Katalog

SAYFA CUMHURİYET 14OCAK1994CUMA GENÇLIK - EGITIM 'Dilinkirliliğj' tartişması bitmiyor Prof. Dr. Emin Özdemir, 'Türkçe 'nin soluğunu tıkayan kirlenmenin ilk nedeni, Türk Dil Kurumu 'nun, gelişen ve özleşen Türkçe 'ye karşı olan kişilerin eline teslim edilişidir' dedi AŞKIN ELÇİ azarlar, TDK üyeleri ve dilbilimciler arasında Türk dılinin kirlenme ve yozlaşmasıyla ilgili rahatsızlık sürüyor. A.Ü. İletışim Fakültesi öğretim iiyelerinden Prof. Dr. Emin Özdemir, sokaktaki adamdan, devletin doruk noktasında bulunan yöneticilerine değin, kişilerin konuşmalan ve yazılannda Türkçe'nin soluğuna ve dokusuna aykın yanlış kullanımlann sürüp gittiğini belirttı. Prof. Özdemir. "Bu yanltşlarla dolu doku, giderek Türkçe niteliği kazanıvor. Bu, dilimi- zin geteceği açısından btiyük sakınca- lar içeren bir durumdur. Osmanlıca, bir dil kirlenmesinin ürünüydü. Bu dil toprağımızı övlesine kirletti ki, Ata- türk'ün kurduğu TDK'nin sûrdürdüğü savaşıma karşın hala bu kirlenmeden annamadık" dedi. Özdemir. Atatürk'ün kurduğu TDK'nin. çizgisinden saptınlıncaya değin. toplumdaki anadili duyarhlığı- nın bekçiliği görevini üstlendiğini, oysa bugünkü resmi TDK'nin ne böyle bir çalışması ne de kaygısı oldu- ğunu vurgulayarak şöyle konuştu: "Türkçe'nin soluğunu tıkayan kir- lenmenin nedenlerinden biri. TDK'nin, gelişen ve özleşen Türkçemize .karşı olan kişilerin eline teslim edilişi. İkinci ana neden ise, toplumdaki yabancüaş- ma ve yozlaşma. Köşeyi dönme felsefe- sinin yanı sıra tecimsel kaygılarla da olusturulan özel TV kanalları ve radyo istasyonlan, Türkçe'yi yozlaştırarak, kirleterek ancak ilgi çekebileceği yön- semesi içindeler." Özdemir. vapılacak tek şeyin tepki göstermek olduğunu söyleyerek. Eski TDK üyesi Ömer Demircan: 'Kitle iletişim araçlanndan dilde yenilik beklemek boşuna.' "Basınımızla, yazarlarımız. ozanları- mızla bu gidişin Türkçemizin geleceği- ne nasıl gölge düşüreceğini vurgulaya- rak, çarpıtümış kafaları uvandırmak, bir de sağlam ve sağlıklı bir anadili öğ- retimine eğitimimizin her aşamasında ağırlık yermek zonındaytz" dedi. İ.Ü. İngiliz Dili ve Eğitimi öğretim üyesi ve eski TDK üyesi olan Ömer Demircan ise. AK.DTK.-TDK.nin gi- rişeceği yeni çalışmalann sadece ken- di ömrünü uzatacağını. bunun başka bir işe yaramayacağını belirttı ve söz- lerine şöyle devam etti: "Özleştirme çalışmalannın. halkla aydın arasında kopukluk yarattığına katılmıyorum. Burada vanlış olan öz- leştirme değil, metin firetimi ve metin içi yeni sözcük oranıdır. Anlamsız kul- lanım elbette savunulamaz. Eski TDK yeni terim üretmiş, Türkoloji ise bunla- rı yalnızca elestirmiş ve öğretim dışı bırakmış." Kurumun bundan sonra Türkçe te- rim üreteceğini. bunun da bir karşı özleştirme başlayacakmış izlenimi verdiğini belirten Demircan. "Karşı yazun kuralları nereye götürdü? Bence kitle iletişim araçlanndan dilde yenilik beklemek boşuna. Hem Türkçe'yi ikinci sıraya iteceksiniz, hem de alımlı, doğru kullammı bekleyeceksiniz. Medyada çalışanlar nerede eğitiliyor? Onları suçlayarak kendimizi aklaya- bilir nıiyiz? Neden birlikte bir çözüm