Katalog

14 MİSAN1994 PERŞEMBE CUMHURfYET SAYFA EKONOM Akkök'ünsatış kan • Ekonooıi Senisi - Akkök /ırketlerGrubu I993yılında saüşlannı yûzde 64.5 arttırarak 9.7 trilyon liraya ulaştırdı. Aynı dönem içinde vergi öncesi kar 2 trilyonu buldu. Grupşirketlerinin 1993 yılı ihracatı 100 milyon tahakkuk eden vergilerin toplamı l .6 trilyon olurken, 1993 ylı ihracatı 100 milyon dolar olarak gerçekleşti. Gökçer'e Vakıfbank'tan plaket • Ekonomi Servisi - Türkiye Vakıflar Bankası'nın 40'ıncı kuruluş yıldönürnünü etkinlikleri çerçevesinde devlet sanatçısı Prof. Cüneyt Gökçer'e şükran plaketi verildi. Ankara Opera ve Balesi'nde sergilenen 'Damdaki Kemana' oyununun sonunda düzenlenen törende Vakıfbank Genel Müdürü Fehmi Gültekin, 50'inci sanat yıldönümünü kutlayan Cüneyt Gökçer'e ödülünü verdi. Cüneyt Gökçer'in 50'inci sanat yılı kutlamalanna, başta Kültür Bakanı Fikri Sağlarolmak üzere çok sayıda seçkin bır davetli topluluğu kaüldı. Penajans'ın atılımı • Ekonomi Servisi - Ajans Devekuşu'ndan sonra yeni bir reklam şirketi arayışına giren Milli Piyango'nun 30 ajans arasında yaptığı seçimı Penajans DMB&B kazandı. Milli Piyango'nun önde gelen ajanslara duyuruda bulunmasıyla başlayan seçim. gelen önerilerinjüri tarafından değerlendirilmesiyle sonuçlandı. Raks Şirketi, Türkiye Kalkınma Bankası ve "Kurtuluş" dizisinin tanıtımıyla birlikte Türkiye Radyo Televizyon Kurumu ile deçalışmaya başlayan Penajans DMB&B. Türk müşterilerinin yanı sıra çok uluslu şirketlerle ilgili görüşmelerini de sürdürüyor. Aynca Penajans DMB&B. Tetley Çay Sanayii'nin Tetley çayı ile IBM Türk Limited Şirketi'nin Risk 6000 ürününün tanıtımını da üstlendi. ktikpapsclık yabanaları ÖPküttû • ANKARA (ANKA) - Türk ekonomisinde yaşanan istikrarsızlık, yabancı y tınmcılan da daha temkinli davranmaya itti. Yabancı sermayenin aldığı izinler ocak-mart döneminde son altı yılın en düşük düzeyinde gerçekleşti. Bu yılın ilk üç ayındaki yabancı sermaye izinlerinin tutan 226.9 milyon dolar düzeyinde kaldı. tzinler geçen yılın aynı dönemine göre vüzde 13 geriledi. Petlas satışa çıktı • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kamu Ortakhğı idaresi(KOİ), özelleştirilememesi durumunda yıl sonuna kadar kapatılması öngörülen Petlas Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş.'yi pazarlık yöntemi ile satışa çıkardı. KOİ'den verilen bilgiye göre, Petlas'ın sermayesinin yûzde 98'ine denk gelen şirket hisseleri pazarlık yöntemi ile satışa çijcartıldı. İlgili kuruluşlar, * .selere. şirkete ait varlıklann tamanu veya bir kısmı ya da şirket tesislerinin işletme devrinin takıbı ıçın teklifverebilecekler. LİSAN ÇÖZÜM Bizimle ingilizce sorununuzu çok kısa zamanda çözebilirsiniz. Lütfen bizi arayın. Tel:3495938 BahariyeCad.62/3 El portföyüy le nüfus cüzdarum, ehliyetim, banka kredikartım,34AH750 plakah otoya ait ruhsat, emekli kartım çalındığından söz konusu belgeler 25.03.1994 tarihinden geçerli olmak üzere hükümsüzdür. AHMETHAKSAL Romanlannızve Ansiklopedileriniz yerinizden alınır. Tel:5540804 Askerlik Künyemi kaybettim. Hükümsüzdür. ÇETİNDİNÇ Kapatılacağı açıklanan kamuya ait tesisler arasında Avrupa çapında olanlar da var Tekııolojimi geri, züuıiyetmi?BÜLENT KIZANLIK