Katalog

12MSAN1994SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOM TÜSİAD Başkanı Halis Komili, ekonomik krizin gereksiz yere büyütülmesinden yakındı: Sosyalpatlamagetirecekönlemleryararsız ŞÜKRAN KETENCİ TÜSİAD Başkanı Halis Ko- mili île ekonomik kriz, hükü- metin önlemler paketi ve güncel tartışmalar üzerinde. kapah geçil- miş açıklamalann satır aralanru açmak ûzere görüştüğümüzde, destek verilmesine karşın paketin içeriğ ve başansı üzerinde ciddi kuşkular olduğu ortaya çıkıyor. Vergı reformundan başlamak üzere pek çok alanda yenı önlem- ler ve ahnrmş kararlann uygula- masının yeniden gözden geciril- mesi gereğini vurguluyor. Komili, iş dünyasının. daha önce açıklanmış istemlerinin tü- müne yakınınm pakette yer al- ması, bir yandan da paketin des- teklenmesine karşın, yeni hükü- met arayışlanna ilişkin sorulan yanıtlarken özetle şöyle diyor: "Krizden çtkış, birkaç yılı kapsa- yacak bir dönem. Birbirini izkye- cek kararlar nncirini gerektiriyor. Bunun için de Mcclis çoğunluğu- nun desteğinde kararlı bir hükii- mete gereksüıim var. Türkiye'de artık sivasal bir uzlaşma gerekti- ğini görüyonız. Politikacılaruı kendi ideolojileri çizgisinde bir arava gebneleri lazım. Birleşmele- rin eşjaıun tabiatında olması ge- rektiğini düşünüyonız. Gereksiz bölünmeler ûlkeyi zor durumlara gerirdi. Akıl ve mantık bir araya gelişi gerekli küarken, politik çı- karlar sağda olsun, solda olsun birieşmelere engel oluşturuyor. Bunlann aşüması gerekjyor. Tür- kiye, içinde bulunduğu krize de- mokrasi içinde. demokrasiyi ileri- • TÜSİAD Başkanı Halis Komili, paketin yükünün üretenlerde olmasına karşı çıkıyor. Kayıt dışı ekonomiye yüklenilmemesini eksiklik olarak görüyor İşdünyası. krizden çıkışın yıllar alacak ödünsüz uygulamalar ile olacağı kanısında Ve bunun gerçekleşebilmesinin parlamento çoğunluğuna dayalı geniş tabanlı bir hükümetle ancak olabileceği düşüncesi ile yeni siyasi arayışlannı SÜrdÜrÜyor. Halis Komili Türkiye'nin krizden çıkabilmesi konusunda karamsar olmadığını söylüyor. ve görürerek çözüm ürermek zo- runda. Sahip okluğumuz demok- rasivi çok iyi kullanmak duru- mundayız." Halis Komili, hükümetin eko- nomik paketini eleştirmeye özen göstererek çeşitli sorulara yanıt verirken, bir dizı önemli eleştiri de getirmiş oluyor. İstikrar pake- tinin bütününü değeriendirirken, istikrar paketlerinin başansının bomba niteliğinde çözümlerle olamayacağını söylüyor, onlann yerine taraflann onayından geç- miş, konsensüs sağlanmış önlem- lerle ancak başanya ulaşılacağını vurguluyor. Pakette sosyal bo- yutun eksik kaldığını kabul edi- yor. Örneğin Karabük. Zongul- dak için bölgede yatınm potansi- yelının yaratılması zorunluluğu bulunduğuna işaret cdıyor. "Kriz- den çıktş acısız gerçekleşemez. Ancak acıyı azalrmak için spesifik imkânlaryaratılmalıdır.Dışarıdan buna vönelik yardımlar sağlan- maİKİır. Sosyal patlama getirecek tedbirlerden fayda görmüyoruz" di>or. Halis Komili Türkiye'nin kriz- den çıkabilmesi konusunda