Katalog

SAYFA CUMHURİYET2 2OCAK1994PAZAR KULTUR 1993TE İZ BIRAKANLARI ELEŞTİRMENLER DECERLENDİRDİ Kültür ve sanatta geçenyıldan 'kalanlar'... KLÜltüı Servisi - Geruie bıraktığımı: 1993 yılı içinde külıür ve sanaı yaşammda iz hırakanlar'ı.yıl boyunca hu kapsamlıaunyayı yakından izleven. biz- zat içinde vasayan kısılere sorduk... Eclebıyal. liyat- ro, sınema. müzik ve plaslik sanat dattannda eleştir- menler ve sanalçılar kendi alanlarında 1993 yılınm kendilerince en önemli iiç eıkinliğine dikkaı çeker- ken. sanallar arası eıkilesime bir pencere açnuık' amacıylafarkh dallara da goz alıılar Edehhatyılar müzik. sinemacılar tıvatro. müzikçiler edehiyat, plaslik sanalçılar da sınema dünyasında olup bilen- ler arasmda yılm olavım değerlendirdiler... EDEB1YAT KONUR ERTOP: Yerli Kıtap 1-Şiir DUi ve Türk Şiir Dili P- rof.Dr.Doğan Aksanı Türk şıinnin geçmişini ve bugününü, dille ilişkikri bakımından ele ahyor \e şiiri bir dil sanatı olarak değerlcndirerek başannın ko- şullannı araştınyor. 2-Edebiyat \azılan'Selahattin Hilav) Nazım Hikmettcn Ahmet Hamdi Tanpı- nar'a. Kemal Tahirden Oğuz Atay'a kadar, yazarlanmıa ve çağdaş kültürümüzu etkile- yen yazarlan kılı kırk yararak inceliyor. Yapıtlannın felsefe ve toplumbilim boyut- lannı araştınyor. 3- Bağdat S ollannda Giineli Gün) Gelenekten yararlanan bir yazar modeli ortaya koydu. İslam-Türk uygarlığı boyut- lanndan kadın sorunu, özgürlük gibi çağdaş sorunlara ulaştı. Çeviri Kitap 1- Kültürı Raymond M'illiums Sanatın, toplumsal ilişkilerin \e düşünce- nin büyük temelini insanlığın ortak değerleri içinde araştırma konusu yapıyor. 2- Afrikalı Leo Anıin Maaİouf) îslam kültürünün Batı kültür ve tarihiyle üişkilerini araştıran bir roman. 3-Maddi Uygariık, Ekonomi »e Kapitalizm 15-18.yüzyıHar-3 cilt ı Fernand Braudel/ Batıda \e doğuda uygarlığın gelişme çizgi- sini benzeyen ve benzemeyen yanianyla zen- gin bir biçımde gün ışığına çıkarıyor. Müzık: Bunu bana sormayın. Hiç kimseye de ken- di dalı dışında bir şey sormayın. yaniış olur. Şimdi Timur Selçuk.'Ben fiianca şiın beğe- niyorum" dese, ben gülerim "anlamıyor" de- rim. CEVAT CAPAN: Yerli Kıtap 1-Siyah Beyaz' Vüs'at O.Bener) "Dost" ad'lı ilk kitabından sonra us- talığını sür- dürdüğünü kanıtlayan çok yalın, çok kar- maşık, çok in- sanca öyküler. 2- Senlere- Çocuk Öm- riimüz Ali Cengizkan ' 3-Sudan SİNEMA Vüs'at O.Bener Gövdef Hüseyin Haydar l 4-Gece Geçilen Şehirler-şiir' Şavkar Altı- nel) Çeviri Kitap \-tianûetf Shakespeare) çev:Can Yücel 2- 4.Henry! Shakespeare / çe\:Bülent Boz- kurt 3-Ertelenmış Zaman(İngeborg Baeh- mann) çev.Ahmet Cemal Yılın Müzik Olayı: Cemal Reşit Rey"in Spivakov yönetimin- deki mevsim açılış konsen FETHİ NACİ: Yerli eserlerden bende iz bırakan olmadı, çeviri \ar ama ona da aerek yok. AHMET CEMAİ: Yerli Kitap 1 -Kmk Deniz Kabuklan-roman ı Selim İleri > Romanla biyografı türlerini çok başanlı birleştirdiğı için. 2- Vazının Lcuı Enı.s Batıır ,-üencmc Deneme türünün hangi boyutlan kazana- bileceğinı gösterdiği ıçın. 3-Edebiyat Yazıîarı Selahatıin Hilav Edebiyatın ıncelcnmesinde nasıl vetkin bir 1 düzey tuttu- rulabileceğini gösterdiği için. Çeviri 1-1492- Jac- ques Attali) Çev: Mehmet Ali Kjlıçbay Canlı tarihçi- liğjn nasıi olabi- leceğini göster- diği için. 2-Nadja- _ , . . . . . . ı Andre Breton- Sdahattın HılaN çev İsmailYel guz Çok tartışılan