İstikrar paketi. KİT'lerin tas- fiyesiyle ilgili eski yanılgılan yeni- den gündeme getirdi. Başbakan Tansu Çüler tarafından açıkla- nan ekonomik önlemler paketin- de, "teknolojisi eskidi" gerekçe- siyle kapatılmasına karar verilen kuruluşlar arasında, Sümer Hol- ding'in baa modern tesisleri de yer aldı. 1987 yılında zamanın Başba- kanı Turgut Özal tarafından "Av- rupa ile rekabet iddiası" ile açılışı yapılan ve Almanya, ABD gibi ülkelere konfeksiyon ürünleri ih- racatı gerçekleştiren Bakırköy'- deki konfeksiyon fabrikası da, paket uyannca yıl sonuna kadar kapatılacak. Sümerbank'a ait Bakırköy Dokuma Fabrikası kapatılarak. 7 yıl önce 213 milyon 116 bin Ja- pon Yeni'ne (yaklaşık 75 milyar İira) Japonlara monte ettirilen konfeksiyon fabrikasında bin 200 işçi çahşıyor. Türk-Jş'e bağJı Teksif Sendikası yetkilileri, fabri- kanm gerçek zarannın iddia edil- diği gibi 370 milyar lira değil, 40 milyar lira olduğunu, bunun da verimliliği arttırarak ve tasarrufa giderek kara dönüştürülebilece- ğini savundular. Zarann yüksek gözükmesinin, Sümer Holding'in birikmiş banka borç ve faizlerin- den bu müessese>e yöneltilen paydan kaynaklandığı vurgula- nıyor. Çalışanlann müessese mü- dürlüğü ile altı ay kadar önce bir- "Teknolojisi eski" gerekçesiyle 5 Nisan kararlanyla kapatılmasına karar verilen tesisler arasında Sümer Holding'in altı fabrikası ile birlikte Bakırköy Konfeksiyon Fabrikası da var. 7 yıl önce uluslararası rekabet iddiasıyla faaliyete geçen ve geçen yıl 8 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirip hala dış bağlantüan olan fabrikanın, holdingin borç faizlerine kurban edildiği belirtiliyor. 8Tdekurulanfabrika Avrupa'ya ihracatyapıyor. (Fotoğraf: YASEMİN KOYUTÜRK) takım tasarruf önlemleri üzerine anlaşmaya vardığı, buna göre servis sayısının 58'den 53'e indi- rildiği, etli yemeklerin de azaltıldığı kaydedıldi. Bakırköy Fabrikası çahşanlan o günlerde üretimde yüzde 5'lik bir artış sağ- ladıklanm, ancak işverenin işlet- me giderlerinde israftan vazgeç- mediğini öne sürdüler. Sendikacılann verdiği bilgiye göre geçen yıl sadece memurlara hizmet veren hastane için 8 mil- yar 661 mıİYon lıralık maliyet iş- letmeye yüklendi. Yine 36 kişinin yararlandığı lojmanlara 1 milyar 554 milyon, misafirhaneye 1 mil- yar 848 milyon nakil vasıtalanna da 1 milyar 691 milyar lira har- candı. Çalışanlar, ulaşım gideri- nin yanya yakını da dahil tüm bu harcamalann üretim için gerekli olmadığını savunuyorlar. Son ta- sarruf genelgesinden önce mi- safırhanede 4 bin lira gibi göster- melik bir gecelik ücret alınması ısrafa örnek gösteriliyor. Geçen yıl 8 milyon dolarlık ih- racat gerçekleştiren fabrikada en eski makinenin 7 yıllık olduğunu ve Türkiye'de en kaliteli gömle- ğin burada üretildiğini kaydeden çalışanlar. gaynmenkulün değer- li olması nedeniyle fabrikanın İstanbul içinde bir başka yere nakline razı olduklannı da vur- guluyorlar. Cumhuriyet'in sorulannı yanı- tlayan Sümer Holding Genel mü- dürü Doğan Çelik, "Halen bu fabrikadan çeşitii Avrupa ülkeleri- ne ihraç edilmek üzere 110 bin gömlek \e 200-240 bin adetiik ye- lek pantolon siparişimiz var" dedi. Doğan Çelik, fabrikada bin 218 işçinin çalıştığını bunlann tazminatının 150 