Katalog

ÇAĞDAŞVAYMUfl \ İlhan Selcuk AĞLAMAK GÜLMEK 40.000 TL(KDViamie) Cumhuriyet Kitap Mübü Çag taodamo A.Ş. Tûrkocağı Cod. 39/41 (34334) Coğok^stanbui Cumhu ÇAĞO»ŞY«1NL*H Mahmut Makal BİZİM KÖY 50 0OOTL(KOV içinde) Cumhuriyet Kitap Kdübü Ço§ Pazotamo 1Ş. MocoÇı Cod. 39/41 (34 *V>X ^** 71. Y l SAYI 25288 /15000 TL (KDV içinde) KURUCUSU: YMNÜS MDİ (1924-1945) BAŞYAZARI: MADİB NADİ P945-T991J 10ARALK1994CUMARTESİ DEP'lilere verilen hapis cezasmı başta siyasi partiler olmak üzere demokratik kitle örgütleri yanlış buldular. Demirel ve Çiller, Avrupa'nın tutumunu eleştirdi DEP kararma tepidŞerîatin kestiği parmak "Kimsenin feryat etmesine gerek yok, temyiz ve Avrupa Insan Haklan Mahkemesi yolu açık" diyen Cumhurbaşkanı Demirel, "Avrupa, bana ya da herhangi bir makama itiraza geldiği sırada onlan oraya koyanın ben olmadığımı bilmesi lazım. Karan, hür mahkemeler vermiştir. Ne zannedıyorlar Türkiye'yi? Hiç kimse Türkiye'nin yakasına yapışıp bir şey yapmaya kalkamaz" diye konuştu. TemyİZ Ve AİHK yOİU açik Türkiye'nin, parlamenterlerin yargılanıp mahkûm olduğu tek Avrupa ülkesi olmadığını söyleyen Başbakan Çiller, Avrupa İnsan Haklan Komisyonu'na itiraz yolunun açık olduğunu belirtti. SHP Grup Başkanvekili Karakaş, "Dava, baştan beri yanlış ve haksızdı. Cezalann, Yargıtay ve AİHK'den döneceğine inanıyoruz" derken, Kürt milletvekilleri umutsuz olduklarını açıkfadılar. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- DEP davasında verilen cezalann yankılan sü- rerken, Cumhurbaşkanı Süleyman Demi- rel, verilen kararlan. "Şeriaün kestiği par- mak acımaz" sözleriyle değerlendirdi. Demirel. kararın "hür yargı''ya ait oldu- ğuna dikkat çekerek. "O nedenle ceza az verilmiş diyemem, yargıç konumuna dü- şerim. 'Çok vermişsiniz, indirin" dediye- mem. Temyiz ve Avrupa İnsan Haklan yoiuaçıktır" diye konuştu. Başbakan Tan- suÇUJer, DGM'nin verdiği karan değer- lendirirken, "Türkiye, parlamenterlerin yargılanıp mahkûm olduğu tek Avrupa ül- kesi değildir" dedi. Çiller. mahkûmiyet kararına karşı temyiz ve Avrupa İnsan Haklan Komisyonu'na başvuru hakkının açık olduğunu vurguladı. Kürt kökenli miHetvekiUeri yaptıklan ortak açıklamada. DGM'nin karan üze- rinde Türkiye'de herkesi bu olay üzerin- de bir kez daha düşünmeye davet ettiler. SHP Grup Başkanvekili Ercan Karakaş da. grup olarak "başından beri bu dava- nın yanlış ve haksız bir dava olduğu" ka- nısında olduklannı belirterek, ağır ceza- lann Yargıtay'dan ya da Avrupa insan Haklan Mahkemesi'nden döneceğine inandıklannı söyledi. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel. bugün resmi açılışı yapılacak olan Mec- lis TV'nin açış konuşmasının çekimleri için geldiği TBMM'degazetecilenn DEP TÜSİAD Demokrasi dersinden sınıfta kaldık • TÜSİAD Başkanı Halis Komili. Türkiye'nin önüne "çoğulcu demokrasiyi işletememe" faturası çıkanlacagını söyledi. Komili, "Oğretim üyelerini. gazetecileri fikirlerinden dolayı mahkeme önüne çıkanr, hapse atarsak zedelediğimiz sadece kendi saygınlığımız olur" dedi. • Yüksek