Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4ARALIK1994PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER Kemalist bilinç Mustafa Kemal, neden her eyleminde ve karannda önce meşruluğu aramıştır? Çünkü, meşru bir temele oturmayan hiçbir karar ve eylem toplumda ve tarihte yerini bulamaz. Yaşayamaz, ömrü kısa olur. M.EMİNDEĞER Hukukçu 4~ W ^ ^ ^ iünç, insanın kendi- I ^k sini çevreleyen şey- L ^ ^ kri a .v l r t etmesi, al- gılaması ve algıla- dıktan sonra, ger- çekJeştirmesi, onu istemesi ve istedigini yapmasıdır.' (1) Bu tanıma göre, bilinçli insan, olaylan tüm koşullanylasonuç ve neden ılışkılennı de düşünerek yönlendirebilir. Olaylan ken- dı ıç dınamızmine bırakmaz. ıstedığı so nucu elde etmek için, olaylara yön venr; yanı olaylann amacı doğrultusunda oluş- masına etken olur. §u halde bılınçlı bır ın- YARIN sanın, olaylan amacına göre yönlendır- mesı, başanyı böylece yakalaması; bır başka deyışle, olaylann bılınçlı bır yön- temle ızlenıp yönlendırılmesı yolunun seçılmesı. akılcı ve gerçekçı bır yöntem- dır. MustafaKemaPin gerçekleştırdığı \e bır toplumu böylesıneetkıleyen.değıştı- ren olaylan bu açıdan ınceledığımızde. O'nun başarılannın gızını daha ıyı anla- rız. Gerçekten, hıçbır olayı kendı doğa- sına bırakmamış. olayları çağdaş bır dü- şünce dızgesınde ele almış \e bır ulusun kadennı böyle çızmıştır. Yalnız bununla da kalmamış, kurdugu de\ letin yaşam koşullannı. ümmetten ya- rattığı ulusun çağcıl yaşam ılkelerını de saptamış, yenı toplumu veCumhurıyet'ı, süreklı akıl ve bılıme dayanarak yenılığı arayacaklarını umut ettığı gençlığe ema- net etmiştir. Bunun bır rastlantı ya da özentı olduğu düşiinülemez. Mustafa Ke- mal'ı eleştirenler. saldıranlar O'nun tüm karar ve eylemlerını örneksız bır bılınç- le gerçekleştırdığını göz ardı etmektedır- ler. Mustafa KemaTdekı bu bılınç, O'nun tümgırışımlennı haklıükvemeşrulukte- melıneoturtmasını sağlamıştır. Bututum O'ndakı eşsız bır tarıh bılıncının ürünü- dür. Başanlarının nedenı ışte burada aranmalıdır. Her gınşımıne bu bılınçle başlamış \e hıçbır adımını bılınçsız at- mamışolması.başarısınınaklavebılıme dayalı olduğunu gösterır. Mustafa Kemal, neden her eyleminde ve karannda önce meşruluğu aramıştır? Çünkü, meşru bir temele oturmayan hiç- bır karar ve eylem toplumda ve tarihte ye- nnı bulamaz. Yaşayamaz, ömrü kısa olur. Ulusal Kurtuluş Savaşı'na başlarken, meşruluğun çağdaş dayanağının ulus ol- duğunun bılıncıyle yola çıkmış \e daha Amasya Tamimi'nden başlayarak attığı her adımda, kurtuluş ka\gasının ulusça elealındığını yınelemış vebunu tüm dün- yaya duyurmuştur. Bunun ıkı anlamı vardır. Önce, kurtu- luş kararının ulusça verılmiş bır karar ol- duğunu belgeler... Bunun kadar önemlı bır başka anlamı da şudur: Ulus kendi yazgısını kendisi saptadığına göre, padi- şahla ilişkisi kalmayacaktır. Amasya Tamımfyle başlayan ve kongrelerle sürdürülüp 23 Nisan'a ulaşı- lan evrede. ulusun kendı yazgısını eline aldığını bu nedenle, her aşamada \e fır- satta yınelemıştır. 