milyar lira tut- tuğunu belirtti. Kapatılması plardanan 7 fabrikadaki işçilerin kıdem tazminatlan toplamının 1 trilyon, ihbar tazminatlan top- lamının da 150-160 milyar liraya ulaştığını kaydeden Çelik, "Be- nim bunları karşılayacak kay- nağım yok. Bu ödemeleri /anıanı- nda yapabilmem için Hazine'den kaynak aktanlması laanı" dedı. Zarara faizler yol açtı Makine parkının başka bir te- sise mi götürüleceğini, yoksa hur- da fiyatına mı satılacağının belli olmadığını vurgulayan Çelik. bu- nun holdinge ait bir başka tesise nakli ve taşeron yoluyla üretim ve ihracatın sürdürülmesinin daha verimli olacağım savundu. Çelik, Bakırköy'deki 97 bin metrekarelik arazinin, belediye tarafından konut ve turizm ala- nına dönüştürülerek imara açıldıktan sonra satılmasıyla hol- dingin borç yükünün önemli öl- çüde hafifleyeceğini de vurguladı. Sümer Holding'in geçen yıl 12.2 trilyon liralık faiz yükü nedeniyle 13.2 trilyon lira zararda gözüktü- ğünü ve bunun işletmelere bü- yüklüğüne göre yansıtıldığını an- latan Doğan Çelik, faiz yükü ol- masa 215 milyar lira işletme kan sağladıklannı sözlcnne ekledi. TISK Başkanı Refık Baydur: Hükümet 4 kerhen' destekleniyor YAKUP BtLGE tş dünyası, DYP-SHP koalis- yon hükümetinin açıkladığı pa- ketin, ahnacak önlemlerle "istik- rar paketTne dönüşebileceğıni düşünüyor. İş dünyasının, eko- nomik istikrar tedbirlerini "zam paketi" olarak görmesine rağ- men baştan beri koalisyon hükü- metini desteklemesi, ülkede üretı- lecek yeni ekonomik düşüncelere zaman kazandırmak içindi. İşa- damlannın fedakarhktan kaç- madığını göstermek için bu pake- tin desteklenmesi gerekiyordu. Krizin nedeni tavizler TİSK Başkanı Refik Baydur, • İş dünyası koalisyon hükümetinin açıkladığı paketin alınacak önlemlerle "istikrar paketfne dönüşebileceğjni düşünüyor. İş dünyası. istikrar tedbirlerini "zam paketi" olarak görmesine rağmen baştan beri koalisyon hükümetini desteklemesi. üretilecek yeni ekonomik düşüncelere zaman kazandırmak içindi. T *SK Başkanı Baydur Bürokrasideki yeni atamalann paketten sonra yapılması da işadamlannın isteği üzerine yapıldı. istikrar paketinin yürütecek hükümetin istik- rarlı olması gerektığini belirterek, Çiller hü- kümetinin bu nitelikten yoksun olduğunu açıkladı. Baydur. yaptığı açıklamada, iş dünyasının hükümeti ülkede bir türlü oluşmayan yeni ekonomik düşüncelere zaman kazandırmak ve iş dünyasının fedakarhktan kaçmadığım göstermek için desteklemış olabıleceğini söy- ledi. Baydur, faturasını ödemeye çalıştığımız ekonomik krizin Çiller hükümetinin tavizle- rinden kaynaklandığını belirterek şunlan söyledi: "Çiller, özelleştirmeyle işçi çı- karmak istiyor, ama 1 'inci ve 2'nci koalisyon hükümetieri zamanında 250 bin tayin yaptılar. Araç-gerec tasamıfuna gftmeye çalışıyor, ama seçim öncesi devletin araç ge- reçlerini seçim için kullandı. Gece- konduda da yapmaması gereken şeyler >aptı." Baydıır, ANAP lideri Mesut Vılmaz'ın iş dünyası ile görüş- mesinin tümüyle ÂNAYOL için olmadığını. ancak Yılmaz'ın DYP-SHP koalisyonunda yaşa- nan zorluğun da farkında oldu- ğunu vurguladı. Baydur. bürok- rasideki yeni yapılanmanın. açı- klanan zam paketinin istikrar pa- keti h A\ne sokulmasının işareti olduğunu