Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 EKİM1994 CUMARTESİ 10 DIŞ HABERLER Norveç'ten askeri ziyaret • ANKARA (AA) - Norveç Deniz Kuvvetleri Komutanı Tümamıral KjeU A. Prytz, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramıral Vural Bayaat'ın resmı konuğu olarak 16-21 ekim tarihleri arasında Türkiye'yi ziyaret edecek. 16 ekım pazar günü Ankara'ya gelecek olan Tümamiral Prytz, 17 ekim pazartesi günü Oramiral Bayazıt'ı mak'amında ziyaret edecek ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Ismail Hakkı Karadayı tarafından kabul edilecek. Tümamiral Prytz, İzmir, Gölcük ve İstanbul'da temas ve incelemelerde bulunduktan sonra 21 ekımde Türkiye'den aynlacak. Clînton'a fahri polis unvanı • WASHİNGTON (AA) - ABD Başkanı Bıll Clinton'a "ülkenin birnumaralı polisi" unvanı verildi. Fahri "bir numaralı polis" unvanı, Başkan Clinton'a Amerikan Polis Kuruluşlan Derneği tarafından ve suçla mücadele yasasmın çıkanlması için gösterdiği yoğun çabalardan ötürü sunuldu. Dernek tarafından düzenlenen toplanüya katılan Clinton, fahri polislik unvanı için teşekkür etti ve 'Sizler olmasaydınız yasayı Kongre'den geçıremezdik" dedi.Bill Clinton, ABD sokaklannda şiddet ve suçun azalması için yılmadan çalışmaya devam edeceğini de kaydetti. Yıman-Hint askeri işbirliği •ATtNA(AA)- Yunanistan, ortak helikopter ve eğitım uçağı ımalatı ıle Mirage-2000 savaş uçaklannın bakım ve onanmı için Hindistanile bir asken ışbirliği anlaşması imzaladı. Yunanistan Savunma Bakanı Geracimos Arsenis ile Atina'yı ziyaret eden Hint meslektaşı Malik Arcun tarafından imzalanan ve ikı ülkenin savunma sanayi dalmda işbirliğıni öngören anlaşma, ilk safhada Yunan Havaabk Sanayi (EAB)ve Hint Aerospatiale Devlet Şirketi'nin çok yönlü hizmet amaçh yeni dizayn bir helikopterin ortaklaşa imalini öngörüyor. UBFde liderlik yamşı • LEFKOŞA (AA) - KKTC Cumhunyeti Meclisi'nde anamuhalefet partisi konumunda bulunan Ulusal Birlik Partisi'nin 10. Olağan Kurultayı yann yapılıyor. Parti yetkili organlannın seçiminın de yapılacağı kurultayda genel başkanhk için halen bu görevdeki Derviş Eroğlu ile eski genel başkan yardımcılanndan Enver Emin aday oldular. Kurultay için Türkiye'den siyası parti temsilcileri de davetedildi. Bosna'dayiyecek stoku tükeniyor • CENEVRE(AA)- Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği(UNHCR), Saraybosna'daki yiyecek stokunun kente ancak 3 ya da 4 gün >eteceğini bildirdi. UNHCR Sözcüsü Christiane Berthiaume. dün Cenevre'de düzenlediği basın toplantısmda, Saraybosna'da durumun çok cıddi olduğunu ve özellikle kış için gerekli malzemelerin henüz kente ulaşmadığını söyledi. G.Afrika'da kabHe cinayetî •DURBAN (AA) - Güney Afrika'nın Duran kenti yakmlannda 7 kişi öldürüldü. Güney Afrika haberajansının bildirdiğine göre 7 cinayet, siyah Zulu kabilesine mensup karşıt görüşteki gruplar arasında nisan seçimlerinden önce çıkan olaylarda 250 kişinin öldüğü Bambayı kasabasında kimliği meçhul kişilerceişlendi. • LEFKOŞA (AA)-İran Petrol Bakanı Gulemriza Agazade, Türkmen yetkililerle petrol ve doğalgaz alanlannda işbirliği imkanlannı görüştü. Türkmenistan'm başkenü Aşkabat'a çarşamba günü gelen Agazade, Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Niyazov tarafından kabul edildi. Irak'ın Kuveyt'i tanıyabileceğini açıklaması Batılı ülkelerce yetersiz bulundu SaddamyaranaımyorDış Haberier Servisi - Irak'ın Kuveyt'i tanımaya hazır oldu- ğunu açıklaması. Batılı ülkeler- ce bu ülkeye uygulanan ambar- goyu kaldırma sürecini başlat- mak için yetersiz bulundu. VVashington, Irak birliklennin Kuveyt sınınndan çekilmeyi durdurduklannı bildirerek as- keri harekata girişebileceğini açıkladı. Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'le Bağdat'ta bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Andrei Kozirev arasında önceki akşam yapılan görüşmeden sonra ya- yımlanan ortak bildiride, Irak yönetiminin Kuveyt'in BM Güvenlik Konseyi'nın 833 sayı- lı karan uyannca koşulsuz ola- rak Kuveyt'in egemenliğıni ve sınırlannı tanımaya hazır oldu- ğu belırtildı. Koarev bıldiri açıklandıktan sonra gazetecilere yaptığı açık- lamada Irak'ın Kuveyt'i tanı- mak için herhangı bir koşul öne sürmediğini söyledi. Ancak ABD ve Ingiltere, Bağdat'ın Kozirev aracılığıyla ilettiği son açıklamasıyla, "Biz Kuveyt'i taruyalım, siz de yaptı- ABD ve Kuveyt askerleri, Irak snurmda olası bir harekata hazırlık yapıyor. (Foto: REUTER) nmiarı kaldınn" demeye getırdığıru sa- olarak niteledi. Yaptınmlan kaldırma- vunarak böyle bir pazarlığa girmeye- nın Irak Devlet Başkanı Saddam Hüse- ceklenni bildirdiler. yin'ın "krçkırtıcı eylenüerini" ödüllen- ABD Dışişleri Bakanı Warren Chris- dırmek anlamına geleceğıni belırttı. BM yetkıhleri de açıklamayı olumlu karşılamakla birlikte Bağdat'ın bu ma- nevrayla ambargoyu kaldırmayı amaç- ladığını. ancak böyle bir pazarlığın söz topher yaptınmlann kaldınlmasının Irak'a ambargonun kaldınlmasına konusu edilemeyeceğini belirtiyor. gündeme gelebilmesı için Irak'ın Birleş- olumlu bakan Fransa Dışişleri Bakanı miş Milletler (BM) Güvenlik Konseyı'- Alain Juppe de Bağdat'ın Kuveyt'i tanı- nın tüm kararlannı yerine getirmesi yabıleceğını açıklamasının ambargoyu gerektiğıni söyledi. kaldırmak için yeterli olmadığını söyle- çofc erken" diye konuştu. ABD Savunma Bakanı William Perryde Irak'ın Kuveyt sınınndaki seç- kın Cumhunyet Muhafızlan tümenıni geri çekmesı gerektiğıni, aksı takdırde Amerikan askerlerinın "gerekeni yapa- Öte yandan ABD Başkanı Bill Clin- cağını" söyledi. Perry, Kuveyt'e hareîce- ton öncekı gece geç saatlerde yaptığı açıklamada Irak birliklerinin çekilme ış- tinden önce Suudi Arabistan'ın Dahran kentınde japtığı açıklamada, "Eğer bu Ingiltere Dışişleri Bakanı Douglas di. Juppe. "Bağdat'ın sözüne güvenerek lemının henüz tamamlanmadığını belır- girçgeriçekiîmezse. \ığınağımızıgenişle- Hurd de Bağdat'ın girişimini "yetersiz" yine gecmişteki yanhşa düsebüiriz" dedı terek "Tehlike geçti demek için henüz terek gerekli eyletne girişiriz" dedi. Kuzey Irlanda banşa yelken açtıLONDRA (CUMHURİ- YET) - Kuzey İrlanda'da Kato- lik militanlardan sonra Protes- tan militanlar da artık banş is- tediklenni fark ettiler. IRA'nın ateşkesini. protestan milislenn ateşkesinin izleyeceği hep ümit edilmişti. Çünkü Kuzey İrlan- da halkı, terörden çok bıkmıştı. Bölgenin coğrafi özelliği nede- niyle terör eylemleri, büyük öl- çüde, Kuzey İrlanda sınırlan içinde kalıyor ve oradaki halkın canını yakıyordu. Anaİcara diye tanımlanan İn- giltere'de, IRA'nın eylemlen ıse denetlenir olmuştu. Protestan milislerin de _ ateşkese karar vermesi, Kuzey İrlanda'da banşın hemen sağlanacağı an- lamına gelmiyor. Çünkü IRA'nın ateşkesi, yüzde yüz güvenceli de- ğil. Ellerindeki silahlan ve cephaneyi vermedi- ler. IRA'ya yasadışı yollardan gelir sağlayan. kumarhane işle- ten, haraç toplayan, mafya gibi çalışan militanlan hala "görev- de". Hatta, Belfasfın, tama- men IRA denetimine geçen "kurtanlmış bölgeleri" de IRA mıhtanlannın. gözlerine kestir- dikleri kişilen artık öldürme- dikleri, ama yaşam boyu sakat kalacak şekilde dövdükleri bı- liniyor. "Boşta gezen" IRA militanlannm, bir tür polislik görevi