Katalog

SAYFA CUMHURIYET 2 25ŞUBAT1994CUMA KULTUR Martin Scorsese, 'Masumiyet Yaşı'nda bu kez kan ve kurşun yerine istiridye ve şampanya sunuyor Görkemlitutkunun anısı... K Kültür Semsi"Tak- si Şöförü", "Mean Streets", "Kızgın Boğa", "Sıkı Dostiar","Korku Burnu" gibi be- yazperdeyi kan ve kurşuna boğan filmlerin ünlü yönetmeni Martin Scorsese'ın. 1920'li yıllann ünlü kadın ya- zan Edith VVhartoo'un 18701i yıllann zarafet ve etiket me- raklısı New York sosyetesinı anlatan romanını sinemaya uyarlayacağıru duyan eleştir- menlcr, "Kızgın Boğa, antika dükkanında1 " gibi sözlerle bu projenin başansız olacağına daha başlamadan karar ver- mişlerdi. Ancak "Masumiyet Yaşı" gösterime girdiğinde sa- dece büyük bir ticari başarı kaydetmekle kalmadı, beş dal- da Oscar'a aday gösterilerek Scorsese'in istediği ekolde bir fılm yapabilecek kadar başanlı bir yönetmen olduğu kanı- tlandı. E</dith Whartorf un 1870'li yıllann New York sosyetesini an- latan romanını sine- maya uyarlayan Scorsese, en çok ka- rakterlerin duygu- lannı bastınşından etkilenmiş. VVharthon'un deyişiyle "Bir hiyegrolif gibi her şe>in yüzeyde- ki simgeden ibaret olduğu, ama iceriğin hep gizli kaldığı" tutucu ve gösteriş meraklısı New York sosyetesine Avrupa'da yaşadığı kötü evlilikten kaçarak eelen. Kontes EUen Olesenka (Michel- le Pfeiffer) ile bu sosyetenin önemli üyelerinden Nevvland Archer (Daniel Day-Lewis) arasında. Kontes'in eviı, Arc- her'm ise Mrv VVelland (VV'ino- na Ryder) ile nişanlı olması yü- zünden bir türlü gerçekleşeme- yen aşk öyküsünü sinemava uyarlamaya ilk kez 1987 yılında karar veren Scorsese, en çok karakterlerin duygulanru basünşlanndan etkilendiğinin söylüyor : "Karakterler konuş- madan önce söyleyeceklerini tartıyor. Adeta kendi kendileri- nin editörlüğünü yapıyorlar. 'Kızgın Boğa', 'Mean Streets' hatta 'Alice Artık Burada Otur- muyor'da bile bö\ le bir şe\ bula- mazsınız. Orada insanlar ne dü- şünüyorlarsa söyleyrverirler. Ama VVharthon'un insanları her S corsese, Daniel Day-Lewis'i bu fılmde oynamak isteyip istemediğini sormak için çağırdığında, Day-Lewis randevuya Archer kostümüyle gidiyor ve fılm çekimleri süresince de, özel yaşamında bile, bu •Ü^H kostümle dolaşıyor. Aslında Scorsese ve Day-Lewis sadece mesleklerini ciddiye alıyorlar ve sinemaseverlere mükemmeli vermek istiyorlar. VYinona Ryder, Archer'ın (Daniel Day-Le»is) nişanltsı rolüyle bu yılki En tyi Yardımcı Kadın Oyuncu Oscarı'na aday. Michelk Pfeiffer. (Kontes Ellen Olesenka) rolünde Archer'ın umutsuz aşığı. niyelik görüntüler için gösteril- mesi. birçok eleştirmenin Scor- sese'i "obsessif bir ayrıntı tutku- nu" olarak tarumlamasına yol açtı. Scorsese bu tanımlamaya çok kızıyor: "Dekor ve kostümün doğnı olmasını sağlamak yönetmenin normal göre>lerinden biridir. Bunun gibi dönem filmlerinde ise bu biraz daha önem ka/anır ama sadece biraz daha. Bunlar ne zannediyorlar acaba? Visconti'- nin Leopar'ı çekerken 'ha bu arada masaya da biraz yemek fırlatıverin" dediğini mi?" Scorsese"in dekor ve kostüm konusundaki titizliği sadece dö- nemi