Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11MART1994CUMA 10 DIŞ HABERLER Meksika'da • MEX1CO(AA)- Meksika'da hükümet ile başkent Mexico'daki Zocalo Meydanı'nı ay başından bu yana işgal eden yerliler arasında anlaşma sağlandığı bildirildi. Resmi kaynaklardan yapılan açıklamada, güneybatıdaki Guerrero Eyaleti'nden gelerek başİcentin merkezinde ulusal saray karşısındaki meydanı işgal eden bin dolayındaki yerli ile yapılan anlaşma, yerlilerin kültürünün geliştirilmesi ve Guerrero Eyaleli'nin altyapı çalışmalan için sekiz milyon dolar yardım verilmesini öngörüyor. Makedonya'ya ambargoyadevam •ATtNA(AA)- Yunanistan hükümeti, Makedonya'ya uyguladığı ambargoya karşı Avrupa Birliği'nden (AB) gelen baskılann ardından ABD'nin de söz konusu yaptınmlan Balkanlar'da istikran bozucu olarak nitelemesine rağmen kuzey komşusuna yönelik ambargoda hala ısrar ediyor. Hükümet sözcüsü Evangelos Venizelos. Atina'da düzenlediği basın toplantısında, Yunan-Makedon sorunlannın çözümüne yönelik ABD'nin veAB'nin çabalannın ayru yönde ilerlediğini ifade etti. Enflasyon hn kesti • MOSKOVA- Rusya'de ekonomik reformlann gidişaündan duyulan endişelere. karamsarlık ve huzursuzluk havasına rağmen enflasyon oranı şubat ayında son 18 ayın en düşük düzeyine inerek yüzde 9.9 olarak gerçekleşti. Rusya hükümeti basvn merkezince yayımlanan verilere göre ocak ayında yüzde 22 olan aylık enflasyon oranı şubat ayında hız keserek yüzde 9.9'aindi. Rusya'da ekonomiden sorumlu bakanlar ile merkez bankası başkanı, şubat ayı enflasyonunun yüzde 15 civannda gerçekleşeceğini tahmin ediyordu. Mitsotakis ifade verdi • ATİNA(AA)- Yunanistan'ın eski Başbakanı ve ana muhalefetteki Yeni Demokrasi Partisi'nin Şeref Başkanı Konstantin Mitsotakis, traklisSkandalı ile ilgili olarak sava önüne çıkanldı. Mitsotakis, yaklaşık 2.5 saat süren ifadesini tamamladıktan sonra gazetecilere yapüğı açıklamada, iktidan dönemindeki satışın "Tamamen şeffaf bir süreç içinde gerçekleştirildiğini" söyledi. Eski Başbakan Mitsotakis, Papandreu'nun satışı iptal olanağı bulunmasma karşın böyle bir davranışta bulunmamasına dadikkatiçekti. Yabancı , IATİNA (AA) - Atina'da yapılan bir kamuoyu araştırmasının sonuçlan, Yunanlılann ülkelerinde yaşayan yabancı işçilere hiç de "iyi gözle bakmadıklannı" ortaya koydu. Yunan İşçi Sendikalan Konfederasyonu'nun (GSEE) gercekleştirdiği araştırmada. Yunanlılann yüzde 52.5'sinin ülkede yabancı işçi bulunmasından hiç de memnun olmadıklan belirlendi. Yabancı işçilerin varlığından. Yunanlılann yüzde 22.1 'inin "Çok az memnun kaldıklanru" gösteren araştırmada, yabana işçilerin varlığından rahatsızlık duymayanlann oranının, yüzde 9.1 'i geçmediği ifade edildi. Kadın papa;119 fîfllll suçteması • LONDRA(AA)- Kadınlann papaz olmasına karşı çıkan bir rahip, "Kadm papazlan kazığa bağlayıp yakmak laam..." deyince başı derde girdi. Beş köyün rahipliğini yapan Anthony Kennedy'ye (62) Anglikan Kilisesi Ruhban Heyeti'nin kadınlann rahip olmalanna izin vermesine şiddetle karşı çıkması ardından, kadın papazlan 'cadı' olarak tarumlaması ve bunlan kazığa bağlayıp, yakmak lanm tarzındaki açıklaması üzerine, hakkındaki soruştuıma sonuçlanıncaya kadar işten el çektirildi. Radikalîslam 'Geliyorum'diyor Fas'tan Mısır'a