Katalog

Cumhuriyet70. T11SAYI24938 S A N A T K U L T U R M A G A Z İ N T E L E V İ Z Y O N 160CAK1S94PAZAR Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuk Eğitim Fonu'nun raporuna göre, iyot yetersizliği her yıl milyonlarca küçüğün yaşamına mal oluyor 500 mihon insan, vani daha öncc yapılan tahminlerin iki katı daha fazla kişi guatra Yakalanmıştır. İnsan vücudunun butun \ jşaııı bmunca duyduğu iyot miktarı bir çay kaşığı kadardır. Savaşsızda ölüyor çocuklar / stanbul HaberServisi- UNICEFın 1993 yılıyla ılgılı yayınladığı "İyot YetersizUği Skandalı" başîıklı ra- porda, milyonlarca çocuğun ıyot yetersizliği nedenıy le buv uyemedığı H ^ H ve yuzbınlercesının de beyın hasan le dunyaya geldığı belırtıldı Raporda aynca şu goruşler yer aldı "İyot yetersizliği, pek az bılınen bır sorun- dur Oysa bu sorun, onlenmesı mumkun ZJ- hınsel genlıklenn başlıca nedenıdır Bu so- run oncelen sanıldığından daha yaygındır Yapılan tahmınlere gore 110 ulkede yaklaşık 1 6mıiyarınsannskaltındadır İyot yetersız- lığı yuzunden boğazdakı tıroıd bezının şış- ^NICEF'in yayımladığı raporlar içinde en ilginç bölümü oluşturan "iyot yetersizliği"nin önlenmesi için çok basit önlemler gerektiği vurgulandı. Yapılan tahminlere göre 110 ülkede yaklaşık 1.6 milyar insan risk altında. mesı suretıyle guatr hastalığı meydana gelır Bugun 500 mılyon insan, yanı daha once yapılan tahmınlenn ıkı katı daha fazla kışı guatra yakalanmıştır insan vücudunun yaşam boyunca gereksınım duyduğu ıyot mıktan bır çay kaşığı kadardır Ancak. toprakta \e alı- nan besınlerde veterlı iyot bulunmadığı du- rumlarda bu mıktar karşılanamamakta ve bunun sonuçlan gerçekten tehlıkelı olabıl- mektedır " Dunyakı sorunlar arasında. ıyot yetersızlığının çozumunun en basıt olduğu belırtılen raporda. herkesın şu veya bu bı- çımde tuz alabılıceğı belırtıldı Aynca bu ba- sıt sorunun tum sofra tuzlannın lyotlan- masjyld ortadan kaldınlabıleceğı vurgulan- dı Raporda iyot yetersızlığının çozumuyle ılgılı şu goruşler yer aldı "Kullanılan butün sofra tuzları iyotlandı- ktan sonra bir \ıl içinde artık hiç bir kreten çocuk doğmayacaktır, guatr >akalannda azalmalar gonilecektir. İyot yetersizliği soru- nu, sanayileşmiş ülkelerde de bojle ço/ulmuş- tur. Bu konudakt çözum, ilk kez 1920'lerde İsviçre'de ve \BD'de uvgulanmıştır. Ne var ki. avnı sorun, kapsamı ve ağırlığı bile doğru durust bilinmeden. gelişmekte olan ülkelerde sûnıp gjtmiştir." Tatiliçinen uygun mevsim kış aylan mı?.. KOCAELİ (AA) - Hava dunımu ıle insan gehşımı ve davranışlannın çok sıkı bır ılışkısı olduğu, sıcaküğın ve hava basıncırun duşmesının ın- sanlan olumsuz >önde etkıledığı be- lırtıldı Kocaelı Meteorolojı Muduru Gürkan Sav yaptığı açıklamada, ha- va ve insan ıİışİasını gunluk hayatın her anında hıssetmenın ımkansız ol- duğunu ve bu ılışkı hakkında