üstlendıkleri ve "dûzeni" sağlamak amacıyla bir çok kişi- nin bacaklannı dizlerinden kırdıklan belgelendi. Polis ise olaylara seyirci. İngiltere hükümetinin, Ku- zey Irlanda"da hiçbir stratejik ve ekonomik çıkan bulunmadı- ğını aralık 1993'de açıklama- sından bu yana geçen sürede. Protestanlar endişe içinde. In- 1 ngiltere'nin. Kuzey İrlanda'yı gözden çıkarttığı ve İrlanda'ya devretmeye hazır olduğu fikri yaygın. giltere'nin burayı gözden çı- karttığı ve İrlanda'ya devret- meye hazır olduğu fıkn yaygın. Ancak böyle bir devır işlemı- nin, eğer Kuzey İrlanda ve İrlanda halkı. Kuzey"in Güne> ıle bırleşmesı için evet derse mümkün olacağı da bir ayn gerçek. Ve en az 20 yılda müm- kün olabileceği, bızzat İrlanda hükümeü yetkilileri tarafından dile getirildı. IRA'nın. Sinn Fein'i birsiya- sal parti şeklinde örgütlemesine karşılık, protestan milisler, böyle bir siyasi örgütlenmeye gidemediler Smn Fein, yerel ve ^ ^ ^ — • ^ ^ genel seçimlere katılıp oy alırken Protestan milis- ler sadece IRA*- ya misilleme ile yetindiler. UDA içinde sendika- alar ve protestan toplumun öne çıkan baa isimle- — ^ - ^ — — ri vardı. Ama on- lann da partileşme çabası 1975'de çok kısa sürdü ve sön- dü. IRA ıle protestan milisler arasındaki bir diğer fark ise, IRA'ya Kuzey İrlanda dışında da desteğın olmasıdır. Ameri- ka. Yeni Zelanda. Avustralya ve İngiltere'de IRA yandaşlan vardır. Amerika'da 50 milyona yakın İrlanda asılh seçmen. Ku- zey İrlanda'nın İngiliz yöneti- minden çıkması için kt roman- tik" bır beklentı içinde. Ünlü Kennedy ailesi İrlanda kökenli- dir. Ve Sinn Fein lıderi Gerry Adams'a en "kol kanat geren" Amerikah politikaa da Senatör Edward Kennedy oldu. Amerika'da NORAID adlı. IRA'ya para ve silah yardımı japan örgüt de en dikkat çekici yabancı destek sayıhr. Ama UVF ve UDA gıbı örgütlere destek sadece Kuzey İrlanda'da sınırhkaldı. Karşılıklı ateşkesten sonra şimdi beklenen. silahlann da bırakılması. (THE ECONOMIST) AVRUPA^DAN EDİPEMİLÖYMEN Özelleştipme Kuş mu, deve mi? Eline birisi mikrofon alıp kalabalığın içine girip özelleştirme nedir, örneğin sizin için bir öne- mi olacak mı diye sorsa "sıradan " halk buna yanıt vere- mez. Çünkü medyada bu kavram, altı üstüne getirilip içi- ne siyaset, dışına ekonomi sıvanıp, hallaç pamuğu gibi atıldt. Herkesin kafası karıştı. Siyasetciler de iktisatcılar da bu konuya sadece kendi açılarından baktılar. Birinin dediğini öbürününki tutmadı. Bir kısım medyanın diline doladığı Mümtaz Soysal'ın bile bu konuda neyi neden savunduğu. ancak kıyıda köşede kaldı. Oysa özelleştirmenin amacı belli: Kamu işletmeleri- nin bir kısmını ya da tamamını anonim şirketedönüştür- mek. Bunların hisse senetlerini, özel ya da tüzel kişilere satmak. Özelleştirmeden amaç ise, sermayeyi tabana yay- mak. Fikir almak için ayağına gittiğimiz, sonra da Yeni- köy'de sabah kahvaltısında buluştuğumuz Bayan Thatc- her de böyle yapmıştı. Onun deyişi ile özelleştirme, po- püler kapitalizmdi. Thatcher, daha iktidara değil, parti başkanlığına bile gelmeden önce, 1974'de, kendisi gibi düşünen serbest piyasacılarla birlikte birfikir klubü kurdu. Türkçesı olma- yan, ama yabancı dilden aktarma biçimiyle "araştırma merkezi" ya da "beyin klubü" gibi sözcüklerle karşıla- nan, ingilizcesi "thinktank"(beyin havuzu)olan birklüp- tü bu. Oaha değil başbakanlığa, daha değil parti başkanlığı- na gelmek, Margaret Thatcher partinin sadece önde ge- len bir üyesiyken, hantal İngiliz KİT'lerinin nasıl özelleş- tirileceğınin hesabını yapıyordu Yamnda, iktisadı ve sosyal siyaseti ondan çok daha iyı bilen kurmayları var- dı. Thatcher