Katalog

SAYFA CUMHURİYET2 25OCAK1994SALI Sinemada bir umutışığıdaha... ELITEService IANSPELLING Manhattan'ın TriBeCa yöresinin can daman olan civcivli bir caddenin ortasında. film yapımcılan "vvalkJe-tal- kie'leriyle yöre yerlilerinin rengine renk katıyor. Film seti olarak kulla- nılan binanın önüne kocaman otokar- lar çekilmiş. Bunlann birinde. geçen yıl "Ağlatan Oyun" ile üne kavuşan 44 yaşındakı Stephen Rea dinlenmeye çalişıyor Bir IRA savaşcısını canlandırdığı fılmle Rea. en tyi oyuncu ödülü için Oskar'a aday gösterildi. Daha sonra çevirdiği "Someone WhoTl VVatch Over Me" (Bana Göz Kulak Olacak Biri) fılmıyle de Tony Ödülü'ne aday gösterildi. Yıldız, o gün bugündür durmaksıan çalışıyor. Şimdi geniş bütçeli ilk fılmi olan "Angie, I Says"in çekimi için New York'ta bulunan Rea. çekim tamamlanır tamamlan- maz İngiltere'ye uçarak, Phoebe Cates ve Kevin Kline ile birlikte "Caraboo"- nun çekimine katılacak. Daha sonra ise "Intervievv with the Vampire" fil- minde bir vampiri canlandıracak. Ge- niş yankılar uyandırması beklenen bu filmde Rea'ya Tom Cnıise ve Brad Pitt eşlik edecek. Filmin yönetmeni ise "Crying Game"den (Ağlatan Oyun) tanıdığımız Neil Jordan. Şu anda çekimlerin arasına bir söy- leşi, birdesalatadanoluşan öğleyeme- ğinisıkıştırmayaçalışan Rea."Konuşa- cak yeterince konu var, değil tni?" di- yor. Kara gözlerindekı mahmur ba- kışı, kıvırcık saçlan ve sevecen tavnyla son derece alımlı biri olan Rea, "An- gie" filmindeki blue-jean ve yeşil ipek gömleğira çıkartmamış. "Angie"nin çekimlerini yanlamış olmasına karşın "Crying Game"den hemen sonra çe- virdiği ve Amerika'daki ilk gösterimi- nı sabırsızlıkla beklediği "Bad Behavi- or" fılrruni konuşmaya daha ıstekli gö- rünüyor. Les Blair'in yönetiği filmde Rea. Londra'nın kuzeyindeki bir ka- sabada eşi ve iki çocuğuyla oturan orta halli bir İrlandahyı canlandınyor. İrlandalı McAllister ailesi için ya- şam, an arda gelen duygusal boğuş- malardan oluşuyor. Bir kent planla- macısı olan Gerry McAllister, genç kadın yardımcısına karşı sıcak duygu- lar beslemesine karşın aşınya kaçan tutkulara kendisini kaptırmayacak denli bilinçlidir. Kansı Ellıe (Sinead Cusack) ise yanm gün çalışan, daha iyi bir yaşamın sürekli düşlerini kuran bir ev kadınıdır. "Daha önce ovnadığım ve Londra emekçi sınıfını ele alan 'Lıfe İs Svveet" (Yaşam Tathdır) filmine bir tepkidir 'Bad Behavior'. Sinead ve bana ilginç gelen, tngiltere'de yaşayan İrlandalıla- rın emekçi değil, profesyonel olduk- lannı göstermek, bir de bu insaniann anavatanlanna duyduğu özlemi dile ge- tirmek." Rea'nın "Bad Behavior" fılmini çe- virmek istemesinin nedenlerinden biri. Dublin'deki Abbey Tiyatro Okulu'- ndaki günlerinden tanıdığı Cusack ile birlikte çalışma olasıhğıru elde etmek. Filmin bir başka çekiciliği de yönet- menin oyunculardan rollerini doğaç- tan yaratmalan isteğinden kaynak- lanıyor. Sakarca salata sosunu üstiine sıçratıp sıntarak. "Başka bir filmde oy- namak, hem de hemen oynamak isfi- yordum. Les'i tanıyordum, ancak he- niiz birlikte çalışmamıştım. Doğaçlama düşu'ncesi bana çok çekici geldi. Sinead, bunun için biçilmiş kaftandı ve onu çok seviyordum. Bu yüzden