gerçeküstücülük akımının romanci uygulanışını eösterdiği için. Yılm Müzik Olayı: Sezen Aksu'nun "Deli Kızın Türküsü" ka- seti Bizden evrensel müziğe nasıl ulaşılabile- ceeinin çok yetkjn bir örneei olduğu için. V E D A T C Ü N Y O L : Yerli Kjtap 1-Si>ah Beyazı l'üs'at O.Bener 2- Senin Adin Aşk Oktay Akbal, 3- Edebiyat Yazılan/ Selahattin Hilav Üçünün de dilleri \ e içerikleri çok iyi. Çeviri Kitap 1 -Ezop Masalları çe\: Atılla Birkiye Birkiye'nin çevirisi çok iyi. 2- Yanna Ümit Alherto Moraviu) Kendısini yazar olarak beğendiğim için il- gimi çekti. 3- Son Band ı Sumııel Becketı Tiyatro oyunlannı eskiden beri çok beğen- diğim bir yazardır. Yılın müzik olayı: Orchestre National de France'ın şef Fij Ozava yönetıminde seslendirdıği "Srmpho- nie Espagnol". Kemancı Anne Sophie. ZEKİCOSKUN: Kitaplann dünyasında ölgün (özgün değil, ölgün) bir durum yaşanıyor. Yayınevleri ağırhkh olarak "fuar"a vönelik çalışıyor. Bu dunımda yazı ve türlerinin özgül etkinlığın- den söz etmek güç. Bana sorarsanız 1993"te yazını, yaşamı ve diğer etkinlikleri belirleyen. biçimlendiren(?) en büyük olgu Pir Sultan'ı Anma etkinlikleridir. Yazmsal. kültürel te- ınelde başlayan bu etkinlik ölümfler)le so- nuçlandığı için, fıziksel ölüm. kitaplann dün- yasında gözlemledığımiz niteliksel ölüme uyarlıdır. Ne olursa olsun Türkiyeli yazarın. şairin. CUMHUR CANBAZOĞLU: Yabancı Film: 1- Piyano (Jane Campion) Geçen yüzyılda ya^ayan bir kadının tut- kulan. duygulanna gem vurmadan yaşa- dıklan. dış mekanlardaki canlı renklerle yılın bir numaralı fılmi. 2-O)iıncu tRohert Altman) Anlatımdaki ustalık keyif verici ve şaşırtıa. Hollyvvood'un perde arkasıyla ilgjli en itinalı senaryolardan biri. 3-Dracula.' Francis Ford Coppola j Karanlık film olmasına karşılık fantaziyle gerçeğin birleştiği sahneler. dört dörtlük ma- salımsı dil. bazen iğrençliğe varan kanlı sah- neler bile çarpıcı. Yerli Film: 1-GölgeOyunu' Yavu: Turgul) Anlaşılmamazlık üzerine prim arayan Ye- şilçam'da son derece yalın ve naif bir çalı- şma. Oyuncular da aynı ölçüde abartısız. 2- Cazibe Hanımın Gündüz Düşleri ı İrfan Tözünı ı Biraz düş. biraz gerçek. Eksik ama temiz yorum. Hak Soygazi \e L'ğur Polat'a özel övgü. 3- Fikrimin tnce Gülü İlk kez bu kadar başanlı bir yol öyküsü iz- ledik. İlyas Salman geçen yıl aldığı ödülleri hak eden bir tiplemede. Yılın Tiyatro Olayı: Bir Delinin Hatıra Defteri Yıllar sonra Genco Erkal daha inandıncı. daha 'deli' bir deli. Delinin ezilmişliğini ve kompleksini verirken >er yer normalliği sor- gularken sıradışı vorumu çok etkilevici. ACAH ÖZCÜC: Yerli Film 1- Ma\ı Sürgün/ Erden Kıral) Bir dil bütünlüğü sağlamış. ufak tefek ak- saklıklar olsa da amaca çok yaklaşan bir film. Bu yıl vızyona giren 11 Türk fılmi için- de vılın filmı bence. 2- Amerikalı ŞerifGören) Seyırciyi sinemaya getirmesi açısından çok büyük bir başan. 3- Beriin in Berlin / Sinan Çetin ) Seyirei açısından başanlı olmasının yanısı- ra çok sağlam bir sinema dili olduğu için. Yılın Çalıntı Filmi: San Tebessüm Seçkin Yasar'ın "en iyi özgün senaryo" ödülü alması oldukça ilginç. Yabana Film 1 -Piyano Birkaç yıldan beri Amerikan sinema tek- nolojisinden bunalan seyirei çok duyarlı bir filmle karşılaşıyor. Yılın Tiyatro Olayı Maalesef gerektiği gibi izleyemediğim için yanlıs plur. ALİ HAKAN: Bütün bu filmler bir sı- nemase\er olarak beni kişisel açıdan etki- lemiş ve bu anlamda önem kazanmıştır. Bir kısmı yenilikçi bir kısmı klasik yapılanna rağmen günümüzde dünya sinemasının ihti- \aç duyduğu insancıi tatlan içeriyorlardı. SAADETTİN DAVRAN: 1- Joe Henderson'ın Miles Datis anısma yaptığı "So Far So \ear". bu yıl duyduğum en içıenlikli caz. Özellikle gıtara Jolin Scofieldın bu albümdeki tavnnı çok uvancı buluvorum. 