Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 19 ŞUBAT1994 CUMARTESİ Sağ elini kullanması için baskı yapmak çocukta kekemeliğe, davranış bozukluklanna ve öğrenme güçlüğüne neden olabiüyor Bırakın,çocuğunuzsoleüniözgüııoekullansın ELITE Sepvice Marilvn Monroe da tüm dünyanın tanıdığı solakardandı. GVVEN YOUNT CARDEN SoJaklar için yaşam hiç de kolav olmayabilir. Özellikle de kendileri sağ ellerini kullandıklan için çocuk- lannın bu "garipliğini" bir türlü ka- bullenmeyen anne ve babalar. solak çocuklanna hayatı zehir edebilirler. Sağ ellerini kullananlar. çevrele- rindeki her şeyin nasıl kendilerine göre tasarlanmış olduğunun pek fazla bilincine varmazJar. Michigan Eyalet Üniversitesi'- nden Psikolog Lauren Julius Har- ris'e göre "Diinva kesinlikle sağ elle- rini kullananların tarafını tutar." Örneğin, solaklar makaslan kul- lanamazlar. Ne de konserve açacak- lannı, telli defterleri ve hatta cetvel- leri... Ünlü solaklar Yine de bu oldukça düşman or- tam bile bazı solaklann başanlı ol- malannı önleyemez. Amerika'nın başanlı ve ünlü solaklan olan Baş- kan Bill Clinton, eski başkan George Bush, YVhoopi Goldberg, Diane Kea- ton \e Oprah V\ infrey bu olgunun ıyı bırer kanıtıdırlar. Benjamin Franklin ve Marilvn Monroe'da lanhcgeçmiş mcşhur so- laklardandırlar. Aslında avakkabı bağını bağlamak veva konserve aç- mak gibi ışlerdc sıkınulara yol açabi- len solaklık. gizlı bır lütuf da olabılir. Uzun yıllannı. solaklık üzerinde yaptığı araştırmava harcayan. Chı- sağ elleri kullananlar, çevrelerindeki her şeyin nasıl kendilerine göre tasarlanmış olduğunu farketmezler. Psikolog Harris'e göre 'dünya sağ elini kullananlann tarafını tutar." cago De Paul Üniversitesi'nden psi- koloji profesörü George F. Michel'ın belirttiğine göre. bu kü'çük zorluklar çocukta problem çözme yeteneğinı geliştirirken yaratıcılığı da destekler. "Bu zorluklarla başa çıkması için ce- saretlendiriien çocuğun kendine güve- ni ve becerileri artar" dıven Michel'a göre "BÖylece, kız veya erkek. bu ço- cuğun problem çözme yeteneği, sağ elini kullanan ve bu sonıniarı > aşama- yan çocuklara göre çok daha fazla gelişir." Solak çocuklar. değişik ve yaratıcı olmanın daha çok kabul edildiği sa- nat ortamlanna daha çok eğilim du- yarlar. Profesör Harris. bir ileri sa- nat smıfından yapılan araştırmanın. sınıfıakilenn vüzde I8'inın solak olduğunu gösterdığını. halbuki so- laklann toplam ıçındeki oranının sa- dece o ol2 olduğunu belırterek. "Bir teorive göre sanatsal beceriler beynin sağ tarafıyla ilgili. Solaklann istemli becerileri bevııin sağ tarafının denetiminde olduğu için bu durum el- lere. bevnin sanatsal becerilerle iigili bölümüyle daha sıkı bir ilişkiye girme fırsatı*eriyor"dıyor. Sağelını kulla- nanlarda fizıksel mcsafe daha uzun olduğu için solaklar bevnin her ıki vansına da kolav'ıkla ulaşabilırler. Solaklar matematikte de daha ba- şanlı olabilirler. Birçok araştırma bunu destekler niteliktedir. Solaklar daha uyumludurlar. So- laklara. sağ ellerini kullananlann yaptıkları