Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 10 MART1994 PERŞEMBE
HABERLER
Erzururrf da 27 Mart yerel seçimlerini Refah Partisi'nin kazanacağını ileri sürmek kehanet değil
Bıızlara ve Refah'adikkatMEHMETSARAÇ
ERZlRlM - "Aman buza ve RP'ye dik-
katr Dördü "ağır" sekiz ay kışın yaşandığı
Erzurum"da buza dikkat eımelisınız Çünkü
bu7 her yerde büyük "tehlike". Saçaklardan
sütun sütun sarkanlanna dikkat etmcye çalı-
şarak başınızı, ayağınızın altındakinı önemse-
yerek kınk çıkığı önlemeniz gerek.
Hal böyle olunca da belediye hızmetlerinde
"ilk öncelik". kar \e buzla mücadele olarak
başlayıp bitıyor. Belediye başkamnın "dönem
sonu notu" da kışla yaptığı miicadeleye göre
belirleniyor. Sözgelımi Erzurumlu. bu >ıl kış
çok ağır geçmemesıne rağmen kar \e buzla ye-
tcrince mücadele edılmediğıni iddia ediyor.
Eskiden herkes kapısının önünü temızlermiş
sonradan bu iş belediyenin "başına" kalmış;
şimdılcrde de belediye "ilk sahip"ıne bırakmış
görünüyor.
"RP'ye dikkat!" çünkü seçimi kazanacak-
lar. Kazanınca da Erzurum'da. RP'li belediye-
lerdc şimdiye kadar uyguladıklan yöntemleri
uygulayacaklar: hatta daha da "ağır"laştıra-
caklar. Gerçi Refah Partisi adayı Ersan Ge-
malmaz'a da söylediğimiz gibi Erzurum ıçin
bundan sonra pek "fark etmez". Erzurum'da
zaten "kendiliğinden oluşmuş1
" yasaklar var.
Sözgelimı bızım gıbı ramazan ayında Erzu-
rum'da bulunursanız üstelık "seferi"yseniz
yandınız. Oruç tutmayana ne bır yudum 'Içe-
cek" ne de bır lokma "yiyecek" var. Sadece
termınalde bır lokantanın açık olduğundan
söz edıldi. ama doğrusu bunu doğrulatama-
dık. Kentte yaşam. iftarla başlavıp sahurla bi-
tıyor. Ramazanı çıkıp yılın geri kalan aylan-
nda yaşanılanlar konusunda ise biz Atatürk
Üniversitesi öğrencılerinin "yalan"cısıyız. Kız
öğrenciler kentte serbestçe dolaşamadıklarını
hatta zaman zaman "birileri" tarafından ko-
valandıklanndan bile söz ediyorlar. Öğrenci-
ler olanak buldukça kent dışına çıkıp "özgür-
lük'"ün tadını çıkanyorlarmış!
MHPiddialı
Kent hakkındakı gözlemlenmızı bır kenara
bırakıp 27 Mart yerel seçımlerı ıçın ilk turu-
muza Mıllıyetçı Hareket Partisınden (MHP)
başlıyoru7. MHP'nin adayı aynı zanıanda il
başkanı da olan muteahhıt Cezmi Polat Po-
lat. geçen yıl Yavı katliamından sonra Erzu-
MHP de İddİalll n az RP kadar iddialı olduğunu söyleyen MHP adayı
Cezmi Polat. RP tabanına saygılı olduğunu vurgularken, camiye politika
sokulmasının doğru olmadığını inancında. RP adayı Ersan Gemalmaz ise
RP dışında hiçbir partiye şans tanımıyor.
ERZURUM KÎMLİKKARTI
İrzu#
rum®P a s l n
.t e f
\
^ Karayazı/
1
! «O
1989 yerel seçimlerinde
hangi parti kaç oy aldı?
ırf
o
İl Adı: Erzurum
Belediye Başkanı Mehmet Ali Ünal(DYP)
MesleğijEğitimi: Mühendis İDMMA
Borçları: 450 milyar lira
Bütçesi: 613 milyar lira
Gelirleri: Belediye gelirleri
Gerçekleşen Projeler: Ekmekfabrikası.halıaltk
okulu, 30 adet Mercedes otobüs, garaj. 7 tıdet su
kuyusu, 16 bingecekondudan 7binine icıpu.
kooperatij arazileri.