öneri geri çev- riüneyecek denli hoştu" diyor. Kapıyı yumruklayan biriyle söyleşi ansızın kesildi. Rea. sete çağnlıyordu. Rea. otokan terk ederek setteki yenni alır. Bu sahnede. canlandırdığı kışı olan Noel, Messenet'nin "Thais" bale müziğini çalacak ve Angie'ye (Geona Davis) bunun ölümü konu alan bir bale olduğunu anlatacak. Bu arada Davis asansörden fırlava- rak bir telaşla rol arkadaşının yanına geliyor Birkaç denemeden sonra esas çekime geçilıyor. Yönetmenin icine si- nene dek sahne birkaç kez daha yinele- niyor. Çekım bıtınce Rea söyleşiyi tamam- lamak üzereköşesınekuruluyor. "Gee- na, hamile kalan, babasından net'ret eden ve sokaklara düşen, sonunda bana rastlayan bir İtalyan kızı olan Angie'vi oynuyor. Noel ve Angie'nin öyküsü bir rür kaçamak aşk öyküsü. \ncak, Angie'nin yaşamı bebeğinin doğumuyla gerçeklik kazanır. ama Noel yanında olamaz. Film bence, duy- gusal çeşnisi olan bir romantik güldürü türünde." Rea, ilk kez Amerika'da bir film çe- kimine katılmakla birlikte, sette çok rahat olduğunu belirtıvor. "Kemara- lar size doğnılrulduğunda artık nerede olduğunuz hiç önetnli değil. Nevv York, çekimler için çok keyifli bir yer. Araeri- kalı ekiplere bayüıyonım. Size büyük bir operasyonun bir parçası olduğunuz izknimini veriyor, İngiltere ya da ırlan- da'da yapdan çekimler çok daha yoğun bir havada oluyor. İngiliz sinema en- düstrisi şimdilerde sıkıntılı günler yaşı- yor. Olağanüstü yazarlarunız, teknis- yenlerimiz ve oyuncularımıza karşın ye- terli finansman ka> naklarumz yok. İngilizler kendi fîlniierini izlemekten hoşlanmıyor. 'Crying Game'in Ameri- ka'da uyandırdığı geniş yankdara karşın, tngiltere'de yalnızca bir kıpırtı oluyor." Işin aslına bakılırsa Rea. filmin Amerika'da bu denli ılgı görmesini şaşkmlıkla karşılıyor. "Böylesine bir etkiyi hiç, ama hiç beklemiyordum. fnsanlar filmden akıl almaz bir biçimde büyülendiler. Konu pek de gerçekçi olmasa bile son kertede insancıl. Filmde, IRA mili- tanı ile bir travesti arasındaki saygılı ve dürüst ilişki, Amerikalı izlev ici için son derece sıradışı bir olaydı." Kapının bir kez daha \urulması Rea'nın yeniden sete çağnldığı an- lamına geliyordu. Yıldız. çekim ışinı bıtınp gen dönerken bir hayranı yolu- nu cevirip "Crying Game" filmindeki basanlı oyunundan öıürü kendisini kutluyor. ''İngiltere. ya da İrlanda'da izieyici sizi yüceltme ve kutlama konusunda Amerika gibi cömert davranmryor. İngiltere'de birçok tiyatro eserinde baş- rol oynadun. İrlanda'da kendi tiyatro ekibimi oluşturdum. Ama kimse beni tanımıvordu. İ n sahibi olmak, Ameri- ka'ya özgü bir armağan." Durum buysa, Rea çılgınlann şahı sayılabilir. Dokuz film. ikı düzine ka- dar televizyon programı veyaklaşık 50 sahne göstensi, oyunculuk tutkusunu ne denli cıddiye aİdığını açıkca ortaya koyuyor. 