bılı- nenlenn çoğunun yanlış olduğunu söyledı Fırtına öncesine dikkat Say kış aylannın sağlık açısmdan 'hayra vonılmavan aylar' olarak de- ğerlendınldığını o>sa Amenka'da yapılan araştırmalann tam tersı bır sonucu verdığını kaydettı Tatıl ıçın en uygun zamanın yaz aylan olduğu yolundakı kanının yanlışlığını savu- nan Say. şoyle dedı "Yapılan araştırmalar, kışın fazla enerji sarf eden insan ıçın en uv gun ta- til ayının aralık ve ocak olduğunu or- taya koymuştıır. Bir ınsanın ılkbahar- da topladığı enerji Ue yaz mevsıminı rahatlıkla geçirebdeceğı, ancak kış aylannda harcanılan fazla enerji ne- deniyle bunv enın vorgun duşeceğı sap- tamiuştır/1 Kış aylannın insan randımanına ve çalışma zevkıne olumlu etkıler > a- pacağı ıııancının da yanlış olduğunu vurgulayan Say, hava-ınsan ılışkısı uzenne vapılan araştırmalardan elde edılen dığer sonuçlan şoyle sıraladı "- tnsanlann fırnnadan evTelki si- nirliliği malumdur. Barometre düşuşu fle çalışma zevkinın kınlması, yollar- da öteberimizi unutmak. kazalaruı aröşL baş ağnlarmm çoğalması, bayıi- malann artması ve apandisit patiama- lansıkça gonılen belirtilerdir. - Sıcak bölge kızlannın soğuk ve orta bolge kızlanndan daha once ev- lenme arzusu duyduklan belırtılır Bu bolge kızlan 14-15 yaşlannda ol- gunlaşsalar dahı doğurma yetenekle- nnı 18 yaşlannda elde ederler Hal- bukı, soğuk ve orta mıntıka ıklımler- de yaşayan kızlar 13 yaşında olgun- laşırlar. 15 yaşında da doğurma yete- neğı kazanırlar - Yaz aylannda sıcaklann artışı ile evlerdeki dırdırlann artışı arasında sıkı bir ilişki vardır. Özeüikle temmuz ve ağustos aylan aile kavgalarının. ci- nayetlerin. isv an bayraklanmn çekil- diği aylardır. - Çocuk haşanhğının sıcak, kurak havalarda arttığı, Amenka'dakı okullarda yapılmış araştırmalarda belırlenmıştır Havadakı nemın azal- ması çocuklann kendısını kaybetme- sıne ve haşanlılıklann artmasına ne- den olmaktadır Kurak havalarda çocuklann huysuzluğu ve yara- mazlığının kış aylanna nazaran 5 mıslı arttığı açıklanmakiadır - Kış aylarında, ozellikle şubat ve mart aylannda doğan çocuklann di- ğer aylarda doğanlardan fazla yaşa- dıkları, \ ale İ ru'versitesi'nde yapılan araştırmalarla beUıiennûştir. Bu araştumada, şubat ve martta doğan- laruı temmuz, ağustos ve eylul ayla- nnda doğanlardan 3 y ıl fazla yaşadığı gönılmuştur. - Haaran aşk ayı olduğu kadar uvgunsuz hallenn de goruldüğu bır aydır Nedenı de, ılkbahann akıllı ın- sanlar uzennde poatıf etkılenne karşılık anormallenn uzenndekı olumsuz etkılenne bağlanmaktadır - Guzel ve açık havanın bize fazla neşe ve havailik vermesine karşılık. çalışma gucıımu kırdığı. yapılmış olan incelemeler sonueunda anlaşılmak- tadır. Kapalı havalann bunaltıcı etki- sine karşılık çalışma gucünun arttığı iddia edilmektedir." 