Adaylar: A tamer Yarol (DYPj, Şemsi
Kalayaoğlu f SHP), Necati Güllülü (A NA Pj,
Ersan Gemalmaz (RPj,
Hüseyin Çelebioğlu (DSP),
Ahdülmecit Erdoğdu {CHPj,
Cezmi Polat (MHP).
Muammer Cimiilli ( BBPı. •
Lütfı Altınok < MPı,
1991 GenelSeçim Sonuçlan:
SHP 27.876, A\AP 62.255,
DYP 94.248. DSP 10.483. RP
115.457. SP 1.621
T- O
DYP RP ANAP MÇP SHP DSP IDP
X-/rrzurunVda
bulunursanız üstelik
"seferi"yseniz yandınız.
Oruç tutmayana ne bir
yudum "içecek" ne de
bir lokma "yiyecek"
var. Kentte yaşam,
iftarla başlayıp sahurla
. bitiyor.
rum'da yaşanan olayları yatıştırmakla adın-
dan söz ettinnış. Kürt-Türk kardeşliğinden
sözederek iki halkın kopmaz bağlarla bırbın-
ne bağlı olduğunu anlatıyor. MHP adayı Po-
lat. 27
Mart yerel seçimlerıyle ilgilı olarak so-
rulanmıza başlayınea he-
men ilk söz olarak "Biz
alacağız" dıyor ve ekliyor:
"Diğer partiİer ancak 2., 3.,
-l.'lük için y arışacaklar."
"Erzurum'un geleceğine
talibiz" diyen Polat'a
"şanslı" olduğundan söz
edilen v e bir dönem de be-
lediye başkanheı yapan
ANAP adayı Necati Gül-
lülü'yü soruyoruz. Polat.
Güllülü'nün seçim çalı-
şmalanna erken başla-
dığını vurgulayarak kendi-
ni yıprattığından söz edi-
yor. Polat aynca Güllülü'-
yü suçlayarak "Belediye
başkaniığı döneminde her
kesime kapısını kapalı tut-
ru. Onunla göriişmek baş-
bakanla göriişmekten daha
zordu" dıyor.
MHP il binası sessiz. var
olan birkaç kişı de sobanın
başında ramazan ve kışın
tadını çıkanyor. Belli ki se-
çim çalışmalan daha hı-
zlanmamış. Zaten Büyük-
şehir MHP adayı Cezmi
Polat da propagandalan
sırasında kullanacaklan
yöntemleri pek açıklamak
istemiy or. Biz de üstelemi-
yoruz. Polat sadece. "Erzu-
rum için yapmak istedikle-
rimiz var, ama onları şimdi
kimseye açıklayamayız"
diyor.
Polat'a belediye baş-
kaniığı için rakipleri olan
hem de "ciddi" rakip olan
Refah Partisi'nı soruyo-
ruz. Polat şunlan söylüyor:
"RP tabanına saygılıy ız.
Ancak samimiyetlerine
inanmıvorum. Bazı imam-
ların, hocaların camiye po-
litika sokmalarını kesinlik-
le tasvip etmiyorum. Kıılla
Allah arasına kimse gire-
mez."
Erzurum Refah Partisi İl
Merkezı harap bir binanın ıkınci katı. İçeriye
girer girmez ilk önce göze çarpan şe> ise tele-
vizyon başına toplanmış vıdeodan. "Maraş'ın
FethT'nı seyreden 25-30 kışı Çoğu. seçmen
yaşının altında hatta ortaokul öğrencileri. Par-
tı merkezının duvarlannda. "Bugünkü Milli
Gazete>i aldınız mı?", "Artık vakit tamam"
sözlcri asılı Bir de seçim çalışmalan ıçin
yardım kampanyası açılmış. Para yardımı ya-
panlann isimlen yazılı. Ancak duvarda asılı
bulunan >ardım çızelgesinde üç-dört kişınin
ismi \ar ve karşılanna da 200. 3(K) bın lira
vazılmış.
Refah Partisi Erzurum Büyükşehir Beledi-
yesı başkan adayı Prof. Dr. Ersan Gemalmaz
seçim çalışmalannı kent merkezındeki "karar-
gah"ındavürütüyor.