üretmeyelim?" şeklinde konuştu. "Yabancı dille öğretime neden baş- ladık, 1980 sonrasında neden genişlet- tik zannediyorsunuz? Selçuklular, Os- manlılar böyle yaptı. Atatürk bu gidişi tersine çevirdi, ama biz fazla daya- namadık. "Yenilgiye kaç var" diyesim geliyor. Bu dilsizleşmenin, bu yıkunın düşü çok önce kurulmuş, izin verecek mi- yiz" diye soran Demircan. "Burjuva artık aydınlanma yanlısı değil. Ata- türk'ü hala yüzeysel yorumluyoruz, oysa gerçek bambaşka.. (Ş. Mardin, 1990.) Nereye gittiğünizi Chomsky'de (1993, 'Medya GerçeğT) bulabilirsi- niz... Ercilasun'un sözünü ettiği çauş- malarla bir yere varılamaz. Medyanın kullandığı davTanışçj yo- rumla yanıtlarsak seslitem, sözcük, tümce düzeltmeleriyle ancak o yanlı- şların öğrenilmesini sağlar, onları pe- kiştirirsini/" dedi. • Evrensel Kültür Merkezi, gençlere yeteneklerin değerlendirildiği, düşüncelerin paylaşıldığı bir ortam sağlıyor Okuyan ve araştırangençlerinmekanıGenclik-Eğitim Senisi - Beyoğlu'nda. Galatasaray Lisesi'nin karşısındakı köşede, beyazbadanalı, ince, uzun. tarihi birbina var. Alt katlan kafeıeryalara ve kitapcılara aynlmış olan bu binanm en üst kaü, Evrensel Kültür Merkezi. Yeteneklerin değerlendirildiği. düşüncelerin paylaşıldığı merkez, açıldığı günden beri çeşitli konularda, gençlerin aktif ya da izleyici olarak katılabileceği faaliyetlere yer veriyor. Merkezin yöneticilerinden Aydın Çubukçu. "Neden böy le bir merkeze gerek duydunuz?" sorusuna şu yanıtı veri\ or: "Şu an mevcut bulunan merkezlerin çoğunun arkasında bankalar ve holdingler bulunuyor. Bu yüzden içerik ve süreklilik açısından fazla insana ulaşamıy orlar. kültür alıcılanna y abancı kalıy orlar. Bunun y anında iki y ıldır çıkarmakta olduğumuz Evrensel Kültür Dergisi okuvucularından sürekli böy le bir merkez için talep geliyordu. Sonunda dergimiz okuyucularının maddi ve manevi desteği ile bu merkezi açtık." Günümüz gençliğinin bir bölümünü. "okuyan, araştıran. ülke ve dünya sorunlarına açık ve bunlara katkıda bulunmak isteyen bireyler" olarak niteleven Çubukçu. bu gençlerin merkeze olan yoğun ilgilerini. "Etkinliklerin kitlenin ihtiyaçlan ile çakışması" olarak açıklıyor. Haftanm hcr günü farklı bir etkınlığin gerçekleştirildiği merkezde, hafta içi fılm gösterilerine ve amatör gruplann tiyatro oyunlanna yer veriliyor. Hafta sonunda ise paneller. şiirsöyleşileri ve seminerler düzenleniyor. Pazar günleri yapılan ve mayıs ayma kadar sürecek olan Aydın Çubukçu'nun "Mantık ve Diyalektik" seminerine her hafta yaklaşık 400 kişi katılıyor. Bunlann yanında gençlerin yeteneklerini değerlendirmeleri için kurslar da açılan merkezde, halen tiyatro. gitar. bağlama kurslan ve koro çalışmalan sürüyor. Etkinliklerve kurslar için sembolik ücretlerin alındığı merkezde, paneller ücretsiz olarak izlencbiliyor. Kısa bir süre sonra ''sembolik bir vefa işareti olarak" Asım Bezirci kilaphğını açacaklannı söyleyen Çubukçu, yer darlıgı yüzünden bir başka yere geçme tasanlan bulunduğunudasözlerineekliyor. Merkezde, etkinliklere katılmak üzere gelen gençlerin buluştuklan, dinlendikleri. sohbet