sadece işin ideolojik ve stratejik yönünü çiz- di. Küçük, dar bir sokakta gayet gösterışsiz bir minik bi- nada çalıştı Thatcher'ın Siyaset Üretim Merkezi (Centre for Policy Studies) Serbest piyasa ekonomisinin fikir babalarından Sir Keith Joseph, Alfred Sherman, Alan VValters, John Hoskyns, Norman Strauss gibi iktisatcı ve sosyal siyasetciler kafa kafaya verip ayrıntılı plan ve he- saplar yaptılar. Bununla da yetinmediler Keynesciliğe karşı bayrak açan, İngiltere'de yaşayan ünlü iktisatcı Friedrich Hayek de kıymetli görüşlerini sık sık aktardı. Merkezin mini binasında mini bir büro ile yürütüldü bu dev plan. Ve Thatcher, ingiliz ekonomisinin nasıl ayağa kaldırılacağının hesabını adım adım yaptı. Tek başına da değil. Elini eteğinı öpen de yoktu. özelleştirme konusun- daki tartışmalarm ne kadar çetın ve kıran kırana gectiği- ni, Thatcher'in yanında olup bu işlerı görenler hep anlat- tılar. Muhafazakar Parti milletvekilleri, özelleştirmenin ne olduğunu, ne olmadığını tek tek oğrendiler Bu arada, parti lideri Edward Heath, olup bitene hasetle bakıyordu. "O korkunç kadın" dediği Margaret, altını oyuyordu çün- kü. Nitekim "O korkunç kadın" 1975 parti kongresinde Heath'i yendı Lıder oldu Çünkü eni boyu kapsamı he- saplanmış bir ekonomi siyaseti vardı. Hiçbir şey kafa- dan atılmamıştı. Ve 4 yıl boyunca ana muhalefet lideri olarak iktidarınm özelleştirme planlarını yaptı. Özelleş- tirmenin ekonomıye yararları, medyada doğru dürüst anlatıldı. Kimse, yangından mal kaçırılıyormuş hissine kapılmadı. isçi sendikaları mırın kırın ettiler, aşırı solcu- lar karşı çıktılar. Ama orta sınıf, olacakları merakla bekli- yordu. Bu yüzden de 1979 seçiminde Thatcher iktidar oldu. işçi Partisi, ekonomiyi batırmış, ıçınden çıkılmaz bır grev- toplu sözleşme batağına sokmuştu. Herkes illallah demiştı Thatcher "iğneci hemşire" rolünde ekonomiye acı reçete uygulamaya başladı. Sıkı para politikası ve- saire gibi pek çok ayrıntıya burada yer yok. Thatcher yıllarının (1979-90) ekonomik açıdan en dik- kate değer yanı, özelleştirmedır. 1979'da halkın yüzde 5'e yakını hısse senedi sahibiydi. Thatcher iktidardan ayrılırken 1990'da bu sayı 13 milyona dayanmıştı. Ve art- maya devam ediyor Thatcher dönemınde ekonominin başka yönleri fosladı. Evet, ama özelleştirmenin ne ol- duğunu biliyordu. ÇEÇENYA Çatışmalar güneye sıçradı Dış Haberier Servisi - Rus- ya'dan bağımsızlığını ılan eden Çeçenya'da hükümet bır- liklen ile Moskova desteklı muhalif güçler arasındaki ça- tışmalar sürüyor. Güneydekı Urus Martan bölgesinde önce- ki gün meydana gelen çatışma- larda en az 10 kişinin öldüğü bildirildi. Muhaiif güçienn açıkla- masına göre önceki günkü- çatışmalarda her iki taraf da beşkayıpverdı. Muhalif güçlerin açıklama- sında. çatışmalann ülkenin güneyindeki Urus Martan bölgesinde gerçekleştiği kay- dedildi. Çeçen İçişleri Bakanlığı'- ndan yapılan açıklamada ça- tışmalarda ölen asker sayısının dört olduğu bıldirilirken Çe- çenya resmi ajansı Çeçenpress ise beş isyancının öldüğünü yazdı. Çeçenya 1991 yılında Rus- ya'dan bağımsızlığını ilan et- miş, ancak daha henüz hiçbir. ülke kendisini tanımıvor. ; DEMOKRASI D E Ğ İ Ş İ M DAYANIŞMA • Devlet kredisi zengini gazeteciler kim? Basının starları ne kazanıyor? • Türkiye'nin döviz gelirini üçe katlayacak projel • Siyasetin ana okulu platformlar... • Kanuni 500 yıl sonra Zigetvar'a nasıl girdi? • Refan'lı belediyeirbrin "adil" düzeni • Pop müzik nasıl popcorn gibi patladı. 15 E K I M ' D E BAY İ L E RD E! 3 D ' N i N A t M A Ö A N I : Ç O K Ö Z E L B İ R A T A T Ü R K P O R T R E S İ