Biiro yeniden donatılmış. Gemalmaz btzi,
"lütfen" kabul ediyor. Çünkü seçim çalışma-
lan çok yoğun. Bir de diğer kentlerde de ya-
şandığı gibi "medya" seçim çahşmalanna ycni
bırboyutgetirmiş:
\'a bır takım yerel TV \e radyolara îbtedık-
leri "ücret"ı verıyorsunuz "smırsız" propagan-
da olanağına kavuşuyorsunuz ya da onlar size
gelip "ücretsiz" program öneriyorlar. Kentte
14 radyo. üç de TV istas\onu var. Onun için
bizim gıbı "dışarı'"dan gelenlere kimse y üz ver-
miyor.
Bütiin bu adaylar lehine olan "gelişmeler"
ydzünden RP ada> ı Gemalmaz. ilk dakıkalar-
da bize pek "sıcak" bakmıyor. ama ne de olsa
artık o da polıtikacı. Bıraz sonra açılıyor.
Refah Partisi adayı Prof. Dr. Ersan Gemal-
maz. Atatürk L'niversılesı Tanmsal \ apılar
ve Sular Bölümü'nden. "Niçin politika ve niçin
RP" diye soruyoruz. Gemalmaz'ın yanıtı ıl-
"Biz bilim adamıvız. Lniversite içinde bilim-
sel araştırmalar vapıvoru/. Bu sistem içinde de
sorunlar gördük. 'Soksa üniversitede rahatımız
yerindeydi. Biz sistcmi değiştirmek için \ola
çıktık."
Gemalmaz'a Erzurum'da seçimın nasıl ge-
çeceğini soru\oruz. RPadavı partisinın seçımı
alacağından emin "Bizöndeyiz"dı\or ve baş-
ka partilere şans tanımıyor. Hatta bu konuda
konuşmmor bıle. "Seçimi ka/anatnazsanız
üniversitey e dönecek misiniz" sorum u/a." Böv -
le bir ihtimal görmüyorum" vanıtını verıvor.
Refah Partisi Büvükşchır adayı Prof. Dr.
Ersan-Gemalmaz belediyevı alırîarsa hemcn
çözümlenecek 20 kadar "problem"i sıralıyor.
"Önce hava kirliliği" divor ve eklivor
"Erzurum'da büyük oranda hava kirliliği
problemi var. Bunu öncelikle halletmeve çalışa-
cağız. Su da problem Erzurum'da. Ay rıca v eter-
siz. Çöp sorunu var. Yollar trafiğe yeterli değil.
Anlayacağınız problem çok Erzurum'da."
Bır ara Gemalmaz'a seçim masratlannı
nasıl karşıladığını soruyoruz. Seçim bürosu-
nu kendisinin döşedığinden söz edcrek şunlan
anlatıvor:
"Netcri kadar paramız var. Ayrıca birtakım
masraflarımızı arkadaşlar karşılıvor. İftar ve-
meği vermek istiyoruz, bir arkadaş. Bu yeme-
ğın parası benden' diyor. Şimdilik bir prob-
lemimiz yok."
RP adayı Gemalmaz'ın kadınlara bir "müj-
de"sı var. Gemalmaz belediye başkanı olursa
kadınlar için belediyeve bağlı çalışacak bir
"Kadın Hastalıkları Hastanesi"ndcn söz edi-
yor. Bu konuda soracaklanmızı tahmin et-
tiğinden olacak hemen. "Erzurumlu, kadın
hastalıkları söz konusu olunca. erkek doktora
gitmez onun için kadın doktor çalıştıracağız.
Ama bu, bütün hastane kadınlardan oluşacak
demek değil. Başka birimlerde de çalışan erkek-
ler olacak" diyor.
RP adayıyla konuşmamızı bitirip seçim bü-
rosundan çıkmak için hazırlanırken Gemal-
maz bize. "Eee bana genelev ve içki konusunda
hiçbir şey sormayacak mısınız?" dıvor. Kendi-
sine RP ıktıdan sırasında Erzurum'un bundan
daha "kötü" olamayacağını söyleyerek kentte
bulunduğumuz süre içinde karşılaştıklanmızı
anlatıyoruz.
Prof. Gemalmaz'ın genelev konusunda "il-
ginç" düşünceleri var. Işte bazılan.
"Onları topluma kazandırmaya çalısacağız.
