Katalog

26 0CAK1994 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLEREV DE VAMI DUNYADA Amsterdarr Amran Atına Bağcat Bonr Bruksel Cenevre Cezayır Frarytfurt LelVoşa Petersburg -oncra Madnd Mılano Mostova dunın Oslo Pans Prag Rıyaa Roma Viyana v 7 B 18 y 16 A 12 y 9 Y 8 Y 7 B 14 Y 9 Y 19 K 6 B 10 A 7 B 13 K -1 y 12 K 2 y 6 Y 11 A23 B 15 B 10 TÜRKİYE'DE Meteoroloji Işlerı Genel Müdürluğu nden alınan bılgıye gore, yurdun guney ve batı kesımler, cok bulutlu GuneyEge ıle Batı Akdenızyağ- murlu, otekı yerler az bulutlu ve açık geçecek Yurdun ıç ve doğu ke- stmferınde yer yer yoğun sıs gorulecek Hava sıcakiığı de^şmeye- cek Denızlerımızderuzgar Karadenız ve Akdenız'degundoğusuve keşışleme Marmara ve Ege de gundoğusu ve poyrazdan 3-5 kuwe- tınde saatte 10-21 denız mılı hızıa esecek Van Golu nde hava, az bulutlu geçecek Adana Aiyon Ağrı Ankara Antaıya Aydın Bursa Çanakkale Oıyarbakır Edırne Erzurum Eskışefıır Istanbuı Izmır Kars Konya Samsun Trabzon Zooguldak B 18 Y 11 S -3 S 11 Y 16 Y 19 B 14 B 13 S 9 B 12 S -5 5 8 6 16 B 18 S-11 S 8 B 18 B 19 B 14 j Yağmurlu Bulutlu Sıslı # Guneşlı Karlı Bazen 'Baba' katilleri de ağlar ANKARA(AA)-Kamuoy- unda "'Jnci Baba" olarak bilinen Mehmet Nabi fnciler'i öldüren koruması YakupYaşarGüven'inilk duruşması Ankara 'da yapıldı. Sanık Gü\en"in duruşma sırasında zaman zaman ağladığı görüldü. Sanık avukatının tahliye istemi reddedildi. 19 Lunaparkta şişme polis Pekinlileryeniyıl nedeniyle düzeıilenen şenliklerde en çok lunaparkları sevivor. Pekin'deki bir lunaparkın en çok ilgi çeken köşesi ise renk renk şişme polislerin gelip geçeni gözlediği bölüm oldu. (Fotoğraf: REUTER) Sigortacıya MBaştarafi l.Sayfada Türk PTT'si iki adet uvduyla iki adet yer ıstasyonu için anah- tar teslimi koşuİunu içeren 315 milyon dolarbk (5.3 lril>on lira) bir anlaşma imzalamıştı. Uyduyu yapan ve fırlatan Av- rupalı firmalar para piyasalan- adan bu bütçeyi Türkiye'ye kredi olarak sağlamış ve aynca sigorta- tamışlardı. Füzede bulunan bir Avrupa uydusunun hiç sigorta- lanmadığı ya da Türkiye'ye kı- yasla çok düşük bir fıyata sıgor- CaJandığı anlaşılıyor. ; Uydunun anahtan salı günü Ülaştırma Bakanı Mehmet Kös- fepen ve PTT Genel Müdürü Veli Bettemir'e teslım edılecekti. An- laşma anahtar teslimi imza- landığı için Türkiye, bu kazadan bir dolar dahi kaybetmeden çıkmış oldu. Pembe gömleği ıçinde göbekli. Fas kökenlı, Fransız sigortacısı Dahbi, deneyimlerinden dolayı işlerin bir anda ters gittiğini her- kesten çok önce anlamıştı. Kırçıllaşmış saç ve bıyiklanyla oynamaya başladıktan sonra si- gortaa, resmi açıklama yapılma- dan önce "Sorun var... Sonın var..." diye mınldanmaya baş- ladı. Resrru açıklamadan sonra Fransız sigorta şirketi "Faugere ve Jutheau"nun Genel Müdürü Muhammed Dahbı şunlan söyie- di: "Türkiye'nin uydusunun mali- yeti 315 milyon dolardı. fçinde 2. bir uydu olmasına karşın bugünkü abüşuı tümünü 360 milyon dolara (6.1 trilyon liraya) sigor- talamıştık." Bir insan 6 trilyon lirayı bir anda kumarda kaybetse ne ya- pardı? Bu adam neler yapmazdı ki? Herhalde tek kurşunla değil. altıpatlan da dolu bir Smith Wes- son ile Rus ruleti oynayarak Tannsına kavuşurdu. t Ancak düny anın şayıh u^djj si- , gorta şirketlennden birinin gerieT" ' müdürü olan bu kişi, adı herhal- de "Muhammed" olduğu ıçın • böyle bir yola gıtmedi. Bıraz öte- 'de oturan bir sağcı gazetenin mu- habiri Türkiye'nin maddi yükten kurtulmasırun "Muhammed"den kaynaklandığını