gerçek olarak yansıtmak amacını güimüyor. Kullanılan dekor ve kostümler hıçbir şeyin açıkça konuşulmadığı bu sahte dünyanın altında yatan duygu- sözcüğü dikkatle seçiyor. Duy- guların üzerindeki baskı öylesine yoğun ki..." Birçeviri hatası sonucu "Ma- sumiyet Çağr"1 yerine "Masumi- yet Yaşı" olarak o\na>an fılm, "bir Hollyvvood yapımı olması- na karşıhk oyuncu kadrosunun ezici çoğunluğunu İngilizler oluşturuyor. Başta Day-Lewis ve Winorta Ryder olmak üzere Alec McCowen, Richard E. Grant ve Michael Gough, İngi- liz vazann kaleminden çıkan öyküyü. sınemada canlandıran İngilizlerden birkaçı. Tek Ame- rikalı oyuncunun Pfeıffer oldu- ğu fılmde. Ryder'ın bu yılkı En Iyi Yardımcı Kadın Ovuncu Oscan'na aday gösterilmesi de oyuncu seçimindeki isabeti kanıtlıyor. Uzun zamandır ilk kez cinselliğe yer vermeyenbir Hollywood aşk filmi olan "Ma- sumiyet Yaşı" baştan sona. "Bir- likte olacaklar mı, olmayacak- lar mı?" beklentisınde gelişme- sine karşın sonunda hiçbır şey olmuyor. "Ellen onun olamıyor ama hiç değilsc Ellen'in hatırası kalıvor geriye. O muazzam tutkunun anısı. Son noktada ben anıların gerçeklerden daha güzel olduğu- na inanıyorum" dive açıkhyor bunu Scorsese. Ünlü yönet- men anılara olan bağlılığını "Masumiyet Yaşı"nı babasının anısına adayarak da gösteriyor. Astım olduğu için sokakta ar- kadaşlanyla oynayamayan oğ- lunu oyalamak için sinemayla tanıştıran Scorsese'in babası, "Masumiyet Yaşı"nın Venedik Film Festivali'nin açılışında yapılan ilk gösteriminden tam dört gün önce ölmüştü. "Masumiyet Yaşı" ele aldığı dönemin anılanna saygılı ol- mak konusunda da çok iddialı. Özel etiket uzmanlan. görsel araştırma danışmanlan, hatta New York Tarih Vakfı seferber edilerek, buzdolabının icat edil- mediği bir dönemde istiridyele- rin nasıl saklandığından ve meyve biçıminde özel buz kalıplan kullanılıyor) bunlann hangi tür çatallarla. >emeğin hangi aşamasında (herhangi bir akşam yemeğinde 13 kap ye- mek yemek adetti) yendiğine kadar her türlü aynntı. gerçeği- ne uygun olarak yansıtılmış perdeye. Tüm bu çabanın fıl- min fonunda sadece birkaç sa- sal baskılan gösterecek sembo- le dönüşüyor. Örneğin görünüşte mutlu ve kıbar bir biçimde konuşan er- keklerin purolannı yakış biçi- mi. aslında bu konuşmanın fal- lik bir düello olduğunu gösteri- yor izleyicilere. Ya da Archer'ın Kontes"e mektup yazarken kul- landığı kalemin "tık" sesi ku- laklanmıza bir tabanca patla- ması gibi ulaşıyor. Scorsese'i kızdıran yorumlardan biri de, hayranlannın zarafet değil. es- kisi gibi ondan şiddetli sahneler beklediğınin iddia edilmesi: "Film çekmek hiç de zevkli bir iş değil. Sabah erken kalkmak, bütünj>ün \e gece çalışmak gere- kir. L stelik ben tembel bir in- sanım. Bu yüzden bir filmi çeke- bilmem için, bunu gercekten \apmak isriyor olmalıvım. Şu dönemde gerçekten vapmak is- tediğim şe\ bu tür bir filmdi. Bir kez bir projeyi beğendiysem, kendinıi tümüvİe onu gerçekleş- tirmeje adarun. Kimse beğen- me> ecek görme> ecek olsa, hatta bundan sonra beş altı yıl film >apma şansımı yok edecek olsa bile. Ben buna kamikaze