ettikleri bir kafeterya da bulunuyor. • EKRANDA KONSER Mozart "Requiem" Bugûnsaat: 12.15 Aksanat Kültür Merke, TOPLANTI Rönesans'dan günümüze başyapıttarla resim geleneği "Monet ve Empresyonizm, Van Gogh ye Ekspresyonizm" Bugün Saat: 16.00 Atatürk Kıtaplığı TİYATRO Nerede Nerede jeanTardiev Ceza, baskı, dayak gelişmenin düşmanı TRABZON (AA) - Anne ve babalarca uygulanan baskı vecezanın, çocuklan yalan söylemeye teşvik ettiği belir- tilerek, aileler uyanldı. Trabzon Rehberlik ve Araşürrna Merkezi Eğjtim-Araştırma uzmanı ve Eğitilebilirler Okulu rehber öğretmeni Fuat Sancak, çocuklar üzerinde baskı kurmanın ve sık sık cezalandınnanın, davranış bozukluğuna yol açtığını kaydetti. Fuat Sancak. şunlan söyledi: "Çocuklara, gelişim özel- liklerine göre davranılmalıdır. Ceza, baskı ve dayak, gelişme çağındaki çocukların önünde en büyük engeldir. Cezay la verilen bilgi j a da nasihat, be- yin tarafından özümienmediği için kısa sürede unutulur. Oysa ödül sistemiyle kazandırüan davranış biçimi kalıcıdır. Ceza ile baskının çocuklara verdiği en önemli zararlardan biri de, y alan söylemeye teşviktir. Karşıiıklı güven ortammın sağlandığı ailelerde sonınlar kendiliğinden hallolur. Bu nedenle, anne ve babalar çocuklanna sevecen ve hoşgörülü dav ranıp, onlara güv en duv duklarını sık sık be- lirtmelidirler." • ÜNİVERSİTEYE HAZIRLIK^ SINAVA DOĞRU Düz yokla giden K ve L arabalarının hız - zaman grafığı şekıldekı gıbtdır 10. sanıye- de araçlar yanyana olduguna göre, L hız- lanmaya başladığı anda, K arabatı L y* gör» hangi konumda bulunur? ıvme(rrVs ) FENBİÜMLERİ-4 A)8m iterde C) I2m gende E) 48 m. ılerde B) 12 m ılerde D) 16 m geride 13) t(s) 18) ıh = 25 cm 24) Xgazı jTareketk ptston su 1) A C B "K" aracı "A" notrtasından Û hızı ile geçer- ken a rvmesiyle yavaşlamaya başladığı anda B'de duran L aracı da Kya doğru a^ rvmesi ile harekete geçiyor C noktasında karsılaştıkları anda hızlart eşit büyûklükte ve d/3oranında oluyor. ^ oranı n»dir7 6) i a a/2 Û ıvme 1 t ; 1 >t 3t ta Yatay dûzlemde duran aracın ıvme-zaman grafiğı verılmıştır (0 - 8) saniy* arasındaki ortalama vektör»! hız kaç nv/« dir? A) 4,5 B)4 C)3,75 D)3 E)2.25 Şekıldekı manometrede bulunan gazların kütlelen eşittır Açık hava basıncı 750 mm Hg olduğuna göre, H« gazının kısmi ba- sıncı kaç mm Hg dir? 10) A) 50 D)5O0 B)100 E)8O0 C)20O A) 2 2) B)2,5 Hız (m/s) C)3 0)4 E)5 İlk hızı (Öo = 0) olan aracın rvme - zaman grafiği vertlmıştır t zamanında konumu x olduğuna göre, 3t zamanında konumu kaçx dir? A) 5.5 B)5 C)4.5 D)4 E) 3.5 Dış basıncın 1 arm. oMuğu bir ortamda şe- kildeki kapta 20 °C de X gazı ve bir mikta' su bulunmaktadır Sıcaklık değıştirilmeden pıston çekılerek gaz hacmi iki katınaçıkanl- dığında toplam gaz basıncı 389 mm Hg du- yor 20 °C d * «uyun buhat baaıncı kaç mmHgdir? A)25 B)23 C)20 D) 18 E)15 I. Ribozom bulunur. II. Yönetici motekûlter bulunur. III. Mıtekondrivardır. IV. Ktofoplastyoktur. Yukarıdakil«rd«n hangilari prokaryot bir hûcr» için doğrudur? A) I-II-IV B)Yalnızll C)YalrozlV DJIIvelV E) III ve IV 25) 14) Aynı sıcaklık ve basınçta yayılma hızı, SO2 gazının yayılma hızının dört katı olan gaz aşağıdakilerden hangisi olabilir? (H=1, He = 4, S = 32, 19) P i A)H2 B)He C)CH4 D)O, E)SO_ \{s) 1 = 0 anında başlangıçtan 10 m. ılerde bulu- nan aracın hız - zaman grafığı gosterılmiş- tir Konum -zaman grafiği hangisinde veril- miştir? 