Eğitime tabi tutacağız. El becerilerini geliştire-
biliriz. Hayata kazandırılmak için bi/den yar-
dım isterlerse seve seve bunu karşılamaya hazı-
rız. Çalışanlara önce bir kazanç kapısı açacağız
sonra genelevi kapatacağız."
Sol partiler
Ramazan nedenıyle seçim çalışmalan ak-
sayarak yürüyor Erzurum'da. Onun ıçın de
bazı adayian ya biz bulamadık ya da bır kısmı
görüşme talebimizevanıl vcremedı.
Sözgelimi bütün girişımlenmıze karşın Bele-
diye Başkanı M. Ali t'nal. ANAP adavı Necati
Güllülü. SHP adayı Şemsi Kalaycıoğlu vc DYP
adayı Atamer ^'arol ile görüşcmedık.
"Sol" 1970-80 arası "en etkili" dönemını \a-
şamış Er/urum'da. 2 mıllctvckıllıği kazanmış
vc ıkı dönem de bcledive başkanlığını almış.
SHP İl Merkezi'nı teravihten sonra zıyaret
cdıyoruz.
SHP Merkez İlçc Başkanı Muhsin \ ural
bıze seçim çulışmalannı anlatırken partilıler de
bir vandan TV'dcn sanatçı Kenan Doğulu'vu
izlıyorLır. Doğulu "Yakarım Roma'vı da ya-
karım, bilirsin" diyor.
SHP İlçe Başkanı Vural'a göre aşın göç.
ö/ellıkle de sosy al demokrat kesimin göçü solu
ADAYLAR NE DEDİ:
Necati Güllülü (ANAP)
Beledıv e başkanlığına v anm
kalan işlen tamamlamak için
talibım. Sorunlara köklü
çözümlergetirdim. Birçok
alanda ilkleri başardım. Yanm
kalan bir iki işim v ar. Onları
tamamlayacağım. Sonuca en
yakınaday benim.
Şemsi Kalaycıoğlu (SHP)
Yerel \ e genel yönetımlerde
dürüst ve aç:k politika ile
halkın güv eni sağlanmalı.
İSKİmutlaka
unutturulmalı.İzlerini silmek
görevimiz. Şeffaf yönelım
başlıca prensibimız.
Erzurumlu bunu sörecek.
Ersan Gemalmaz (RP)
Görevegelince Erzurum'un
tespit ettiğimiz 32 sorunu
bulunuyor. Bunlan çözeceğız.
Kirlılik. işsızlik bunlann
başında. Genelev de
çalışanlara iş bulacağız v e bir
kazanç kapısı açacağız. sonra
da genelevi kapatacağız.
Cezmi Polat (MHP)
PKK sorunu gıbı enflasyon
\e ekonomık sorunlar. ancak
mıllı polıtıkalarla venılir.
Camiye politika sokulmamalı
Bİ7 verel yönetimlerde bunu
ispatetuk. BakınMHP'libir
belediyedeyolsuzluk voktur.
hizmet vardır
yok", var olan da zaten
3'e, 5'e bölünmüş. Onun
için seçimlerde şansı
hemen hemen yok.
"Birleşirlerse ne olur?"
Buna da net bir yanıt
. veren çıkmıyor.
etkilemiş. Bir de öğrenci kesimin siy asetın dışı-
na ıtilmesı etkili olmuş Erzurum'da Vural.
"Şimdi bır öğrenci parti binasından içeriye gir-
meye korkuyor" diyor ve eklıyor "1980'de oy
veren kesime İslamcı kesime taviz verilmesi bizi
etkiledi." Erzurum'da "sol yok". var olan da
zaten 3'e. 5"e bölünmüş Onun ıçın seçımlerde
şansı hemen hemen yok. "Bir-
leşirlerse ne olur?" Buna da
net bir yanıt veren çıkmıyor.
DSP Erzurum Büyükşehir
Belcdiyesı başkan aday ı "Dü-
rüst sigortacı" unvanlı Hüse-
yin Çelebioğlu. DSP partı
çalışmalannı Çelebioğlu nun
bürosundan yönetiyor. Çele-
bioğlu'na "Sigortacılık i>i
görünüyor ya parti?" dıyoruz
o da başlatıyor anlatmaya:
"Oy potansiyelimiz belli,
ama genel başkanımızın
atağıyla daha büyük oranda
oy bekliyoruz. Bir patlama
olacak Erzurum'da. Sol bura-
ya hizmet verdi, Erzurum'u o
yaptı."