2000'lerinen yaşlısı Japonlar TOKYO (L'BA) - Japonya'nın 2000'h yıllarda en çok yaşlı nufusu banndıran ulkelerden olacağı one süruldü Edımlen bılgılere gore. Ja- ponya 2025 yılında gehşmış ulkeler arasında en >aşh nufusa sahıp ola- cak Hukumet tarafından haarla- nan bır rapora gore 2025 yılında ulke nufusunun yuzde 25 8'ı 65 yaşın uzennde olacak BM ıstatıstıklennden de yararla- nılarak duzenlenen raporda. aynı donemde Almanya'nın nufusunun yuzde 23'unun. ABD'nın nufusu- nun da yuzde 20'sının 65 yaşın uze- nnde olacağı kaydedıldı Japon kamuoyu ıse, bu durumun sosyal hızmetlerde p«k çok aksak- lıklara >ol açmasından kaygı duyu- yor Bu konudakı son kamuoyu >ok- lamasına katılanlann yuzde 70'ı ge- lecek yuzyılda hukumeün emeklı aylıklannı yeterlı mıktarda odeye- meyeceğıne yeterlı bakımevı sağla- namayacağına ınanıvor Iki bin yıllık vahşi ormanlarArkansas Unıversıtesı'nde araş- urmacı olan David VV.Stahle. 1985 kışında bır gun Black Rıver (Kara Irmak) uzenndekı Longvıevv Kop- rusu'nden arabayla geçerken uzun bır hayranhk ıslığı koyvermekten kendını alamıyordu Kuzey Caro- hna'dakı Cape Fear (Korku Bumu) bolgesıne 6-7 yüz yıllık ağaç turlenn- den bulmak umuduyla gelmıştı Ne- redeyse bın 700 yıllık selvılenn bu- lunduğu el değmemış Black kıyı- sında bulduğu ıse, Doğu kıyısında gorulen tum turlere meydan okuya- cakomekleroldu Stahle. "Yaşlı ağaçlann belirleyici özelliği olan govdelerinde oluşan boş- luğun v ar oünası. bulduğum ağaçlann en azından 2 bin yıllık olduğuna kuş- ku bırakmıyor" dı>or Kuzey Ame- nka'nın doğu kesımınde yaşayan en eskı canlı doğu Calıfornıa'nın bu ke- sımındekı ığne yaprakh çamlar en huşu uyandıncı varlıklar Zaman ve uzamın bu en eskı konuklan. Stah- le'ın uyansmdan sonra NVashıngton merkezlı Doğayı Koruma kuruluşu tarafından korunma altına alındı Şu anda doğal tanhın yaşayan bır muzesı durumunda Koruma kuru- luşunun Kuzey Carolına kesımınde bır uzman olan J.Memll Lynch, "Bu ağaçlar -bu gerçekten ender bulunan ağaçlar- muhabbet kuşları ve fildişi- gagalı ağaçkakanlan barındınyordu. Şu anda her iki turun ömekleri de ni- kenmiş durumda. Bu yaşlı ormanm da aynı sona uğramasını önlemeve çalışıjoruz" dıyor Bu yaşlı ormanlar ıçın kıyametın en buyuğu. devlet arazılenndekı or- manlann kesılmesıne bır son v ermek ıçın çalışmalann hız kazandığı Batı bolgesınden geldı Bu çalışmalar, Başkan Clinton'ın tehlıke altındakı turlenn yaşadığı alanlann korun- masına ılışkın bır plan haarlamasını sağlamışü Ne kı, Doğu'dakı bıyo- log ve korumacılar son zamanlarda, Avrupalılan karşılayan sık orman- lann kahntılannın dağıldığı bu alan- da, duşunulduğunden çok daha faz- la onjınal orman olduğunu farket- mış durumdalar Bu ağaçlıklar çok eskı bır tur olan beneklı baykuşlara eşsız sığınak olmuşa benzıyor An- cak, bıhmadamlan korunmalannın hayatı onemde olduğunu ılen suru- yorlar Konuya ılışkın ılk konferans ağustosta