Katalog

SAYFA CUMHURİYET2 11 MART1994CUMA Birsavaşmuhabirinin objektifînden•Çevremde acı çeken, ölen. öldürülen insanlan gördükçe bir yandan deklanşöre basarken, bir yandan da avazım çıktığı kadar haykırdığımı anımsıyorum. Olup biteni durdurmak, insanlan kurtarmak için bilinçsizce atıldığım da oldu' diyor Aral ve ekliyor 'Çünkü, neyin fotoğrafını çektiğimin bilindndeyim artık.' FtGEN YAMK "Leyleğin Geciken Adunı" filmın- de gazetecı; televizy on çekimi ile ilgi- li açıklamasında şunu sövlüyor: "Vapmayı bildiğim tek şey, başkala- nnı filme çekmek... Onlann duygula- nnı tasa bile etmeden." Film boyun- ca gazeteci şu avnma ilk kez vara- caktır. "Başkalannı filme çekmekle bir şey yapmamış olduğu... Sığınma- cıları. ölmüş olanlarıfilmeçekmekle, derin bir nokta elde edilmez. Yüzeyde kalınır. Anlamak için, kişinin kendi kimliğinin sınırlarını terk etmesi ge- rekir. Tele>iz>on ve çoğu zaman da sinema. gerçeğe ulaşmakta yetersiz kalır. Kişilerin gerçeğini. bu gerçeğin gizemini. da>ranışlann nedenini de- riniemesim? kavrayıp aktarmasııu başaramaz." Yunanlı yönetmen Theo Angelo- pulos. "Leyleğin Geciken Adımı" adlı fılminde gazetecının yaşadığı anlam sorgulamasını böyle açıklı- yor. Kıdemli "cephe muhabiri" PETER ARNETTTEN ETKÎLENÎYOR-Aral, dünyanın en ünlü sa>aş muhabiri olarak nitelendirilen Peter Arnett'in çalışma biçiminden etkilendiğini sövlüvor. Biz de yaklaşık 20 yıldır gazeteci- lik mesleğinin içinde olan \e bunun son 12yılını sıcak savaşlarda,cephe- lerde geçıren Coşkun Aral'la bu noktadan hareket edi>oruz: Yansı- tılan gerçeklerin aynmına ne denli vanp, onlan derinlemesine kavraya- bilivoruz? "Fotoğraf makinesinden kamera- ya ya da gazeteden televizy ona... 20 yıllik meslek yaşammızın şimdiki du- rağı atv'de yayımlanan "A Takmn" programı. Başından beri teröriin ve savaşlann içinde olmak kişisel bir tercih miydi?" - Gazetecilik mesleğine başlar başlamaz. kendımı olaylar içinde buldum. Hiçbir ıdeolojinin militanı olma- dan yalnızca mesleğin militanı ol- maya çalıştım. 1977'de kanlı 1 Mayıs'ı dünyaya du>urduk. Ardın- dan 1980 vılında bir kaçınlma sıra- sında kendimi uçağın içinde bul- dum. Buolay üzerine, dünv, a meslek camıası içinde ün y aptım ve kendimi yurtdışında buldum. 1980 den beri gerek Türkiye'de, gerek dünyanın değişık ülkelerinde hem politik olaylan, hem de sıcak savaşlan izlemeve gavret edivorum. 1985 şılında hem ben. hem de Savaş Ay, 32. Gün programı ıle ilk televiz- yonçalışmalanmızıyaptık. "Çalışma biçimim aynı" Ben profesyonel olarak televiz- yon olayına A Takımı ile gjrdim. Çalışma biçimimde bir değişiklik yok. Sadece fotoğraf makinem üç- ten bıre indi. "Türkiye'de son dönemde bir 'rea- lity shovv' modası yaşanıyor. A Takı- mı da bunlardan biri ya da belki si/e göre farklılıklan var." - Bir sınıflama vapılsa. A Takımı bir reality shovv. Çünkü gerçek. Bi- zim prensipimız olayı tümüyle yan- sıtmak. Yargı yetkimiz yok. Yorum izlevıciye kalır. Farklı olmamızın Coşkun Aral, yaklaşık 8 yıldan bu yana Camel Trophy'ye de katılıyor. Aral, 'Dünyada şu anda yaşanan dengesizliklerin. insanlar arasındaki kavgalann anahtan doğada. Doğa benim için en büyük yatiştincı' diyor. Kıdemli cephe muhabiri Aral, Güneydoğu'da ateşten uzak bir ortamda çocuklar arasında. nedenı, olayı yansıtırken, bunu ya- şayan insanlann duygulannı bizim de yaşamamız. Bizim çalışma biçi- mimizde konu savaşsa, savaşın en ön cephesinde hem savaşanlar hem savaşın kurbanı olarak nitelendiri- len insanlarla birlikteoacıyı birneb- zeolsunyaşamak. Geçmişte salt bir fotoğraf