bılmiyordu. Sı- gortacı anlatımıru şöyle sürdür- dü: "Dünyada pek az şirket 300 milyon doların üzerinde uydu si- gorta işine girebüir. Biz de bunlar- dan biriyiz. Ama tümünü biz tek baştmıza sigorfalamayu. Başka uluslararası şirketlere bu yükü ya- yanz. Bizim semsiyemiz altında onlarla birlikte bu parayı uyduyu finanst eden şirketlere ödeyeceğiz. Hiç tereddütünüz olmasın son ku- ruşuna kadar ödey eceğiz. Onlar da bu parayı bizden alınca derhal Türkiye'ye yeni bir uydu yapmava başlayacakîar."' V-63 sefer sayılı Anane-4 fü- zesinin atılışında kimlerin ne gibi zarara uğradığj şöyle belirtiliyor: • En büyük zaran sigorta şir- keti ve alt şirketleri gördü. Bu şir- ketlerin hisseleri uluslararası bor- sada değer kaybedecek. • Ariene^4 füzesini yapan ve atan şirketin hatası. sigortadan alacağı payı azaltınca, hisseleri de borsada değer kaybına uğra- yacak. • TÜRKSAT'ı yapan şirket zarannın en önemli bölümünü si- gortadan karşılayacağı için en avantajh durumda. • Her iki şirketin füze \ e uy du fırlaüm programlan kazanın araşürma sonuçlanna göre kaya- cağı için bu durum. Türkıye ile birlikte şirketlerde de baa önemli maddi sorunlara yol acacak. • Bundan sonra tüm dünyada uydu atılışlannda ahnan sigorta primlerinin değeri artmış olacak. TURKSATbümecesiMBaştarafi l.Sayfada Aygün'ün eşi. Hacettepe Üni- versitesi'nden mezun Nevcan da aynı anda Fransa'nın Can- nes kentindeki uydu yapım la- boratuvannda bulunan komu- ta karargâhında bir başka biJgi- sayar önünde bu ölüm olayını üzüntüyle yaşıyordu. İlhami Aygün. TÜRKSAT 1 olayının öyküsünü şöyle anlat- tı: "1986'da bir uyduda kanal ki- raJanması düşünüldü. L ydu ola- yının Türkiye'de daha da geüşe- ceği anlaşıldı. Özel telerayoncu- luk daha o zaman ortada yokru. Dolaytsıvla uydu satın alma işi gündemdt değildi. Ancak zamanın Başbakanı Turgut Özal'ın istemi doğnıltu- sunda biz PlT'de kiralama yeri- ne uydu satın almanın fizibilitesi üzerinde çalıştık. Türkiye'nin bir uyduya ihtiya- cı var mıydı? Varsa nasd bir uy- du olmaüydı? V'oksa ne zaman uyduya ihtiyaç olabilirdi? Bunla- n araştırdık. Sonuçta 11 kanalı doldurabi- lirsek uydu kiralama yerine uy- du sahibi olmak daha ekonomik olacaktı. Bunun üzerine, uydu almaya karar verdik. L stclik a zaman özel televizyon kanaJlan yoktu. 1987'de yaptığımız fizibi- lite raporuna göre 1993 sonunda en azından PTT ve TRT olarak 12 uydu kanalına ihtiyacımız olacağını saptadık. Bunun üzeri- ne 1993 aralık ayına yetiştirmek üzere bir şartname hazırlayıp uydu satın alma ihalesi açddı." Âygün, PTT'nin kendisini ABD. Kanada ve Japonya'ya birer yıllığına uydu uzmanhk eğitimine gönderdiğini ve yol- suzluk söylentileri çıkınca PTT'den aynlmak zorunda kaldığını söyledi. Aygün 3 yıldır Aerospace Fırması'nda Uydu Program Müdürü olarak çalıştığını ve uydulann yer istasyonlanndakı ihtiyaç ve testlerine kadar so- rumlu olduğunu açıkladıktan sonra konuşmasıru şöyle sür- dürdü: "Fransa'dan buraya uvduyla biriikte iki ay kadar önce gel- dün. Bu süre içinde uydunun çe- şitli teknik deneyleri yapıldı. Atış sırasında dahi uyduda her- şey normaldi. Sonın uyduyu atan Ariane-4 füzesinde çıktı. Gerçekte Ariane fîizesi dünyada bir numaraydı. 