1980 yılında oyun yazan Brian Frierin kurduğu tiyatroda, "Üç Kızkardeş" dışındaki tüm oyunlarda başrolde oynuyor. Rea. eşi ve iki oğlu ile birlikte Bel- fast'ta oturuyor. "Yuvam İrlanda'da, ama ben dtş ülkelerde çalışıyonım. Çok saçma belki, ama çalışmak için dün- yanın öbür ucuna bile giderün. Bu yüz- den ailemle gerektiği kadar birlikte olamıyorum. Buna en yakın zamanda bir çö'züm bulmam gerekecek." Milas'taki 'balıkçı pazarı' turistik merkez oluyor ÖZCANÖZGÜR ML'ĞLA - Milas'ta antik Iassos kentin- de sürdürülen "balıkçı pazan" restorasyo- nu nisan ayında tamamlanıyor. Restoras- yon çalışmalannı yerinde izleyen Muğla Valısi Lale Aytaman. antik kenti yaz sezo- nuna kadar açıkhava müzesine dönüştür- meyi amaçladıklannı belirterek lassos'un yerîi ve yabana turistler için bir cazibe merkea halıne getirildiğinı söyledi. Karya uygarlığının önemli kıyı kentle- rinden olan Iassos"un gecmişi MÖ 6. yüzyıla kadar uzamyor. Mitolojide yu- nusbalığının sırtma binerek Mandalya Körfezi'nde dolaşan Hermios adlı çocu- ğuyla ünlü lassos'un taşlanmn, gemılerle Istanbul'a taşınarak Bebek nhtımının dol- gusunda kullanıldığj bılınıyor. Karya'nın en güzel kentlennden olan Iassos. 1983 yılında İtalyan arkeolog Prof. Doro Levi tarafından ortaya çıkanldı. Yıne İtalyan arkeolog Prof. Fede Berti ta- rafından ortaya çıkanlan balıkçı pazan, ikı yıldır Kültür Bakanlığı'nca restore edi- liyor. Uzmanlann ve arkeologlann deneti- mınde özel duvar ustalannca sürdürülen restorasyon cahşmalannı yerinde incele- yen Muğla Valisi Lale Aytaman. restoras- yonun nısan ayına kadar tamamlana- cağını söyledi. ECOsağhk bakanlan toplantısı başladı TAHRAN (.AA) - BM Çocuk Fonu (UNICEF>_ECO işbirliğiyle gerçekleştiri- len ECO sağlık bakanlan çocuk haklannı ve sağlığını geliştırme toplantısı bu sabah Tahran'da başladı. Türk heyetıne başkanlık eden Sağlık Bakanı Kazım Dinç, Türkiye'nin ECO üvesi ülkelerin çocuk sağlığı ve gelişimi po- litikalannda BM standartlannı yakala- ması konusunda istekli olduğunu söyledi. Dinç. sağlık sektöründe işbirliğinin ECO çalışma alanına yeni alınması nede- niyle, öncelikle yapılması gerekenin. üye ülkelerin birbirlerinin potansiyellerinı tanıması olduğunu, bu yapıldıktan sonra sağlık alanında işbirliği ve ortak çalışma olanaklannın ortaya çıkacağmı beliinti. ECO sağlık heyetlerinin 3 gün sürecek toplantısında öncelikle 1990 Dünya Ço- cuk Yılfnda toplanan çocuk haklan zirve- sinde yayımlanan Uluslararası Çocuk Haklan Sözleşmesi'nin ECO üyesi ülkeler tarafından ivedilikle imzalanması konusu ele alınıyor. Teşkilatm kurucu üyeleri Tür- kıye. İran ve Pakistan sözleşmeyi imza- lamış bulunuyor. Türkiye hükümetinin imzaladığı sözleşmenin 1994 yasama yılmda TBMM'nin onayından geçmesi beklenivor. Yıldız yemişi, sert tohumları sayesinde kendini yok olmaktan kurtarabiliyor. Anurikj'dun ithal cdilen kurtçuklar. bmük ma\i kelebeğin sovunun tiikenmesini önlcdi. Hanım Terliği orkidesi, vahşi yaşam koşullarına ayak uydu- rarak korunabilivor. Bir zamanlar tngUtere'nin her yanında rastlanan bazı bitki türleri. kıyüara çekilmek zorunda kaldı. Hayvanıyla, bitkisiyleölüyor doğa Haber Merkezi-Dünyanın hayvansal ve bitkisel varlığı, hızlı bir yok olma tehli- kesiyle yüzyüze. Ozellikle. son 15 yıl için- de, bir çok doğal alanın sanayileşmeye açılması sonucunda hızla artan çevre kir- liliği. bitey (flora) ve direy (fauna) yapısındaki dengeyj ortadan İcaldıracak boyutlara ulaştı. Çok sayıda hayvan ve bitki türünün yer yüzünden silinmesi karşısında, özel- likle Avrupa'da yöneticiler ivedi