yönet- menlik diyorum." Masumiyet Yaşı'nın başrol oyunculanndan Daniel Day- Levvis de. en az Scorsese kadar kendini, mesleğine kaptıran bir insan. Bu benzerlik sayesinde çok iyi bir ekip oluşturuyor ünlü yönetmen ve oyuncu. Scorsese henüz sadece kafası- nda bir fıkir olarak oluşturdu- ğu fılmde oynamak isteyip iste- mediğini sormak için Day- Lewis"i Paris'teki otel odasına çağırdığında, Day-Lewis rande- vuya Archer kostümüyle gidi- yor ve fılm çekimleri süresince de özel yaşarrunda bile bu kos- tümle dolaşıyor. Kendisine Oscar ödülü ka- zandıran "Sol Ayağun" fîlmin- deki rolü için aylarca yürümeyi reddederek kendini her yere ku- cakta taşıtan. "Son Mohikan"- daki rolüne hazırlanmak için bir ay dağlarda kendi yiyeceğini kendisi avlayarak yaşayan, bu yıl tekrar Oscar'a aday ol- masını sağlayan "Babam İçin"- deki rolüne haarbk olaraksa kendini üç gün aç, susuz bir hücreye kilitlettiren Day- Levvis'in bu hazırlıklan da eleş- tirmenlerce "deüJik" olarak yo- rumlanıyor. Day-Lewis de Scorsese gibi bu yorumlara kızıyor. Aslında Scorsese de Day -Lewis de sadece meslekle- rini ciddiye alıyorlar ve sinema- severlere mükemmeli vermek istiyorlar. Bunun sonuçlan da "Masumiyet Çağı" gjbi fılmler- de ortaya çıkıyor. 6. AnkaraUluslararası Film Festivali, bu akşam Atıf Yılmaz'ın 'Gece, Melek ve Bizim Çocuklar' fılmiyle başlıyor Kısıtlı bütçeylezenginbir sinema şöleniKültür Senisi- 6. Ankara Uluslararası Film Festivali tüm olanaksızlıklara karşın. bugün başlıyor. Festivalin açılışı bu akşam, Atıf Ydmaz'ın yönettiği "Gece, Melek ve Bizim Çocuk- lar" adh fılmin galasıyla yapıla- cak. Derya Arbaş ve Deniz Türkaü'nm başrollerinı pay- laştığı filmi se>ircilere Atıf Yılmaz ve Deniz Türkali taru- tacak. Festival 6 mart gününe kadar Ankarah sinemaseverle- re sinema dolu günler yaşata- cak. 6. Ankara Uluslararası Film Festivali Yürütme Kuru- lu'nca; Türk sınemasına uzun yıllar gerek bir oyuncu gerek yönetmen olarak verdiği ve ve- receği alçakgönüllü katkılan- ndan, kendini sürekli yenile\e- rek bunu sanatsal çabalarda ve toplumsal etkinliklerde bir sa- natsever duyarlıhğı göster- mesinden dolayı Türkan Şo- ray'a bu >ıl Festival Özel Ödülü verilecek. Yürütme Kurulu aynca "İki FUm Birden", "BUinmeyen Si- nemalar", "Avrupa Sinema- lanndan". "Sinema Tarihinden Bir Yaprak", "Çarşamba Sine- ması", "Genç Sinemacdar" gibi programlarla sinema bılinci ve sevgisini sinemaseverlere dü- zeylı bir anlatımla vermeye çalıştığı. Türk sınemasına ve özellikle belgesel sinemaya yardımcı olmak amaayla yaptığı finansal ve teknik yardı- mlanndan ötürü Tûrkiye Rad- yo ve Tdeyizyon Kurumu'na Televizyon Özel Ödülü'nü ver- meyi kararlaştırdı. Festivalde bu yıl "Uluslara- rası Canlandırma Fılmleri Yarışması", "Llusal Kısa Fdm Yanşması", "Ulusal Belgesel FUm Yarışması", "Uzun Met- rapı Ulusal FUm Yanşması" gibi bölümlerin yanı sıra; Zol- tan Huszarik, Jean Renoir, Jon Jost, Jiri Barta gibi usta yönet- menlerin retrospektifleri ve Londra içinde fılm sanayii ile bütünleşmiş popüler bir film merkezi olan Ealing FUmleri Toplu Gösterisi