kadar birçok Arap ülkesinde laik yönetimler, şeriatçı akımlar tarafmdan zorlanıyor Dış Haberler Servisi - Radikal İslamcı akım, Tunus'tan Mısır'a kadar birçok Arap ülkesinde hızla yükseliyor. Günümüzde bu akımdan şu ya bu şekildeetkilenmeyen Arap ülkesi yok gibi. Radikal İslam konusunda uzman olan Fransız bilim adamı Gilles Kepel, Sovyetler Birliği'nin ve komünizmin çökmesinden sonra meydana gelen ideolojik boşluğu gerek Müslümanlıkta gerekse Hıristiyanlıkta köktenci kanatlann doldurmaya başladığını söylüyor. Kepel "Sovyetler Birliği'nin çökmesi, tarihin sona erdiği ya da herkesin Amerikan yaşam biçiminden mutlu olduğu anlamına gelmiyor. Yeni dinci akımlar kendilerini boşlukta hisseden kitlelere sesleniyor" diyor. Kepel'e göre Islam, düzensizlik ve kargaşa içindeki toplumlara düzen vaat ediyor. Radikal İslamcı akımın yükselmesi yalnızca Arap ülkelerinde iktidardaki yönetimleri değil, Batı Avrupa'yı da ciddi biçimde kaygılandınyor. Avrupa, sözgelişi Cezayir'de durumdahada kötüleştiği takdirde Afrika'dan yeni bir göç dalgası ile karşı karşıya kalmaktan korkuyor. Ancak Batılı liderlerin TUNUS Curnhurbaşkanı Zina El Abidin, militan Hıbzı al Nada hareketini ezdi. Ama hareketin şürgündeki lideri, radikal İslam'ın en güçlü ideologlarından biri olarak faaliyetini sürdürüyor. Kral 2. Hasan, dini otoritesini kullanarak islamcı akımları denetim altında tutuyçr. Ancak Cezayir'den İslamcı milrtanlar Fas'a sızıyor. AkdenizbölgesindeRadikal İslam Depremi AVRUPA Avrupa ve özellikle Fransa'ya halen Kuzey Afrika'dan büyük göç dalgasının gelmesi yaşli kıtayı derin biçimde kaygılandınyor İslamcı militanlar, polis. askerve turistlere saldırıyor. Hükümetin baskı politikası ise bunalımın büyümesini engelleyemiyor. Albay Muammer Kaddafi'nin bazı açıklamaları radikal ıslamcıları yüreklendiriyor. Ancak Libya'daki radikal islamcılar da Kaddafi'nin aleyhinde faaliyet gösteriyor. korkusunun bir nedeni daha var. Avrupa'da milyonlarca göçmen işçi yaşıyor. Cezayir ve Mısır'da İslamalannaldığı mesafe, Batı Avrupa'da çalışan milyonlarca Müslüman işçi arasında da radikal akımın giderek güçlenmesine yol açıyor. Bu akımın gençler arasında yayılması da diğerbir kaygı kaynağını oluşturuyor. Radikal Islamcılann iki önemli hedefi iktidardaki yozlaşmış Arap yönetimleri ile Batı. İslamcılar, Batı değerlerinin. Arap ülkelerinın geleneksel değerlerini yıktığını, toplumlann kimliğini yitirdiğini savunuyorlar. Ama Batı. Müslüman ülkeleri sömürmekle de suçlanıyor. Böylece îslamcılann gözünde Batının kültürel ve ekonomik saldınsı baş başa gidiyor. Kuzey Afrika'da radikal îslamcı akımın yükselmesinden derin biçimde kaygılanan ülkelerin başında kuşkusuzyüz binlerce Cezayirli işçinin çalıştığı Fransa geliyor. Ancak jspanya ve İtalya da radikal İslamcı akımın güçlenmesini kaygıyla izleyen ülkeler arasında yer alıyor^Avrupa ve Arap ülkelerinde ekonomik bunalım arttıkça, kitlelere daha adil ve eşitçi düzen vaat eden İslamcı akımlann etkinlik alanı da genişliyor. Batılı ülkeler, bu durumda Cezayir'de demokratik seçimleri iptal eden laik asker-sivil cuntayı destekleyerek kendi demokrasi ilkeleri ile çelişkiye düşüyorlar. Gerçek şu ki radikal İslam yalnızca Müslüman ülkelerde değil. Batı'nıngündemindede