belirlli. Çiller'e yakınlığı ile bilinen TOBB Başkanı Yalım Erez'ın, paketin açı- klanmasından sonra "Bu bürokrasiyle bu pa- ket yürümez" demesi ve hemen ardında bü- rokrasideki atamalann yapılması Bavdur'un açıklamalannı doğruluyor. Ekonomik krizden çıkış yolu ihracat Ekonomi Senisi - Ekonomik Trend'in İstanbul'da düzenledigi "Ekonomik Kriz ve thracat" pa- neline mesaj yollayan ve ekono- mide kriz yaşanmadığını belirten Başbakan Tansu ÇiUer'i eleştiren Jstanbul Ticaret Odası (ITO) Başkanı Atalay Şahinoğiu. "ülke- de kriz yaşanmıyor" demekle kri- zin bitmediğini belirterek, hükü- meti sert bır dille eleştirdi. Şahi- noğiu. ülkede yönetim sorunu ol- duğunu söyledi. Türkiye İhracatçılar Meclis (TİM) Başkanı Okan Oğuz yaptığı konuşmada. 1980 son- rasında ihracatta getirilen teşvik- lerin parasal teşvikler olduğunu belirterek. bundan sonra getıril- mesi gereken teşviklerin üretim ve yatınma yönelık olması gerek- tiğini vurguladı. Oğuz. ancak bu yolla ihracatın yapısal sorunlan çözülebileceğini açıklayarak. "Teknolojik yenilenmeye dayalı ohnayan. ihracata yönelik yeni yatınmlar içermeyen tercihler. kısa ömürlü ounaya mahkumdur" dedi. Türkiye'nin ihracat ürün ve piyasasınının çeşitlendiriimesi ge- rektiğine dikkat çeken Oğuz, bu yolla tıkanan piyasalara yapısal çözüm getirilebileceğını ıfade etti. Prof Dr Haluk Kabaalioğlu'- nun yönettığı panele de ISO baş- kanı Hüsamettin Kavi. fTO Baş- kanı Atalay Şahinoğiu, TİM Baş- kanı Okan Oğuz, Doç.Dr. Kemal Varol ve BİS Başkanı Kayaalp Cinel katıldı. Vergi yasaları TBMM'de Bir gayrîmenkul vergiden ıııııafolacak Nüfus cüzdanımı yitırdim. Hükümsüzdür. YURDAGÜL TAŞPINAR ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - "Ekonomik Denge için Yeni VergUerin fhdası ile Bazı Vergi Kanunlannda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Ta- sansı", dün TBMM'ye gönde- rildi. Ücretliler hariç olmak üzere beyannameliler. götürü vergi yükümlüleri ile milletvekillerin- den yüzde 10'luk ek vergi abn- masını öngören, net aktif vergi- sini yüzde 1.5 olarak belirleyen, değeri 500 milyon liranın üze- rindeki taşıtlara da ek vergi ge- tiren tasan, sahip olunan tüm gayrimenkuller için de bir defa- ya mahsus olmak üzere binde 4 oranında ek vergi ödenmesini. ancak vergi yükümlüsünün sa- hip olduğu gayrimenkullerden istediği bir tanesini vergiden is- tisna tutabilmesini hükme bağ- lıyor. 15 maddeden oluşan tasa- n. belediyelere bütçeden aktan- lan paylan yüzde 1 oranında düşürürken damga vergileri ve harçlan vüzde 100 oranında ar- tınyor. Tek gayrimenkule istisna TBMM'de "öncelikli olarak" ele alınacak olan tasan ile geti- rilen vergi uygulamalan şöyle: Ek gay rimenkul vergisi: Bina- lar ve arsalar, 1994 yılı emlak vergisi matrahlan üzerinden bir defaya mahsus olmak üzere 1994 yılında ek gayrimenkul vergisine tabi olacaklar. (Emlakta binde 4, arsalarda binde 2) Sahip olunan konut- lardan "mükellefçe seçilen bir tanesi" vergiden müstesna tutu- lacak. Bu dunımda mükellef- ler, sahip olduklan gayrimen- kullerin biri dışındaki tamamı için bu yıl vergilerini yasal ora- nın iki katı olarak yatırmış ola- caklar. Yasa tasansına eklenen hükmün yüksek değerli gayri- menkuller için istisna olanağı" getirdiğine