Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19 ŞUBAT1994 CUMARTESİ KULTUR ŞIIR ATLASICEVATÇAPAN Selamterkettiğimcennetten.HERMANN HESSE ŞİİRLER ÇEVÎRENLER TARIK SEDEN / GÜLTEKIN EMRE 2 Temmuz 1877'de Calw Württemberg'de doğdu ve 9 Ağustos l962'deLugano>akınlanndaki Montagnola'da öldü. Hesse, 1919 Mayısı'nda. ozamana kadarki yaşamının zincirJerinı kınp Alpler'in öte tarafındaki Güney Tessin bölgesinde yaşamaya karar vermeden önceki son dört yılını, savaşesirlerineyardımetmeklegeçirmiştı. İki yıldır kendi Ressam Bir Bostan Resmi Yapıyor Beru neden ilgilendirsin bostan? Yabancı. belki de kötü biradam bahçıvan, Bilmem, görmek de istemem Anlaşamazdık zaten. İkımizde insanız hatta kardeş belki de, Gene de yalnızız ama Çoktan yitirmiş biri ötekini Giderek yaşlandığı ve > alnızlaştığı için üzgün herbiri. Domatesler de sebzeler de ilgilendirmiyor beni Bakıyor bu işlere savaş zenginlen. Genedebüyüsünden kurtulamıyorum bostanın, Çocukça bir istekle dolu bakışlanm Karmaşıklığında aşağının. Birev Fışkınyor yeşilden gül kırmızısı, Mor, narin bir şarkı söylüy or, Mavi, bu tarafa, yitık e\ ladına bakıyor Oturmalı ve resmetmeli bütün bunlan Renklerin panltılı güzelliğini Sessizce eğişini Çocukça yüzünü ağacın Ve tek kişilik sohbetinı Sizin içın bunlann hepsi gülünç Bütün bu şeyler. Görmek veresmetmek veşiirleştirmek zorunda olduğum Sizin için yalnızca bir bostan Benim için oysa. birgizemli selam Sizin gibi. benim de terkettiğim O cennetten. O cennet ki, beni hep ama hep çağıran Ve sihirli bahçelerinin kokusu Bahçıvandan, domateslerden. paradan Vedünyadaki herşeyden daha değerli benim için Ressam Vadideki Bir Fabrikayı Resimliyop Sen de güzelsin, yeşil v adideki fabrika, Sevimsiz şeylerin sembolü ve meKanı olsan da: Paraya tapışın. köleliğin, karanlık tutsaklığın. Sen de güzelsin! Az mı okşadı Damının narin kırmızısı gözümün zevkini, Bir de yelken direğin, arman: o gururlu baca! Baştan çıkancı solgun mavi, Sabun. bira ve çocuk kokan yoksul evlerin arasından gözüken, Senin de üzerine olsun selamım \ e sevgim. Tarlalann menekşe rengine. çay ınn yeşiline kanşıyor Evlerin çetrefilliği ve kiremit kırmızısı. Sevinçli. aynı zamanda narin. Nefesli çalgılar müziği gibi, obua \ e flütle hısım. Gülerek daldıyorum fırçamı vişneçürüğüne ve nar kırmızısına, Sonra sürüyorum toziu yeşil tarlalann üzerine, Ama hepsinden güzel parlıyor kırmızı baca, Bu saçma sapan düny aya saplanmış dikine, Korkunç gururlu. güzeî: bir okadarda Evler, Tarlalar, Bahçe Çiti Sevgili evler. sevgili bahçe çiti, Gölet, çayırçimen. yol kıvnmı San tepe. boz ve kızıl tarlalar. İri çiçekler açmış telgraf direği. Şiz de mi solacaksınız gün gelince. Ölecek misiniz, çürüyecek, kokuşacak. eriyecek misiniz Biçecekler mi sizi de, rüzgarlar mı sa\ uracak Göremeyecek misiniz bir daha o güzelim güneşi? Dostum ağaç. sen de mi toprark olacaksın. Ya siz yeşil pancurlar. kırmızı damlar? Günü gün edin öyley se, hışırdayın başaklar, yapraklar. Tavındayken henüzaşk kadehı. dopdolu! İçmek