izlenecek. Bu yıl bazı parasal zorluklar- la karşılaşan festi\alin gerçek- leştirilmesi tehlikeye düştü. Bu nedenle festiv al programındaki "Türk Sinema Tarihi". açıko- turumlar. sergiler. karikatür yanşması, ""Sinemada Güldü- rü" adlı seminer ve yanşmalar- daki para ödülleri kaldınldı. Tüm bu olumsuzluklara karşın festival, Kültür Bakanlığı'nın her yıl giderek artan yardımıyla bu yıl da izleyicisine ulaşıyor. Festivalde yer alan 35 mm.lik fılmler Kmlırmak. Kavakbde- re sınemalan ile Kaktüs Kome- dı Tıyatrosunda; dığer fılmler ve video gösterimleri ise Alman kara Fılm ŞenliğTnden bu yana düzenlenen kısa fılm ve belgesel vanşmalan her festival giderek artan bir ilgiyle devam edi>or. Ulusal Kısa Film \e Ulusal Bel- gesel Film yanşmalan bu sene iki ayn bölümde düzenleniyor. Ulusal Kısa Fılm Yanşması bölümünde yanşacak fılmler Alman Kültür Merkezi ve Vakıfbank Salonu'nda. Ulusal Belgesel Film bölümünde yan- şacak fılmler de Vakıfbank Sa- lonu'nda gösterilecek. Uzun Metrajh Ulusal Film Yanşması bölümünde bu yıl 16 yerh fılm yer alıyor. Tunca Yönder"in "Ağnya Dönüş", "Ma\i Sürgün". Şahin Gök'ün "Kızılırmak Karakoyun" ve Başar Sabuncu'nun "Yolcu" adlı fılmleri bu bölümde izlene- cek. Bu yıl Dünya Kısa Filmlerin- den Örnekler bölümünde 18 film gösterime girecek. Özel bö- lümde ise Fransız ve İtalyan animasvon tanhi yer alıyor. Dünva Sinemaşı'ndan Ör- nekler bölümünde İtalya, İsrail, Çek Cumhunyeti, îsyeç, Ro- manya, Almanya, İngiltere, Fransa ve Macaristan sinema- lanndan retrospektiflerle bir- lıkte toplam 25 fılm gösterili- yor. Bruno Bigoni'nin "Vele- 6. Uluslararası Film Festivali'nde bugün: Kızdırmak Sineması 11.30 "Bir Kadın Gibi" Yön: Chnstopher Monger 14.00 "Bir Kadın Gibi" Yön: Christopher Monger 16.30 "Bir Kadın Gibi" Yön: Christopher Monger 20.30 "Açılış Töreni-Açılış Filmi" "Gece, Melek *e Bizim Çocuklar" Yön:Atıf Yılmaz Kavaklıde- re Sineması 11.30 "Beyaz Takmüı Adam" Yön: Alexander Mackendrick 14.00 "Konuş Hadi! Öylesine Karanuk ki" Yön: Suzanne Os- ten 16.30 "Konuş HadüOylesine Karanlık ki" Yön: Suzanne Osten 19.00 "Bevaz Takunlı Adam" Yön: Alexander Mackendrick 21.30 "Konuş HadüOylesine Karanlık ki" Yön: Su- zanne Osten 6. Uluslararası Film Festivali'- nde Yann: Kızılırmak Sineması 11.30 "Bir, İki, Üç Güneş" Yön: Bertrand Blier 14.00 "İlkokul" Yön: Jan Sverak 16.30 "Bir, İki, Üç Güneş" Yön: Bertrand Blier 19.00 "Dkokul" Yön: Jan Sverak 21.30 "Bir, İki, Üç Güneş" Yön: Bertrand Blier Kavaklıdere Sineması 11.30 "YVittgenstein" Yön: Derek Jarman 14.00 "Bü>iUibabanın Tatili" Yön: Staffan Lamm 16.30 "Bihükbabanın TatiM" Yön: Staffan Lamm 19.00 "Zıkkımın Kökü" Yön: Memduh Ün 21.30 "\Vittgenstein" Yön: De- rek Jarman 00.00 Beyaz Geceler Fransız Kül- tür Merkezi 14.00 FORUM "Türk Sinemasının Sorun- lan" Alman Kültür Merkezi 10.30 Ulusal Kısa FUm Yanşması (16 35 mm. Dalı) 14.00 Llusal Kısa FUm Yanşması (Canlandırma Dalı) Kültür Merkezi. Fransız Kül- tür Merkezi, Vakıfbank ve Türk-Amerikan Derneği salon- lannda ücretsiz ve orijinal dille- rinde izlenebilecek. Bu yıl Uluslararası Canlandı- rma Filmleri Yanşması'na 9 ül- keden (Almanya, Amavutluk, İngiltere, İtalya. Kanada. Öz- bekistan, Polonya, İsviçre ve İsveç) 20 fılm katılıyor. Bu fılm- lere Ulusal Canlandırma Yan- şması'nda ödül alan üç fılmin de katılmasıyla bu bölümde 23 film yanşacak. Bu bölümün fılmleri Fransız Kültür Merkezi salonunda izlenebilecek. 