düğümlere bakıp. aynı- lannı kendilerinin yapması istendi- ğinde. güzel diiğümler yapmışlar, sağ ellerini kullananlar ise solaklara bakarak yaptıklan düğümlerde pek başanlı olamamışlardır. Solaklar daha esnektir Profesör Harris'e göre sağ ellenni kullananlar solakiar için tasarlanan araçlan, solaklann sağ elliler için yapılmış araçlan kullanmalanndan çok daha zorlukla kullanabilirler. Solaklar, doğalanndan gelen bır özcllik savesındc daha esnektırler. Bunun nedenı henüz bılinmemek- tedir. fakat bu durumun solaklann beyniyle ilgılı olduğu tahmm edil- mektedır. Solaklann birçoğu avnı zamanda sağ ellerini de kullanabilirler. Örne- ğin. sol eliyleyazı yazan bır kişı. tenıs raketmı sağ eli>le tutup. topu sağ elıyle/'ırlatıyorolabılir. Anne-babası sağ elını kullanan çocuklar. anne- babası da solak olan çocuklara oranla daha fazla sağ ellerini kul- lanırlar. Bu belki de. biiinçsiz de olsa. ana babanın çocuk üzerindeki bır çeşit baskısının sonucudur. Profcsör Michei'in vaptığı araştırmalar. ebe- veynlerin, solak çocuklanna sağ elle- rini kullandıklan zaman daha çok sözel tepki verdiklerinı göstermekte- dır. Yine anne ve babalar bu çocuk- lanyla dınamık oyunlar oynarken sağ ellerini özendirirler, örneğin topu çocuğun sağ eline doğru atar- lar. Amerika'da yavımlanan Solaklar Gazetesi'nın Yazı İşlen Müdürü Su- zan Ireland'e göre bugün. her za- mankınden çok solak var. Bunun nedenı ıse büvük bir olasılıkla, artık anne-babalann solak çocuklannın sağ ellerini kullanmava zorlamama- lan.. 20-30yılöncesinekadar çok ge- çerli olan bu vanlış tutumun çocuk- îarda kekemeliğe, davranış bozuk- luklanna ve öğrenme güçlüğüne yol açabildıği artık çok ıvı bilinivor. Neden bazı ınsanlann sağ ellerini kullandıklan. diğerlennin ıse işlerinı solelleri\levaptıklanbilınmıyor. Bi- lınen tek şey, bu durumun genetikle ilgılı olmadığı. Bır teoriye göre, fetüsün gelişmesi sırasında testosteronun aşın salgı- lanması bebeğın solak doğmasına yol açıyor. Bir başka teori ise, solaklığı bey- nin kısa bir süre için de olsa oksijen alamadığı zor bir doğuma bağlıyor. Doğumda daha hassas sol beynin daha çok etkilendiği, sağ beynin kontrolü ele aldığı iddia ediliyor. Ilgi çekici bir gözleme göre, ileri yaşta çocuk doğuran kadınlann daha çok solak çocuklan oluyor. Solak çocuğu olan anne-baba- lann. bu duruma bir özel bir iigigös- termemeleri tavsiye ediliyor. Ozel- likle de. çocuk bu durumu ba- şansızlığının nedenı olarak göster- meye başlarsa. Ebeveynlere öneriler Suzan Ireland, solak çocuk ebe- veynlerine şu öğütleri veriyoF - Sakın çocuğunuza sağ elini kul- lanması için baskı vapmayın. - Çocuğunuz. sağ elini kullanan bir ınsanın yapabıldiğı her şeyi yapa- bıleceğıne ıkna edin. - Soiaklığını problem etmeyin. "Tatlım, sen masanın sol tarafında otur da dirseğin kimseyi rahatsız et- mesin" gibi şe>ler söylemeyin. Bu, en- diseye yol açacaktır. - Öna. bıraz fılozof olmasını öğre- tın. Solaklığı vüzünden bazen ger- çekten de sıkıntı çekebilir. Bu du- rumlan sabırla karşılamayı öğren- sın. - Solaklar için geliştirilen araç- gereçlerle hayatını kolaylaştırın. - Yaratıcılığınızı kullanarak ona solaklığın ivı taraflannı gösterın. 