giderek daha önemli bir yer tutmaya başlıyor. adikal İslamın güçlenmesi, tüm bölgeyi tehdit ediyor Cezayir.Ruzey Afrika'nın barut fiçıa Cezayir'de İslami Selamet Cephesi'nin (FİS) iktidara gebnesini önlemek için ordunun yönetime el koymasının üzerinden iki yıl geçti. Darbenin ardından > eraltına inerek vönetime sav aş açan FİS ile hükümet birlikleri arastndaki çatışmalar, bugüne dek binler- ce kişinin > aşamına mal oldu. Hükümet, islamcı militanlara karşı özel timler kurarak mücadele etmeye çalışıyor. Dış Haberier Servisi - Cezayir'de ordunun ocak 1992'de seçimleri iptal etmesinden sonra îslami Selamet Cephe- si'nin (FİS) başlattığı direnme, ülkeyi bir baştan bir başa saran şiddet ey- lemlenne dönüştür- müş durumda. İslam- alar. Cezayir'in '2. Kurtuluş Savaşf ver- diklerini ileri sürüyor. Fransızlara karşı veri- len kurtuluş savaşı 1954'ten 1962'ye ka- dar sürmüş, savaşta 250 bin Cezayirli ya- şamını yıtirmişti. İslami Selamet Cephesi'nin '2. Kurtuluş Savaşı' adını laktığı mücadelede ise iki yıl içinde 3 bine yakın Cezayirli (İslamcı militan. asker, polis ve sivil) öl- dü. Fransız İstihbarat Senisi, Cezayir'de çatışmalarda her gün 15 kişinin öldüğünü öne sürüyor. İnsan haklan örgütle- ri. hükümet yanlısı ölüm man- galannın kırsal bölgelerde kuş- kulandıklan militanlan ve ak- rabalannı öldürdüklerini bil- diriyorlar. İslamcı militanlar da polis, asker, aydın ve yabancıla- n hedef olarak alıyor. Kuzey Afrika tehlikede Newsweek dergisi Cezayir'- deki yeni savaşın tüm Kuzey Afrika ülkelerinde istikran teh- dit ettiğini belirtiyor. Dergiye göre Cezayir'de Islamcılann za- feri, Tunus ve Fas'ta da radikal İslamcılara lojistik destek sağ- lanması anlamına gelecek. Bu olgu. Mısır'daki radikal İslam- tılma hakkını vererek aslında kendi mezannı kazdığını öne sürüyor- lar. FİS, 1990'daki ye- rel seçimlerde parlak bir zafer kazandı. Bin- cedid buna rağmen 1991 aralığında parla- mento seçimlerini dü- zenledi. FİS'in seçim- lerin ilk turunda yine parlak bir zafer kazan- ması üzerine. ordu 2. turu iptal etti ve Bince- did'i görevinden uzak- laştırdı. Seçimlerin iptal edil- mesinden sonra tüm iktidar. eski Savunma Bakanı Halid Nezzar'- cılann güçlenmesine yol aça- m başkanlığmdaki asker-sivil cak. Gelişmelerin Avrupa'ya cuntaya geçti. Ne var ki seçim- yansıyan yanı ise yaşlı kıtaya lerin iptali. FİS'in gücünü yüz binlerce yeni göçmenin ak- azaltmadı. Radikal İslamın şid- ması ve Avrupa'daki milyon- detle aleyhinde olan Berberi li- larca Müslüman işçinin radi- derlerden Said Sadi Cezayir'- kalleşmesi şeklinde gerçekleşe- deki durumu şöyle özetliyor: "Yönetenlerin gücü yok. Güce sahip olanlar ise yönetimde de- RABAH KEBİR-FİS'in şürgündeki lideri. cek. Cezayir'in nüfusunun yüzde 70'i 30 yaşm altında. Büyük ço- ğunluğu işsiz olan gençler hızla islami Selamet Cephesi'ne (FİS) kayıyor. FİS'in lider kad- rpsu da gençlerden oluşuyor. Örneğın FİS'in önde gelen li- ğiller." İşsizlik oranı % 20 Bu değerlendirmede büyük ölçüde gerçek payı var. Batılı ülkelerin perde gerisin- derlerinden olan yc halen cezae- d e n ^ a d l ^ d e s t e g e karşmCe- vınde bulunan Alı Belhadi 37 --- - & - yaşında. Silahli İslam Grubu (GIA) adlı radikal örgütün li- derinin ise 25 yaşında olduğu