19 Mayıs'tan Lozan'a uzanan \e orada evrensellığı saptanan ÖZÜ SÖZÜ BIR: ÖEMİN ÇÖLAŞAN KANAL D'DE. Halkın sesi, özü sözü bir gazeteci Emin Çölaşan, * gazetedeki yazılarının yanı sıra, şimdi Kanal D'de. Emin Çölaşan'ı yanndan itibaren, hafta içi her gün, Ana Haber Bülteni'nde Kanal D'de izleyebilirsiniz. KANAL D ulusal ayaklanmanın başarısı, ışte bura- da aranmalıdır. Mustafa Kemal'ın temel felsefesı ne- dir? Bu sorunun vanıtı bağımsızlık bılın- cınde aranmalıdır O bunu tam bağımsız- lıkolarak nıteler. "Ulusun bağımsızlığınu yine ulusun azim ve kararı kurtaracak- tır" derken. ıkı gerçeğı. ıkı umudu bırleş- tırıyor. Bır yandan ulusa güvenerek on- dan güç alırken. öte yandan ulusa. >az- gısını kendısının yeneceğı konusunda gü- ven verıyordu. O güne değin salt saltanat içın savaşan ümmetın bıreylenne. elbırlığnle kendı- len ıçın savaşmalarının zamanı geldığı- nı, bunun yolunun 'ulusal bilinç'ten geç- tığınıanlatmak ıstıyordu. L'lus olarak ba- şarı sağlanacağının güvencesını venyor- du. Buradan çıkarak da, asıl amacına uza- nıyordu Bu amaç çok yönlüdür ve ulu- sal değışımın geleceğe atılacak en büyük adımlarından bırıdır Önce meşruluk \a- kalanacaktır. Sonra o meşruluğun temelı olan Ulusal Meclis'le Cum- huriyetkurulacaktır. Boyleceege- menlık gökten yere ındırılerek. gerçek sahıbıne \enlecek . Ve ulus. çağdaş uygarlığa açılacak yolda atılımlara hazırlanacaktır. Bakın bu konuda daha Anka- ra'da Meclıs açılmadan ne dıyor "Ben herşeyi Meclis'ten bekleyen- lerdenim. Öy le bir döneme geldik ki. onda her şey meşru olmabdır. Ulusal işlerde haklılık ancak, ulu- sal kararlara dayanmakla ulusun genel eğilimini yansıtmakla sağla- nır."(2) O'nun önce meşruluğu arama- sını, çalışmalarını sağlam bır te- mele dayandırmak ıstemesıne baglamıştık. Böylece. bır ümmet toplumunu, ulus-devlet düzeyıne çıkaracaktır. Kısaca, kendısı ulu- sa güvenerek yola çıkacak. ulusun da kendı kendıne güvenını pekış- tirecektır. Ve ulus bireylerının "sultan-halife'den degıl. kendı is- tençlerini (ıradelerını) bırleştıre- rek, bundan alacakları güçle bı- lınçlenmelerını sağlayacaktır. Bu da Mustafa Kemal'ın ulaşmak ıs- tedıgı bır başka gerçektır Ve hem ulusal sa\aş. hem de devrım ışte bu akılcı gerçeğe dayandınlmış- tır. Bu yönüyle de 'ilk örnek'tır (paradıgma) ve evrenseldır. Mustafa Kemal bunlan söyledı- ğinde. daha Meclıs yoktur; ama Anadolu ayaktadır. Yer yer dıren- meler. derneklerkurarak, örgütle- nerek düşmana başkaldırılar baş- Iamıştır. Bunlardan bır bölümü. padışah-halıfeyı kurtarma ama- cındadır. Bırkaçı da bağımsızlık peşındedırler. Anadolu'da tam 28 yerde halk ya da eşraf örgütlen- miştır. (3) Işte Mustafa Kemal bu çabaları bırleştırmış, buradan çı- karak kurtuluş hareketını başanya ulaştınnıştır. Mustafa Kemal ol- rnasaydı, başanya ulaşılması ola- sı mıydı? Bu sorunun yanıtını ta- rihın tanıklığında arayahm. Örne- gın, O'nun önceleri yakın. sonra- lan uzak arkadaşı Rauf Bey'e gö- re. "Mustafa Kemal olmasaydı. ulusal kurtuluş sağlanamazdı". Neden mt? O davaya bırlıkte baş- layanlardan hıçbın, ulus-de\ let te- zını bılmiNordu. Onların amacı halıfe-sultanı kurtarmak. Osman- lıyı