lstişare Konseyi Başkanı Rahmi Koç da Türk sanayisinin rekabet şansının ortadan kaldınlmaması için hükümetin gümrük birliği için hazırlanan yasalarda sanayicilerle işbirliği iç inde olması gerektiğini vurguladı. • lşadamlannın ağır eleştirilerine karşı kendisini ve hükümetini savunan Çiller ise iktidara geldiginde yıllarca el sürülmemiş sorunlar yumağıyla karşılaştığmı vurguladı ve 1994'ün geç de olsa sorunlara el atıldığı bir yıl olduğunu anlattı. U9. Sayfada ESSEN ZİRVESİ AB, Türkiye'yi kınadı • DEP'li milletvekilleri hakkında verilen mahkûmiyet karan, Türkiye'ye'nin gümrük birliğine katılmasını zora soktu. Siyasi gözlemciler, Türkiye'yle AB arasında 19 aralıkta imzalanması beklenen Gümrük Birliği Anlaşması'nın tehlikeye düştüğü görüşünde birleşiyor. AB ülkelerinin Essen zirvesinde bir araya gelen devlet ve hükümet başkanlan, dün Fransa Devlet Başkanı Mitterrand'ın inisiyatifıyle ortak bir metin hazırlamaya ve karan kınamaya karar verdiler. • 10. Sayfada TAHLÎYENÎN tLK GÜNÜ - Tahüye edüen Alınak ile Sakık, DGM'nin karannın ağır' olduğu görüşünde. Alınak ve Sakık evlerinde yakınlanyla, gazetecilerle buluştular, ceza- evinde kalan arkadaşlannı /ivaret ettiler. Sun Sakık "Övada politika yapmak istiyoruz. Kararladağlara,yeraJtınaprim verildndedi.(Fotoğraflar: R1ZA EZER)Û 17. Sayfada davasına ilişkin sorulannı yanıtladı. Tür- kiye'nin bir hukuk devleti olduğunu ve herke&in Meclis kürsüsüne çıkarak, her şeyi söyleyebildiğini belirten Demirel, "Türkiye Cumhuriyeti'nin gerçekleştir- diği pekçok önemli şe\ den biri de hür yar- gıdır. Hür yargı sayesinde huzur ve sükûn sağlarsınız. De\ lctin biitün üst makamla- n hürdür" diye konuştu. Türkiye'de ül- kenin bölünmez bütünlüğü aleyhinde mArkaxSa.I9,Sü.3'te GUNDEM MUSTAFA BALBAY Üç Düşman: Kin, Öfke, Umutsuzluk... Bugün İnsan Haklan Günü. Gazete olarak her 10 aralıkta Türkiye'de insan haklarıyla il- gili istatistikleri toplar, çoğun- lukla karamsar bir tablo orta- ya koyarız. Bu kez istatistik toplamaya gerek yok. Gün- lük gelişmeleri yazmak yeter- li. DEP milletvekillerinin 3 ile 15 yıl arasında hapis cezası- na çarptırılmalannın İnsan Hakları Haftası'na rastlaması, DGM'nin cilvesi olsa gerek. Dileyelim ki dava olumlu bir sonuç versin ve Güney- doğu'da akan kanın nasıl UArkesıSa. 19,Sü.3'te BATI BASINI Sözde adalet •DEP davasında verilen karar Batı basınında tepki uyandırdı. Fransız gazete ve TV'leri karan "sözde adalet" olarak nitelerken The Wasington Post gazetesi ise kararın "Türkiye'nin demokrasi yolundaki çabalarına darbe vurduğunu" yazdı. Haber Mcrkezi - DEP dava- sında verilen hükümler, dış ba- sında geniş yer aldı. Merkezi New York'ta olan insan Haklan Inceleme Komitesi (Human Rights Watch Helsinki) de bir bildiri yayımlayarak 7'si DEP'li 8 mılletvekilinin cezalandınlma- sını kınadı. Komite Başkanı Je- ri Laber, Cumhurbaşkanı Süley- man Demirel'e gönderdiği mesa- jında parlamenterlerin affedil- mesine ilişkin istemini yineledi. Laber. mesajında "Parlamen- to üyesi bu şahıslar özgürce ko- MArkasıSa. I9,Sü.6'da • ABD Dışişleri Bakanlığı, DGM karannın Washington'a ulaşmasından birkaç saat sonra 'acele' kaydıyla açıklama yaptı. Açıklamada. "8 milletvekilinin bölücülük propagandası yapmak. süahlı çetelere üye olmak ve bu çetelere yardım etmek sebebiyle suçlu bulunmalanna ilişkin karan öğrenmekten derin kaygı duymaktayız" denildi. : Kaygdıyız... FUAT KOZLLKLL W:\SHINGTON - ABD yönetimi. 