1. An- Mahinur Ergun'un "Ay Vak- ti". Ragıp Taranç ve Faik Kar- teUi'nin "Bir Düğün Masalı", Zeki Demirbukuz'un "C Blok". Ali Özgentürkün "Çıplak'". Canan Evcimen İçöz'ün "Hoşçakal Umut", İrfan Tözüm'ün "Kızkulesi Aşıklan Hera ile Leandros". Ersin Pertan'ın "Tersine Dün- ya", Yavuz Özkan'ın "Bir Son- bahar Hikayesi". Semir Aslan- yürekin "Vagon". Tomris Gi- ritiioğlu'nun "Yaz Yağmuru", Memduh Ün'ün "Zıkkımın Kökü". Yavuz Turgul'un "Göl- ge Oyunu". Erden Kıralın no-Zehır", Aurelio Grimaldi- rün "La Discesa Di Acla A Flo- ristella-Acla'nın Floristella'ya İnişi", Amos Gutman'ın "Ama- zing Grace", Savi Gavison'un "Shuru", Jan Syerak'm "Ele- mentary School-İlkokul", Staf- fan Lamm "Grandpa's Jour- ney-Büyükbabanın Yolculu- ğu ", Suzanne Ostenın "Speak Upüt's So Dark-Konuş Hadi- ÎÖylesine Karanlık ki", Daniel Bergman'ın "Sunday's Child- ren-Pazar Günü Çocuklan", Dan Pita'nın "Hotel De Luxe- Lüks Otel". Thotnas Mitscher- lich'in "Die Denunziantin Just A MatterOf Duty-Sorumluluk Sorunu". VVolfgang Beckerin "Kinderspiele-Çocuk Oyunu". Derek Jarman'ın "Wittgenste- in" adlı filnjleri izlenebilir. Retrospektif bölümünde bu yıl Zoltan Huszarik ın "Elegia- Ağıt", "Capricci-Kapris","An- gelus-Melekler", "Apiacere- Beğendiğiniz Gibi" adlı kısa fılmleri ve "Szinbad-Sinbad", "Csontvary". "Amerigo Tot" adlı uzun metrajh fılmleri göste- riiiyor. Jean Renoir'in "Une Partie de Campagne-Kırda Bir Gün", "La Regle Du Jeu-Oyunun Ku- rah", "La Grande İllusion- Büyük Yanılsama", "Le Crime De M.Lange-Bay Lange'in Suçu","LesBas-Fonds"ve"Bo- udu Sauve Des Eauxsaint- Eauxsaint Nehrinden Kurtan- lan Boudu" filmleri retrospek- tif bölümünde sinema tarihin- den kesitler sunacak izleyiciye. Jon Jost'un "Angel Cit\-Melek Kent". "Rembrandt Laughing- Rembrandt Gülüyor", "Sure Fire-Kesin Başan". "All The Vermeers In Nevv York-Neu York'daki Tüm Vermeer'ler". "Frime Up-Entrika" ve "The Bed You Sleep In-Uyuduğun Yatak" fılmleri de gösterilecek. Festivalde aynca Çek Cumhu- riyeti'nden Uluslararası Ani- masyon Filmleri seçiciler kuru- lu üyelerinden Jiri Barta ve Ka- zakistan'dan Gany Ahmetbe- kovitch'in ağırlığı kısa fılmler- den oluşan retrospektifleri yer alacak. Peter SeUers, John Mills, Dirk Bogarde, Joan Collins gibi ünlülerin çıktığı ve Londra içinde fılm sanayii ile bütünleş- miş popüler bir film merkezi olan Ealing Stüdyolan'nda çe- kilen filmlerden örnekler de iz- lenecek festival kapsamında. Tüm olumsuzluklara karşın zengin bir programla Ankarah izleyicilere ulaşan festivalde on- larca film sinemaseverlerin be- ğenisine sunulacak. Ankarah sinemaseverler sinema dolu. yoğun günler yaşa> acaklar. Uzun Metrajh Llusal FUm YanşmasTnda Tunca Yönder'in Ağn'ya Dönüş' fibni de gösterilecek.