2- Yılın son günlerinde Rusvada kurulu Banş \akfı'nın desteklediğı üstün yetenekü çocuklann Enka Rönesans'ta verdıği konserde ıse çoktandır duymadığım hazlaragarkoldum.ÇellistTatyana- ya herkes gıbı ben de denn bır aşkla bağlıyım artık. 3- Mike Zwerin'ın Boris V'ian'dan derlediği "caz >azılarından" da memnun kaldım RENCİM CÖKMEN: 1- Mersin De>let Opera >e Balesinin kendi kad- rosuyla kunılarak faaliyetc geçmesi. Bö\k bir olay, AMTipa'da sadece müzik değil tüm sanat ola>lan içinde en önemli olamdır. \ncak Türkiye'de çok faz- la ûzerinde durulmadı. 2- Placido Domingo Konstn Popüler olanlann vanısıra böyle gerçek sanatçı- lann da Türkiye'de boy göstermesi çok önemli. 3- 93 yılı. türkiye'de sanata. özellikle müziğe karşı ılginın arttıeı bir \ıl oldu. Bence bu çok önem- li ve sevındıncı bır gelişme. Yılın Kııabı 93 yılında basıldığından emm olmadıâm. ancak benim 93te tanıştığım birkaç kitap var Bınncisı tnönünün anılan. Dığerleri Tank Dursun K'nın "AHahaısmarladık Aşk" ve Gündüz VassaTm "Ce- henneme dvgü"adlı kıtaplan. BURAK ELDEM: 1-TheBeatles'ın ""RedAlbum"'ve "BlııeAlbum- un yeniden basılıp bir kez daha listelerde ilk ona girmesi. 2- Akustık müzığin. özellikle "MTV Lnplug- ged" dizisiyle birlikte yeniden önem kazanması. 3- Frank /.appa'nm ani ve beklenmeyen ölümü. Yılın Edebı\at olaylan 1- Toni Morrison'un Nobel tîdebiyat ödülünü alan ilk sıyah \azar olması. 2- Cezmi Ersöz'ûn "Şehirden Bir Çocuk Sevdin 1)Gangensterfilmleritürüne karakterler ve atmosfer üzerine yoğunlaşarak çağdaş ve çarpıcı bir bakış getiren "Rezervuar Köpekle- ri" 2) Ağdalı bir melodrama dönüşebilecek olan öyküsünü ince bir duyarlılık ve>alın bir dille anlatan "Öpme" 3) Görünürdeki ensest temasının "skan- dal" gibi ele almayıp zarif bir bakışla sıradışı bir ilişkiye zemin hazırlayan. arka plan üzeri- ne yoğunlaşan "Kapat Gözlerimi", 1960'- lann duyarlığıyla "kenardaki" karakterleri il- ginç biçimde yansıtan "Ağlatan Oyun" 5) Çağdaş kent efsaneleri üzerine boyutlu ve farklı bir korku gerilim olan "Şeker Adamın Laneti" 6)Woody Allen'in kişisel sinemasının en başanlı ömeklerinden biri olmanın yanısıra kadın erkek ilişkileri üzerine çarpıcı > orumlar getiren "Kocalar \e Karılar" 7) "Hayatın içinden" küçük "an"lan yaka- layarak "olgun ve genç". neredeyse kusursuz bir "minör" sinema örneği olan "Bekarlar" 8) Psikolojik açıdan sorunlu bir karakter aracılığıyla hepimizin gündelik hayatımızda karşılaştığımız çağdaş kenı sorunlanna vöne- lik tepkilerimizi kışkırtıcı. sert \c alaycı bir bi- çimde yansıtan "Sonun Başlangıcı" 9) Zengin bir arka plan dokusu. sağlam ka- rakter tasvirleri ve etkili bir anlatımla sıradışı bir politik gerilim fılmi olan "Ateş Hattında" 10) Artık "modası geçmiş" bir duyarlılığı elden bırakmayarak kadın erkek ilişkilen üzerine duygusal ve naif bir romantik komedi olan "Sevginin Bağladıklan" Yerli Film: 1) Tunç Okan'ın 'Fikrimin İnce Gülü' 2) Başar Sabuncu'nun "Yolcu" 3) Sinan Çetin'ın "Berlin in Beriin" Yılm Tivatro