ka- ramsar olmadığını. Türkiye"nin güç ve potansiyelinin, dışandan görülenden çok daha yüksck ol- duğunu, buna güvendiğini söylü- >or. Knzın gereksiz yere büyü- müş olmasından, buna meydan verilmesinden yakınıyor. Ancak knzin kaçınılmaz bir noktaya da- yanması ile herkesin harekete geçtiğini belirtiyor. Bundan sonrası önemli Artık Türkıye'deki biitün kay- naklann en \erimli kullanıl- masının gerektıği bir noktaya ge- lindiğini vurguluyor. Gelirleri arttırmak. giderleri kısıtlamak bi- çiminde özetlenecek önlemlerin, pakette açıklananlar ile sınırlı kalmaması gerektiğini. asıl bun- dan sonra atılacak adımlann önemli olduğunu anlatıyor. Bugünlerde haarbklan sür- dürülen ve Meclisten hızla geçi- rilecek olan vergi paketi üzerinde dunıyor. Vergilerin üretim içinde olan taraflara yüklenmesinin so- runu daha da büyüteceğinı. asıl kayıt dışı ekonominin vergilendi- rilmesi için çözüm üretilmesi ge- rektiğini açıklıyor. "Vergilendir- melerde yeni yükler getirilirken. üretimin engellenmeyeceği, aksine destekleneceği yollar bulunması gerek. Özelleştinne ile zaten işsiz- lik büyüyecek. Bir de üretimi en- getleyici vergilendirme gelirse, sosyal yangın büyüyecektir. Ne yapıp yapdmalı, çok büyük boyut- larda olduğu bflinen kayıt dışı ekonominin verguendirilmesi, bu- güne kadar vergi alınamayanlar- dan vergi alınması yolları bulun- malıdır. Vergi daireleri etkili hale getirilmelidir." şekiinde düşün- celerini özetlıyor. Komili, hükümetin önceliğinin paketin başanya ulaşmasında kararlıhk ve dengelerin gözetile- ceği konusunda inandıncılık ol- duğuna işaret ediyor. Ondan son- ra paketin işletilebilmesi için kre- di konusunda gereken başvuru- lann yapılabileceğini ve gereken kaynağın bulunabileceğini söylü- yor. Kredi kullanımı Türkıye'den Fazla borcu olan ülkelerin, bizdeki krizi, bizdeki enflasyonu yaşamadıklannı, önemli olanın alınan kredinin ne- rede ve nasıl kullamldığı olduğu- nu anımsatıyor. İçpiyasada tüke- time yönelik üretimin, ihracata yönelik üretime dönüş önlemleri- nin alınması gereğıne işaret edi- yor. Türkiye'nin bütün olumsuz- luklara rağmen şanslı olduğunu, örneğin düşünülenden daha yük- sek bir orta Avrupa ve Rusya pa- zarlan bulunduğunu belirtiyor. Pakette ihracata yönelik teşvik için önlemlerin yeterli ol- madığını, ayru şekılde Uzakdo- ğu'dan dampinge karşı önlemler alınması gerektiğini, gümriikler- de yeniden düzenlemeye gereksi- nim olduğunu. ihracat teşvik edi- lirken de tek tek kalemler, özel teşvikler değil, doğrudan ihracat kredisi yolunun açılması gerekti- ğini anlatıyor. İKV'nin gümrûk birliği paneli • Ekonomi Servisi - îktisadi Kalkınma Vakfı (İKV)"Gümrük Birliğinin Işletmelereetkileri; önlemler ve öneriler" adlı birpanel düzenliyor. Yann Swiss Otel'de düzenlenecekpanelde açılış konuşmasmı IKV Yönetim Kurulu Başkanı Sedat Aloğlu yapacak. Özel sektör ve kamu kuruluşlan üst düzey yöneticilerinin konuşmacı olarak katılacağı panelde, "işletmelerin yoğun rekabet ortamına nasıl