27 tane arka ar- kaya arızasız atıldı. Ariane dı- şında kime attırılabilirdi diye so- rulacak olursa şu söylenebilir: Hiçbirinin güvenlik yüzdesi Ari- ane'ninki kadar gü\enilir değil. Ama bu olay bize rastladı. Buna şanssızlık mı diyeceğiz. istatistik mi diyeceğiz bilemivorum. Aria- ne her ay bir uydu atıyordu." Aygün. uydu üssünün beynı olan komuta karargahındaki görevinin, atılış sırasında bir sorunun varlığı halinde gerekir- se atışı durdurma ve daha sonra kalkışın ardından uydunun fü- zeden aynlışına kadar bekle- mek. bundan sonra uydunun tüm kontrolünü yapmak oldu- ğunu belırttı. Aygün bu noktadan sonra olması gerekenler hakkında şu bılgiyı verdı: " l ydu fiizeden ayrıldıktan sonra kanatlarını açacak, güneş panellerini çıkaracaktık. Atıştan 19 dakika 30 saniye sonra bizim uydu fiizeden ayrıla- cakn. Bu işiem için 5.5 dakika kalmıştı. Arıza füze 172. kilo- metrede iken oldu. 200. kilomet- reye çıkmış olsaydı, bizim uydu- muz fiizeden aynunış olacaktı." Aygün. kazanın araştırması yapılmadan ve resmi rapor açı- klanmadan önce olayın ortaya çıkış nedenleri hakkında şu olasılıklar üzerinde durdu: "1. bölümün 2. bölümden avrüması normaldi. 3. bölüm PTT'nin T'si de suya düştü KOUROU/FRANSIZ GU\ ANASI (Cumhu- riyet>- Galıba PTT'nin T'sı projesı Ariane 4 füze- sı eibi suya düştü. Ya da T'nin özelleştınlmesı projesi TÜRKSATgıbi yandı. EğerfÜRKSAT 1 uydusu bugun uzayda dolaşıyor olsaydı. Başba- kan Tansu Çiller'ın satmak ıstedıği PTT'nin T'M borsada füze rampasında başanya ulaşmış bir uydu gibi fırlayarak satılacaktı. Uzay üslerindeki deyımıy le "0 saat noktası" olan pazartesi akşamı Kourou'da Türkıye saa- tıyle23.37'den 12 dakika 12 saniye sonra olan bu kaza Türkiye'yı nasıl etkileyecek? Pnin özelleşmesine etkisi 1. PTT'run kayıplan: A. Temmuzda atılacak TÜRKSAT 2'nin gele- ceği etkilenecek. Kaza araştırma raporuna bağlı olarak bu uydunun atılış tarihi ya öne ya da ılen- ye alınacak. B. Uzayda kaybolan TÜRKSAT l'ın yenne TÜRKŞAT 3'ün yapımı için iki süre öngörülü- yor: a. îhtiyaca göre yenısi yaptınlırsa en az 33 ay. b. Hazır bir uydu alınırsa 24 ay gerekli. "İnsanın boyuna. bosuna, göbeğine göre bir el- bise yaptuması başka, konfeksiyon elbise alması başkadır" denıüyor. Bu durum Türkiye'nin ön- gördüğü hedeflere ulaşmasını en azından 2-3 yıl geciktirecek. C. PTT'nin T'sinin hısse senetlen uza\da \ö- rüngesinde başanyia dolaşan 2 uyduya sahipken mi. yoksa uydusu uzay yenne Atlantık Okyanu- su'nun dennlıklennde kaybolduktan sonra mı daha ı>ı müşten bulur? D PTT. proje anlaşması "anahtar teslimi" ım- zalanmasıyla bu ışte zarara uğramamıştır. Yok- sa uvduy la birlikte 315 milyon dolan da Atlantik Okyanusu'nda ka\bolabılırdi. Türkiye'nin kayıplan 2. Türkıye Cumhunyetfnın kayıplan ise şu noktalarda tonlanıvor: 1. Orta Asya'dakı Türk cumhunyetleri ile ıletı- şım \e televizyon bağlantılan kurulmasmda ge- cikilecek. 2. Avrupa'dakı Türk ışçılerine. Avrupa Birlı- ğı'ne ulaşma ve Türkiye'yı tanıtmada etkin bir sılahtan uzun bir süre daha yoksun kalınacak. 3. Türkıye ıçinde kapasıte sınınnı zorlayan te- lefon ve faks ıle data hatlannda ferahlama geci- kecek. 4. Özel Televizyon kanaffannın Avrupa uydu- lan yerine Türk uydusunu kullanma olanaklan ertelenmış olacak. Bakan Köstepen'in verdıği bılgıye göre Türki- ye bu i) ıçın 10 yıldd 600 milyon dolar harcadı Kıralama ıle 1 mıhar dolar gelir elde edecek ve 400 milyon dolar kâr sağlamış olacaktı. Bu ka- zanç da PTT'nin T\ının özelleştirilmesının çe- kırdeğını ve ıtıeı gücunu oluşturacaktı Fransızlar daha önce de 'fireier vermişti AYŞE SAYIN ANKARA - TÜRKSAT, ya- pımcı Aerospatiale firmasının ne ilk firesi. ne de son olacağa benzi- yor. Çünkü, Türkiye'nin yaşadığı "uydu şokunun" benzerini geçen yıl İspanyollar da