Katalog

SAYFA CUMHURIYET 12 OCAK1994 ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUŞLER Bitmeyen senfoni Geçtığımız yaz Sıvas'ta meydana gelen laıklık karşıtı, şenat devletı kurmayı amaçlayan ve 37 sanatçı, yazar ve aydın ınsarun yakılarak öldüriılmesı>le sonuçlanan kıtlesel gena eylem kamuoyunda denn tepkıler doğurmuş ve ulkemızde demokratık cumhunyeün laıkJık ılkesıne karşı guçlu \ e tehlıkelı bır akımın varkğını ortaya koymuştur HALİT ÇELENK Hukukçu Y aşamımız. duşunce oz- gurluğu ıçın venlen mucadeleler ortamı ıçınde geçtı 1940"lı yıl- lann umversıte sırala- nnda katıldığınıız tabu- lan \ıkma çabalannı bugun gıbı anımsıyorum Tabulan yıkma, her ko- nuda duşuncelennı açıklama doku- nulma7 savılan kavramlan eleştırme sorgulama ve buna karşı kendı değer yargılannı savunma anlamına gelıyor- du Duşunce açıklama ozgurluğunu en- gelleyenTCV 'nın 141-142 madde- len 1936 yıhnda Mussoüni İtalyası ceza yasasından alınarak ceza yasamı- za aktanlmıştı Bu maddeler alınırken "şiddet" oğesını ıçenyordu Bu da maddede "şiddet kullanılarak" sozle- nyle anlaülıyordu Bu mtelığıyle mad- deler. salt duşunce açıklamasını suç kapsamı dışında bırakıyor, ancak "şiddet"e donuşen duşuncelen suç sa- vıyordu İkı yıl sonra, >anı 1918 yıhn- da maddedekı "şıddet kullanarak" sozlen çıkanldı, boylece salt duşunce açıklaması suç sayılmaya başlanır ol- du Bu maddeler gıttıkçe ağırlaştınla- rak 1991 yılına kadar 55 yılyururlukte kaldı Yeni tabular Terorle Mucadele Yasası. bır yan- dan TCY'nın 141-142 maddelennı yururlukten kaldınyor, ote yandan duşunce açıklamasını suç savan yenı bır hukum getınyordu (Madde 8) Turkiye'nın duşun ve sıyasal yaşamı "duşunce suçu" ndan yıne kurtulamı- yordu Bızım de ıçınde yer aldığımız demokrat çevreler Terorle Mucadele Yasası na temelden karşı çıkıyor. ya- sanın demokratık kurallara, hukuk ve ınsan haklan ılkelenne aykın olduğu- nu savunuyordu Kamuoyunda ve basında yapılan uzun tartışmalardan sonra yasanın antıdemokratık madde- lennın bir bölumü SHP tarafından Anavasa Mahkemesi'ne goturuluyor. ancak Yuksek Mahkeme. gunun sıya- sal konjonkturunun etkısı altında kı- mı maddelenn ıptalıne karar venyor ama onemlı antıdemokratık maddeler hakkındakı ıtırazlan gen çevınyor. boylece Terorle Mucadele Yasası yu- rurluğunu surduruyordu Değişiklik önerisi Geçtığımız aylarda, Guneydoğu olavlannda gorulen yoğunlaşmanın etkısıyle Terorle Mucadele Yasası nın kımı maddelennı değıştıren kımı yenı maddeler getıren bır y asa ta^lağı hazır- landı Taslak teror suçlannın kapsa- mını genışletmekte basın ozgurluğune yenı sınırlamalar getırmekte ve yuka- nda sozu edılen ve duşunce"yı suç sayan hukumlen yanı 8 maddeyı ye- nıden duzenlemektedır Bız burada Terorle Mucadele Ya- sası'nın tumu uzennde daha oncekı yazılanmızda açıkladığımız duşunce- len saklı tutarak, sozu edılen yasa de- ğışıkhk tasansı ıle ılgılı 8 madde uze- nnde durmak ıstıyoruz 1- Geçtığımız avlarda uzennde en çok tartışılan konu. yasanın 8 madde- sı olmuştur Bu madde "Hangi yon- tem, maksat ve