Ashvılle'dekı Kuzey Ca- rolına Unıversıtesı'nde toplandı Aynca aynı konferans çerçevesınde Mary Byrd Davis ın bolgedekı el değmemış ormanlan derleyen kaıa- logu da yayınlandı "Yaşlı"lık ol- dukça belırsız bır tanımlama olmak- la bırlıkte, araştırmacılar her geçen gun zarar gormemış topraklar bulu- yor ve buralardan olağanustu bılgı- ler edınıyorlar Davıs, "Doğu'daki hemen her eyalette bazı doğal varlı- klara sahibiz. Lstelik sürekli yenileri keşfediliyor. Artık ınsanlar buralarda bir şeylerin olduğunu anlamaya baş- ladılar" dıyor Bu ormanlara bakarken ılk kural kafanızdakı kartpostal ımgelemın- den kurtulmak Smokıesve Adıron- dacks'ın dışında, orada 10 donüm şurada 20 donum odunculann bal- talanna kurban olmaktan şans esen kurtulmuş sık ağaçlıklar gormek mumkun The New York Tîmes Magazine Erken teşhis korlugü önlüyor tZMtR (4A) - Erken tanı ve za- manında mudahdle ıle hastalıklann neden olduğu korlüklenn onlenebı- leceğı bıldınldı Goz Nurunu Koruma Komıtesı ıle Kahramanlar Lıons Kulubü'- nun ortaklaşa duzenledıklen "Gör- mevi Konıvalım" panelınde konu- şan Ege Unıversıtesi Tıp Fakultesı Goz Sağlığı ve Hastalıklan oğretım uyesı Prof Dr Kutay Andaç, za- manında alınacak önlemler erken tanı ve tedavı ıle korluğun onune geçıldığını belırterek şunlan kav- dettı "Körluğe neden olan doğuştan ya- pısal DO7ukluklar olabilır. V a da son- radan trafîk vey a iş kazası nedenı ile korluk meydana gelebilır. Koriuğe neden olan doğuştan ıns vokluğu, goz ıçı basıncın yuksek olması. kata- rakt, hımorler ise buyuk oranda ak- raba e> lılıklennde goruluy or Bunlann sebep olduğu körlükler, aılenin zamanında olay ı fark etmesi ve doktora başvurması ile önlenebi- lır. Ozellikle okul çağından önceki 3-5 \aş arasındaki çocuklar, 40 vaşını aştnış olanlar vılda en az bir kez doktor kontrolunden geçmek zo- rundadır." Daha çok 60 yaşı geçenlerde go- rulen kataraktm koriuğe neden olan fdktorler arasında ılk sırayı aldığını kaydeden Andaç katarakt tedavısımn kolay olduğunu ve so- nuçta korluğun onlenebıldığını soy- ledı Göz tansivonu kahtsal Goz ıçı basıncın vuksek olması- nın da koriuğe neden olduğunu be- lırten Prof Dr Andaç sozlennı şoyle surdurdu "Göz tansivonu kalıtsaldır. Geç fark edikUğinde ise goz tamamen kavbediiebilir. Behçet hastalığınm da neden olduğu korluğun tedavisa zordur. \ncak son vıllardak: geliş- meler, toplumun bılinçlenmesı ve ye- tişmiş personelle, koriuğe neden ola- bılecek faktorlerin buvuk bir kısmı ortadan kaldınlmaktadır Kazalar ile sonradan oluşan korlukler için eli- mizden bir şey gelmez. Ancak bura- da da halkımızın dikkatli davran- ması, kazalar olmadan once gereken önlemlen alması gerekıjor." Doç Dr Mahmut Kaşkaloğlu da tum korlüklenn yuzde 12'sının dı- yabete bağh olduğunu söyledı ve toplumunun yuzde 1 5'unda dıyabe- tın görulduğunu belırttı