Ola\r - TUNCA ARSLAN: Yabancı Film 1- David Mamet'in senaryosundan yönet- men James Foley'ın uyarladıeı "Amerikalı- lar". Foley, çoğu izleyicimizin ve eleştirmenimi- Jane Campion'un Altın Palmiye ödüllii filmi 'Piyano'da Hane> Keiteİ başarılı bir kompozis\on çizdi. zin "gözütulen kaçan" ve biraz "teatral" karşılanan filminde kapitalizmin acı- masızlığını, insanı düşürdüğü halleri. enfes bır sinema diliyle perdeye getiriyor, bizim in- sanımızı da kuşatan. dahası "insanı oldüren"- para kazanma hırsını eleştirel bir bakışla ser- gilişordu. "Amerikalılar". sağlam politik bakışını. sinema estetiğiyle buluşturabilen bir filmdi \e bence \ılın en iyi filmiydi. 2- PiyanOı Jane Campion ı Campion. u?un vıllar belleklerden silinme- yecek görüntülerle. izleyicıyı allak bullak eden, irkilticı, ama en önemlısı değiştirici bir fılme ımza atmıştı. Romantizmin oldukça sert bir yorumuyla karşılaştığım film, kadın sorununu. Tarkovski'vi. Lars Von Trier'i çağnştıran oldukça ilginç bir sınema diliyle elealı\or vekadınlann "vürürken".geridesü- rekli olarak bır şeyler bırakmak zorunda kaldıklannı \ urguluyordu. Gerek Campion"- ın vönctimı. gereksc Holly Hunter'ın oyun- culuğu, "Ancak bir kadının bövle hakahilece- ğini düşündürdü bana. 3- Barton Fink I C<xvı kanleşler) Bir senaryo vazannın yaratı sorunsalı çer- Yıîın en çok beğenilen filmlerinden 'Mavi Sürgün'de Can Togay ve Hanna Schygulla. PLASTIK SANATLAR CANAN BEYKAL: 1-Çağiar Boyu Kadın sergisi. Ülkemiz sa- nat alanında en önemli üç olaydan biri. bu yıl tarihsel. kültürel ve sanatsal olarak "kadm"a yönelinmiş olmasıdır. Çağlar Boyu Kadın Sergisi de bunlardan biri. Ancak bu sergı ve yapıtlar dikkate alınırsa ve dünya üzerindeki sanatsal. siyasal ve toplumsal olaylan düşü- nürsek anaerkil bir kültüriin mirasçılan ola- rak Türk kadın sanatçılannın yeterince "kadmlık bilinci'yle donanmış bir duyarlık göstermede çekingen kaldıklan görülür. 2- Yıllar sonra Venedik Bienali'nde Türki- ye'nin de yer alması. Olumlu ve olumsuz yanlanyla gelecek için bir ders niteliği çı- kanlırsa, ülkemiz sanatı adına bir ka- zanımdır. Burada da dünya sanatçılannın dünyaya yönelik ilgılerinin sanatlanna açık bir bildiri olarak yansımış olması. bizim gibi bir ülkeden beklenmesi gereken duyarlığı söze ve sese dökememiş olmamızı daha da vurgulamaktadır. 3- Sanatçılann bir araya gelerek protesto hiç kimsenin böylesi ölümü hakettiğine inanmıyorum. "Lyartı" olma hali beni son derece rahatsız ediyor. 2 temmuzda Sivas'ın 37 msanı kavurup yakan sıcağını 24 ocakta Ankara'da Uğur Mumcu'nun bedenini lime lime yayan patlamadan ayn düşünemiyo- rum. Ve bütün bunlan sahte gözyaşlanylaya da sessizce izlenişiyie(başsayfada ölüm, h'e- men arkasında defile. düğün. eğlence!)Türki- ye'nin yeni başbakanı. yeni başbakan yardımcısı ve "yılın kültür olayı";her eve en az bir(kaç)ansiklopedi kampanyalan arasında Yine" adlı şiır kıtabının bu yıl uçüncü haskıya ula- şarak şıir kitaplannın makus talıhinı yenmesı. 3- Müzikli ilgili nitelikli inceleme ve araşiırma kitaplannın 1993'te sayica anması. (Robin Dense- low'un "Müzik Biıtiği Zaman" adlı kıtabı bence bunlann en önemlisi). ORHAN KAHYAOCLU: 1- Stadyum konserlennı. çok gecikmelı olsa da rock alanında ardarda gündeme gelmesi çok önemli. Sanatçı ve topluluklann ülkemıze konuk olması ve gösterilen ilgı. yılın en önemli olayla- nndan biri. 2- Unplugged. "Fisleri çekin!" me^dji verdı Bir çok rock sanatçısı akustik müziğe şöneldi. Bunu ilk olarak Erk Oapton şaptı Bu yıl da Rod Ste- »art, Neil ^ oung. Arrested Deteloppement gıbı mü- asyenlenn bu düzeyde çalışmalan çıktı. Elekıro- nık yoğunluğa verilen bu duygusal tepki beni çok heyecanlandırdı. 