Erzurum'da bütün siyasi
partiler kendi gecmiş baş-
kanlarınm çalışmalannı övü-
yorlar. Herkes. "\aktiyle
başkanlık y apan başkanlar
Erzurum'u Erzunım yaptı"-
divor.
YARIN: Ordu
ve Burdur
'Sokaktaki adam' anketi: Banko Refah...ERZL'RL'M - Sokaktayız. Bakkal
Yavuz konuşmaya pek niyetli değil.
"Sen boşver abi partiİeri şu Türkiye'nin
hali ne olacak?" diyor. Biz ona dilimi-
zin döndüğü kadar "memleketin hali"-
ni anlatıyoruz o da bize Erzurum'da
partilerin şansını.
Yavuz'a. "Bana göre şanslı partiler
ANAP ve RP ama iş eğer adamlara
kalırsa ANAP, partilere kalırsa RP
alır" diyor. Erzurum'da bütün siyasi
partiler kendi geçmiş başkanlannın
çalışmalannı övüyorlar. Herkes. "Vak-
tiyle başkanlık yapan başkanlar Erzu-
rum'u Erzurum yaptı" diyor ve gelecek
için "umuflanıyorlar. Onun için 27
Mart yerel seçimlerinde onlara göre,
"herkesin şansı var."
Kamuoyu anketlerinden birçok yer-
de olduğu gibi Erzurum'da da siyasi
partiler şikayetçi. En iyisi biz kendımiz
sokağa çıkalım dedık ve rastgele 100'e
yakın vatandaşa "kime oy vereceği"nı
sorduk.
Daha anketimize başlar başlamaz
Refah Partisi hemen kendini gösterme-
ye birincilik işaretleri vermeye başladı.
Memur, ışçı. oğrena. esnat.'fcadın. erkek
RP için kararlı. "Sokaktaki vatandaş"
hemen kararlı bir şekilde yanıtını veri-
yor:
"Refah Partisi, Refah Partisi..."
Birincinin kim olacağını aşağı yukan
kestırince ikinci ve üçüncüyü merak et-
meye başladık. Burada partiler ya da
adaylar rol oynayacak gibi. ANAP
adayı Necati Güllülü daha önce de bir
dönem belediye başkaniığı yapmış.
Erzurumlu kendisinden söz ederken.
"Erzurum'un Dalan'ı" diyor. yaptı-
klannı anlata anlata bıtiremiyor!
ANAP eğer Erzurum'da ıkincı ya da
üçüncü olacaksa Necati Güllülü'nün
adı etkili olacağa benziyor.
Sokakta dikkatimizi çeken bir şey de
MHP adayı Cezmi Polat'a öğrencilerin
ilgi göstermesiydi. Öğlen saatlerinde
kentin ana caddelennde üniversiteden
akın akın geien öğrencilerin içinde bul-
duk kendimizi. Onlar da Polat'a şans
veriyor. Geçen yıl Yavı katliamından
sonra Erzurum olaylannda gösterdiği
çabayı övüyorlar. ama MHP adı daha
çok ağırbasıyor.
"Mini anket"ımızı yaparken tek tük
de olsa (topu topu iki ıdi) sol oylara da
rastladık. Yoldan çev irdiğimiz bir kan-
kocaya kime oy verecekîenni sorduk.
Koca. "Kararsızım" derken. kansı hiç
tereddütsüz. "SHP" diyor. Bir başka
"sol" oy ise neredeyse duyama^ca-
ğımız bir sesle belli belirsız "SHP" diye
fısıldıyor.
">Üni ankef'imizi birkaç saat içinde
sonuçlandırdık. Bizim anketimize göre
sonuç; RP'nin büyük farkla seçimleri
alacağı şeklinde. İkincilik için ise
ANAP ve MHP çekişeceğe benziyor.
Bu sonuçta kararsızlann oylan etkili
olacağa benziyor. Çünkü iki partinin
neredeyse oylan kadar kararsız var Er-
zurum'da.
PERŞEMBE
ORHAN BURSALI
Hızlı Değîşimler...