dikkat çekilerek. "İstanbul'daki milyarhk yalılar, bu dunımda ek vergi kapsamı dı- şında kalacaklar" yorumu yapı- lıyor. Ekonomik denge vergisi: 1994 takvim yılında verilecek beyan- namelerdeki matrahlar üzerin- den yüzde 10, götürü vergi müktelleflerinin 1994 matrah- lan üzennden yüzde lO.muhta- sar beyanname verenlerden vüzde 5. milletvekilleri ve Ba- kanlar Kurulu üyelerinin 1993 yılında aldıklan ödenek ve yol- luklannın toplamı üzerinden yüzde 10 vergi alınacak. Ücret- liler bu vergiye tabi tutulmaya- caklar. Net aktif vergisi: Net aktif de- ğerler üzerinden yüzde 1.5. ser- best meslek erbabının gayrisafi hasılatı üzerinden yüzde 2. di- ğer mükelleflerde ıse binde 5 oranında uygulanacak. Vergi- nin tutan 10 milyon liradan az olamayacak. Ek motorlu taşıt vergisi: Kas- ko değeri 500 milyon lirayı ge- çen taşıtlar değerlerinin yüzde 4'ü oranında. kasko değeri 1 milyar lirayı geçen taşıtlar ise yüzde 8 oranında vergi ödeye- cekler. Bu ek \ergiler 31 tem- muza değin, motorlu taşıtlar vergisinin îkinci taksidi ile bir- likte ödenecek. Kasko sigorta- su bulunmayan taşıtlarda ise rayiç bedel esas alınacak. Belediye payları: Genel bütçe vergi gelirlerinden büvükşehir belediyelerine aynlan paylann 1994 'yılında yüzde 8.55 olan oranı, yüzde 7.55 olarak uygu- lanacak. GÜMRÜKBİRLİĞİ Şirketler devletten daha hazırlıldı Ekonomi Servisi - Sanayici- ler, şirketlerin Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği'ne devletten daha hazırlıklı olduğunu belirt- ti. İktisadi Kalkınma Vakfı (IKV)'nin dün Swıssotel'de dü- zenlediği "Gümrük Birliği'nin işletmelere etkileri, öniemler ve öneriler" konulu panelde konu- şan sanayıcilerin ortak görüşü. şirketlerin Gümrük Birliği'ne devletten daha hazırlıklı olduk- lanydı. Türkiye Şişe Cam Fabrika- lan Genel Müdürü Adnan Çağ- layan "Biz, işletme içi para- metreleri kontrol ediyoruz, an- cak işletme dışı etkenler kont- rotümüz dışında. Bu yiizden dev- letten beklentilerimiz'var" dedi. Türkıye'de beyaz eşya sek- töründeİci yüksek entegrasyon ve katma değere sahip bir sek- tör olduğunu, modern üretim teknolojileriyledonatıldığınısa- vunan Arçelik Genel Müdürü Mehmet Ali Berkman ise sektö- rün zayıf yönleri de olduğunu vurguladı. Avrupa ülkelerinin sübvan- siyon ve teşviklerle demir-çelik sektörünü desteklediğini belir- ten Ereğli Demir Çelik Fabrika- lan Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Tevfik Ertüzün kalite ve kapasite sorunlannın ol- duğunu. devletin kapasite arttınmı konusuna acil olarak eğilmesi gerektiğini söyledi. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ İktisadi ve Idari BilimlerFakültesi Mezunları Derneği EKONOMİ S E M P O Z İ Z L E M Y U M E U Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Mezunları Derneği 5-6 Mayıs 1994 tarihlerinde İstanbul The Marmara Oteli'nde EKONOMİ'Yİ İZLEME SEMPOZYUMU düzenlemektedir. Sempozyum programı aşağıdaki gibidir. Sempozyum Programı 5 Mayıs 1994 09.00-10 00 Kayıf 10.00-11 00 Açış Konuşması Yavuz CanevilEurotürk Bank 11.00-11.15ÇayveKahvelkramı 11.15-12 00 Temel Ekonomik Göstergeler ve Yorumları Dr. Hasan ErseHYapı ve Kredi Bankası 12.00-12 45 Türkiye Ekonomik ve Istatistık Yapısı Kapsamında Bazı Yorumlar