hâarlandıklan" tartışılacak. Ekonomikpaketebasındadestekarayışı • Bakanlarla ekonominin üstdüzey yetkilileri paketi savunarak yazarlardan destek istediler Ekonomi Servisi- Devlet Bakanı Aykon Doğan ve Vıldınm Akruna ile ekonominin üst düzey yetkilileri ekonomik paketi tartışmak üzere ekonomi yazarlan ile top- lantı düzenlediler. İstanbul Emırgan Ko- rusu'ndaki Sanköşk'te düzenlenen \e yaklaşık üçbuçuk saat süren, Aykon Do- ğan'ın sözcülüğü yaptığı toplantıda. paket üzerinde bugüne kadar kamuoyunda yapılan tartışmalarla ilgili aynntıh bılgi verildı, ekonomi yazarlannın sorulan yanıtlanarak, paketin başanya ulaşması için yazarlardan destek istendi. İş dünyasının ünlü isimlerinin paketin başanya ulaşması ve knzden çıkılması için bu hükümetin yeterli olmayacağı kaygısı ile Cumhurbaşkanı'na başvurarak Ana- yasa'nın 119'u maddesıne dayanarak mü- dahalesıni istemelen üzenne göriişü soru- lan Doğan. "En güzel yanıtı Sayın Cum- hurbaşkanımız verdi. Bizim ayrıca bir şe> söylememize gerek >ok. Hükümet görev başında olacak ve paket tavizsiz uygulana- rak başanva ulaşacaktır" dedı Özverının çalışanlara yüklendiği yolun- daki suçlamalann doğru olmadığını, öz- verinin bütün kesimlerce paylaşıldığını sa- vunan Doğan. milli gelirden yüzde 36 pay alan maaş ve ücretlilere paketle yüzde 27 yük gelirken. milli gelirden yüzde 49.4 pay alan tanm dışı üretim. işveren kesimine paketten düşen yük payının yüzde 58.2 ol- duğunu savundu. İCOİ Başkanı Tezcan Yaramancı. özel- leştirme ve KİT'lerin kapatılması üzerin- de kamuoyunun yanlış bılgilendırildiğini savunarak doğrudan kapatma değil, KİT'lerin verimli hale getirilmesinin söz konusu olduğunu, ancak ıslah edilemeye- cek işletmeler üzerinde uzun çalışmalar- dan sonra karar verileceğini söyledi. Bü- tün KİT'lerde yıl sonuna kadar 13 bin ci- vannda emekliliği gelenler olmak üzere. toplam 33 bin işçinin işine son verilmesi- nin gündemde olduğunu bildirdi. Bunlar için kıdem tazminatlan ve toplusözleşme- lerinde yer alan tazminatlan yanında ek 8 aylık bir işsizlik ödeneğinin söz konusu ol- duğunu, pilot uygulama olarak işsizlik si- gortasının böylece br,.dtılmış olacağını belirtti. Yaramancı, Türk-lş"le uygulama- ya ilişkin diyaloğun ba^laüldığmı anlaltı Aykon Doğan, vergi yasası hazırlıklan- na ilişkin sorulan yanıtlarken. bir defaya mahsus alınacak vergiler için 1993 yılı be- yanlannın esas alınacağını. bu nedenle vergiden kaçışın söz konusu olamaya- cağını vurguladı. Tüm kalemlerden 67 trilyonluk bir vergi artışı program- landığını açıkladı. Doğan. kayıt dışı eko- nomiden vergi ahnmasının bu tasan için- de değil aynca ele alındığını bildirerek kayıt dışı ekonominin vergilendirilmeye alınabilmesi için kaçak işçi çahştınlmasını önlemek üzere SSK'nın yetkilerinin geliş- tirilmesinin programlandığını bildirdi. Doğan paketin, kamu açıklannın gide- rilmesi, ihracatın geliştirilmesi ağırlıklı, gelir arttına, önemli ölçüde gider kısıtlayıcı olmak üzere konsolide bütçe üzerindeki yüzde 9'luk açığın