önlem- ler alınması gerektiğinin biüncine vardı- lar. Dünya üzerinden silinen bazı bitki ve hayvan türleri için geri dönüş söz konusu olmadığı halde, belirli bölgelerde ya- şamını sürdüren türler için kurtulma şansı hala var. Kısa bir süre önce ortadan kalkan türlerin de yeniden doğaya ka- zandınlması mümkün. Yok olmanın "sûresi" t Yetkihler İngiltere'de 1240'dan fazla bitki, memeli, kuş, balık ve böceğin yo- kolma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu- nu ve bunlardan başka yüzlercesinin daha koruma altına alınması gerektiğini belirtiyor. Çevre korunması konusunda uzman olan Margaret Palmer, son 15 yılda nesli tükenen 9 tür bitki ve hayvanı ortaya çıkardı. Bir türün neslınin tükendiğinin ilan edilmesi için, o türe en az 3 yıllık bir süre için rastlanmamış olması gerekiyor. İngiltere'de nesli tükenen hayvanlann ilki mavi kelebek. Mavi kelebe'ği, 1980'- lerin başlannda havacıva ot güvesi, ano- men çıçeği ızliyor. Küçük bir tür şahin olan kırmızı sırtlı örümcek kuşu son ola- rak 1989'dagörüldü. Kendilerini yenUeyenler Palmer, kaybolan türlerin bazılannın kendi kendilerine yeniden ortaya çıkabi- leceğini belirtıyor. Ozellikle bitki türleri- nın neslınin tükenıp tükenmediğinden emin olmak oldukça güç. bunun nedeni de bitki tohumlannın uzun yıliar boyun- ca toprak altında gömülü kaldıktan son- ra bir anda tohum verebilmesi. Nesli tükenmekte olan türleri kurtar- ma çalışmalannda bir y aklaşım. bu türle- rin doğal yerleşim yerlerinin yeniden ku- rulması olsa da bu yöntemin her seferin- de başanlı sonuçlar verdıği pek söylene- mez. Bılim adamlan çoğu kez nesli tü- kenmekte olan çiçek. kuş ya da böcek türlerini kurtaımak için neîer yapılması gerektiğini bilmiyor. Bunun nedeni de bu türlerin nüfusunda göriilen azalmanın nedeninin bılinmemesi. Nesli tükenmek- te olan türün diğer ülkelerde bol miktar- da bulunduğu durumlarda da kurtarma harekaıı oldukça pahalıya mal olabili- yor. Üç yıl önce İngilız Hükümctı doğal hayatı koruma danışmanı tarafından hazırlanan nesli tükenen türleri veniden kazanma programı içine alınan 20 tür hayvan ve bitkinin çoğunun kurtanlama- dan dünya üzerinden sılindiği belirtılıyor Nesli tükenen türler üzenne yapılan en başanlı araştırma olarak mavi kelebeği kurtarma harekatı savılıyor. İthal edilen kurtçuklar üzerinde vapılan çalışmalar sonucunda mavi kelebeklerin nüfusunda artış sağlandı. Avrupa'nın çoğu yerinde. sanayi kuruluşları, böylesine yemyeşil alanların azalmasına ne- den oluyor. Bunun sonucu da kırsal kesimlerde yüzyıllardır varlıklarını sürdüren bitki ve hayvan türlerinin hızla yok olmaya yüz tutması... Basbakanlık Mü$cnrlri Ek$l: 'Eğitim sistenunüzçağdaş ohnaktançıknuştır' İSTANBUL (AA) - Başbakanlık Müşaviri Hızu- Ekşi, eğitim sistemi- mizin çağdaş olmaktan çıktığını be- lirterek. "Eski eğitim sistemimizle çağa ayak uyduramıyomz" dedi. Usküdar Belediyesi'nin Altuniza- de Kültür Merkezi'nde düzenlediği 'eğitim sorunlan' konulu panelde konuşan Ekşi, eğıtimin en büyük so- rununun, insanlann kendi sonınla- nna eğilmemeleri ve bilmemeleri ol- duğunu söyledi. Ekşi. Türkiye'nin eğitim sorununun herkesin sorunu olduğunu ifade ederek, "Nüfus