Prof.Dr. Orhan GüvenenlDevlet Istatistik Ensffisü 12.45-14 45 OğleYemeğı Dr. Brcan Kumcu Key-note speaker 14.45-15.30 Ekonomik Bılgılenn Elde Edılebıleceğı Basılı ve On-lıne Kaynaklar Cüneyt SellHazine Dış Ticaret Müstesarlığı 15.30-15 45 Çay ve Kahve Ikramı 15.45-16.30 Dış Tıcaretın Ülkemız Ekonomısindeki Yeri ve Önemı Okan OçerlTürkiye Odalar ve Borsalar Birliği 16.30-17 15 Ekonomik Gostergelerın TC Merkez Bankası Tarafından Inceleme Yöntemleri Dr. Haluk TükellTC Merkez Bankası 6 Mayıs 1994 10.00-10.45 Ekonomik Konjonktürün Değerlendlrilmesi ve Karşılaşılan Sorunlar Zafer YükselerlDevletP/an/ama Teskilab 10.45-11 30 TC Merkez Bankası Bılançosu ve Anlamı Süreyya SerdengeçtilTC Merkez Bankası 11.30-11.45 Çay ve Kahve Ikramı 11.45-12.30 Malı Sektorde Ekonomik Gostergelerın Izlenmesi Doç. Dr. Deniz Gökçe/Bogaziçi Üniversitesi 12.30-14.30 Oğle Yemeğı 14.30-15.15 Oncü Göstergeler Dr. Faruk SelçuklTÜSİAD adına 15.15-15.30 Çay ve Kahve ikramı 15.30-16.15 Tasarruf Sahipleri ve Portföy Yöneticilerınin Izlemesi Gereken Ekonomik Bılgiler ve Yorumlan Abdurrahman YıldırımlCumhuriyet Gazetesi 16.15-17.30 Kapanış Konuşması. Katıhm için: Katılım ûcreti olan KDV dahil 3.850.000 - TL'nin T İş Bankası, Ankara Mrthatpaşa Şubesı 404636 nolu hesaba yabrılıp makbuzun SEMOR Semıner Organızasyon ve Danışmanlık AŞnın (312 417 55 97 nolu faksı- na gonderılmesi gerekmektedır EVIİŞÇEVIN EVRENINDEN ŞÜKRAN KETENCİ Nasıl Olacak? Ekonomik paketin uygulanan bölümü, zamlar, orta direği, yoksulu vurdu. Bukadarı ile zaten ekonomik paket değil, irv- safsız bir zam paketi. "Cek, cak"]a biten kelimelerle ıfadeedi- len önlemlerin içeriğinden ne çıkacağı henüz bılınmiyor Oluşmuş kararlar olarak açıklanan her alanda, asıl çerçeve henüz çizilecek. Örneğin, ancak paket açıklandıktan sonra vergiler üzerinde tarafların görüşü istendi. Hükümetin görüşünü almadan iş yapmayacağı bilinen TÜSIAD dahi araya hafta sonu girmiş olarak bır-ıki gün içinde ciddi bır hazırlık yapılmaksızın, yasa önerisi bildirmek zorunda kaldı. Meclis'e gönderilen yasa ta- sarısı 67 trilyonluk bir gelir artışını öngörüyor. Devlet bakanları ile ekonomi kurmaylarının, ekonomi ya- zarları ile düzenledıkleri tartışmalı toplantıda, ikinci evden ek vergi alınması kaleminin nasıl gerçekleştirilebileceği sorusu gündeme geliyor. Bakanlar ve kurmaylar, pratikte ayrı ayrı bölgelerde yapılmış beyanların karşılaştırılmasının çok güç olacağım, vatandaşın insafına kalacağını kabul ediyorlar. Bir yandan da ikisi de milyonun altında değerde evı olan vatan- daşın ek vergi ödemesıne karşılık, mılyarlarla değer biçilen tek evlerin sahiplerinin kurtulacağı vurgulanıyor. Bakanlar ve kurmaylar "Bu zaten vergi yükünun zenginlere de dönük oA duğunu göstermek üzere simgesel konmuş bir kalem, ancak 1 trilyonluk bir gelir katkısı bekleniyor" yanıtı ile yetiniyorlar. Türkiye'de vergide asıl yaranın, kayıt dışı ekonomi ve vergi kaçakları olduğu ve yasa tasarısında bunlara ılişkın etkili dü- zenlemeler görülmediği gazeteciler tarafından bir dizi soru ile anımsatılıyor. Bakanlar ve ekonomınin kurmayları, paketin öncelikle gerçekleşebilecek vergılendirme kalemlerini ele aldığını, kayıt dışı ekonomiye yönelik başka önlemler