350milyon kişideşark çıbanı var ADANA (Cumhurnet Güney llleri Bürosu) - Dünva Sağlık Örgütü (VVHO) Türkive temsılcisi Öttio Espinoza,dün\ada>aklaşık350 milyon kısjde 'şark çıbanı' hastalığı görüldüğünü belırterek. "Bu hastalığa her y ıl 1.5 mil>on kişi yakalanıjor"dedı İl Sağlık Müdürü Alper Pişkin de "şark çıbanf'nın Adana'da arlış jgösterdığıni söylcdi. Dünya Sağlık örgütü(WHO) Türkive temsılcılıği ıle Sağlık Bakanlığı'nın ortaklaşa düzenlediklen "Şark çıbanı değerlendirme toplantısı" yapıldı Halk arasında "şark çıbanıte kala azar" olarak bilinen Leıshmanidsıs hastalığının kontrol edilmesi amacı\ la düzenlenen toplantının açış konuşmasını \ apan Ottio Espinoza. "Değişik formlarda meydana çıkan »e para/iter bir hastalık olarak şark çıbanının öldürücü türü ise "kala azar' adıyla bilinmektedir. Bu hastalık Avustralva \e Antarktika dışında bütün kıtalarda görü'Iüjor. Kala azar türü hastalık daha çok gelişmemiş \ e gelişmekte olan Güne\doğu \s> a ülkelerinden, şark çıbanının > üzde 9O'ı ise Ortadoğu ülkelerinden ka>naklanmaktadır. Dünvada halen 350 milj on şark çıbanı *e kaia azar hastası olup her yıl 1.5 milyon kişi bu hastalığa yakalanıyor. Bu hastalığm tedatisi için flnansal yardım \ erine sadece teknik \ardımda bulunuvoruz" diyekonuştu. Sağlık Müdürü Alper Pışkın de Türkiv e'de Güney veGünevdoğu Anadolu bölgelerinin hastalığı olarak bilınen şark çıbanının. 1989 yılından ıtibaren Adana'da artış göstermeve başladığını. geçen yıl 868 kışının bu hastalığa yakalandığını behrterek "Çalısmalarımızda hastalığm Adana'da da potansiyel olduğunu oelirledik. İlimizin coğrafi \e iklim şartları. ekilebilir \ e sulanabilir tanm arazilerinin uygun olması nedeniv le şark çıbanı hastalığı sorun olabılir" dedı. Tarihihamam restore ediliyor NE\ŞEHİR(Cumhuriyet)- Nevşehirlı Damat İbrahımpaşa tarafından I727yılındayaptınlan hamam Kayscn Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından restore edilecek. Günümüze kadarçeşitli kerelerrestorasyonuvapılan tarihi hamamdavüzev aşınmalannın yanı sıra duvarlarda ortaya çıkan hatın önlenmesi vedışçevredeki duvariann sağlamlaştınlması yönünde \ apılacak çalışmalann bu yıl içensinde başlatılacağı öğrenıldi. Nev şchırdekı Damat İbrahimpaşa Külliyesi'nın önemlı bır bolümünü oluşturan Damat İbrahimpaşa Hamamfnınrestorasvonuıçın 1 milyar 700 milvon liralık bir harcamanın yapılacağı öğrenildi. Bu arada Kavseri Vakıflar Bölge Müdürlüğünün Lrgüpiîçesine bağlı Taşkınpaşa köyündekı Selçuklu dönemı eserlerinc Taşhunpaşa za% ıvesinın onanm çalışmalannın bu > ıl içensinde başlatıldığı bildırildı. Rodeoya hazırlık NATIONAL GEOGRAPHIC ABD'nin Montanac\aletindeki l.eadorc kasabasında topu topu 75 kisi > aşar. lcaöorv Lisesi. geçen \ ıl y alnı/ca iki me/un \ermi<jtir. ' Amt'rika'nın doğusundaki modern \aşamın aksine busit bir > nyjım tercih ı-den bu eski batı kasabasında ıiKsanlar ancak