iti- barıyla dünyanın en genç ülkelerin- den biriyiz. Toplam Öğrenci saynnız 14.5 milyon. Bu da sorunun, toplum genelini çok fazla etkilemesini sağlı- yor" diye konuştu. Yükseköğretimin sorunlannı dile getiren Cumhuriyet gazetesinin ya- zan araştırmacı->azar Prof. Ör. Toktamış Ateş ise ozellikle 1960'h yıllardan sonra üniversitelerin itiba- nnı kırmak isteyen siyasetçilerin haksız yere üniversiteleri kötü duru- ma düşürdüklerini söyledi. Prof. Dr. Ateş, "Türkiye'nin sorunu ye- tişmiş insan sorunu değil. Türkiye'- nin sorunu yetişmiş insanlann istih- damı sorunudur" dedi. Yetenekliler engelleniyor YÖK konusuna da değinen Prof. Dr. Ateş konuşmasını şöyle sürdürdü: "YOK konusunda iş iş- ten geçmiştir. Birtakım ırkçı ve din- ci kesimler köşe başlannı tutmuşlar artık. Bu insanlar da yetenekli öğ- rencilerin yollannı kesmektedir. Bu yüzden üniversite yönetiminde de- mokrasiden ve eşitlikten söz edeme- yiz" dedi. Eski Milli Eğitim Bakanı Nec- det L'ğur da toplantıda yaptığı ko- nuşmada, mevcut eğitim sıstemi- nin değiştirilmesi gerektiğini söyle- di. Mevcut sistemle bir çok işsizin doğacağını belirten Uğur, yeni ve çağdaş bir eğitimin şart olduğunu söyledi. Hollanda dnsellik bilindnin cenneti IM)EPEM)ENT Cinsellik bılincınin en geliştiği Avrupa ülkesi hiç kuşkusuz Hollan- da. Hollanda'da bın gebeliğin doku- zu 13 ile 19 yaşlar arasındaki kızlar- da görülüyor. Bu da İngıltere'deki- nin tam onda biri. Çünkü İngiltere'- de her bin gebelikten 69'u 13 ile 19 \ aş arasmdaki genç kızlarda saptan- mış. Cinselliği çocuk yaşta öğreniyorlar Ozellikle gençlerde oluşan bu cin- sellik bilinci hep eğitime bağlanıyor. Çocuk yaştaki gençlerokuilarda re- simlerle, grafıklerle cinsel bırleşme ve bunun sonucu olarak gebeliğin nasıl oluştuğunu a\ nntısıyla öğreni- yorlar. Merkezi ila Haye'de olan Hollanda Aile Planlaması Örgütü. ya da asıl adıyla Rutgres Vakfı Eği- tim Bölümü Başkaru Doortje Brac- ken, vakfın televizyon için "Angela ile Seks" adlı bir dizi hazırladığını. bu dizinin büyük ilgi görmesi üzen- ne de yeni bir dizinin hazırlanmakta olduğunu anlatıyor. Bracken eğitim programının aynntılanna da gire- rek şunlan anlatıyor: "Yaz tatilleri- nin hemen öncesinde televizyonda eğitim programlarına büyük önem veriyoruz. Çünkü gençlerin tatillerde cinselliği, cinsel ilişkileri ön planda tuttuğunu biliyonız. Bu eğitim prog- ramlarında, örneğin bîr prezervatifin nasıl kuüanıldığı konusunda bilgi ve- rihyor. Bu eğitim programlaruun bü- yük eleştiriler alacağını sanıyorduk. Oysa tam 200 okul bize başvurarak filmin birer video kasetini istedi." Vakıf 1969'da kurulmuş. Eğitim bölümü başkanı Bracken. vakfın çalışmaiannın gençleri cınselliğe teş- vik ettiği eleştirilerini kesinlikle ka- bul etmiyor. "Aksine, her şeyi bilen gençlerin gözü kapalı olarak cinsel ilişkiye girmekten kaçındıklannı or- taya çıkardık" diyor. Hollanda'da hiçbir okul eğitim programına cinsellik dersi koymak zorunda değil. Ama. çoğu okul cin- sellik dersi verilmesinden yana. Bu- nun amacı da ozellikle Fas gibi ülke- lerden gelen göçmen ailelerin çocuk- lannın aile içinde cinsel eğitim alma- malan nedeniyle bunu okulda öğ- renmeleri.