ıstiyorum sızi, ki kanşın kanıma Çimen olmak istiyorum, ve göl ve palmiye! Farkım ne böyle sizlerden? Gerçeği söy leyin, mutlu musunuz. huzur içinde misiniz? Tek beni mi kavurdu yangın O hoş. ve sıcak. ve yakıcı yalazlanyla. Sersemleten beni ve huzur vermeyen. Tek ben miyim acı çeken zamandan. korkudan ve ölümden?! Susuyorsunuz demek, uyanyorsunuz konuşmaksızın: Acı çek, resim yap, şiir yaz, sürdür yaşamı! Iç bizi, ve izin verseni içmemize, Bitmeden gün, senin için de, bizim için de! Bağlar, Göl ve Dağlar Göl sen, yıkadın beni ve yaktın derimi. Bağ sen. sarhoşluklarolgunlaştın>orsun bana Gelecek yazlar için. Siz dağlar, ana kucağı gibi koruyorsunuz beni. Dünyayı gezmeözlemi sardığında bedenimi. Orman, senin içinde işliyor kalbime, Gelipgeçiciliği vaazeden baykuşötüşleri. O kalp ki, ölmek istemey en her şeye karşın, Daha yaşamaya, hep yaşamaya mahkum, Çünkü seni, orman, bir kez Sabahın erken \ akti. çiğ kokusu kaybolmamışken henüz Gösterebilmek istiyorum en çok sevdiğim kadına. Sevgili ormanım. seni söz verdiğim o kadına. kendine uğraştığı resim çalışmalan, yeniden kazandığı özgürlüğü ve yüzyılın en güzel yazı diye bilinen 1919 \ azının renk cümbüşüyle birleşince dışavurumcu bir biçimde gelişti. Gerek yazarken, gerekse de resim yaparken. o zamana dek kendini bağımlı duyumsadığı, ama nasıl birer birer çöktüklerini kendi gözüyle gördüğü değer yargılannı elinin tersiyle bir tarafa itti. Bunun yerine sürekli olarak daha sıradışı bıçimler ve renkler kullanarak yeni olanaklar ve maceralararavışınagirdi. Hesse. "Klingsor'un Son Yaa" adlı öy küsünde ve gene aynı yıl (numaralı bin nüsha olarak) yay ımlanan ""Ressamın Şiirleri" adlı kıtabında bu deneyimlerini işledi. Kitaptaki on şiir ile. şairin bu şiirler için yaptığj resimler, ilk kez 1920yılındayayımlandı. Resimler: HERMANN HESSE Sk Ressamın Sevinci Tarlalar başak dolu tarlası olana, Ça> ırlar dikenli telle çevrili, Yoksulluk biryanda. ihtirasbiryanda, Her şey kokuşmuş, herşeydışakapalı. Ama benim gözümde Başka birdü/eni varherşeyin Mor akışkanvekırmızıazamette, Masum türkülerini söy lediğım. San sanya yanaşmış, ve san kırmızıya, Soğuk mavilerde bir perçem pembelik! Işık ve renk salınıvor bir düny adan bir dünyaya. Kabarıyor. sesveriyoraşkdalgalannda. Deva her hastalığa bir düşünce hüküm sürüyor. Yeni doğmuş kaynaktan yeşiller açıyor, Dünv a yeniden veadilcepaylaştırılıyor, Ve ısıni) or kalpler. sev inçle doluyor. Hava bozuyor Dağ kapkara ve gökyüzü çelik rengi Erıyortüm parlak renkler Güneşin son ışıltılannın v urduğu evlerde ve döşeklerde, Ardından gelen ne varsa soluk. Hazır her şey ölüme. acı ve gölge dolu. Dokuyor ama güneş renk oyununu Hala parlak ve hala habersiz olup bitenden Kucağında misketleriyle bir çocuk misali. Çökecek her şey çok geçmeden Her şev alev ler içinde kalacak birazdan, Ama daha önce. son ana dek Pusudayım boya kutumla, Resmediyorum solgun ağacı ve çiğsan duvan, Aceleci bakışlarla izliyorum mavi karanlığı. Nasıl da geliyor, celalli ve son hızla. Ve