çagdaşlaştırmaktı Bunu Amerıkan mandası altında ger- çekleştırmeyı düşünenler \ardı. Ama bır Mustafa Kemal bu tezın olmazlığını bılıyordu. Çünkü çağ ulus-de\let çağıydı. Osmanlı türü imparatorluklarçağı geçmıştı. Bu gerçeğı göımek ıçın tarih bilinci gerekıyordu. "Bu bilince erişme- mişyol arkadaşlanna gerçek ama- cını açabilir miydi" sorusuna evet vanıtı vermek olanaksızdır. Örne- ğın saltanatın kaldırılması konu- sunda Rauf Bey "in dırenmesı: Re- fet Paşa'nın Istanbul'da Halıfe Ab- dülmecit'e karşı gösterdığı baglı- lık vb. olaylar anımsanırsa. neden evet denılemeveceğı anlaşılır. Bu nedenle O. utkuya değın gerçek amacını gızlı tunu. Bunu Söylev'de şöyle \urgular. "...Ulu- sal savaşa birlikte başlayan \olcu- lann kimüeri. ulusal yaşamın bu- günkü cumhuriyete ve cumhuri- yet yasalanna değin uzayan geliş- melerinde, düşûnce ve ruh yapıla- nnın kavrama sının bittikçe. bana direnmeye ve karşı çıkmaya başla- dılar... Ben ulusun vkdamnda sez- diğim büyük gelişme veteneğini. bir ulusal sır gibi vicdanımda taşı- yarak > a\ aş yavaş bütün toplumu- mu/a uygulamak zorundaydım." (4) Bu, •devrim lideri'ndekı de\- rımci bılıncı \e uygulama azmını göstenr. Mustafa Kemal başanya. ışte bu bılınç \e dırençle ulaştı Önceçağı özümseyerek \eulusu- na güvenerek. ulustan güç alarak Ve her yaptığını bu bılınç \e meş- ruluk temelınde akıl \e bılıme da- yandırarak. işte bu. Mustafa Kemal'ın bıze bıraktığı Kemalist bılınçtır. Bız bu bılıncı kavbettığımız ıçın. bugün çıkış yolunu bulamadıgımız çık- mazlar ıçındeyız. Bu çıkmazdan çıkabılırız elbet. Ama önce ana kaynağa eğılmemız. nerede \ anlış yaptığımızı bulmamız gerekır. Özetle, günümüz olay larını bu bı- lincın aydınlığında. O'nun mane- vı kalıtçılan (mırasçıları) olarak. akıl ve bılımsel yöntemle ıncele- yıp. ıçınde çırpındığımız çıkma- zın nedenlennı ve çıkış yollannı arayıp bulmak, bızım tarıhsel bor- cumuzdur. Ve bu borç ancak Ke- malist bılınce sahıp çıkılarak öde- nebılır. (1) O. Hançerlıoğlu - Felsefe Söz- lüğü. Cılt l.Syf 172. (2) Enver Zıya Karal - A tatürk ten Duşunceler. Çağdaş Ya\mlar, S\/ 38 (3) Bulenı Tanor - Turkn e de Yerel Kongre Iktıdarlan. Aja Ya\ m- ları, Syf: 22 (4) M. Kemal Ataturk - Soilev, Syf: 910 PENCERE Neoliberalizm Bizi Nereye Getirdi?.. Özgür Ülke gazetesine bomba!.. Alevler, ölüler, yanık insanlar, yaralılar, polis, itfaiye, telaş, acı, panik, kurtar- ma çabaları, kan, gözyaşı... Bir gazetenin bombalanması ne anlam taşır? Hangi sözcüğü çağrıştırır: vahşet!.. Kim kundakladı özgür Ülke'yi?.. "Faili meçhul cinayetler" ülkesi Türkiye!.. Kaç yıldan beri hangi olayın içyüzü aydınlandı?.. Devlet ha var, ha yok!.. Hükümet üyelerinin elleri böğründe!.. Meclis sa- ğır, dilsiz, devinimsiz, etkisiz, ilgisiz!.. Cinayetlerin üstüne önce karanlık bir şal örtülüyor; sonra alacalı ortamda yeni bir kundaklamanın hazırlığı sinsi sinsi yürütülüyor... Terör bir kanser gibi toplumu sarıyor, ister etnik kö- kenli olsun, ister şeriat kaynaklı ya da devlet içindeki bir örgütten gelsin, tümü aynı kapıya çıkar... Neden?.. • Nedenini anlamak için, topluma