düşü- nüldüğünü söylüyorlar. Kayıt dışı ekonomi için en fazla umut bağladıkları çalışma, SSK'nın, sigortasız işçi çalıştıranlara ilışkin denetimı. Kaçak çalıştırılan ışçılerın saptanması ile kayıt dışı üretim yapan işletmelerın ortaya çıkarılacağı var- sayılıyor. Ayrıca ıçeriği henüz belirlenmemış, kalemler dı- şında ve kayıt dışı kalan ekonomi, gelıre ilişkın vergılendırme- nin, bir ikinci paket olarak gündeme sonradan geleceği vur- gulanıyor. Bize göre, paketin bütün yükünün üretenlere yöne- lik tablosunda bir değişiklik, umutlar, başka baharlara kalmış oluyor. Kapatma veya özelleştirme gündemıne alınmış KİT'lere ilişkın paketteki kesin ifadelere karşın uygulamaya yönelik her şeyin belirsizlik içinde olduğu ortaya çıkıyor. TlSK'in yaptığı hesaba göre KİT'lerden çıkarılacak işçiler için yasalar, toplu sözleşme ve pakette öngörülen işsizlik özel sıgortasının bütününde ortalama 250milyonluk birtazminatödemesi yapt- Iması gerekiyor. Biz bunun oldukça abartılı olduğunu, gerçek- te bu ödemelerin 100 milyonu geçmeyeceğini düşünüyoruz. Şimdi yine bakanlar ve ekonomi kurmaylarının verdikleri bil- giye dayanarak yıl sonuna kadar 33 bin kamu ışçisinin işten çıkarılacağı varsayımı üzerinden bir hesap yapalım. İşçilerin tazmınatları ödenerek işten çıkarılabilmeleri için bizim he- sabımıza göre 3.3 trilyon, TİSK'ın hesabına göre 8.25 trilyon- luk ek bir paraya gereksinim var. Bu para nereden bulu- nacak? Paranın ayrılmamış olması olgusu ve paketin içinde yer alan KIT'ler ıçın lcra-lflas Yasası hükümlerının ışletıleceği hükmü bızı kaygılandırıyor. Bu arada TİSK'ın tazmınatlann ödenmesı için para bulunamayacağı, bulunsada pıyasaya is- tenmıyen bir para arzının enflasyona yol açacağı, bu nedenle en azından taksitlendırilmesi gerektiğı görüşleri de var. 'İşten atmayı programladığınız işçilerin bir de tazminatlarını icra- iflas masalarına bırakmak, taksitlendirmek projeleriniz de mi var" sorusunu yönelttiğimizde KOI Başkanı Tezcan Yar»- mancı, bızi fesatlıkla suçlama anlamında bir espri yapıyor. "lyi ki söylediniz. Aklımıza gelmemiştı, hemen uygularız, iyi bir çözüm olur" diyor. İşçiye yaklaşımlarını vurgulama anla- mında "Ondan şüphemiz yok. Mutlaka uygularsınız" yanıtırt» alınca, Bakan Aykon Doğan havayı yumuşatmak üzere araya giriyor; "Kaygılanacak bır durum yok. Kapatılacak KİT'lerin çok değerli mal varlıkları var. İşçi alacaklanna fazlası ile ye- ter' açıklamasını yapıyor. Böylece, işçi tazmınatları için orta- da bır para olmadığı sergilenmış oluyor. işını kaybedecek işçi için, yasal alacaklarını toplu ve hemen alabilme hakkının da havada olduğu ortaya çıkıyor. KİT'lerin özelleştırılmesi, kapatılması, küçültülmesi gerek- çelerınde yürütülen mantık hesaplarında da çok cıddı terslik- ler var. Bakanlar ve ekonominin kurmaylarına soruyoruz: Zonguldak için 2.2 tonluk üretim hedefi ile kapatmaya yakın anlamda bır küçülme, Karabük için elden çıkarılması karan ve- rilirken doların kuru 27 bin olarak hesaplanmış. Şu günlerde kırk bine dayanmış bulunuyor ve hesaplar yapılırken dışar- dan ıthal edılebılecek kömürün fiyatı ile hep karşılaştırma yapılıyordu. Zonguldak'ta işini kaybedecek ışçının, ücretinin % 40'tan fazlasının vergi ve sıgorta