röporta- jı için yaşıyorduk, şimdi tekniğimiz elverdiğince olayı bir televizyon eki- bi olarak gidip yaşamaya gayret edi- yoruz. Sıcak haber olayı çok pahalı bir olay. Fransa'da bildiğim birçok televizyon kanalı bu yüzdcn baııı. "Fotoğraf ile televizyonun etkisini nasıl değerlendiriyorsunu/?" - Televizyonun elkisi çok daha fazla. Çünkü fotoğrafla her şeyi an- latamıyorsunuz. Türkiye'de çektı- ğim fotoğraflan. ilgi duyan insanlar görebiliyor. Azerbaycan'da çektığim görün- tülerin tcpkilcri; Kazakıstan'da Alma Ata'ya. Almanya'da Köln'c kadar gcldi. Olayda birtakım tcknik renklenmeler var: ses. hareket vc buna cklcncn graflk vcsanaı. Bir dc fotoğraf makıncsinc insan- lann tepkisı çok daha kcskin. Özcl- liklc az gclişmış İslam ülkelerinde nedcnsc. insanlar makineyi scv- mıyorlar. Kamerayla böyle değil. Bclki yargılama gücünün daha fazla olmasından. Bir milyon insan sizi ız- lcrken bir milyon göz de sızi yargılı- vor. "Savaş muhabirliği sizin için bir tercih mi oldu? Şahit olduğunuz sa- vaşlara engel olma duygusunu yaşa- dınız mı?" - 1982 yıllarına kadar tunık oldu- ğum bir sürü sav aşta. açıkçası v aptı- ğım çahşmalann etkisini. gücünü bılmiyordum. 1982"dc çalıştığım ajans vasılasıyla. çjlışmaianm dün- ya basınında duyulunca. garip bir şekilde okuyucu mektuplan almaya başladım. Timc'da yavımlanan bombardı- man altında çocuğu ile koşan Filis- linli bir küdının gorüntüsü. etrafta patlayan bombalar. düşcn taşlar. yıkılan bınalar ve dehşet içinde ba- kan askerler foloğrafı üzerine Ame- rika'da yjşayan Yahudı bir kadı- ndan mektup gcldı. Kadına göre. o güne kadar İsraü'ın vaptığı hareket gayeı normaldi Bombalananlar asken hcdcflcrdı. Ama benim çektiğim fotoğrafla. he- deflerin sivil hedefler olduğu. sa- vaşın gerçek kurbanlunnın askerler >a da askeri hedefler değil de siviller olduğuna ınandığını vazıvordu. Şımdı bu bir anlamda "suva vazı yazmava" benzivor. ama belli bir lep- kıyı yönlendırebılıvorsunu/. \ apıı- ğım çalışmalarla savaşlar dıırmaz. ama savaşlann durmasına neden olan çalışmalar yaratır. Bir savaş aleyhtan devlet adamı, devletin sağladığı imkanlarla bu fo- toğrafı haltca ilettiği anda devlet ile halk arasında bir politik aynlık or- ta>a çıkar ve halk bir şekilde savaşa olan karşıtlığını, öfkesinı dile getirir. İngiltere ile Arjantin arasındaki Falkland Savaşı'nı durduran ne- denlerden biri yine İngiliz kamuoyu ve bunu yönlendiren ingiliz basınıy- dı. 'Savaş Tanrıları' Bütün bunlan yaşarken bunlar- dan duyduğum bir haz var. Daha doğrusu benim yaşam biçimim artık bu meslek. "Aynı anda farklı yerierde olmak gibi bir durumla karşı karşıya kaldı- nız mı hiç?" - 1989'da Lübnan'da savaşın yu- muşadığı. aıeşkesin uygulandığı dö- nemde "Savaş Tannlan" adlı birrö- portaj yapmak istedim. Savaşı sürdüren örgütlenn lider- lennın özel yaşamını yansıtacaktım. Her lıderle birkaç gün geçırmeyi dü- Coşkun Aral, 20 yıllik gazetecilik yaşamının son 12 yılında dünyanın dolaşmadık yerini bırakmamış ama gittiği heryerdeölümün fotoğrafını çekmiş. şünüvordum. Eylül ayında ilişkileri kurmaya başladım. kasım ayında gittim. tahmini olarak aralık sonun- da bitecekti. Liderlerle üçer. beşer gün aılelenyle. kendi eviennde ge- çirdim. cephelere gittim. İşte tam o sırada Romanya lideri Çavuşesku İran'agıtti. Halkı ayaklandı. Diğer taraftan Panama'da meşhur diktatör Ameri- ka'nın eskı CIA Orta Amerika istas- yon şetl Noriega'nın vok edilmesi için Amenka'nın bir orjerasyon baş- lattığına dair bir haber geldi. Aynı anda Fılipinler'de Corozon Aqui- no'ya karşf bir darbe girişimi