yaşarruşlardı. Ispanyol uydusunun yapımcılığı- kuruluşu ce. şimdı de TURKSAT'ı lıstele- rine eklemeye hazırlamyor. TÜRKSAT'ın sıgonalanması nedeniyle, Türkiye ekonomik za- rara uğramayacak. ancak. za- man kaybı nedeniyle. TÜRK- SAT'tan kanal kiralamak için avans yatıran 10 Türk televizyon ile "rezervasyonunu" nı üstlenen firmanın da adı aynıy- dı: Aerospatiale. Neredeyse, "seri uydu üretimi"ne geçen Aerospa- tiale. İspanyol iletişim uydusunu uzaya göndermış, hatta uydu yö- rüngeye yerleştirilmiş, ama "ça- aylar öncesinden yaptıran BBC ve CNN gibi ünlü televizyon ku- ruluşlan da projelerini bir süre "askıya" almak zorunda kala- caklar. Aerospatiale yetkılileri, Can- uşmamıştı". Ancak. İspanyollar nes'de yapımı tamamlanan daha şanshydı, çünkü. fırma, da- TURKSAT'ı 29 Kasım 1993'te Ülaştırma Bakanı Mehmet Kös-ha sonra uyduyu çalıştırmayı ba- şarmıştı. TÜRKSAT atışının başansızJıkla sonuçlanması. önü- müzdeki günlerde, Aerospatiale'- nin \e yan kuruluşu olan Euro- copter'in Türkiye'ye yöneük "yeni pazar hayallerini" de tehli- keye düşürecek. •TÜRKSAT ıhalesı açıldığın- da. rakip olarak ihaleye katılan British Aerospace fırması, rakibı Fransız Aerospatiale'nin 1989'da Türkler'in yoğun olarak yaşadığı bolgelerden, "firelerini" gösteren bir de liste hazırlamışlardı. Son gelışmeyie birlikte, "rsikibini" ya- lan takibe alan British Aerospa- tepen'e "tesHm ederken" kendıle- rinden son derece emindiler. Türk heyeti ve gazeteciler ise Ae- rospatiale yetkilılerine. ara ara bir soruyu yöneltiyorlardr "TÜRKSA'Tda İspanyol ileti- şim uydusu gibi çalışmazsa ne ya- pılacak? Fransız yetkililer ise buna biraz da espriyle yanıt veriyordu: "Biz bunu düşünmek büe iste- miyoruz. Her uydu için risk oranı Tıfty-fıfty.' Ama biz TLRK- SAT'a yüzde 99 garanti veriyo- ruz." Üstelik Fransızlar Türkiye'yı "yepyeni bir pazar olarak" göru- yorlardı. Bunun sonucunda. Fransız gazetelen. devır-teslım töreninı. "Uzaydaki Türk impa- ratorluğu" diye duyururken, TÜRKSAT'ın. Batılı televizyon kuruluşlan ıçın. "Orta Asya'ya açılan kapı" tanımlamasını yapı- yorlardı. Ülaştırma Bakanı \leh- met Köstepen ise sonuçtan o kadar umutluydu ki "3 \e 4. uy- dular için de uzaydaki yerimiz hazır" diye duyeulannı dıle eetı- riyordu. ' Adı".~ TÜRKSAT'ın gövdesine kazman Köstepen. hem ilk Türk uvdusunu uzaya gönderecek. hem de adı uzayda dolaşaeak ilk bakan olarak tanhe geçecek olmanın mutluluğunu va^ıyordu. Fransızlar ise "arıza ihtimali- ne" vönelık sorulan genelliklc "geciştirmeyi" yeâledılcr "İhti- mal >ardı, ama bu TL'RKSAT için oldukça zor"du. Çünkü her şey en ınee aynntısına kadar dü- şünülmüş. tasarlanmıştı. Fransız yetkililer. sadece uvduyu teslim etmekle kalmadılar. uydunun fır- latılacağı Anane füzeİennın üre- tildiğı tesıslen de Türk gazetecıle- re gezdırdıler. Aynca. Aerospa- tıaie'nin de ortaklan arasındakı Eurocopter firmasının Marsilya- Marignanne'daki tesislerinde üretılen helıkopterler de görücü- ye çıkanldı. Fransızlar. Türkıve"- nın helıkopter pıyasasına gırmek istediklenni dile getırmışlerdı. Eurocopter yetkılılen. "TÜRK- SAT dostluğu"ndan yararlana- rak. Türkıve'dekı helıkopter iha- leierine gırmeye hazırlanıyordu. Bütün bu projelenn yaşama geç- me şansı. TÜRKSAT'ın öncekı gün fırlatılış anına değın. geçerlı- lığını koruyordu. Türkıye'nın. ''TİRKSAf soku"ndan sonra. Aerospatiale ve Eurocopter iliş- kilerini yenıden gözden geçınp geçırmeyeceğını de önümüzdekı günler gosterecek Başkeııtte ekonomi