla görevlendirdiler. Simpson. 35 yaşındaki Nıcole'den 1992'de boşanmıştı. Çiftın. 6 ve 9 yaşlannda ıkı çocuğu bulunuyor. Amerikan futbolunun en büyük ısimlennden olan Simpson "masum" olduğunu söylüyor. Eşini sık sık dövdügü bilınen Simpson'un Futbol OnurMüzesı'ndeheykelı bulunuyor. Simpson'un bazı rekorlan henüz hiçbir futbolcu tarafından kınlabılmış değil.25 yaşındaki Goldman, cinayet gecesi. lokanlada unuttuğu gözlüklerini bırakmak için Nicole'un evine gıtmişti. Nicole ve Goldman öncelen de birçok kez birükte görülmüşlerdi. Film ve reklam yıldızı olarak da ününe ün katan Simpson'u, ülkenın en pahalı avukatlan savunuvor.