40 0 -20 Konum (m) Yatay yolda düzgûn hareket yapan K - L a- raçlarının hız - zaman grafığı şekildekı gıbı- d*. Başlangıç anında (t = 0) aynı konumda bulunan araçlarla ilgili yargılardan han- gileri doğrudu11Ç-. 0 -1 aralığında arala- rındakı uzaklık aynı kalır II. K dûzgün yavaşlamakta L hızlanmakta- dır III. Skater ortalama hızları esitür IV. Konumdakı değışmelen eşittır. 1S) Y X *» V A) u C) 1 o x (konum) 1 A - x (konum} 4 8 12 B) I ' t x (konum) | 0) x (konum) 1 Y 8 12 Şekılde, ilk hızı gerıye doğru T3Q = - 2 m/s olan aracın konum - zaman grafığı verılmiş- tır ivmesinin büyüklüğü nedir? A) II ve III D)l, llvelll B)lvell E) II. tll ve IV C)llverV 7) )H B)3 O Hız ) | D) 7 - E)2 E) x (konum) 1 2t Zaman "V7 3) = 20 m/s 50 ve 20 m/s sabit hızla düz bir yolda aynı yönde gıden araçlar, aralanndaki uzaklık x iken, düzgün yavaşlayarak aynı anda, aynı noktada duruyorlar. K aracının yavaşıama ivmesi 2 m/s2 olduğuna göre, x uzaklığı kaç metredir? Hız - zaman grafığı gosterılen harekedinin, yalnız ÖQ ve t bılınenleri ile; 1.1 zaman sonundaki konumu II. Yol boyunca ortalama hızı III. Harekedinin ivmesınden hangileri bulunur? A) I, llvelll B)lvell C)lveUI D) llvelll E) Yalnız III Hız (m/s) 18 Eşit hacımli kaplarda bulunan X, Y ve Z gazlannınsıcaklıkları veküöeleneşıttırr. Bu gazlar için; I. Molekül küttesi en büyük otan Z dir. II. X moteküllerinin ortalama kinetık enerjisi enbüyûktûr. III. Özküttetetieşittır. Yargılanndan hangileri doğrudur? A) Yalnız IB) Yalnız H C) Yalnız IN D)lvelllE)Hvelll 12) Şekiklekj pts- tonlu kapta bu- lunangaz tsıtılı- yor. Ğazın ÖZ- \>>>f}>>r?\ » hareketlı kûUesinin (d), basınçla (P) değişimini gösteren gra- ŞekıkJeki kaplarda 27 °C de aynı türden gazlar bulunmaktadır Kaplar arasındaki musluk açılıp sıcaklık 327 °C ye yüksel- tilirse manometrelerdeki cıva düzeyleri arasındaki farklar aşağıdakilerden han- gisidir? A) 16 cm 24 cm B) 24 cm 24 cm C) 45 cm 31 cm D ) 45 cm 45 cm E) 90 cm 14 cm 16)BırXgazına. I. Sabıt sıcaklık ve basınçta mol sayısını ar- tırma II. Mol sayısını ve basıncı sabıt tutarak sı- caklığıartırma III. Sıcaklığı ve mol sayısını sabit tutarak basıncı artırma İşlemleri ayrı ayrı uygulandığında gazın özkütlesi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Mol sayıları aynı olan X ve Y gazlannın ba- sınç (P), hacım (V) grafiği şekikteki gibidir. Bu gazlar için, I. Basınç X hacım (P x V) çarpımları eşittir II. Y gazının sıcaklığı daha yûksektir. III. Molekûllerinin ortalama kinetik enerjisi eşittır Yargılanndan hangileri yanlışbr? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 0)lvell E) I ve III 20) Basıncı ve sıcaklığı bilinen bir gazın mole- kül kûtlesini hesaplamak için aşağıdakl ni- celiklerden hangisinin bilinmesi yeterli- dir? A)Mc4sayısı B)Kütte C) Özküfle D) Hacım E)Atomsayısı 21) I. Ribozom II. Lizozom III. Endoplazmik retıkulum IV. Mıtekondn Yukarıda verilen organellerin hangisin- de organik madde yıkımı gerçekleşir? A) Yalnız I D)HvelV B) Yalnız II E) Yalnız IV C) Yalnız IH Yukarıdaki madde alış - verişi verilen hücre ve içinde bulunduğu ortam hak- kında aşağıdakilerden hangisi yüksek- ör? A) Hücre içi O ? yoğunluğu yûksektır B) Hücre içi H O yoğunluğu yûksektır C) Sentrozom taşımaz D) Hücrenin C O 2 yoğunluğu düşüktür E) Kkroplast taşıyan bir hücredır. 26) I. Protein sentezi II. ATP ûretimı III. Madde depolama IV. DNArepiikasyonu Yukarıdaki hayatsal olaylardan hangile- ri stoplazma organellerinde meydana gelir? A) I ve II B)lvelll C)l-ll-lll D) Yalnız I E)I-III-IV 27) Tûm ökaryotik hücrelerin bir ya da daha fazla sayıda icerdikleri golgı aygıtı aşağı- daki organellerden hangisinin yapımını sağlamaktadır? A) Sentrozom B) Lizozom C) Ribozom D) Kloroplast E) Hücre zarı 28) Bitki hûcrelerinin karakteristik özelliği olan sellüloz çeperin yapımından hangi organel sorumludur? A) Ribozom B) Nucleus C) Hücre zarı D) Golgı aygıtı E) Endoplazmik reOkulum A) 50 B) 100 D) 200 E) 250 . Hıl (m/s) 16 12 8 C)1S0 fik aşağıdakilerden hangisidir? A) d . B) d L A) B) C) D) E) Değişmez Artar Değişmez Artar Azalır Azalır Azalır Artar Değişmez Artar Artar Artar Değişmez Azalır Azalır 29) C) • • ı + 1 6 1 01*0Zaman (s) JL _ L _ l - J _ J _ l t(s) K ve L harekerjılerinin hız - zaman grafıkleri venlmişbr Başlangıçta yanyana olan bu araçlarla ilgili hangi yargı yjoJısJir.? A) L'nin yavaşiama ivmesi 4 rr^s dir. B) 3. saniyede L, K dan 36 m. ilerdedir. C) K nın rvmesi 2 nvs cfer. D)8 s sonunda L,K dan ilerdedir. E) 3. sanyede L nın ortalama hızı 12 m/s dir. D) 17) Hacimlerı, sıcaklıkları ve molekül sayıları aynı olan X ve Y gazları için, I. Basınç II. Molekül hızı IH.Atomsaytsı IV. Bınm zamanda birim yüzeye yapılan çarpmasayısı değerlerinden hangilerinin eşit olduğu kesindir? A) Yalnız I D) II ve IV B)lvelV E) t. III ve IV C) llvelll 22) Sentrozom ve hücre bölünmesi arasın- daki ilişkiye benzer bir ilişki aşağıdaki- lerden hangisi arasında yoktur? A) Ribozom - protein sentezi B) Endoplazmik retikulum - madde itetimi C) Mitekondri - enerji üretimi D) Lizozom - hücre içi sindirimi E) Kloroplast - yağ sentezi 23) İnsan akyuvarlarında ve makrofajların- da hangi organel çok fazla miktarda bu- lunmaktadır? A) Endoplazmik Retıkulum B) Sentrozom C) Lizozom D)Golgicomptex E) Ribozom I. Proteinler II. Aminoasit III. Vıtamın IV.Karboriitdrattar Yukarıdakilerden hangisinin hücredekl yapısal fonksiyonu en azdır? A)l B)ll C> III D)IV E)lvelV 30) ÜNİVERSİTEYEHA'ZIRLIK sorulun. Faınuı Şuhııı ın c^udünnmdc İscı Dcmz, Si'Uhı nmııı. Oıi/t'r Özıun, Huscym Aruvuı ılun atuşanyuvtn kurulusurumlutuğundauzmanöğrelmenlerkadrosu turafından hazırlanmaktadır. I. Hücrenin enerji gereksinimi II. Hücrenin protein gereksinimi III. Hücrenin bolûnrne gereksinimi IV. Artık maddelenn hOcreden uzaklaştırıl- ması Bir hücrenin ribozom sayısı yukarıdaki- lerden hangisine bağlıdır? A)l B)ll O) III D)IV E)lveH • Yanıtlan 17. Sayfada