sıkuıtısı PENCERE • Baştarafi 2. Sayfada kiler ise çağdaş demokrasiye karşıttırlar; ne Tansu Ha- nım demokrat, ne de Mesut Bey!.. Demokrasi sorunu Türkiye de daha bir süre gündem- de kalacak; çünkü ne medyanın "demokrasi" diye bir derdi var, ne ANAP'ın, ne de DYP'nin... • Ancak Türkiye'nin 12 Eylül 1980'den beri sürüklenip geldiği yerde bir başka sözcük siyasal gündemin birinci maddesini oluşturuyor: -Parçalanma!.. iş dünyamızın hatırı sayılır liderlerine göre "Özal, Ata- türk'ten sonra Cumhuriyet tarihinin en büyük lideridir"; ama, Mustafa Kemal Cumhuriyet devletini kurmuş, özal parçalanmanın eşiğine getirmiş, kime ne!.. Körlük ve çı- kar hırsında, "yükselen değerler" ya da "yükselen de- ğersizlikler" sürecinde, bir yandan şeriatçılıkla öte yandan bölücülükle pompalanan siyasetlercumhuriyeti ha yıktı, ha yıkacak!.. Doğu'da neredeyse bir iç savaş sürüyor, batıda ya hey!.. Payitaht istanbul'da Bizans'ın son yılları yaşanırken başkent Ankara yetersiz siyasi Ji- derlerin elinde dağınık ve şaşkın... Tansu Hanım binmiş bir alâmete, biz gidiyoruz kıya- mete... baKaıım Israrıl 'sur'unu ne zaman üfleyecek?.. Ha üfledi, ha üfleyecek.. KEMAL YURTERİ ANK.4RA -Ekonomideki sı- kınü. Başkeni'teki trafıği hız- landırdı. Cumhurbaşkanı Sü- leyman Demirel, kamu ve özel bankalann üst düzey y önetici- leriyle bir araya gelirken. Baş- bakan Tansu Çiller Köşk'teki yemeğe katılan Merkez Banka- sı Başkanı Büient Gultekin'ı acıl bir telefonla konuta çağırdı. Banka yöneticilerine dün ak- şam Çankaya Köşkü'nde ver- diği yemekte Türk ekonomisi- nin geleceğine ilişkin iyimser bir tablo çızen Demirel. "Türkiye'- nin çözülmeyecek sorunu yok- tur. Çözüm. überal ve serbest piyasa ekonomisindedir. Tür- kive'de bu verine oturacaktır. Ü N İ V E R S İ T E Y E H A 2 I R L I K SINAVA DOĞRU SÖSYALBİÜMLER-6 1-A 2-E 3-B 4-E 5-A 6-C 7-D 8-B 9-C 10-A 11-E 12- B 13-B 14-C 15-D 16-A 17-B 18-A 19-B 20-C 21-D 22-E 23-A 24-D 25-D 26-C 27-C 28-B 29-D 30-D Bu yerine oturduğu zaman da Türkiye sorunları aşacak bir ül- kedir" dedi. Ekonominin gün- cel sorunlanna değinmeyerek. yemeğin çok önceden planlan- dığını özellikle \urgulayan Demirel. "Önümüzdeki günler- de sizi yeniden buraya rica ede- ceğim" diyerek. ekonomideki sorunlan ele almak için ikıncı bir toplantı yapabileceğının ışa- retini verdi. Demirel'ın dün akşam Çan- kaya Köşkü'nde verdiği yeme- ğe kam u \ e özel banka y önetici- lerinden oluşan 80'e yakın davetli katıldı. Yemeğin açılı- şında kısa bir konuşma yap- makla yetinen Demirel. bekle- nenın aksine ekonomide yaşa- nan sorunlara değınmedı. Konuşması sırasında davetın bir "Ekonomik değerlendirme" toplantısı olmadığını vurgula- yan Demırel. "Yemeğin ekono- mik değerlendirme toplantısı olacağı şekilde yorumlar yapıldı. Oysa. ben sizi çok önceden davet etmiştim. Sizi toplamamın nede- ni dertlerinizi dinlemekten iba- rettir" diyerek konuklannı yemeğe davet etti. Yaklaşık 1.5 saat süren yemek sırasında De- mirel. konuklarla sohbet et- mekle yetındi. Demirel'ın yemeğı sürerken. bütün müdahalelere karşın dö- vizdeki tırmanışın sürmesi üze- nne. Köşk'ü telefonla arayan Çiller. Merkez Bankası Başka- nı Gültekin'i Başbakanlık Ko- nutu'na çağırdı. Gültekın. Çil- ler'den gelen telefon üzerine Köşk'ten aynldı. Çiller'in. ABD Dolan'nın bankalararası piyasada 18 bin lira dolayına yükselmesi. aybaşında Hazine tarafından yapılacak yaklaşık 7 trilyon liralık borç geri ödeme- leri nedeniyle piyasaya sürüle- cek taze paranın kötü gidişi besleyeceği endişesinden hare- ketle Gültekin'i çağırdığı bildi- nldi. 24 Ocak tartışması Bu arada. 