3- Setetı Aksu. On yıldır Sezen Aksu'dan 70"li yıllardaki tadı alamıyordum. "Deli Kızın Türküsü "nde Sezen Aksu apayn bır müzık macerasına girmiş. Bu da aslında bir im'L'nplug- ged\ Deneysel bır ıçenk la^ıvor. akubtık bır ka^cl. etnik temalar ışliyor. Avnı zamanda gerçek bir protestocu ruh taşıyor. Son >ıllardaki pop hareke- tine adeta bır tepkı nıteliğınde. \ ılın Kitaplan 1 - Palyaço Ruşen Senm Bıınık) Türkıve'dekı edebiyat çızgısının en önemli ısım- lerinden biri. 83te öldü ve o zaman bır ıkı kıtabı çıktı. Mektuplan dışında hiç bır kiıabı hası- lmamıştı. Nisan Yayınlan'nın yazann yayı- nlanmamış öykülerinı bir araya getirmesi çok hoş. 2- Siyah Beyaz \'üs ııl O.Bener Dil açısından çok önemli bir vazar. Edehışai alanında en yetkm kişilerden bın. Bu kıtabı da he- yecan vencndı bçnım açımdan. CEMYECÜL: Dunyada I - Sun Ranın ölümü 2- Dizzy Gillespie'nin ölûmü 3- Frank Zappa'nın olumü Türkıve'de edecek o kadar olay varken(dünyayla \e ül- kemizle ilgili Iprotestolannı "Ak Sanat-At Sanat" gibi bir olayda göstermiş olmalandır. Bu ola>, du\ arlığın. kendileriy le çevrilmiş da- racık kapalı alanında v urdumduymazlığa en- dekslendiğininin tipik göstergesidir. Kısaca önemli bu olaylar sanatımızda üç önemli şeyin eksikliğini vurgulamaktadır: düşünce. ses ve söz. Sanatımızda düşünce bi- linç düzeyine ulaşamamıştır. sözü olmadığı için sanatsal gizemin ve sözde bildirilerin ardına sığınılmaktadır. Sesi olmadığı için kimse kimseyi duymamakta ve birbirleriyle ortak bir dayanışmaya. duyarlık bilincine ka- vuşamamaktadır. HÜSAMETTİN KOCAN: 1- Sanat Fuan 2- İstanbufa dikilen heykeller. 3- Daniel Buren'in Maçka'da açılan sergisi. Yılın fılmi Yerli film olarak Mavi Sürgün. - BEDRİ BAYKAM 1 • Çağdaş. ilerici bir sanat hayatının varolabileceği tek ortam olan laik. demokratik, insan haklanna saygılı hukuk de\letinin koruvucusu olan \e bu uğurda kendini sipereden Uğur Mumcu'nun malum şeriatçı güçler tarafından katledilme- garip bir "uyarlılık" seziyorum. Bu da beni rahatsız ediyor ve iki söze getiriyor: Medya Gerçeği! Tüm bu nedenlerle Noam Chomsky'den Abdullah Yılmaz'ın çevirdiğı "Medya Ğeree- ği", benım için yılın kitabı. Bunun yanına. karşı medyacıların bildirgelerini ve yine Chomsky'nin yazısını içeren "Sfedya Deneıi- mi' ni de koyabiliriz. Ve son olarak. neler olu- yor bu hayatta derseniz, Gilbert Adair'in "Posımodemci Kapıyı İki kere Çalar" adlı kitabına bakabilirsiniz. 1- \kbank Caz Festi>ali 2- Sıradan popşarkıcılannınönleneme/çoğalışı \e yükselışı. 3- MTVnın Türk tclcMzyon seyırcısivle kaçını- lmaz randevusu. Edebi\at:Dünyada Her \ıl olduğu gıbı kötü bır ya/ann Nobel'e mustahak corülmesı. EVİN İLYASOtLU: 1- Placido Domingo'nun konsen Gerçek bır sanatçıvı yakından ızleme olanaâı bulduk. 2- kathleen Battle adlı zencı Amerikalı soprano. Sviyledığı hanka Handel aryalan \e operulanyla beni çok eıkılıyor. 