yüzde 4.5"e düşürülmesinı hedeflediğini söyledi. Yedek parca cep yakacak OTOMOBİLİNİZEV DEĞERİ (MİLYON TL) " YERLİ Sap O-72 »2-90 9M9 7M7 •m m> m\ mı \m »77 77-85 8M0 9M6 35-101 96« 96-106 106-115 MS-125 125-1S W0e 110-1» 120-13) 13D-140 166.175 nfria US-1S6 180-170 175-180 129 «S 222 237i 5 Nisan istikrar paketinin açıklanmasının ardmdan döviz pıyasalarında yaşanan hızlı artış ve belirsizlik özellikle ithal otomobil yedek parçalarına gelebilecek yüksek oranlı zamları engelliyor. Otomobil yedek parçalarına en son zam 15marttarihindegelmişti.O tarihten bu yana dolar yüzde 42, mark ise yüzde 40 arttı. Yani gelecek zamların yüzde 50 ile yüzde 90 arasında olması bekleniyor. Bir ithal otomobil servisi yetkilisi, yedek parçalara gelecek zamların çok yüksek olacağını belirtirken yeni fiyat ayarlamaları için piyasaların oturmasını beklediklerini belirtti. Yetkili "Şimdi belli bir fiyat ayarlamasına gitsek yann markın, doların ne kadarolacağını bilemeyiz. Yeni fiyatlar üzerinden yapacağımız siparişlerimizin ardmdan dövizdeki olağanüstü artış bizi büyük zararlara sokar" dedi. En büyük zamlar ithal otomobillerin yedek parçalarına gelecek. Zaten benzinfiyatlarına uygulanan yüzde 95 oranında zamlar otomobil sahiplerini düşündürüyor. Ayrıca otomobil almak isteyenler de artık bu ortamda otomobilin hiç de karlı biryatırımaracıolmadığının bilincindeler. Ticari plakalıotomobiller ise yedek parçalara gelecek zamlardan büyük oranda etkilenecekler. Aksmıvarlar Otomobil aksesuvarları dazamlandı. Bir otomobil sahibi aracının koltuk kılıflarını artık 995 bin liraya değiştirebiliyor. Eski fiyat 675 bin lira idi. Bir otomobil cilasının fiyatı da 315 bin liradan 620bin lirayayükseldi. Tüm bu gelişmeler otomobil talebini arttırmak isteyen otomobil üreticilerinin umutlarını da bir anlamda kırıyor. Yeni istikrar paketinin ardmdan gelen zamlar, tüketimin iyice kısılmasına yol açınca otomobil şirketlerinin belini doğrultması da pek mümkün gözükmüyor. • 9 0 * 96-105 99-107 104-113 RenaultSpnng FMTa FMTu «16 «20 95-»< 100-110 •248 92-102 102-110 110-120 1&130 110-11» 120-1» 1K-145 »80-170 37-KM 115-125 150-166 1S5-180 110-120 '15-120 13O-'3S 145-153 170-180 185-137 120-130 İJ0--26 138-150 155-165 190400 220-236 133-145 130-140 155-165 180-190 2974 331 2063 2217 2C01 352-2 180-190 215-340 105-112 128-135 200^15 255-266 220-235 29V300 OprtVaonU 120-130 13O-H7 14S-MB 170-HO 256-2K 2SHCO 2SM» 3S5-375 26C5 301 3914 4906 İTHAL LadaSmara LaiNna N«wNXCoaK Msd>323Sedan lta»626S«t«! Uams323HaciKt IİKl*626H**Kk VMOMg«nGo« Stal«F*wıt a«W3'6. SUWS2tt MeraOBSOE Mandes20X UenzdBs200O HmdadvıSMan *rdaO«Haiaaı* C*w»15TGE Peugea2O5Gfl m JM2 7M8 145-SO 8MB 256-2BC 380430 375-425 490-55C 34OJ85 490450 Sua*V*ra TojaaACorotaGL 65-7B 8 6 « •«5-1^ 2OO-22D 150-169 2JH3C «-las 2»ao 175-195 90-100 290-32 4SM20 405466 58SJ55S 4OM25 59M50 145-160 20M» 14O-15D 215J45 K5-18D 175-200 75« 100-'10 180-196 223-245 170-190 235J60 200^20 25IMB0 2OH20 97-107 37M20 570-750 