oldu- ğunu ve kentın bazı yerlerinde ona karşı ayaklanmalann olduğunu duyduk 'Cesur olmaya gerek yok' Bir anda beşe bölündüm. Bu olaylann hcpsini daha önce izlivor- dum. Çatırtı anlannda va da halk hareketlerini izlemek. görmek. ya- şamak ve belgelemek arzusu vardı. Velı Can Bulak. beni arabasıyla Şam'a götürüp hadi atla uçağa git dedı. Lçaklar çalışmadı. Ankara üzennden gen döndüm. tekrar Şama geldim. Bu kez Beyrut üze- nnden Larnaka. Larnaka"dan İstanbul'a geldim. İstanbul'da ara- bama atlayıp Romanva'ya gıdip darbenın ikınci günü Romanya"da oldum. "Çatışma ya da saldırı anlannda fotoğraf çekerken neler hissediyorsu- nuz? Başka insanlann acı çekerken v aşadıklarını bir şekilde siz de mi y a- şamak istiyorsunuz? Olavlar esna- sında müdahale etmeye çalıştığınız anlar oldu mu?" - Belkı mazoşıst bir davranış ola- bılır. Ama başka insanlann acı çe- kerken yaşadıklannı ben de yaşa- makıstıyorum Aksi halde rahat edemivorum. Saldın şeklınde bir müdahalem ol- madı. Tepkılcnmı. öl\elcnmı bağıra- rak. haykırarak dıle getırdığım gibi vanılılan kunannaya varan. tama- mcn kontrolsüz hareketlerde de bu- lundum. Bunu olaylann içinde olan her ınvin vapar. Bunun ıçın ccsur olmava cerek vok. Danışîay Organize Sanayi Bölgesi inşaatını durdurdu Burdur Gölü, 'şimdilik' kurtulduBLRDLR (Cumhuriyet) - Danı- ştay. Burdur'da yaşamını sürdüren üç yurttaşın Burdur Gölü kıyısında yapımı sürdüriilen Isparta Organize Sanayi Bölgesi inşaatının durdu- rulması ve bu konuda davalı Başba- kanlık tarafından alınmış idari ka- rann iptali istemiyle açtıklan dava- da 'yürütmenin durdurulmasına" kararverdi. Danıştay Altıncı ve Onuncu Dai- releri Müşterek Kurulu'nun Isparta Organize Sanayi Bölgesi inşaatının karşı tarafın savunması alınıp yeni bir karar venlinceye kadar durdu- rulması, Burdur'da büyük sevinç yarattı. Daruştay Altıncı Dairesi'nin 24.1. 1994 tarihli "Türk Milleti Adma" başlıklı karannda şöyle denildi: "Burdur Göifi civannda kurulmak- ta olan organize sanayi bölgesinin Burdur Gölü çevresinde hava ve su kirliliği yaratacağı. doğal yaşamı et- kiieyerek biyolojik ve ekolojik denge- nin bozulmasına yol açacağı yolun- daki iddiaların gerçekleşmesi halinde giderilmesi güç zararlar doğabileceği ve bu haliyle dava konusu işlemde hu- kuka uyarlık bulunmadığı gerekçe- Danıştay Altıncı Dairesi'nin 'Türk Milleti Adına' başlıklı karannda 'Burdur Gölü civannda kurulmakta olan organize sanayi bölgesinin Burdur Gölü çevresinde hava ve su kirliliği yaratacağı, doğal yaşamı etkileyerek biyolojik ve ekolojik dengenin bozulmasına yol açacağı yolundaki iddialann gerçekleşmesi halinde giderilmesi güç zararlar doğabileceği ve bu haliyle dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına oy birliği ile karar verildf denildi. siyle yürütmenin durdurulmasına oy birliği ile karar veriMi." Yurttaşlar adına... Burdur Gölü kıyısında yapımı sürdüriilen inşaatın önlenebilmesi için mahkemeye başvurmak isteyen birçok kişi adına İnşaat Mühendis- leri Odası temsilcisi B.Hüseyin YıMız, Elektrik Mühendisleri Odası Burdur temsilcisi A.Necdet İlgün ve gazeteci Gülçin İlci, Burdur'da ya- şamını sürdüren yurttaş sıfatıyla aralık ayı sonunda Daruştay'a dava açmışlardı. Belediye avukatı EJDI Palaz'ın vekilliğjni üstlendıği dava dilekçelerinde Burdur Gölü'nün ye- rel, ulusal ve uluslararası önemi vur- gulanarak. "Dısa akıntısı olmayan ve su girdisi DSrnin bölgede yaptıgı barajlarla sıfıra indirilen Burdur Gölü inşaası tamamlanırsa 160 fabri- kayı banndıracak bir sanayi bölgesi ile kirlenecek, hatta atık