duşünceyle olursa olsun Turkive Cumhuriyeti devletınin ulkesi \e milletivle bolunmez butunlıiğfinü bozmaM hedef alan \azılı ve sozlu pro- paganda ıle toplantı. gosteri ve vüruyuş vapılamaz..." denmektedır Yanı du- şunce açıklamasını suç saymaktadır Koalısyon ortağı olan SHP, bu maddeye laıklık karşıtı duşunce \e ey- lcmlenn de eklenmesını ve bovlece Anavasa'nın laıklık ılkesının korun- masını ve guvence altına alınmasını ıstemıştır SHP Genel Başkanı ve Baş- bakan Yardımcısı Murat Karayalçın bu konuda ısrarlı olduklannı ve odun vermeyeceklennı bırkaç kez açıkla- mıştır Geçtığımız yaz Sıvas'ta meydana gelen laıklık karşıtı, şenat devletı kur- mavı amaçlayan ve 17 sanatçı. yazar ve aydın ınsanın yakılarak oldurulme- sıyle sonuçlanan kıtlesel gencı eylem kamuoyunda denn tepkıler doğurmuş ve ulkemızde demokratık cumhurıye- tın laıklık ılkesıne karşı guçlu ve tehlı- kelı bır akımın varlığını ortaya koy- muştur Bu tehlıke karşısında 8 maddeye laıklık karşıtı eylemlenn de eklenmesı ıstemını yennde gormeme- yeolanakyoktur Her ne kadar Terorle Mucadele Ya- sası nın bınncı maddesınde dev letın laık duzenını bozucu eylemler teror suçu olarak tanımlanmışsa da bu suç ıçın yasada bır yaptırım ongorulme- mıştır Ancak burada bır noktayı gozden uzak tutmamak gerekmektedır Salt düşünce açıklamasının suç sayılması çağımızın demokratik ilkeleriyle bağ- daştırılamaz. lnsanlar hangı doğrultu- da olursa olsun duşuncelennı açıkla- yabılmelı ve savunabılmelıdırler Duşunce açıklamalan, duşunce açık- lama aşamasında kaldıkça bu haktan yararlanmalı. demokrasının "Şiddete dönuşmeyen ber türlü duşunce açıkla- nabilir" ılkesıne saygı gostenlmehdır Eğer 8. madde yuriirlükte kalacaksa, maddede duzenlenen tum duşunce açıklamalannda "şiddet" oğesıne yer venlmelı, şıddete donuşmeyen duşun- celer suç sayılmamalıdır Terorle Mucadele Yasası'nda son değışıklıklen ongoren tasannın tartış- malı 5 maddesı. yanı yasanın 8 mad- desı. basına yansıyan haberlere gore sonuçta şu şeklı almıştı "Hangi yöntem, maksat ve duşun- ce) le olursa olsun, Türkiye C umhuriyc- ti de>letinin iılkesi ve milletıyle bolun- mez butunluğunu bozmayı hedef alan yazılı ve sozlu propaganda, toplantı, gösteri veyavunnuşvapılanıaz. Kimse. baskı, cebir ve şiddet, korkutma, sindir- me veya tehdit yöntemlerinden birini kullanarak propaganda yapmak sure- tiyle, kişileri ve toplulukları devletin la- ik niteliğini bozmay ı amaçlav an örgiıt- lıi veva orgutlenmiş fiillere veya davra- nışlara sevkedemez. Herhangi bir toplantı, gösteri ve vunıyuşü, devletin laik niteliğini bozma amacına yonelte- mez. Yapanlar hakkında 2 yıldan 5 yüa kadar ağır hapis cezası hukmolunur." Bu maddenın ıkıncı tumcesınde yer venlen "şiddet öğesi"nı yukanda açık- ladığımız demokratık ılkeler çerçeve- sınde maddenın tumu ıçın geçerlı ola- cak bıçımde duzeltmek gerekır Tasannın. 