47M5D 685-7X 440-475 650-711) 17O-1J0 225-240 igsjıo aB-190 iaD-170 155-170 260-296 180-200 21525 K"Caf»al Se«Tı*«>016a NOT: Cannet Açık Oto Pazannda otuşan fiyauardır 85« 'J5-125 21535 2«HB5 3B-22D 310-345 225^40 3JM70 23M90 100-115 400-459 771X20 SOM50 "6M12C 475^25 710-731 19O2S0 260-270 26S-295 '95-2-0 18O-190 175-190 335-355 220-250 255-275 266-280 - 145-155 m S2-1O5 135-150 235-270 305450 23520 385-415 ZTO^SS 41O430 290J45 115-125 460-595 9404» T7M50 S75435 550-700 8204U 205-22 270-290 365J85 210-225 200^15 21525 3704» 25H60 300-320 330J60 20525 160-170 166-5 217 8 4-13 4375 425 7 996-9 4993 7362 5214 1756 '100 1702 1650 1965 '650 1965 2917 439 489 2B57 300 291 590.3 4135 506i 7706 2636 2515 Ikinci el otomobilpiyasasında bu hafta birdurgunluk vardı. Hükümetin açıkladığı kararlar sonrası özellikle benzine gelen zamlar talebi olumsuz etkiledi. Bununla beraber talebin az oluşu0 km otomobillere gelen zamların ikinci ele yansımasını engelliyor. Ikinci elde fiyatlar hala çok düşük. Önümüzdeki haftalarda dapazarda bir hareketlilik beklenmiyor. Buda ikinci elpiyasada fiyatların yükselmeyeceği anlamına geliyor. "Mercedes 19OE ve S modeJlerının 0 km fiyatları 18OC sensıne aıttır. •Taunus 1 6 ve 2.0 modellerının 0 km fıyatlan Ford Recorda aıttır •"Doğan ve Kartalların 0 km fıyatlan SLX'e aıttır VİTRİN Nissan'dan 3 yeni otomobil daha N issan Türkiye pazarına üç yeni otomobil daha sundu. Nıssan'ın Yeni SunnySerisi' olarakadlandırdığı seride üç yeni model bulunuyor. Yeni Sunny Sedan 1.6 LX/SLX4 kapılı, yenı Sunny Hatchback 1 6LX/SLX 5 kapılı ve yeni Sunny Hatchback 2.0 GTİ 3 kapılı. Bu modellerden Sunny Sedan 1.6, yenilenmışsportifçizgisiyle otomobil tüketicisininbeğenisinesunuluyor. 16subaplı, enjeksıyonlu ve katalizörlü motoruylayeni Nissan 1.6 Sedan yüksek bir performans sağlıyor. Nissan Sunny Hatchback ise çok yönlü kullanım pratiklığiyle ön plana çıkıyor. 16 subaplı,çifteksantrikli, katalizörlü motoruve aerodinamik gövdeyapısı ile yakıtı son damlasına kadar kullanabili/or. Nissan Sunny Hatchback 2.0.2.0'lık motor gücü, konf3rlu yolcu kabini ve aerodinamik yapısıyla tüketıciye sunuluyor. Bu modelde otomobil dünyasının en yeni fren teknolojilerinden ABSfren sistemi kullanılmış. Sunny Hatchback 2.0 kategorisinde en düşük dirma mesefesıne sahip bulunuyor. • Ford Escort ailesine geniş iç hacimli yeni üye D ünyanın en ünlü otomobil üreticilerinden Ford, Escort ailesini sürekli genişletiyor. Escort ailesinin en yeni üyesi Escort Sports Wagon, sürüş keyfınden vazgeçmeden geniş iç hacimli birotomobil olarak imal edilmiş. Yeni Ford, 1.6'lık DOHC16subaplı ve enjeksiyonlu ZETEC motoruna sahip. Otomobilin arka koltukları katlanabiliyor ve koltuklar katlandığında 1425 It hacimli geniş bir bagaj alanı bulunuyor. Otomobilin normal bagaj hacmı ise 460litre. Ford Escort Sports VVagonkuHanıcısınaekstra emniyet sağlayan McPherson tipı süspansıyonlar ve servo takviyelı değışken oranlı hidrolik kremayer tipi dişli kutusuna sahip. Bu tip dışli kutusu ile direksiyonun karşı koyma kuvvetınden tavız vermeksizın dahayumuşak ve konforlu bir sürüş rahatlığı sağlanıyor. Aracın ön tarafta havalandırmalı dıskfrenleri bulunuyor. Arka kapılar ise otomatik ayarlı. Yeni Ford'un maksimum hızı saatte 178 km, 0-100 km hızlanma süresiıse12sanıye. Aracın 90 km sabit hızda yaktığı benzin miktarı 5.8 litre. 