3- Tzimon Barto'nun büyüleyicı piyanosu. Yılın Kıtab ı:Adalet Ağaoğlu'nun "Romaıuık Bır i'iyana JV/r/'adlı kıtabı. Daha önce de "Ruh L şümesV'm okumuştum. Onda müzık buluyorum. Anlatım lekniğınde müzığın yapısından yararlan- ması bana çok ilginç gelı>or. MEHMET ULUĞ: 1- Londra Scnfonı Orkestra.M Konserleri 2- Akbank 3 L luslararası Caz Fesııvalı 3- Tito Puente Konseri Dünyada 1- Womad Feblıvalf nın Amenka"\a sıçrayışı 2-Sun Ra. Oizz> Gillespie \c Frank Zappa'nın olümleri. 3- Michael Jackson fenomeninin bkandallarla sarsılması. Pepsi'yle ılişığının kesilmesi. Edebiyat: Sıralama yapacak kadaretiebıyalla il- aılenemedım YEKTAKARA: 1- Mon>errat Caballe se Placido Domingo nun Istanbul De\let Opera ve Balesı Orkestrası ıle ver- dikleri konserlcr. 2-İstanbul da İDSO tarafından ilk kez sahnele- nen Wagner'ın "l <,an HolUmdalı'n. 3-Türkıye'de 4<) >ı| sonra ilk kez İDSO tarafı- ndan Leyla Gencer ıçın duzenlenen saygı gecesı. Edebıyat Adalet Ağaoğlu. si: \e bunun hemen akabinde Beral Madra'- nın "Uğur Mumcu'nun bu gerekçelerden ötürü neden bir baş sanatçı sayılması" gerek- tiğini anlatan şazısına tepki(ü) olarak çeşitli sanatçılann katillere ve onlan bulamayan gü- venlik göre\lilerine karşı açık cephe alacak- lanna. Beral Madra aleyhine imza kampan- yası açmak gibi bır utancın altına girmeleri. 2- Sivas'ta 32 aydınımızın \e sanatçımızın "devlet bü\ üklerimizin" nezareti ve özel dik- katleri altında yakılarak katledilmesi. Çiller"- in "halkla. güvenlik güçlerini karşı kanşıya getirmeyin" diyerek yobazlar ordusunu suç- suz ve mazlum halk olarak göstermesi ve bu toplum kıvımından sonra Türkiye Cumhuri- yeti Hükümeti'nin Atatürk ilkelerini koru- ma. irticayı kınama ve olaydaki büyük suçu- nu itiraf etmek yerine. Aziz Nesin \e aydı- nlanmızı "pro\okatör" olarak göstermesi. 3- Türk sanat ortamının genelinin. kendi varlığını, düşünce özgiirlüğünü ve üretim öz- gürlüğünü toptan tehdit eden tüm bu gerici akımlara karşı oldukça sessiz kalıp. kendi dünyasına kapanıp sanat üretimine devam etmesi, cesur. kararlı \c ses getiren büyük tep- kilere girmemesi. çevesinde, izleyiciyi dcbir "içses; "cşliğindeiç yolculuklara çıkaran "Barton Fink"den çok kişinin üzerine. kendi yaşamıyla ilgili çok şey süzülüp gelmiştir sanınm. Yerh Film 1- Cazibe Hanımın Gündüz Düşleri' İrfan Tö'ziim: Tözüm, son derece elverişli bir senaryoya. harika bir oyunculuk ve yan oyunculuğa da- yanan filminde. sinemacılanmızın çok kere sığ sularda boğulmasına yol açan bir stıl tut-1 turuyor ve zor bir işin altından başanyla ' kalkıyordu. Cazibe Hanımın Gündüz Düşle-1 ri. entelektüel bır filmdi ama hıçbir şeyı elıne ı yüzüne bulaşlırmayan temiz ve etkili bir ça-' lışmaydı. 2- Berlin in Berlin 'Sinan Çetııı Sinan Çetin % e Cem Özer'm bende yarattığı ' 'kişise! itu ılik in etkısi ve ön yargısı içinde iz- lediğim ama gerçekten çok başanlı bularak saygı duyduğum bir film. Özer'ın. hcrzaman- ki oyun gücü içindeki Hülya Atşar'la birlikte şaşırtıcı bir oyunculuk sergiledıği "Berlin in Berlin". belki paranın değil ama sinemanın neler yapabileceğini gösterdi. TİYATRO 3- Ma>i Sürgün .'Erden Kıral; Yılın son günlerine yetişen ve "Av Za- manı" dışındaki bütün filmlerini sevdiğim Er- den Kıral'ın. sıradan bir insan kadar yabn ve güçlü olan. şıırsel filmi. -Yılın Skandalı Herkesi aptal yenne koymaya çalışan "San Tebessüm" ve filmin yönetmeni Seçkin Yasar. -Yılın Tiyatro Olayı 100'ü aşkın Uyatro sanatçısının, "A*ııi Dü- ligil Tiyatro Ödülleri Seçici Kunılu"nun de- ğerlendirmesini protesto etmesi