8 maddesı dışında kalan bırçok hukumlen hukukun temel ılke- lenne ve demokrasının çağdaş kural- lanna aykınlıklar taşımaktadır Bun- lar başka bır yazının konusu olabılır ARADABIR Prof. Dr. SEZER ŞENER KOMSUOĞLU Sayın Cumhurbaşkanımıza Teşekkürler... Sayın Cumhurbaşkanımıza, Istanbul ve Anadolu Unı- versıtelerının rektorlerını belırlerken, antıdemokratık YÖK sıralamasını değıl, adayların kendı umversıteoğre- tım uyelerınden aldıkları oyları dıkkate alarak gerçek- leştırdığı atamalardan dolayı teşekkurlerımı sunuyo- rum Yuksek duzeydekı buozlenen demokratık davranış nedenıyle umversıte oğretım uyelerı kıvanç duymuşlar- dır Şımdı sıra, yıllardır antıdemokratık uygulamaları ıle Turkıye de bılımın, bılımsel duşuncenın bılımsel erkın ve belkı de, en onemlısı, ulkemızın şıddetle gereksınım duyduğu aydınlık zıhınlı genç kuşakları yetıştırecek, um- versıte kurumunun onunu tıkayan, çıktığından bu yana sozlu yayın ve basında son 12 yılda bırçok eleştırı alan yamanan, onanan, ama bır turlu ıstenılen verımın ka- zandırılamadığı bu yasantn hukumetımızın ve yuce par- lamentomuzun onune gelmesı ve bır reform yasası olarak değerlendırmeye alırımasıdır 2547 sayılı bu yasa yıllardır unıversıtelerde mantıklı kanıtlara dayalı taratsızlığı, ıç demokrasıyı duşunce ve bılım ozgurluğunu, sevgı ve hoşgoruyu alıp goturmuş- tur Fakulte oğretım elemanlan çalışmalarını.davranış- larını, bazen kendılerını, bazen de bolume alınacak alet ve teknık donammtarı duşunerek, kaygı ıçınde, etlıye sutluye bulaşmamak doğrultusunda surdurmekte olur kı bır ust makamayanlışlıkyapar, yerımden olurumdıye hareket etmektedırter Bır ornek vermek ısterım Uç ay oncesıne kadar çalış- tığım KTU Tıp Fakultesı'nde suresı tamamlandığından dekanlıkmakamnçınatamayapılacak Secım şoyle dur- sun bu fakultede çalışan 75 cıvarında oğretım uyesın- den hemen hıçbırı (belkı çok ozel bırkaç kışı hanç)fakul- temızı 3 yıl yonetmek uzere YÖK'e bıldırılen 3 sayın dekanadayınınadınıbılebılmıyor.yadayasalyollardan oğrenemıyor Bır yerel gazete muhabırı bu alanda yaptı- ğı araştırmada, adları bıle oğrenememekten uzulerek yakınıyor Butun bu olumsuz gayretlerde amaç unıver- sıtelerde tek elden yonetımle hıyerarşıyı sağlamaya ça- lışmak Oysa bu kurumlarda, hıyerarşı bırbırıne saygı atama ve emırle değıl, nıtetıklı bılımsellığın bır yan uru- nu olarak kendılığınden ortaya çıkmalıdır Bugun ulkemızde yenı açılanları ıle bırlıkte sayılan 54'e varan bu değerlı kurumları tek duze bır dısıplın al- tında gelıştırme olanağı yoktur Bu sıstemle unıversıte- ler çağdaş ve evrensel bılım yonunden verımlı duruma gelemedıler, gelemezler Oysa gelışmekte olan ulke- mızde, "çağı yakalamak ıçın" bılgı ve teknolojıyı gelıştı- recek alt yapıya nıtelıklı ınsan gucune şıddetle gereksı- nımımız var Ozellıkle yenı kurulan unıversıtelerımızden kuruldukları bolgelerın altyapı ve uretım gereksınımiert- ne yonelık bılımsel verılerın uretılmesı, gelıştırılmesı ve gerektığınde, bolge kamu kuruiuşları-ozel sektor-unı- versıte arasında bılımsel bulguların kullanımı ve uygu- lanımı gıbı konularda eşgudumculuk gorevı beklenıl- mektedır Butun bunlar ancak yonetım ve bılımsel açıdan ozerk ve ozgur ortamlarda mumkundur Oysa mevcut 2547 