çiftçilik, çttbanlık gibi gclencksel isleri dürüst işler olarak kabul eder. Bölge çet re koruma \ asalarn la korunduğundan. endiistrivel bir gelişimin > aşanması da zaten olası değildir. Y azın \ apılan en öncmli is. uzun kış a\ ları için v ününden. sütünden, etinden \ ararlanılan ha\ \ anlara \iyeceksağlamaktır. \adideki\aşamkoşullarıoldukça/orluoiduğundan,çalışma zorunluluğu bütün gücüy le hissettirir kendini. Kışınsa, > ılda bir kez düzenlenen rodeo gösterilerinde. bütün \orgunluklar unutulur. Gösterilerin önemli bir parçası da, genç rodeocularıeğitmektir. Bü>üklerbüyükbaşha\>anlarlaçalışırken. küçüklerküçük ko\ unları tercih eder. Seyhan Nehri'nin Yüreğir kıyısındaki alan yüzünden Belediye Başkanı saldınya uğramıştı Çamlıca'ya, herkes tarüşırken imarverildi ADANA (Cumhuriyet Güney llle- ri Bürosu) - Kamuo> unun uzun süre tartıştığı Çamlıca'daki veşil alanın imara açılması konusu. seçim öncesi yeniden gündeme geldı. Sahipleri- nin yargîlanmasına, SHP'li Beledive Başkanı Selahattin Çolak'ın sılahlı saldınya uğramasına neden olan Çamlıca'ya. "herkes tartışırken" imar verildiğı ortav a çıktı. Yüreğir Beledive Başkan Vckili Ne>zat Bideraran. "Herkes rüş^eti, mahkemeyi. silah sıkmayı tartışı- rken, hiç kimse imar verilmiş mi. \az mı geçilmiş diye ilgilenmedi. Orası zaten imarlı, şu anda } apılan ifraz iş- lemidir" dedi 115 bin metrekarelik arazi Seyhan Nchn'nın Yüreğir kıyı- sında bulunan 115 bın melrekare genişltğindeki Çamlıca bölgesı. arsa sahıplcrinın ıfraz talebıvle Yüreğir Beledıvesı'nc ba^vurnıası üzerine tekrar tartışılma>a başlandı. Yaklaşık 65 dönüni arsayı elınde üreğir Belediye Başkan Vekili Nevzat Bideratan, "Herkes rüşveti, mahkemeyi, silah sıkmayı tartışırken, hiç kimse imar verilmiş mi, vaz mı geçilmiş diye ilgilenmedi. Orası zaten imar verilmiş durumda bulunuyor, şu anda yapılan ifraz işlemidir" dedi. bulunduran ASTAŞ Şirketi'nin sa- hıpleri Fevzi Çakmak ile Hasan ök- tem \ e bölgede arsası olan diğer bazı kışılerin. Yüreğir Bclediyesi İmar Müdürlüğü'ne ifraz (parscllerin aynlması) isteminin cncümende gö- rüşülmevc başlandığı ve u>gun bu- iunduğu bclirlıldi. Yüreğir Bclcdıve Başkan V'ekılı Nevzat Bideratan. gavnmenkul sahıplcnnın ıstemlo- rinde bir anormallik olmadığını be- lirterek. "Teknik birimlerimiz ve hu- kuk senisimizin uygun görüşü doğ- rultusunda gereken işlemleri yap- maktavız" dedi. SağFanan bilgilere göre. emlakçı- lık şirketı ASTAŞ'ın. henüz yeşil alanken çok ucuza salın aldığı Çam- lıca">a. 1991 yılında yapılan nâzım imar planına uvgun olarak imar ve- rildı. Şehir plancısı Itır Ölçün'e yap- tınlan I 5.000'lik plan. başkanlıeını Selahattın Çolak'ın vaptığı Ana- kent Belediye Meclisi'nde 27 Aralık i991 "de oybırliğiyle kabul edildi. Daha sonra ilgili kişilerin veılçehal- kının olası itirazlan düşünülerek 10 Ocak 1992'dcaskıyaçıkartıldı. Hiç- bir itirazın olmadığı. sadece tartış- malarla \etinilcn bırortamda 11 Şıı- bat 1992'de askıdan indırilen I I. 000'lık uygulama imar planı 12 Şu- bat 1992: de Yüreğır Beledive