söyleniyor. GIA. özellikle Ce- zayir'deki yabanalan hedef alı- yor. Batıh gözlemciler, 1988'deki ayaklanmalardan sonra o za- manki Cumhurbaşkanı Şadli Bincedid'ın. FİS'e seçimlere ka- Mısır: LaikyönetimvarolmasavaşıveriyorDış Haberler Senisi - Mısır'- da hükümet, İslamcı terörü bastırmaya çahşırken mücade- lesini düzen içinde kalarak ve- ren 'ılunlı' İslamalar. terörü hem hükümete hem de aydınla- ra karşı kullanaıak gücünü art- tınyor. Radikal dinci örgütler. bugü- ne kadar Mısır'ın turizm sektö- rüne ağır darbeler indirirken 20 yıldır süren demokratikleşme ve liberal ekonomiye geçiş süre- cini de durdurmayı başardılar. Ancak ABD'de yayımlanan New York Tinıes gazetesi mu- habirinin görüştüğü Mısırlılar, ülke için en büyük tehdidin, la- ik geleneklere saldıran dini li- derîerden geldiğini belirtiyor- lar. Terör tehdidiyle desteklenen dini liderler. Mısır'ı bir İslam cumhuriyeti olarak yeniden bi- çimlendirmek amaayla büyük bir kültürel taarruza geçtiler. Bunun ençarpıcı örneklerinden biri, geçen aralık ayında yaşan- dı. islamcı milletvekili Celal Garib. ünlü Avusturyalı ressam Gustav Klimt m 'Adem ile Hav- va' adlı tablosunun reprodüksi- yonunun yayımlanmasına tep- ki göstererek Kültür Bakanı Fanık Hüsnü'yü 'pornografık' resimlere izin vermekle suçladı. Parlamentoda bir grup İs- lamanın da desteğini alan Ga- rib. özellikle Baü kaynaklı tüm yabancı kültür ve sanat eserleri- ne veryansın etti. Garib'in kına- dığı faaliyetler arasında Bertolt Brecht'in Mısır'a uyarlajımış bir oyunu, Kültür BakanhğY- nın sponsoru olduğu bale okul- lan, sinema festivalleri. yabancı edebi eserlerin tercüme edilme- si. hatta laik bir yazar olan No- bel ödüllü Necib Mahfuz'un çalışmalan bile bulunuyordu. Kendisi de bir ressam olan Kültür Bakanı Hüsnü. Garib'- in eleştirilerini 'Mısır'ı uluslara- rası kültür mirasmdan mahrum bırakarak karanlığa gömmek' olarak nitelendirdi. Ancak sal- dınlara omuz silkecek yerde, bakanlığının yayımlamayı dü- şündüğü eserleri hıygun' olup olmadıklannın belirlenmesi için bin yıllık dini üniversite El Azbar'a gönderdi Bunun üzerine Necib Mah- fuz, ocak ayında çok sayıda Mısırlı yazar ve sanatçırun da imzaladığı bir bildiri ile Garib'- in tutumunu 'kültürel terorizm' olarak niteledi. Ancak Mah- fuz'un parlamentoya bir pro- testo yürüyüşü isteği eleştiriye tahammülü olmayan hükümet tarafmdan uygun görülmedi. Garib'in saldırgan kampan- yası, Müslümanlann terör teh- didiyle isteklerini nasıl kabul et- tirdiklerini göstermesi bakı- mından çarpıcı bir örnek. Müs- lüman örgütler. bu kadar çarpı- cı olmayan eylemierle bir süre- dir Mısır'a İslami bir çehre ka- zandırmaya çalışıyor. Devlet memuru din adamlan serbestçe üretip dağıttıklan yüz binlerce kasette Müslümanlara Hıristi- yanlardan uzak durmalannı, el sıkışmamalannı, bayramlannı kutlamamalannı, hatta aynı kaldınmda bile yürümemeleri- ni öğütlüyorlar. Birçok devlet okulunda öğ- retmenler, kızlann 6 yaştan iti- baren başlannı örtmesi gerekti- ğini savunuyor. okul kitaplan- nı İslami öğretiye uygun olarak değiştiriyorlar. Radikal dincile- rin kalesi sayılan Asyut kentin- de eğitim kurumlan tamamen İslamcılann eline geçmiş du- rumda. 