sayılı yasa demokrasının askıya alındığı bır donemde hazırlanmış, o donemın nıtelıklennı yansıtan, oğretenın ve oğrenenın duşunmesıne, tartışmasına, olanak tanımayan umversıte, fakulte, enstıtu ve yuksek okullardakı akademık kurulların ışlevlerını hıçe sayan buyurgan ve merkezı denetımı esas alan bır yasadır Ve ne yazık kı bu yasa ıle yonetılen unıversıtelerımızden son 12 yılda uç kuşak mezun olmuştur Bu nesıller ko- nuşmanın, tartışmanın ' azınlığın ve sıze karşı olanın da temel haklanna saygılı, çoğunluğun ıradesı olan de- mokrasının tadına varamadan yetıştıler Bır umversıte oğretım uyesı olarak bundan gerçekten uzuntu duyuyo- rum Bu nedenle hukumetımızın her ıkı kanadından, Sayın Başbakanımızdan Sayın Başbakan yardımcımızdan, yuce parlamentonun sayın uyelerınden umversıte yaşa- mında şıddetle ıhtıyac duyduğumuz cıddı bır umversıte reform yasasının TBMM nın gundemıne yenıden getırıl- mesını dılıyorum Sayın Cumhurbaşkanımızın demokra- tık uygulamasının verdığı heves 1994 yılı ıçın unıversıte- ler açısından yenı bır umıt ışığı oldu, umarım yarım kalmasın Şube eskı Başkanı ALİOSMAN ALBAYRAK'ı yıtırdık Kendısıne rahmet. aılesıne ve butun teşkılata başsağlığı dılenz T t R K H 4RB-İŞ SENDİK \SI İST A\BL L ŞL BE Y (TN ETİM KURL LU Uygarlığınçilesi: Tiksinçpolitikacılar Polıtıkacılar. devlet erkını kullanan kımseler, bugüne dek, dunyanın hıçbır \ erınde. ınsanların esenlığı uzenne \ etennce eğılmemışlerdır. VEDATGÜNYOL U ygarlık ne çekıyon>a bağ- nazhktan ve ığrenç polttı- kacılardançekıyor Lvgar- lık bır anlamda ve çok anlamda hoşgörü demek- tır Hoşgorunun temelın- de. adına humanizma denen o hak hukuk ozgur duşunce ve ınsan saygısı ıle ıyı nıvet yatar Donmuş doldurulmuş duşunceler (kı bunlara duşunı.e denemez) vanı bdğ- nazlık humanızmanın duşmanıdırlar Avrupa da Ronesans oncesinın ıskolas- tık duşunuş v e tutumuna karşı Petrarca ıle başlavan humanist tepkı gelışe gelı^e dın uğruna ışlenen cınavetlere buyuk olçude bır tepkı varatmı^tı Ispanya'dakı engızıs- von (yanı ışkence) dın adına yapılmaktay- dı -\shnda dın katıksız dın duşunce duşmanı değıldır Duşman olan gen kafalı bağnaz dıncılerdır Bugun çektığımız tum sıkıntılar bu dar katalı cığen beş para eı- mez cahıl vobazlardan polıtıkacılardan gelmektedır Polıtıkacılar devlet erkını kullanan kım- seler bugune dek. dunvanın hıçbır vennde. ınsanlann esenlığı uzenne yetennceeğılme- mışlerdır Buyuk Fransız bıyolojı bılgınt Jean Rostand bakın ne dıvor bu konuda "İnsanlar atom enerjısini açımlayacaklar. yıldızlara \olculuk vapacaklar. yaşamı uza- tacaklar. verem ve kanseri iyileştirecekler ama, daha az tiksinç kimselerce yonetılme- nin sırrına eremeyeceklerdır. \caba ıktidar kullanımı mı ınsanlann ahlakını bozuyor, yoksa bozulmaya yatkın vapıları mı iktidar kullanımına uygun duşuvor? Aynı sorun kostebekler için de soz konusu: \ eraltı orta- mında yaşadığı için mi gozleri kuçuktür, \oksa gozlen kucuk olduğu ıçın mı yeraltın- dayaşıyor?" Polıtıka. oldum bıttım yalan dolan uzen- ne kuruludur ne yazık kı Yıne