8 eski DEP milletvekilinin hapis ce- zasına çarptınlmasına ilişkin karara 'resmi olarak' hem tepki gösterdi hem de Kürt sorunun çözümü için net olarak biçimini ortaya koymadan, 'Türkive'nin dostu ve müttefiki ola- rak istenebilecek her türlü yardımı yapmaya hazır" olduğunu dile aetir- di. Yönetime yakın siyasi gözlemci- ler. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Christine Shelley tarafından önceki gün yapılan bu açıklamayı. "Clinton yönetimi, Güne> doğu'da yaşananlan bugüne kadar insan haklan ve de- mokratikleşme başlıklı açıklamalar- la değeriendiriyor, sorunun çözümü için ne kastedildiği açıkça ortaya kon- mayan siyasi çözüm önerisi getiriyor- du. Ancak görünen o ki VVashington bu kez Kürt sorununun çözümü için bir nevi arabuluculuk önerisi getiri- yor" şeklinde yorumladı. mArkasıSa.l9,Sü.8'de RP liderinin malvarlığı spekülatif 'Hoca y nın hesabı herkesişaşırttı•Malvarlığını altın ve döviz spekülasyonlarıyla elde ettiği yolundaki açıklamalan, Necmettin Erbakan'ın serveti üzerindeki kuşkulan dağıtmaktan çok kafalann kanşmasına yol açtı. RP liderinin "alın teri" olarak nitelediği taşınır ve taşınmaz malların kaynağını bir dizi aritmetik işlem aracılığıyla istediği şekle sokması, tartışma konusu oldu. •Erbakan, mal varhğına kaynak olarak gösterdiği 148 kilogram altın için 1969 yılından 1987'ye değin zekât verip vermediğine açıklık getiremezken, Refah liderinin sadece . 1993 ve 1994 yıllarında aldığı otomobillerın bedellerini gider olarak göstermesi de akıllarda "Necmettin Hoca, o zamana değin hiç mi otomobil sahibi olmamış?" sorusunun uyanmasına yol açtı. • 5. Sayfada 'bir rT)cmieKet evtödı 'ıo î>(T)ctfpın ahnterıule tv^Pdıöı ırı ^PIOT^ oVlvr baba3P06 L. Istanbul nefes alamtyorGaziosmanpaşa'da " 1. uyan kademesi"nin aşıldığı saptandı. Bakırköy, Fatih, Beyoğîu, Şişli ve Göztepe'de ise hava kirliliği, 'kısa \adeîi sınır değerler"in üstüne çtkh • 6. Sayfada Ciller: RPiçin rapor isterim •Başbakan Tansu Çiller'in İnsan Haklan Yüksek Danışma RLurulu üyeleriyle yaptığı toplantıda "din' tartışıldı. Çiller. RP karşıtı görüşlerini ilgiyle izlediği 9 Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Aydın'dan. rapor istedi. H 5. Sayfada şeriatçı örgüt Rabıta'da Korkut Özal bağlantısı • lslam Konferansı Örgütü tarafından kurulan lslam Kalkınma Bankası'nın başkanı. 'Rabıta' adıyla bilinen şeriatçı örgütün başına getirildi. lslami Kalkınma Bankası'nda Türk hükümetini Korkut Özal temsil ediyor. Suudi Arabistanlı Ahmed Muhammed Ali'nin çifte başkanlığıyla. lslam Kalkınma Bankası ve Rabıta' arasında doğal bir köprü kurulmuş. ÖZGB\I ACAR'n tnberi • //. Sayfada ÇIKTIK AÇIK ALINLA Çeltik tarlasmdan çelik fışkırdı, bataklıktan şeker Kocaeli kıyılarından kitap!.. 