120 km sabit hızda yaktığı benzin ise 7.1 litre. Şehir içinde ise ortalama 9.1 litre benzin tüketimi bulunuyor. Ford Escort Sports VVagon'un CAD (bilgisayar destekli tasarım) sayesinde önde ve arkada son derece etkin çarpma bölgelerinin geliştirilmesi mümkün olmuş. Bu bölgeler herhangi bir çarpma durumunda aşamalı olarak deforme oluyor ve böylelikle sürücü ve yolcular üzerindeki etki edecek güçleri zayıflıyor. • IŞÇENIN EVRENINDEN ŞÜKRAN KETENCİ Yapıyı Yapmak mı Yıkmak mı?Ekonomiyi düze çıkarmak savı ile hükümetin hazırladığı pa- ketin henüz zamlara ilişkin acısını bıle algılamış değiliz. Zincir- leme gelmeye başlayan zamlar, haber olmaktan çıktı. Eski ta- rihli malları yenı fıyatla satan satıcı, pahalıya alacağı yenı ürün ıçın sermaye yaptığını, bu işten kar etmedığini söylüyor. Ken- dince acısını hafifletmenin yolunu buluyor. Kurtuluş yok da sa- dece acıyı yutmakta erteleme yapmış oluyor. Ya yapamayan- lar? Pazar günü devlet bakanları Aykon Doğan ve YıMınm Aktu- na ile ekonominin üst düzey yetkilileri gazetelerın ekonomi köşe yazarlan "ekonomik önlemler uygulama planı"n\n tarbşıldığı bir toplantı düzenlediler. özelleştırmenin, KOİ'nın Başkanı Tezcan Yaramancı, işçilerın gereksiz ayaklandırıldı- klarından ve bazı art nıyetlilerce tahrik edildiklerınden yakındı. "KİT'lerin kapatılması diye bir şey yok, rehabilitasyonu var" dedi. Karabük'te müşteri çıkarsa devredılerek bazı bölümlerin işletilebileceğıni, Zonguldakta Karadonun yatırımla destekle- nerek verimli damar olarak işletilmeye devam edileceğını, so- nuç olarak bir yıl içinde, KİT'lerin iyıleştirilmesi projesı içinde 15 bini emekliye sevk edilmek üzere, 35 bin kadar işçinin işine son verilmiş olacağını söyledi. KİT'lerin doğrudan ıflasa götürülmesı yolunun ne anlama gelebileceği, bundan tazmınat alacaklarının da iflas masasına gitmesi tehdidı çıkıp çıkmayacağı sorusunu yanıtlayan Bakan Aykon Doğan ise "Bunda kaygılanacak bir şey yok. KİT'lerin mal varlıkları işçi alacaklarının değerinin çok üstünde ve ışçiler öncelikli alacaklı" dedi. Yine gazetelerde çıkan ücret dondur- masına ilişkin haberlerın abartılı olduğu, örneğin memurlarımı- za bu yılın son zam dilımi için % 5lıkbir payın kalabıleceğını öğrendik. işçi ücretlerı artışları da aşağı çekılecekti, ancak don- durma gelmeyecektı. Bu arada basında çıkan paketin yükünün çalışanlara bındırıldiği haberlerınin doğru olmadığını, paketten ücret ve maaşlılara bındirılen ek yükün sadece % 27, işveren- sermaye kesimine ise çok yüksek, % 58.2 olduğu yolunda bılgi- lendırildık. Özeti; basın, köşe yazarlan tahrikçilerin peşinden