eser yok rüzgardan hala! Ortalık birden şimşeğe, yağmura vedoluya kesecek Savrulacak resimlerim hiçliğe Her şey silinecek ve eriyecek sonra, Gözlerim. renkleri emin içinize! Yann belki de esecek ilk sonbahar yeli, Ve bitmiş olacak yaz. Bursa D TMüdürü Çelenk istifa etti BLRSA (AA) - Bursa Devlet Tiyatrosu Müdürü Feyha Çelenk görevinden istifa ettı. Çelenk. istifa dilekçesini DevletTiyatrolarıGenelMüdürlüğü'neilettiğini belirterek, Genel Müdürlük bünyesinde bir süredir yaşanan yönetım değışıklıkleri. bazı yeni sistemlerin oluşturulmak ıstenmesı ve sanatçılann kendi yöneticilerini seçme istekleri üzerine, bu karan aldığını açıkladı. Çelenk, tiyatro sanatçı olarak Bursa Devlet Tiyatrosu"nda sanatına dev am edeceğinı söy ledi. Bu arada. Bursa Dev let Tiyatrosu MüdürYardımcısı Adnan Açıkdüşünenlerde, aynıgerekçevlegörevinden istifaettığini bildırdi. 3. kavşıyaka semtkültürüevi ve kütüphanesiaçıkh İZMİR(AA)-Karşıyaka Beledivesı tarafından. Yamanlar semtinde yaptınlan kültürevı ve kütüphanesi törenle açıldı. Karşıy aka Beledıy e Başkanı Cıhan Türsen. törende yaptığı konuşmada. daha önce Bay rakh \ e Emek mahallelerinde semt kültürevı açtıklannı belirterek. bu tür kültür hızmetlennın devam edeceğinı söyledı. Türsen, küıüphanede y er alan kıtaplar ıle dokümanlann da, bağış yolu ile temın edildığını kavdettı. • Ismet Küntayhn oyuiüan Kültür Sen isı -1960 y1 lı sonrası tiy atromuzun, yeniden yapılanma dönemınde. gerçekçi oy unlan ıle öne çıkmış ve oyunlan ilk kez AST(Ankana Sanat Tiyatrosu) sahnesinde ov nanmış y azanmız İsmet Küntay 'ın üç oyunu. Mitos Boyut Yayınlan tarafından yayımlandı: Tozlu Çizmeler Evler Evler 403. Kılometre. Tozlu Çizmeler. İstanbul'un ışgal günleri ortamını, Ev ler Evler, toplumun çeşitli kesimindeki insanlann vaşamlannı, 403. Kilometreise. bırkarayoluşantıyesinde. yolsuzlukyapan yönetıcilere karşı koyan işçıîeri anlatıyor. Künta> oyunlannda; toplumcu gerçekçi bir görüşle. düzen eleştirisi yapıyorvebunlananlatırkenıyimserveumutluolmaya özengösterivor. ODTÜö'ncı Sualtı Fotoğraflan ödüUeribugün veriliyor ANKARA(UBA)-TurkArnenkanDerneğiıIeODTÜ Sualtı Topluluğu tarafından düzenlenen 6'ncı Ulusal Sualtı Fotoğraflan ve filmlen yanşmasının ödüllen bugün veriliyor. Türkive'de sualtı fotoğrafçılığı konusunda ilk ve tek vanşma olan "Sualtı Fotoğraflan ve Filmler Yanşmasr'çevreduvarlılığının sualtı değerlerınede yönehilmesini amaçlı> or Bu \ ıl altıncısı düzenlenen >anşmada "genişaçı" dalında ErhanÖztürk birinci. Erdal Erkakan ıkinci ve Haluk Hataysal da üçüncü oldu. Yakın Çekim dalında ise "Gökkuşağı" vapıtıv la Cüneyt Alpgüven birinci. "Ganba" ile Gökhan Ture ıkinci ve "Tavşan'"iledeFehnıŞenokda üçüncü seçildi.