Mec- Iısı'nden deoybirlisiylegeçti. Gazetelerde "Ada'na'nın akciğeri imara açılıyor" diye haberlenn çık- ması üzerine lartışılan Çamlıca ola- vı. Başkan Selahattin Çolak'ı giiç duruma düşürmüştü. Anakent Be- ledive Başkanı Çolak da. bir basın toplantısı ıle teknik birimlerde ınce- lenen ve beledive meciisinden de ge- çen Çamlıca'ya imarla ilgili karan ımzaladığını kabul ctmiş. ancak "Sehven(yanlışlıkla)imzaladım"de- mişti. Delil yetersi/liğinden beraat Basında Çamlıca'nın ımarından vazgeçıldiği yolunda bir hava estiril- miştı. Daha sonra. ASTAŞ Şırketi"- nın sahipleri, Fevzı Çakmak ve Ha- san Öktem. Anakent Belediye Baş- kanı Selahattin Çolak'a silahlı saldında bulunan Şahin Kızmaz'ı "adam öldürmoe azmettirdikleri" savıvla yargılanmışlar, üç ay kadar tulukiu kaldıkian sonra "deh'J veter- sizliğinden"beraat etmişlerdi. ' Yanlışbir erkekle yaşamaya hayır' FRANKFLRT(AA)-Doksanlı vılların kadınlan.e\lilikleri hakkında artık daha cesur kararlar verebılıyor ve "Yanltş bir erkekle" v aşamlannı sürdürmeve karşı çıkıyorlar. Nc20vıldıre\liolmak.ne bırkaçavdırnışanlıolmaknede nıkaharifesindeolmak. k.ıdınlann kararlannı etkılemı\or. Sınemave pody umlann ünlü kadınlan da. eşlerineödün vermeyen bu kadınlann adeta öncülüğünü >apıvorlar. 'Çok özel bir kadııf ın düş kırıklığı "Çok Özel Bir Kadın" fllmi ile gönüllere taht kuran Julia Roberts(26). gönül ilişkılerinde v.ışadığıdüşkınklıklanndan sonra. sürpriz bıre\ lilik yaptığı müzıkdünvasının"çirkin" şarkıcısı Lyle Loıentt'dan (35) avnlmav J kararverdiğinı açıkladı Lvlcile7av evli kalan güzel vıldız. bü>ük umutlarla e\ lendığı eşı L> le Lo\ ett'in. kendısıni eski sevgilisi ile aldaıtığını öğrenince. buev liliği bıtırme%e kararverdiğinı açıklarkcn. sanatçının ha\ rankın "Julia Roberts'i aldatmanın bedeli budur" dedi ler. "L'za> \olu"dızisınin Kaptan Kırk'ü \\ illiam Shatner'in (62) eşi Marcv Shatner (47) da kocasinı boşamava kararvcrcn kadınlarara.Mna girdi. Marc\. kocasının 34 vaşındakı Nerine Kidd ıle olan gönül tlışkısinı atTclmediğini beiırterek. 20 yıllık cv lılığe son v crdığinı açıkladı. Boşanmak ıçın nuhkcmeve başv uran Marcy kocasındun lOmılvondolar nafak.ı isiıvoı Sevgilisinden da> ak yiyen fotomodel Podyumlarınguzel nunkeııı ve fotomodel Stephanie Se> mour (25) ıleev lenmev ı kararla^iırdığı sevgilisi A\l Rose'u (31) lerketti. Stephanie. ünlü "Guns N'Roses" müzik grubunun solistı Axl'ın kendisinı dövdüğünü. çok alkol aldrğını. küfürbazvesadakatnedir bilmeven bir insan olduğunu söyleyerek. a\nlmayı tercih ettiğini açıkladı. Stephanie'yi veniden kazanmak isteyen Âxl Rose'un. sevgılisine Malibu'da aldığı 4 mihon dolarlık villa bile güzel mankenin karannı değiştirmeye yetmedi. "Temel İçgüdü" filmi ile en seksi y ıldız unvanını alan Sharon Stone(35). bu lısteye katılanlann sonuncu. Stone da. milyoner TV yapımcısı Bill McDonald (33) ile olan nişanı bozdu. Stone. nikah arifesinde. dolandıncılık olayına kanşmasını ve bunu kendisinden gızlcmesıni affetmediğini kaydederek. a> nlmaya karar verdığinı açıkladı.