ve devamı- nda gelişen tartışmalar. Seçici Kurul'dan isti- falar \e ödül iadeleri. SEVİN OKYAY: Yerli Film 1 - Mavi Sürgün' Erden Kıral) Bk'kendi.si olma' macerasıru başanyla an- lattığı için aynca başanlı sanat yönetmeni için. 2- Gölge Oyunu / Yavuz Turgul) Scyirciyi kavrayan sıcaklıkta fantastik bir hikaye olduğu için. 3- Zıkkunın Kökü' Memduh İ'nj Sudc \e müdahalesiz bir anlatımda iyi bir uyarlama olduğu için. Yabancı Film 1-Barton Fink Çok etkilevici bır tecrit edilmişlik. dışanda bırakılmışlık hikayesi olduğu için aynca Co- en'lann mekana. aynntılara ve tekniğe haki- miyetı nedeniyle. 2- Re/enuar Köpekleri Tarantino'nun ilk fılminin bir kara komedi olmanın vanısıra bir kült filmi ve aynca çağ- da^ bır klasik olduğunu düşünüyonım. 3-Ağlatan Oyun Karakıerlerin ılişkileriyle aksiyonu ender rastlanan bır başanyla birleştirdiği için. NOT:Drugstore"u maalesef görmediğim için değerlendirmeye katamıyorum. Aynca Kafka >ı da çok beğendim. N'ılın tıvatro Olayı Kenan lşık. Macbeth'c kendi cesur yoru- muvla yeniden havat kazandırdığı için. MEHMET ATAK: 1- Gitmeden Öncef Bihak Tiyatro Atölye- sı ı Son derece sağlam bir ckipçalışması ve son derece sağlam bir dramaturji ile ticari olma- yan çok ilginç bir ovun. 2-YIacbeth Kenan Işık-Devlet Tiyatroları ı Birklasiğı günümüz Türkiye'sindeki izdü- şümlerinı bularak çağdaş ve yaratıcı bir rejiy- lc sahneve koyduğu için. 3- Derin Bir Soluk Al' Tiyatro Stüdyosu- 4hnıet Levendoğlu/ Soyut bir mantıkla değil. alt yapısını koya- rak bir çevreciliklc. bir manada kapitalizmin yiyip bitirdiği dünyamızı anlatan bir oyun olduğu \e Türkive'dc pek alışılmadık birşev yaparak parodi-skeçlerden oluşan bir oyun- da sonuna kadar tivatrodan ödün vermediği için. 4- Mutlu Günler Stiidyo Oyuııcıılan Beckett'ın "Mutlu öünler"inde. Şahika Tekand. alışılmış oyunculuk kalıplan dı- şında yeni ovunculuk yöntemleri aradığı için. Plastik Sanatlarda Yılın Etkınlıği: İzlemcm gerektiği halde pek izlevemedim ve kendimi bu konuda görüş bildirecek ehil- de aörmüvorum. CEVATCAPAN: 1- \ ladimir Komaro»-' Memcl Bavdıır Şe- hir Thaırolart 2-Gitmeden Önce-Bilsak Tivatro Atölyesi 3-Küçük Burjuvalar-Dfv/rr Tiyatroları Plastik Sanatlar'da Yılın Olayı: Mustafa lrgat'ın resim sergisi Bir şairin birden ressam olarak karşımıza çıkması beni çok heyecanlandırdı. AYSİN CANDAN: 1 -Gitmeden Önce t Bilsak Tiyatro Atölyesi) Başanlı toplu oyunculuk ve rejiden ötürü. 2- Bir Yaz Gecesi Rüyasır Yücel Erten- Ankara Devlet Tiyatrosu) Çok başanlı bir klasik yorumu. Repertu- varlarda klasiklere çok fazla yer verilmediği için üzülüyorum. 3- Çok L'zak Fazla Yakuı ı Kent Oyuncu- kırı) Nihayet nitelikli bir yerli oyun. Plastik Sanatlarda Yılın Etkinliği İstanbul Belediyesi"nin İstanbul'un çeşitli noktalanna yapurdığı on hevkel projesi. ZEHRAİPSiîfOĞLU: 1 -Bir Delinin Hatıra Defteri' Dostlar Ti- yaıroHi Gerek oyunculuk ve sahneleme(Genco Er- kal). gerek sahne tasanmı açısından çarpıcı bir örnek veriyordu. En çarpıcısı. Genco Er- kalın daha önceleri oynamış olduğu bu rolü şımdıye değın edinmiş olduğu deneyimlerden yola çıkarak çok daha farklı bir biçimde su- nabilmesi. kendini yenilediğini. kendi sınırlarmı aşabıldiğini göstermesiydi. 