gıtmez, toplum kendisıni kurtaracak paket üzerinde gerektiği biçimde bilgilendinlır, yönlendirilirse ekonomi krizden çıka- caktr. Tabii bütün bu içimize su serpecek bilgilerden sonra, serma- ye cephesinin, neden çalışanları rahatlatan, kendilerine çok daha büyük yük getirenf!) bir paketi bu kadar ısteyip destekle- dıklerıni anlayamadık. Herhalde işçi cephesı, cahıllığinden, bil- gisizlığınden canı yanmadığı halde, canı yanmış, yanacakmış gibı boşuna bağınyor. işveren-sermaye cephesı de -bız çok akıllı bilirken-canının yandığını anlamayacak kadar akılsız dav- ranıyor. Bir gün önce de Ankara'da Türk Hukuk Kurumu'nun düzen- lediğı özelleştirme toplantısında TİSK Genel Sekreterı Kubilay Atasayar*ı dinlemiştim. işverenlerımızın cıddı boyutta sosyal patlamadan kaygı duydukları anlaşılıyordu. Atasayar, ömeğın özelleştirmeyi hala ıdeolojik olarak şiddetle savunmakla birlik- te, Karabuk ve Zonguldak uygulamalarına karşı çıkıyordu. Baş- ka üretim alanı, ış kapısı yaratılmadan, alternatıf sunulmadan bir bölgenin insanlarının işsizlik ve açlıkla karşı karşıya bıra- kılmasının yanlış ve tehlıkeli olacağını vurgulamaya çalışıyor- du. işverenıerimiz, işten atılacak işçilerın tazminatlannın öden- mesı üzerinde de kaygılıydılar. işçi toplamı üzerinde çok büyük rakamlar tutacak paranın nereden bulunacağını çözemiyorlar- dı. Dahası, para bulunsa da bırden işten çıkaniacak büyük bir IŞÇI kıtlesine verılecek paranın pıyasaya çıkması ile doğacak enflasyonıst baskıdan ve alınmak ıstenen önlemlere ters düş- mesinden ürkuyorlardı. Bu arada, pakette kaderlerı hakkında karar verilmiş KlT'ler üzerinde proje çalışmalannın henüz başlatıldığı ortaya çıkıyor- du. ûrneğın, kapatma kararı verilmiş Karabük ün, müşterisi çıkıp çıkmayacağına yenı bakılacak. haddehanesı çahştırılabı- lir görülur ve iyi müşteri bulunursa ona devredılecektı. Yineza- rar nedenı ile çok sınırlı bir kapasıte ile bazı ocakları üretime devam ettirilecek, gerisı için kapanma kararı verilmiş Zongul- dak'ta ışçiler, karara karşı protesto eyleminde sokağa döküldü- ğü saatlerde, sendikalarının danışmanı önder Aker, ışletmede yıllardır -bırakınız üretim ve verim artışını- üretim ıçın zorunlu "idame" yatırımlarının hiç yapılmadığını anlatmaya çalışıyor- du. Türkiye nın kömür enerjısıne olan gereksınımı azalmıyor, artıyor, bu kömürün ucuz gerekçesi ile dışandan ıthali yeğlenı- yordu. Oysa ocaklar bir kere kapatıldıktan sonra, Türkiye'nin gelecek kuşaklarının kömür ıhtiyacını da karşılamaya yeterlı maden rezervınin bir daha kullanılabilmesi olanağı ortadan kalkıyordu. Kapatılan maden ışletmelerının yeniden üretime açılması, teknik nedenlerle bir daha asla düşünülemeyecek ve gündeme getirilemeyecek boyutlarda maliyetier yaratıyordu. Aker, bir kentin biricik iş kaynağındaçalışan işçinin, halkının geleceğınin ne olacağının düşünülmemesı bir yana, Türkiye'- nin enerjı, kömür gereksinıminde, kömür ithali için gerekli dövı- zin nasıl elde edileceğinin, risklerinin düşünülmedığinı anı- msatıyordu. Dövız böylesıne pahalılanırken, ülkenin var olan maden kaynaklarını bir daha kullanılmayacak biçimde yok et- mek ve sonra gıderek elde etmesi pahalılaşan dovızle kömür ithal etmek zorunda kalmâk, ülkeyi nasıl bir geleceğe sürükle- mektı? Yanıtını Oünya Bankası'nın oluşumunda, IMF recetelerinde aramak gerekiyordu. Parayı veren güç. parasını geri almak üzere, kendi reçetesıni, koşullarmı dayatıyordu. 