Özel efekı dalında da "Şakav ık Gözü" ıle Ali Ethem Keskin ve "6x6 = 36" ıle de Gökhan Türen mansıv ona layık görüldü. Sualtı Filmdalında "Majestık" ileSakı Uğurlu teşvik ödülünelavıkgörülürken. özel ödüllerde Erdal Erkakan ileEnginAygün"eevrıidı. Yanşmadaderecealanlara ödülleri bugün Türk Amenkan Dernegfndedüzenlenecek törenle verilecek. Ödü] alanlann eserleri avnca 28 şubat gününe kadar Türk Amerikan Derneği"nde sergilenecek. Kozan y da60 metvekmeUkahır kütüphaneyeçevriM ADAN'A(UBA)-Addnj'nın Kozan ilçesinde 60 metrekarelikbirahırkütüphaneveçevnldi. Kütüphanede 25 bin dolayında kitap bulunuv or. Yalın Kılıç isimli kitapseverin büyükçabalanvla kurulan "Yalın Kılıç Okumaevi" Kozanlılarınbuvükılgisınıçekıyor. Kütüphanevi kurarken bu kadar büv ük ılgi ile karşılaşmavı ummadığını belırten Yalın Kılıç. haftada ortalama400'evakınkıtdbınödünçvenldiğinı\ebundan daha fazlasının da okumaev ınde okunduğunu söv ledı. Türkive'nin heryanından da kütüphanesine büvük ilgi gösterıldiğinibelirten Kılıç. kolilerle kitap vedergı bağışlandığını bıldirdı. Kılıç. "Ben inanıvorum ki. küf ve saman kokulanndan anndınlarak vapılmış olan ahırdan bozma kütüphane. Kozan'da okumak. kitap bağışı ve zivaret açısından rekora gidecek" dcdı. Fotoğrafsergisi ve konser ANKARA (L'BA) - Fotoğraf sanatçısı İbrahim Demirel yapıtlannı Galen Selvın'de sergilevecek. Sergi. bugün. Prof. Koral Çalgan"ın v öneteceği Anadolu Universitesı \'av lı Çalgılar Oda Orkestrası'nın konseriv le açılacak. Çdl'ışmalannı (ek başlık altında toplavarak sergilemev i ılke edınen sanatçı hakkında dostu Ahmet Sav şunlan söv lüvor: "İzlevenlere pentür tadı veren çalışmalannda öncelen sularda dan>,eden ışığın vansımalan >akalandı objektıfine... Sonra. dan^ ışıkld b'ırlıkte süzüldü onun objektıfınden... Şımdidemüziğınritmiışığadönüştü karelennde... Senin gözünlesaptarunasıgereken çok şey var İbrahim Demirel. rastgele"'. Bugüne kadaryurtiçi ve >urtdışındaçok savıda ödül kazanan İbrahim Demirel'in sergisi 28 şubat tarihıne kadar izlenecek. 'Kurşun Askerin Utancı' kültür Senisi -HadıÇaman-YedıtepeChunculan mevsimin ıkinci çocuk ov ununa başladı: "Kurşun Askerin Utancı." Haluk Işık'ın vazdığı vegeçen yıl TOBAV \eÇankava Beledivesi'nın açtığı vanşmada Büv ük Ödül kazanan Kurşun Askenn Utancf nı Reha Bilgen vönetti. MüziklenniOktay ŞenoPun vaptığı. dekorve giv sılenni Nursabah Daşdelen'ın çizdiğı ov unda Tarkan Yılmaz. Alper Erze, Fatih Akvol. Avşegül Aksel. Mehmet Güldürve Şadi Koyun görev alıyor. "Kurşun Askerin Utancı" Rüştü Uzel Tiyatro Salonu'nda cumartesi ve pazar günleri saat 12.00'de sergileniv or. Dhm'tna'dan ikiyeniçeviri Kültür Senisi - Hint felsefesi ve edebiyatıyla ilgili yapıtlar yavımlayan "Dharma Yavınlan". bu hafta içinde iki yeni çevınyleTürk okurunun karşısında. Bunlardanbin Ray mond M. Smully an'ın: "Toa is Silent-Tao Sessizdir"i, diğeri ise Prof. Gershom G. Scholem'in •"Zohar""ı. "Toa Sessizdir". Cem Şen tarafından dilimize aktanlrruş. Kitabın yazan R. M. Smullyan. özellikle Çin felsefesi ve Taoculuk konulannda ünlü birmatematik mantıkçısı. YazarTaoculuk hakkında şudüşüncesiyletanınıyor: "Sahip olmadıklan bir şeyin peşinden koşmak yerine. sahip olduklan şeylenn tadsnı çıkaran insanlardır Taocular." "Zohar-İhtişamın Kıtabı" ise Ebru Yetiş tarafından dilimize kazandınlmış.