1930'lardı. İnsanlar 'Haydi Türkive, haydü' çağrısına boş gözlerle bakıp, kafalarını öte yana çevirmiyorlardı. Repo kuyrukları yoktu. Rüşvet gene vardı. Ama pazarhğını dolar üzerinden yapmak âdet olmamıştı henüz. Sanayileşmek bir ülküydü. Tıpkı aydınlanmak ve muasır medeniyetler seviyesine ulaşmak gibi... AYDil BÖN'm dizi pöportajı yann Cumhupiyefte OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK Alınak'ta Simgelenen?.. Ankara 1 No'lu Devlet Gü- venlik Mahkemesi'nce 3 yıl 6 ay ağır hapis ve 70 milyon li- ra ağır para cezasına çarptı- nlan Şırnak Bağımsız Millet- vekili Mahmut Alınak'ın du- rumu, birlikte yargılandığı di- ğer milletvekillerinden, birkaç yönden ayrılıyor. Yalnızca dokunulmazlığı kaldırılmış olan Alınak'ın mil- letvekili sıfatı sürmektedir. Çünkü, kendisi henüz "hü- kümlü" değil "san/^"tır. Bu sıfatı mahkeme kararının Yar- gıtay'da değerlendirilmesi sonucunda, hüküm onanırsa değişecek, bozulursa süre- cektir. Alınak'ın bu durumu, yasa- lar uyarınca tartışma dışıdır. Ancak kararın onanması ya da bozulması, yaratacağı si- yasal sonuçlar nedeniyle ye- ni oluşumlara yol açacaktır. Kararın onanması halinde, Alınak, milletvekili seçilme koşullarını yitirmiş olmasına karşın. TBMM salt çoğunlu- ğunun kararına kadar millet- vekili sayılacaktır. Anayasa- nın en çok tartışılan bölümle- rinden biri olan 84'üncü madde, "TBMM'ye seçilme- ye engel bir suçtan dolayı hüküm giyen" milletvekilleri için de genel kurulun salt ço- ğunlukla yani 226 oyla karar vermesini öngörmektedir. TBMM, böyle bir aşamada vereceği kararla yalnız Atı- nak'ın milletvekilliğini düşür- mekle kalmayacak, aynı za- ••• MArkasıSo. 19,Sü.8'de TEK'in satı$ına iptal Anayasa Mahkemesi, TEK'in özelleştirilmesini düzenleyen yasanın 'devlet elindeki enerji tesislerinin satışı' hükmünü iptal etti. İptal davasını, eski Dışişleri Bakanı Mümtaz Soysal ve 91 milletvekili açmıştı. • 9. Sayfada Boşanmak isteyen, çocuğundan izin alacak Yaklaşık 2.5 yıldır Meclis'te bekleyen Çocuk Hakları Sözleşmesi, RP'nin muhalefetine karşın Meclis'ten geçti. Sözleşmeyle, 18 yaşına kadar her insan çocuk sayılacak ve ana babalar çocuğun rızası olmadan boşanamayacak. • 7. Sayfada BORSAİ DOLAR Dün 28^82.55 Önceki 28386.68 ûDün 36.850 Önceki 36.780 MARK ! ALTIN Dün 23.320 Önceki 23.430 Dün 447.000 Önceki 447.000 BUGUN CUMHURİYET'LE BİRLİKTE Brezüya'nın ünlü caz ustası kalbine yenildi NEVV YORK (AFP) - Brezilyalı şarkıcı ve besteci Antonio Carlos Jo- bim önceki gün hastanede kalp yeter- sizliğinden öldü. Damar tıkanıklığı yüzünden bir sü- re önce hastaneye kaldınlan 67 yaşın- daki Jobim, 'The Girl From Ipanema' adlı parçayla üne kavuşmuştu. Jo- bim'in. adını hiçbir zaman öğreneme- diği bir kadının büyüsüne kapılan VI- nicius de Morais ile birlikte yazdığı 1962 yılının bu gözde parçası, radyo ve plak tarihinde en fazla kaydedilen şar- MArkasıSa. 19,Sü.8'de