24 Ocak kararla- nyla işci, çıftçi \e memurun ezıldığını belirterek. kararlann altında ımzası bulunan Demi- rel'ı sinırlendiren Çiller'in. ön- cekı akşam sözlerinin yanlış anlaşıldığını Cumhurbaşkanı'- na ılettıği bildırildi. Edînilen bilgiye göre; Cumhurbaşkanı Demirel'in. İsrail Cumhurbaş- kanı Ezer YVeizman onuruna verdiğı yemek sırasında. Başba- kan Tansu Çiller. sorunlann 24 Ocak kararlanndan kaynak- lanmadıânı sövledi. motorunun ateşlenmesi de nor- maldi. 3. bölüm 2 dakika kadar normal çalıştı (Daha sonra yapı- lan resmi açıklamada bu süre 80 saniye olarak belirtildi). O ana kadar her şey normal gitti. Daha sonra 3. bölümde motora sıvı ok- sijen >e sıvı hidrojen kartsımının verilişi sırasında gelen yakıttaki basınç düşmeye başladı. Yakıtın gelişi azalınca motor durdu. Bu- nun nedeni ne olabilir? Yakıt bo- rularmda sonın olabilir. Boru- larda tıkanma olabilir. Borular- da patlama olabilir. Flektronik bağlantılar yanlış bir vanayı geç açmış olabilir." Gizlenen erteleme nedenleri Füzenın atılışının geçen hafta ertelenmesine neden olan ve ol- dukça gizlı tutulan kaza gerek- çesini Aygün. Cumhuriyet'e şöyle açıkladı. "Bundan önceki ertelemenin nedeni 2. bölüme gönderilen bir vananın açdmasının sinyali ile ilgiliydi. 3. bölüm henüz ateşlen- mediği halde bu bölümde bir \a- na gereksiz yere açılmıştı. Test- ler ve inceleme sonunda bu > ana- lara yakın giden elektrik kablo- larının bir üretim hatası sonucu kısa de\re yaptığı anlaşıldı. Bu- nun üzerine Fransa'dan süratle getirilen yeni parçalarla eskileri değiştirildi. Ancak bugünkü ka- zanın bu olayla bir bağiantısı bu- lunmuyor." Anzanın kesin nedeniyle ilgi- li araştırma raporunun beklen- mesı gerektiğini söyleyen uydu uzmanı Aygün. bundan sonra olacaklar hakkında şunlan söy- ledi: "Yapımcı firmalar sigorta- dan alacakları parayla Türkiye için 3. bir uydu daha y apacaklar. Türkiye bunun için ek bir ücret ödemeyecek. Sigorta şirketleri- nin kaybı 300 milyon doları aşı- yor." TÜRKSAT ihalesinin aşamaları ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Fırlatılışından sonra yörün- geye oturtulamadıeı ıçın uzayda pa'tlatılan TÜRKSAT uydusu. ihale edıldığı günden bu yana bir dizi yolsuzluk savına hedef ol- muştu. TÜRKSAT'ın öyküsü şöyle eelıştı. • TÜRKSAT 04.06.1989 tan- hinde ihale edildı. TÜRKSAT projesınCj 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal. Fransa Cumhur- başkanı Francois Mitterand. ABD Devlet Başkanı George Bush ve İngıltere Başbakanı Mar- garet Thatcher'dan Özal'ın oğlu AhmetÖzal. dönemin Başbakanı Yılduım Akbulut'a kadar birçok kamu görevlisinin adı kanştı. • İhalenın Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından. Fransız Aerospatiale. İngilız Bri- tish Aerospace v e Amerikan Hug- hes fiımasından tekhfler geldi. • Değerlendirme komisyonu, Bntısh Aerospace Firması'nın teklıfinı. en düşük tcklif olarak ele aldı. • İhale komisyonu ilk değer- lendırmeden sonra Fransız Ae- rospatiale Firmasf nın kazandığı- nı açıkladı. Ancak ortaya çıkan yolsuzluk verüşvetiddialarından sonra ihale imza aşamasında ıp- tal edildi • İkinci kez alınan tekliflerde. Aerospatiale 640 milyon marklık. Bıritish Aerospace 321 dolarlık ve Hughes Firması da 332 milyon 600 bin dolarlık öne- ride bulundu. Hughes'in önerisi "sigorta şartlannda talepetmiş ol- duğu değişikliklerin şartnameyi