Bazı arkadaşlarım "Yahu sen de siyasetin içine tam
daldın yazılarında " diyerek eleştiriyor; bu köşede konu-
larını ağırlıklı olarak bilimden alan, hayatı bilimle yoğu-
rup kotaran yazılar bekliyorlar.
Ancak Türkiye gibi bir ülkede, bunca ilginç, ağır, trajik
siyasi olay ve gelişmeden insantn kendini soyutlaması
olası değil. Buna kimliğiniz de izin vermiyor. Olaylar al-
tında alabildiğine bunalıyorsunuz. Yazmak, kendinizi
iyice ezilmekten korumanın da bir yolu oluyor. Omuzla-
rınızaçökenağırlığıbirazhafifletiyorsunuzsanki. Aldatı-
cı bir duygu olduğunu bile bile ..
• • •
Her neyse... Bu perşembe, nüfusla ilgili biri dünyadan
diğeri Türkiye'den, çok önemli iki araştırmanın sonuçla-
rını iletmek istiyorum sizlere: Yoksulluğun, çevresel
sorunların kaynaklarından nufus artış hızı önemli ölçü-
de düşüyor!
Önce Türkiye'dekı araştırma Hacettepe Üniversitesi
Nüfus Etütleri Enstitüsü'nün 1968den beri beş yılda bir
yaptığı 'Turkıye Nufus veSağlık Araştırması'run 1993yılı
ön raporu yayımlandı. Türkiye genelinde her kesimi
temsilen seçilmiş yaklaşık 10 bin hane ve kadını temel
alan araştırmaya göre doğurganlık hızı 1978den bugü-
ne yüzde 42 azaldı Neredeyse yarı yarıya! 1978'de ka-
dın başına 4.3 olan doğum, bugün 2.5 doğuma düştü.
Doğurganlık, ülkenin doğusuna batısına, köyüne ken-
tine göre değişkenlik gösteriyor. Kırsal alanlardaki ka-
dınlarda doğurganlık hızı 2.9 iken, kentsel alanlarda 2.3.
Her bakımdan çok daha gelişmiş, kadınların birey ve
ekonomik olarak daha özgür ve eğitimli oldukları Batı
Anadolu Bölgesi'nde kadınlarımız yaşamları boyunca
ortalama 1.9 doğum yaparken Doğu Anadolu'da ise iki
çocuk daha fazla: 4.1'
Evli ve doğurgan yaştaki kadınların yüzde 99'unun
kendilerini gebelikten koruyucu herhangi bir yöntemi
bildiklerine bakılırsa, aydınlatma/ bilgilendirme çalış-
malan, hedefine ulaşıyor. Ancak kadınların sadece yüz-
de 63ü doğum kontrol yontemi kullanıyor. Tabıi, eğitimli
kadınlar en çok kullananlar.
Nüfus artış hızı hala çok yüksek ve daha da düşmesi
ülkemiz için yaşamsal bir sorun
Nüfus artışını karşılayacak miktarda iş alanları ve üre-
tim artmadığı için, toplumsal ve sosyal örgütlenmenin
dışında kalan ve sayıları milyonları aşan bir nüfus fazla-
sı ortaya çıkıyor Bu kitlenin önemli bir kesiminin yeraltı
ve terör örgütlenmeleri içinde yer almaya hazır olduğu-
nu, her türlü amaç ve iş için kullanılabiieceğini varsay-
malıyız.
Işsız, az gelirli, yoksul ailelerin çocukları, devletsahip
çıkmadığı için bugün şerıatçı örgütlenmelerin insan kay-
nağını oluşturuyor. Türkıye'de doğum kontrolüne en çok
karşı olan kesimin de köktendinciler olduğunu anımsa-
yalım. Boşuna değil!
• • •
Dünyadaki nüfus artış hızında da gelecek için sevindi-
ricı bir düşme var. Bilim dergisinin mart sayısında ya-
yımlanan araştırmaya göre Üçuncü Dunya Ülkeleri'nöe
kadınlar 1960lı yıllarda ortalama 6 çocuk doğururken
bugün 4 çocuk doğuruyor.(Bilim dergisi, bilimsel, teknik
ve sosyal çok temel konularda araştırma makaleleri ba-
san, dünya çapında saygın Scıentific American dergisi-
nin ülkemizde 6 aydır yayımlanan Türkçe basımı.)