'Müslüman Kardeşler' örgütünün desteğiyle kurulan İslami klinikler, hastalara >e- tersiz ama ucuz tedavi sağlar- ken örgüte birer üye toplama merkezi olarak hizmet veriyor- lar. Halk içinde güclenen İslam- cılar, artık laik düzeni açıkça hedef alarak laiklerin Mısır'ın derin Arap ve İslami köklerini görmezden geldiklerini ve Batı kültürü ile bütünleşerek bir en- telektüel terorizm uyguladıkla- nnı savunuyorlar. Âvdınlar ise İslamcılan, binlerce yıllık Mısır kültüründeki Firavunlar döne- mi. antik Yunan. Roma. Arap. Kıpti, Bizans. Fransız ve İngiliz etkisini yok saymakla suçluyor- lar. Galib'in çıkışı üzerine Mısırlı laik aydınlar da seslerini >ük- seltmeye çalışıyorlar. Ancak İs- lamcı teröristlerle savaşırken şiddet yanlısı olmayan radikal dincileri kızdırmak istemeyen Mısır hükümetinin kısıtlamala- n nedeniyle seslerini halka du- vuramıvorlar. Mısır'da yönetime karşı mücadele veren radikal İslamcı militanlar, Badlı devletierin Kahire vönetimine desteğini protesto etmek amacıyla Batılı turistlere karşı saldınlannı yoğunlaştırdılar. KİMLİK KARTI MISIR Nüfiıs: 55 milyon 262 bin (1993) Yüzölçümü: 997.739 km2 Dil: Arapça. İngilizce Din: Sünni Müslüman (% 94) Endüstri: Tekstil, kimya. petrokimya, gıda. çimento Taron: Dünyanın önde gelen pamuk üreticilerinden; pirinç. fasulye, meyve Gayrisafı yurtiçi hasıla: 40.89 milyar dolar (1992) Büyüme hızı: % 2.8(1992) Enflasyon: % 13.6(1992) Kişi başına düşen gelir: 720 dolar Okur yazar oranı: % 44 (1990) zayir hükümeti ülkede denetimi giderek kaybediyor. Yolsuzluk. yönetici kadronun en önemli özelliği haline gelmiş durumda. Petrol gelirleri giderek düşüyor. Cezayir halen tahıl tüketiminin % 50'sini ithal ediyor. İşsizlik oranı % 20'nin üzerinde. Ko- nut sıkıntısı hızla büyüyor. Dış borçlar ise 27 milyar dolar. Cezayir'in nüfusunun % 20'- sini Berberiler oluşturuyor. Dış basında çıkan haberlere göre hükümetle FİS arasındaki sa- vaş büyüdüğü takdirde Berbe- riler, merkezi hükümetten ay- nlmavı düşünüyor. Gecekondu bölgelerindeki on binlerce işsiz genç FİS ve di- ğer radikal örgüt GIA'nın mili- tan kadrolannı düzenli olarak başhyor. Ordu da askerler ara- sında da FİS yanlılannın sayısı- nın arttığı bildiriliyor. Aydınların korkusu Cezayirli aydınlann en bü- yük korkusu. silahli kuvvetlerin bir kanadının FİS'le işbirliğine girerek birdarbeyapması halen Almanya'da sürgünde yaşayan FİS liderlerinden Sabah Ke'bir, bu seçeneği açık tutarak orduya karşı sert tavır almaktan özenle kaçınıyor. Kebin. FİS'le işbirli- ği yapmak isteyen tüm subayla- ra açık olduklannı söylüyor. Cezayir'de İslami Selamet Cephesı (FİS) iktidara geldiği takdirde, İslamcı akımı diğer Arap ülkelerine yaymaya çalı- şacağına kesin olarak bakılı- yor. Nitekim, halen cezaevinde bulunan FİS liderlerinden Ali Belhadi, hapishaneden yazdığı bir yazıda "Müslüman ülkelerin çoğunluğunda iktidardaki yöne- timler meşru değildir" dedi. Bel- hadi, İsrail'le banş görüşmeleri yapan Arap liderlerini de sert biçimde kınadı. Behad, FİS'in iktidara geldiği takdirde lrak, HAMAS, Libya ve Somali'- deki ve hatta Bosna'daki İslam- a gruplan destekleyeceğini söy- lüyor. Bir Batılı diplomat Cezayir'- deki durum için şöyle diyor: "Cezayir Kderleri kapana sduş- mış durumdalar. Bu kapandan nasıl kurtulacaklan, hatta ha- yatta kalıp kabnayacakları beOi değil."