karşılamadığı" gerekçesıyle de- ğerlendınneye alınmadı • Komısyon 22.08.1990 tan- hınde. "üst makamlaria yapılan iştişareler sonucu" ıhalenin Fransız firmasına verilmesini ka- rarlaştırdı. Uydunun kapsama alanının Orta Asya'ya genişletil- mesi için son fiyai 625 milyon Al- man Markı'na çıkanldı • Başbakan Süleyman Demi- rel ihaleyi isim vermeden, "Kos- kotas Dosyası" olarak niteledı. • Konuyu ınceleyen Ülaştı- rma Bakanbğı müfettişleri hazı- rladıklan raporda. PTT eski Ge- nel Nfüdürü Emin Başer ve yardımcısı Osman Gözüm'ü sert dilleeleştirdiler. • Başer. geçtiğimız günlerde, "tartışmalı" bılirkişi raporlanna dayanarak beraat ederken dava temviz edilmedi I/Juı/ı Selçuk'a sırikastihban • Baştarafi l.Sayfada kaya Emnıyet Amırlığı'ne bir yazı göndererek durumu bil- dirdi. Yazıda. "Cumhuriyet Gazetesi Yazarı İlhan Selçuk ve gazetenin Ankara Bürosu'- na radikal İslamcı gnıplar ta- rafından saldırı düzenleneceği yolunda ihbarlar alınmıştır. Gerekli önlemin alınması ve dunımun gazetenin Ankara Bürosu'na telefonla bildirilme- sini rica ederim" denıldi. Terörle Mücadele Dairesi Başkanı Tahir Bayındır. Cumhunyet muhabınne. 23 ocak gecesı olayı doğruladı. Bunun üzerine, gazetemizin Ankara Bürosu'nda özel ön- lemler alındı. Selçuk da "ya- kın koruma"ya alındı. Emni- yet Genel Müdürlüğü'nden üst düzey bir yetkili, Cumhu- nyet'in sorulannı şöyle yanıt- ladr. - Söz konusu ihbarlar ne de- rece ciddi? - İstıhbarat geldı, hassasiye- tımiziarttırdık. - İstıhbarat duyum niteliğin- de mi, yoksa üibar var mı? - İlhan Bey, hedef gibi oldu, hassasiyetimizi arttırdık. Ih- bar geldi. - ıhbarın "radikal İslamcı gruplardan" geldiği belirtili- yor. - Sapla saman birbirine ka- nştı. Her konuya dikkat et- mek lazım. - Ankara Büromuzla ilgU bir istihbarat var mı? - Büroyu da tutuyoruz. Ay- nı ihbar kapsamında büro da var. Okurlardan lanet İlhan Selçuk'a saldın ihba- nna ilişkin haberlerin bazı te- levizyonlann dün akşamki haber bültenlerinde yer alma- sının ardından, çok sayıda okur. gazetemizi telefonla arayarak, bazı okurlanmız da Ankara büromuzu ziyaret ederek tehditleri lanetlediler ve destek mesajlannı ilettiler. Bundan sonra ne olacak? KOUROL/FRANSIZ GU- YANASI (Cumhuriyet)- TÜRK- SAT 1 uydusunun uzaydaki yö- rüngesıne oturmadan Aılanlık Okyanusu'nun derinliklerinde kaybolması "Bundan sonra ne olacak" sorusunu gündeme getı- nvor. OlaMİıklar ıse şövle • • Anane-4 füzesini veTÜRK- SAT 1 uydusunu yapan şırketler. kazanın nedenlerinı bilimsel ola- rak araştıracakiar • Fransız Guyanası'nda her ay yapılan uydu atışian. bu araştırma sonucu çıkıncaya ka- dar duracak. • Daha önce Temmuz ayında planlanan 2. TÜRKSAT uydu- sunun fırlatılması da araştırma sonucu hazırlanacak rapora bağlı olarak ya nisan ayında ger- çekleştırilecek ya daha'ıleri bir ta- riheerteloaecak. _-- ... • TÜRKSAT lin yerine &- çecek olan TÜRKSAT 3"ün iki yıl sonra hangi tarihte atılacağı da önemli bir sorunu oluştura- cak. 6 KuğunıınÖlümü' KOLROL/FRANSIZ GL- YANASI (Cumhuriyet)- Tropık ağaç perdesınm ardında bir alev üçgeni görüldü. Ardından bulut- lardan yansıyan bir patlama du- y uldu. Parlaklık 4-5 minare boy u yükseldiğinde ucunda bir metalik bolüm de seçilıyordu. Saat Tür- kiye saatı ile 23.37 idi. Ariane-4 mavi uzaya doğru bulutlann arasından doğal pat- lamalar zıncınyle süzülürken sankı "beyaz kuğu" rolünü oy- nuyordu. Füze. mavı fanus biçi- mindeki gökyüzünü delmeye doğru sanıyede ortalama 5 kilo- metre hızla koşarken Jüpıter