alıcı gözle bakmak en doğruyöntemdir Bir Türkiye düşününkikentlerinyüzde 60-70'i kondu'dur Kondunun çeşıtleri var: Apartman- kondular, gece-kondular, köşk-kondular, konak-kondu- lar, yasadışı mahalleler, semtler, bölgeler oluşturuyor- lar. Bu yörelerın hamuru mafiozilikle mayalanır, piyasa- sında 'kayıtdışı ekonomi' denen çalışma düzeni geçerli- dir. Devlet düzeni dışında bir yaşam biçimi, büyük şehirleri kuşatıyor; göçle köyden kentin varoşlarına sar- kan ailenin hiçbir güvencesi yoktur; kişi kendine güven- ce aradığı zaman İslam ideolojisine sığınıyor ya da etnik kimliğindengelmebirdayamşmaarayışınagiriyor, ben- liğinı göçmen olarak kökenıne sarılmakta buluyor. Göç dalgaları durmak bilmiyor; göç trafiğinin yeşil ya da kır- mızı ışığı yok; toprak dalgalanıyor, kitleler yollara dökül- müşler göçüyorlar... Parasal güç,toplumaegemen!. Para babalarıyla maf- ya babaları iç içe girmişler, toplum kirlenip pisleniyor; politika, iş dünyası, bürokrasi, yolsuzluk, rüşvet, uğur- suzluk, zenginlik, hırsızlık bütünleşip özdeşleşiyor, bir- birinden ayrılamıyor "Kuresel yaşam biçimi" diye sunulan alaturka neoliberalızmin oluşturduğu derin adaletsizlikler, kişilerı şiddet yollarına itiyor; gücü gücü yetene bir kavganın cangılında yaşamak için insanlar kimlik değiştiriyorlar; köylu, yarı-kentlıye dönüşüp ma- ganda'laşıyor; aydın, para babasının hizmetine girip 'yup/'leşiyor; demokrasiden yoksun bir devlette çalma, çırpma, sömürme özgürluğünu liberalizm sananların sayısı çoğalıyor. Devlet gırtlağına dek borca batmış, parçalanma süre- cinegirmiş. Laıklik saldırı altında... Terör, siyaset aracı olarak kullanılıyor; terör terörü besliyor; faili meçhul cinayetlerin sayısı gün geçtikçe kabarıyor, kimse sesini çıkaramıyor, sesini çıkarmak is- teyenler yok ediliyor... • "Neoliberalizm" 1980'lerin başından beri "alternatif- siz model" olarak Türkiye'ye sunuldu. Bunca yıl sonra geldiğımız yer neresı?. Bu düzen, Türkiye'yi parçalamaya ve ülkeyi şeriatın karanlığına gömmeye doğru sürüklüyor. Gazete bombalayarak bu sürüklenişin önüne geçile- bilir mi?.. Neoliberalizmin tuzağından kurtulamayan bir Türkiye nin geleceğinde umar yoktur. Adam gibi, insan gibi, uygarca yaşamak istiyorsak, bu düzeni aşmanın gücünü yaratmalıyız Değerli yazın adamı, Derneğimizin Onur Üyesi ve Onur Ödülü Altın Madalyası sahibi ORHAN ŞAİK GÖKYAY'ı yitirdik. Ailesinin ve dostlannın acısıru paylaşıyoruz. EDEBİYATÇILAR DERNEĞİ İşçi sınıfı bir sıra neferini DİSK DERİ-İŞ Genel Başkanı NUSRETTİN YILMAZ'ı yitirdi. Anısını mücadelemizle yaşatacağız. Ailesine ve tüm DİSK dostlanna başsağlığı diliyoruz. DİSK CenazesiS Aralık 1994 Pazartesı saat 10.30'da DİSK Genel Merkezı önündeyapdacak törenden sonra Merter Vevsel Karani Camii 'nde kılınacak öğle namazım takiben Hasdal Mezarlığı 'na defnedilecekür. GYK üyemiz Hamiyet KIZILER'in eşi, Halkevci arkadaşımız Hacı AHMET KIZILER'İ kaybettik. Acımız Sonsuzdur. HALKEVLERİ SOYLEV (CİLT1-2) Hıfzı V. Velidedeoğlu 24. basılOO.OOOtKDV ıçınde) Çağdaş Yavmlan Türkocağı Çad. 39-4FÇağaloğlu-İstanlwl Ödemeli gönderilmez