olarak geriye döndüğü hesabı, bunun da kamu geliri anlamında eksi haneye yazıl- ması gerektiği yoktu. Ithal edilecek kömür için gereken do- ların elde edilmesınin malıyetı de yoktu. Bır şehrin ınsanının geleceğinın yok sayılması, yeniden iş yaratrnanın maliyeti, işsıZin ya da göç etmek zorunda kalacak insanın ülke ekono- misine bedeli.. bütün bu hesaplardan vaz geçtik. bugünkü dolar hesabı ile gelecek yıllarda yaşanacak gelişmeler he- sabı ile Türkiye'nin kömürde dışarıya bağımlı kılınması karan ne anlama geliyor? Kapatılan madenlerin bir daha teknik olarak yeniden üreti- me geçemeyeceğini maden yöresınin dışında kalan halkço- ğunluğumuz bılmez. Öz kaynağımızın olduğu birenerji alanı- nda, bu kaynağı yok etmek ve ülkeyı, gelecek kuşaklan da stratejik bir alanda dışa ve de giderek maliyeti yükselecek kö- mür ıthaline bağımlı kılmak ne anlama geliyor? Bu kışsanayi- mizin ve halkımızın küçük bır bölümü, çok kısa süreli acı bir deneyim olarak Rusya ile Ukrayna uzlaşmazlığına bağlı, do- ğalgazın gelmemesı ve üretimin, ısıtma sisteminin durması olayını yaşadılar. Dünyanın sömürü düzeninde akıl almaz ucuz ışçilikle elde edilen Güney Afrika kömür üretiminde önemli bir yapısal değışım yaşandığında kömür maliyetlerı birden bire yükseldiğinde ya ne olabilir? İs dünyasının sözcüleri, TİSK, TÜSİAD başkanlan, son gün- lerde sosyal kaygılarla Zonguldak ve Karabuk'ün kapanması- na karşı çıkar oldular. Sosyal patlamadan kaygı duyuyor olabılırler. Ancak ıçımızde fesatlık var ya! Bizce işçiyi, yöre irv- sanını bu birden bire sahıplenme, kapatmaları savunmama- da bizim yukarıda sıraladığımız nedenler ve kaygılar ağır basıyor olabilir. iş dünyası, Türkiye'nin dövizledışalıma bağlı kömür ve çelik ithalinde dönüşü olmayan bir yola girmesin- den kaygı duyuyor olabilir. İthal kömür ve demire bağımlı üre- tim yapmak zorunda kalarak ne de olsa bu işin ucu, zararı, sonunda onlara da dokunacak. İLK ÖRNEK GÜRCİSTAN'DA BDT'ye Türk pazarı AHMETŞEFtK TRABZON - Başta Gürcis- tan ve Türk cumhuriyetleri ol- mak üzere. Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkelerine "Türk pazarları" kurulması için girişimlere başlanıyor. Türk pazarının ilk örneğinin Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te kurulacağı açıklandı. Kapılann açılmasından son- ra başta Doğu Karadeniz kıyı yerleşım birimleri olmak üzere birçok yerde açılan Rus pazar- lan eski SSCB mallannın ülke- mizde satışına olanak sağlamış- tı. BDT ülkeleri ile girişilen ikili görüşmelerde bu ülkelerde tica- ret merkezleri kurulması yolun- da isteklcr belirtilmişti. Zaman içinde bu projelerin gerçekleş- memesi üzerine Trabzon Valisi Alaaddin Yüksel önderliğınde bir araya gelen Karadenizli işa- damlan. Türkiye'deki Rus pa- zarlannın karşılığı olarak Gür- cistan ve Türk cumhuriyetlerin- de Türk pazarlan kurulması yolunda çalışmalara başladılar. Trabzon Valisi Alaaddin Yüksel, Gürcü yetkililer ve Türkiye'nin Gürcistan Büyü- kelçisi nezdinde yaptığı girişim- lerde çok olumlu izlenimler aldıklannı, bu amaçla oluşturu- lacak bir heyetle önümüzdeki günlerde Gürcistan'ın başkenti Tiflis'e gidileceğini ve burada Gürcü yetkililerle konunun ay- nntılı olarak tartışılacağını açı- kladı.