sular nede- niyle dev bir çamur yrğınma dönuşe- cek. Sanayi tesislerinin doğal yaşam dengesini altüst edeceği, kışı geçir- mek için konaklayan birçok kuş rürii- nü ortadan kaldıracağını biliyoruz. Buna ek olarak seçilen y erdeki fıakim rüzgartar ve her türlü kirlilik kenti de olumsuz etkileyecek, gölün ve suyun kirletilmesi biyolojik ve ekolojik den- genin bozulmasına yol açacaktır" dc- nilmişti. Öncelikle yürütmenin durdurul- ması istemli davalarda. Danıştay Altıncı Dairesi Burdur Gölü'ne çok yakın biryerde kurulmak istenen Is- parta Organize Sanayi Bölgesi'nde tesislerin tamamlanması halinde Burdur Gölü ve çevresinde hava ve su kirliliği yaratarak doğal yaşam dengesini bozacağı sonucuna vara- rak. "Dava konusu tşlemin bu dunı- muyla hukuka aykırılık teşkil etmesi ve giderilmesi güç zararlar doğabile- ceği" gerekçesiyle yürütmenin dur- dunılmasına karar verdi. Daruştay Altıncı Dairesi'nin ka- ran. gölü koruma konusundaki du- yarlılığını göstercn Burdur'da sc- yinç varattı. Isparta Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Kurulu'na izafctle Is- parta Valiliği ve bu konuda alınmış idari karar nedeniyle Başbakanlık aleyhine dava açan yurttaşlar. kuru- luş aşamasındaki Türkiye Tabiatını Koruma Derneği Burdur Şubesi üyeleriyle birlikte bir basın top- lantısı düzenleyen Belediye Başkanı Armağan İlci, şöyle konuştu: 'Karar ne kadar haklı oldu- ğumuzun göstergesidir' "Bazı kesimlerce şov olarak nitele- nen gölü 160 fabrika kapasiteli Ispar- ta Organize Sanayi bölgesi tehdidin- den kurtarma konusundaki çalışma- lanmız, Danıştay'ın tehlikeyi göre- rek verdiği yürütmeyi durdurma ka- rarı ile haklılığmı bir kez daha kanı- tlamtştır. Bu karar, bu konuda ne kadar cid- di ve haklı olduğumuzun bir gösterge- sidir." Muğla Valisi'nden çevre harekatı ÖZCANÖZGLR MUĞLA - Muğla Valisi Dr. Lale Aytaman,Çcvrc Bakanlığı'na bir öncri pakcti sunarak. mav i yolculuklannsüreklilığı ve koylann temizliği için acil önlem alınmasmı istedi. Öneri paketinde tanker. gemi ve yatlann denizleri ve koylan kirlettiğine dikkat çekilcrck. kanalizasyon ve fabrikada atıklan içinde acil antma sistemleri kurulması gerektiği belirtildi. Muğla Valisi Dr. Lale Aytaman. Çevre Bakanlığı'na sunulan öneriler paketıyle ilgilı şunları söyiedi: "Mavi yolculukların süreklüiği ve koylann konınması için acil yeni yasal düzenlemelere gerek > ar. Kıyılarm ve koylann denetiminde büyük bir boyluk var. Bunun hemen giderilmesi gerekmekte. O nedenle bakanlığa bir öneri pakeri sunduk. Şu anda denizlerimizde \t koylarımızda, gerek kanalizasy onlar v e gerekse antmasızfabrikaların yanında, tanker, yat benzeri deniz taşıtları ile büyük bir kirlennıe yaşanmaktadır. Bunun önüno daha fazla v akit geçirilmeden geçilmelidir. 2872sayılı Çevre Yasası'nınS. \e 22. maddelerine göre karasulanmıza sintine ve atık boşaltmanın yasak kapsamına alınmasına rağmen. liman ve marinalarda sintine boşaltma sistemlerinin haia kurulmamış olmasına dikkat çekilen öneriler paketinde şu önerilere yer v erildi: - Yasal bir düzenleme yapılarak tüm liman ve miranalara boşaltms sistemlerinin kurulması zorunlu hale getiriünelidir. - Yeni inşa edilecek teknelerde, sintine ve pis suların teknenin üzerinde açılacak standart ölçülere uyan v analardan vidanjörlere alınaca şekilde dizay n edilmeli. \ anlardaki delikler de kapatılmalıdır. Belli bir sürede tüm yabancı yerli teknelerde ay nı sistemin uygulanması sağlanmalıdu*. deniz yolu ile petrol taşımacüığının tamamen yasakJanması yolunda uluslararası toplumsal bilinçlendirme saglonması.