adlı komuta bmasından alkışlar yük- selıyordu. Ülaştırma Bakanı Mehmet Köstepen ıle birlikte bı- nanın terasından komuta salo- nuna döndüğümüzde. füzedeki bir ve ikinci kat ateşlemeler bıt- miştı. Üçüncü aşamanın 80 sani- yesınc ulaşılmıştı Komuta salo- nundakı aşın sessızlık bir anor- malhğin habercisi gıbiydi. Atış harekâtının yöneticisi olan Fransız yetkılının Köste- pen'e doğru yürüdüğü ve bir şey- ler söylediği görüldü. İki sıra ar- kasında oturduğum için bakanın saraıdığını. tatsız bir haberin varlığını anlamakta gecikmedirn. Bakanın eşi Ayşe Köstepen ise yetkiliye soru üzerine soru yöncl- tiyordu. Yetkili daha sonra üzüntü ve- ren haberi konuklara açıkladı. Bundan sonra salonda her şey sustu. Bilgisayarlar_durdu. Bir süre sonra sessızliği hopar- lörden y ayılan bir müzik sesi boz- du Çaykbvski'nin "Kuğu Götfl" bale müziğındekı ünlü "Kuğumın Ölümü" bölümü çalıyordu. Her başansız gırişimın ardından, bu parçanın çalınması gelenek hali- ne getırilmiştı. Komuta odası- ndaki görevlıler için Çaykovski'- nın "Kuğu Gölü" bale müziğinin anlamı başansızlıktı. 2. TÜRKSAT çalışmaları • Baştarafi l.Sayfada planlanan ikinci uydunun fırla- tılma tarihinin öne alınması için çalışıldığını söyledi. TÜRKSAT l'i merkezı yö- netimin elindeki son prestij pro- jesı olarak değerlendirdiğıni bildiren Karayalçın. şunlan söyledi: "Prestij projeleri, merkezi yö- netimden yerel yönetimlere ka- yıyor. Bu projeyi ben hem mer- kezi yönetimin elindeki son prestij projesi hem de teknoiojik geiişmeye katüma açısından önemli proje olarak göriiyor- dum. Fırlatılışma ilişkin dakika- lan coşkuyla yaşadun. ama maalesef olmadı. Üzüntü duv- dum." Karayalçın. uydunun sigor- talı olduğunu, yapımı süren ikinci uydunun 5 ay sonra uza- ya gönderileceğini anımsattı. Devlet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Yıldınm Aktuna, TÜRKSAT 1 Uydusu'nun fır- latılmasından 6 ay sonra uzaya gönderilmesi planlanan ikinci uydunun fırlatılma tarihinin öne alınması için çalışıldığını söyledi. Aktuna, ilk uydu yeri- ne uzaya gönderilecek üçüncü uydunun yapımına da Aeros- patiale fırması tarafından kısa sürede başlanacağını bildirdı. Aktuna. dün yaptığı yazıh açıklamada. yapımcı firma ile imzalanan sözleşmeye göre, TÜRKSAT lin fırlatılmasın- dan 6 ay sonra ikinci uydunun firlatılmasırun planlandığını belirterek. "Ancak birinci uydu ile ilgili olarak ortaya çıkan tek- nik arıza nedeniyle, Ülastınna Bakammız, yapımcı Aerospatia- le firması ile ikinci uydunun fır- latıunasının mümkün olduğu kadar öne alınması konusunda görüşmeler yapmaktadır" dedi. Sözleşmeye göre. ilk uydu- nun başansız olması durumun- da. yapımcı firmanın üçüncü uydu için çalışmalara başlaya- cağının kararlaştırıldığını anımsatan Aktuna. şu bilgilcri verdi: "Üçüncü uydunun yapımına derhal başlanacak ve düsen ilk uydunun yerine uzaya fuiatıla- cak. Bu üçüncü uydu icin fırma- ya herhangi bir ödeme vapıbnası söz konusudeğildir. TÜRKSAT 1 uydusu ile ilgili olarak ortaya çıkan teknik arıza üzücü obıtak- la birlikte. ülkemiz bakımından herhangi bir maddi kayıp söz ko- nusu değilidir. Uydunun devreye girmesi ile sağlanması öngönüen hizmetlerin başlatılması bir sûre gecikecektir. Ancak firma fle yapılan görüşmelerde, bu gedk- menin en aza indirlmesine çaba gösterilmektedir." GEÇMİŞLE GELECEK Sabahattin Kudret Aksal 2. bası 30.000 (KDV içinde) Çağdaş Yaymlan Türkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-İstanbul ödemeli göoderilmez