Ancak dünya nüfus artış hızında bu düşme yeterli de-
ğil; dünya nüfusu buna rağmen hızla büyüyor ve 2050
yılında 10 milyar olacağız Buartışta Uçuncu Dünya nın
katkısı ise yüzde 97!
• • •
Şimdi gelelim bazı ilginç saptamalara:
' Üçuncu Dunya Ülkelerı'nde doğum oranları, yaşam
standartlarında bir iyileşme olmadan ve görülmemiş bir
hızla duşuyor
* Bu durum nüfus kuramlarını da altüst etti. Avrupa'da
bugünkü çok az nüfus artışına, ancak yüzyıllık bir dönem
sonunda varılabilmişti
* En büyuk düşuşler, aile planlamasının hızla arttığı
ülke ve bolgelerde görulüyor
* Geleneksel yapının kırıldığı ve kadının toplum içinde-
ki yerinin değıştiği ülkelerde doğurganlık oranı da azalı-
yor.
* "Kalkınma en iyi doğum kontrol yontemidir" bakışı
değişmekte. lletişimin özellikle TV ile yaygınlaşması, ai-
le planlaması mesajları içeren eğlence programlarının
gosterilmesı. aydınlatma ve eğıtim çalışmalan etkili ol-
maktadır.
Doğurganlığın azalmasında artık şu üç önemli etken
kabul ediliyor Toplumların kalkınma hızı, küçük aile ve
aıle planlaması fikrinin benimsenme hızı ile kamunun
doğum kontrol gereksinımine yanıt verebılme hızı.
Konu uzuyor. En iyisi burada keselim.
Adana
DYP adayı Polat Sabancf dan
15 bin işsize iş bulma sözü
ADANA (Cumhuriyet Güney
İlleri Bürosu)-Sürekli olarak
dcv leiı küçültmekten söz
eden DYP'li Başbakan
Tansu Çiller'in ısrarla Adana
Büy ükşehir Belediye baş-
kanlığına aday gösterdiği
Polat Sabancı. tam 15 bin
kişiyeiş sözü verdi.
Aşınvaallerdebulunmayışı.
rakıplennı eleştirirken ölçülü
bır üslup kullanışıy la dikkati
çeken Sabancı ailesinin ferdi
Polat Sabancı. 15 bin kişıyc ış
sözünü Fev zipaşa
Mahallesi'ndeki toplantıda
dılcgctirdı.SHPveANAP
aday lan Selahattin Çolak ile
Aytaç Durak'ı 15 yıldır
beledıyeyi kavgacı biçımde
yönetmeklesuçlayan D \ P
adayı Sabancı. 15binkişiye
iş olanağını nasıl sağlayaca-
ğınışöyleaçıkladı:
"Cöreve geldiğimiz gün kenar
semtleryeniden
y apılanacaktır. Genel
başkanımızın bizlere y aratmış
olduğu imkanlarla sizlere iş
imkanı çıkacaktır. Halkımıza
yepy eni alanlar, y epy eni
ufuklar çıkacaktır. 6 trilyon
gibi bir destek vardır genel
başkan tarafından söz verilen.
Bu maddi destekle biz. bugüne
kadar ihmal edilmiş. plansız
y apılaşmay la baş başa kaimtş
mahallelerimize yeniden imar
vereceğiz, buraları şantiy e
haline getireceğiz ve 15 bin
insanımıza iş imkanı
sağlayacağız."
Seçim kazanı
Büedk'te ANAPTı başkana
RefahPartisi'nden destek
YAŞAR AKKAMIŞ
BİLECİK-Bilecık'inen
küçük ılçesı. bın 200 nüfuslu
Yenipazar ilçesinde Refah
Partisi'nin seçmeni AN AP'lı
Başkan İbrahim
Değirmenci'y i destekliy or.
1989yıbnda.SHP'ninkâlesi
olarak bilinen Yenipazar'da
y edı oy farkla seçimi
kazanan ANAP'lı İbrahim
Değirmenci'nın görev süresı
içinde Türkiye gazetesi
sahibi ve İhlas Holding
Yönetim Kurulu
Başkanf nın talebi üzerine,
ılçenin merkezi yerindeki
parseli vakıfa tahsis ettiği ve
bu nedenle Refah Partisi'nin
açık desteğini aldığı
belirtiliyor.