2- Tiyatro) la ilgılenenlere. özellikle de dra- maturji ve tiyatro eieştırmenliği alanlannda kendilerini geliştirmek isteyenlere düşünsel alt yapıyı sağlayabilmek için İstanbul Oni- ver^itesi Edebiyat Fakültesi'nde tiyatro dra- maturji ve tiyatro eleştirmenüği bölümlennin kurulması. Ezberciliğin geçerli olduğu bir eğiüm sistemi içinde. çok yönlü ve eleştirel düşünmeyı öğretmeyi amaç edinen bir prog- ramın uygulamaya geçirilmesi. 3- Tivatro alanında yapılan inceleme ve araştırmalara ilk kez Kültür BakanlığYnca ödül venlerek düşünsel alandaki gelişmelerin Bız bir şe\ >apmadık mı 93'te? Ölüm elbet- te bir şeydır. Ölümün şarkısını şiirini ön- ceden söyleven Metin Altıok var. tüm kitap- lanyla. Önu da nekrofıliye(ölü seviciliğe) düşmeden izlemek kaydıvla 93'ün şairi say- mak isterim. Madem ölümlerden söz edı- yoruz, müzik dünyasında yılın en ölümcül olayı. Frank Zappa'nın ölümüvdü. FÜSUN AKATLI: 1-Otuzların Kadını Tomris L'yar) Tomris Uyar'ın her zamanki ustalığıyla bir dönemin İstanbul'unda yaşayan duyarlı bir I i> atro eleştinnenlerı Bıisak i ıj atro Atoly CM nin •Gitmeden Önce' oyununu beğendi. ZEYNEP ORAL: ' Sıralama yapmakstzın ı Bir Delinin Hatı- ra Defteri Çok büyük bir yazann çağdaş. evrensel. insanı insan yapan değerler üzerine düşün- meye zorlayıcı bir yorumla yeniden sahneve aktanlması...Ve bunu tiyatroyu var eden tüm teatral ögeleri mükemmelliğe varan bir biçimde bizeyansıtması...Işığıyla. dekonıyla. müziğiyle, rejisiyle. oyunculuğuyla mükcm- mele yaklaşmasıyia tiyatro diliyle. tiyatro tadıyla bize iletmesi. Konken Partisi Hiçbir önemi olmayan bir metinden iki usta oyuncunun virtüoziteleriyle bize verdiği oyunculuk dersi nedeniyle. ' Derin Bir Soluk Al Çok önemli bir soruna tiyatroca yaklaşa- bildiği için. Plastik sanatlarda yılın etkinliği Çok tad aldığım sergiler oldu. birini diğe- rinden ayıramam. kadını başanyla öykü malzemesi haline getir- diği bu kitabmı çok sevdim. 2 İstanbul'u Dinliyorum Hilmi Yavuz / Çok keyiflc. zaman zaman hüzünlenip za- man zaman gülerek okunan. deneme türüne başanlı bir örmek. 3-Cihangir Kedileri/ Yıldınm Türker İçinde acı\ı. hüznü. öfkeyi ve şiddeti bir arada bulunduran taptaze bir şiir dama- nndan ses getinmekte. Çeviri: 1-Yaşam Kullanma Kı\a\uzufGeorges Pe- desteklcnmesi. Bu girişimin geliştirilerek sür- dürüjmesı özendinci ojacaktır. DİKMEN CÜRÜN UCARER 1- Tiyatro'da 1993ün en önemli olaylan- ndan biri olarak İstanbul Üniversite'sinde kurulan Tiyatro Kürsüsü'nü göstermek iste- rim. Çalışmalarını dramaturji ve eleştiri üze- rine yoğunlaştıran Tiyatro Kürsüsü bu dal- lann kurumlaşmasına katkıda bulunacaktır. 2- Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında baş,latılan Öteki Tiyatro. önemli bir gelişmeydi. Öteki Tiyatro. farklı yorum- larla. değişik uzamlarla. araştırmaya açık yö- nelişlerle tivatroda farklı boyutlar sergile- yecekür. 3-Bakırköy Belediye Tiyatrolan'nın Yu- nus Emre Kültür Merkezi'ni açması ne denli sev indiriei bir olay idiyse. Azız Nesin Sahne- si'nin Güngören Bclediyesi tarafından BBT- nin elinden alınması da o denli şaşırtıcı ve üzücüydü. Plastik Sanatlar Çağlar Boyu Anadolu'da Kadın Sergisi. reı ;çev:İsmail Yerguz 2-Cç Deneme ı' İtalo Calvino Jçev :Bilge Ka- rasu 3-Ormanın Tam İçinden Flannerv O'Con- nor ı Çevirenler: Tomris Uyar-Fatih Özgüven \'ılın Müzik Olayı: Ley la Gencer'e Saygı Gecesi Hem Levla Gencer'in sanatçı kişiuğini tanıma, hem de rol aldığı operalardan örnek- ler dinleme fırsatını bulduğum bu gece, be- nim için unutulmazdı.