1970lı, 198O'lı yılların istikar recetelerinde başka, bugünkülerde başkaydı. Bugunkülerde para önlemlerı yanında, yapısal değişiklık ve özelleştirme dayatması vardı. Bu da pıarayı veren alacaklının geri alamadığında hacizle evın eşyasını satması g<bı doğal, eş- yanın tabiatında olan bir şeydi. önemli olan, Türkiye'nin ya- bancı sermaye, çok uluslu şırketler pazarı bir ülke mi yoksa bağımsız, kendi özkaynakları ile gelişebilen bir ülke olma yo- lunda adımlar mı atacağıydı? Ve bu kararlarda işçi sınıfının çıkar örgütterı sendikalar, Dünya Bankası, IMF reçetelerıneda- yalı ideolojık özelleştirme dayatmasına, üyelerinın sendikasız- laştırılıp sokağa atılmalanna mı "evet" diyecekler, yoksa mü- cadele mı edeceklerdı? Karar 4'e karşı 7 oy çokluğuyla ahndı TEK'în özelleştirilmesi durduruldu ANKARA (Cunıhuriyet Bü- rosu) - Anayasa Mahkemesi. Türkiye Elektrik Kurumu'nun (TEK) özelleştirilmesiyle ilgili yasanın iptali istemiyle açılan davada. önceliklc yürütmeyi durdurma karan aldı. Yüksek Mahkeme, TEK'in satışıyla il- gili işlemlerin yürümesinin. yasanın iptal edilmesi halinde. ileride giderilmesi güç zararla- ra yol açabileceğini bildirdi. Anayasa Mahkemesi. tarihin- de ilİc kez. PTTnin Tsinin sa- tışını öngören yasanın iptali için açılan davada yürütmenin durdurulmasına karar vermiş- ti. Anayasa Mahkemesi, SHP Ankara Milletvekili Prof.Dr. Mümtaz Soysal'ın girişimiyle DSP Genef Başkanı Bülent Ecevit. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ve Refah Partisi Genel Başkanı Necmertin Er- bakan'ın da aralannda bulun- duğu 91 milletvekili tarafından TEK'in satışına ilişkin yasanın iptali için açılan davada, yü- rütmenin durdurulması iste- mini dün karara bağladı. TEK'in satılmasının. enerji sektöründeki devlet tekelini kaldıracağı gerekçesivle açılan davada. öncelikle \ûrütmenin durdurulması istemini tartışan Ana>asa Mahkemesi, yapılan oylamadan sonra 3'e karşı 8 oy çokluğuvla "konunun mahke- menin >etki alanında olduğu" karanna \ardı. Daha sonra yapılan ikinci oylamada. TEK'in satışıyla il- gili işlemlerin sürmesinin, ya- sanın iptal edilmesi durumun- da. giderilmesi güç zararlara yol açabileceği gerekçesiyle yü- rütmenin durdurulmasına ka- rar verildi. 4'e karşı 7 oy çoklu- ğuyla alınan bu karar üzerine, hükümet TEK'in satışına iliş- kin hiçbir işlem yapamayacak. Yüksek Mahkeme, yasanın iptali istemini de önümüzdeki günlerde yapacağı toplantıda karara bağlayacak. Bu toplan- tıda konuyu esastan inceleye- cek olan mahkemenin, yasayı iptal etmesinin güçlü bir olası- lık olduğu belirtiliyor.