Jean Ros- tand'a gore "Politikada, bugunun valanını ovgulere boğmak için, dunun yalanı kotule- nir". Doğrudur Bu hep bovle yuruyup gıtmektedır Temız ınsanlarca vonetılmek bırduşmu dersınız 0 Püny a gerçeği Evrenın mınımınnacık bır parçası olan dunyamızın gerçeği dıye başlı başına bır şeyyok SadeceEvrengerçeklenvar Onun da akıl almaz olgulan her an her sanıye burun burun karşımızda. sırnna gızemıne eremeden Dunyamızın yaşamı. solda sıfır kalır Ev- ren'ın yaşamı karşısında Kımdır, hangı guçtur Ev ren ı duzene sokan. ınsanı şaşır- tıp şaşırtıp soluğuıu kesen 9 Ben pes dıy orum bunca duzenlı şaşırtıcı- lık karşısında Dınler bu konuda kesıp atmışlar her şeyı Tann kavramı ıle Hadlenne mı duşmuş Musa'nın. tsa'nın şu bu peygamber geçı- nenlenn bu bılmeceyı çozmek Ama dın keMn konuşuyor O\sa ke^ın bır bılgımız vok bu bıldığımız dunya ve Evren konu- sunda K.ım"Bilgimizvar"derseyalansoy- ler Bır kışı benım gıbı duşunuyorsa sevını- rım \vr\d ıkı uç kışı benım gıbı duşunurse, uzulurum Çunku duşuncede gelışme, kar- şıt duşuncelerle sağlanır. aynı duşanceye saplanıp kalmak bır çeşıt donmaktır, ılerle- meye engel olan Dınler. duşunculen don- duruyorlar Insanlann. aynsız gaynsız, aynı duşuncenın tutsağı olması, acvnası ve ınsanhğın ılerlemesını engelleyen bır du- rum ve tutumdur Ne var kı ılen duşunce- ler, hep aydınlar çevresınde sıkışıp kalmış, halka mal olmamıştır olamamaktadır Halklan yonetenler. yanı tıksmçpolıtıkaa- lar. guzelhklen ona yansıtmamışlardır Nasıl yansıtsınlar kı (kı o guzellıklerden habersızdırler). geçmışlen, esenlıklen, onun bılısız kalmasına bağlıdır FJnstein gıbı daha bırçok \len duşuncelı bılım adamlannın dunya goruşlen, duşun- ce duzeyınde halka mal edılmemıştır Hal- kı uyutmakta çıkar sağlayanlar, boyle bır şeye yanaşırlar mı 1 Donmuş dın kuralla- nnda uv utageldıklen bılısız ınsanlan avuç- lannın ıçıne alıp keselennı dolduranlann egemenlığı surup gıdıyor yuzyıllar boyun- ca Donmuş. dondurulmuş dın kurallan dışında, ozgur duşunce ortamı ne zaman yaratılabılır dersınız 9 Alman metafîzıkçı Nikolai Hartmann (1882-1950) bu durum karşısında. elını v ıc- danına koyup şoyle dıyor "Bir sorumlulu- ğun, bir ozgurluğun olabilmesi için Tanrı var olmamaİKİır." Goruyorsunuz. gerçek, namuslu duşunur- ler. dındar olsun olmasın gerçekler karşı- sında alabıldığıne ıçten oluyorlar Bugun Turkıye'yı gununu doldurmuş ınançlann geçerlığını yıtırmış ınançlann çemben ıçıne almaya çalışan çevrelenn laıklığe karşı ta- kındıklan duşmanca tutum ne olçude ba- şarılı olabılecek 0 Turkıye nın asıl yaşam sorunu bu Uyu- mayalım PENCERE TARTIŞMA Çöplerden elektrik üretimi B asından, Power Management adlı Amenkan şırketının Istanbul'dakı Kemerburgaz, Kalkalı, Lmraniye, Aydınlı ve Yakacık çopluklennı 15 yıllığına kıralayıp bu alanlarda oluşan metan gazından elektnk uretmek ıstemıy le Çevre Bakanlığrna teklıf verdığını ojrenmış bulunuyoruz Ozellıkle ABD ve bazı A\ rupa ulkelennde 1980'byıllardaçop alanlannda çop bıleşımının bıyokımyasal bozulması sonucunda oluşan atık gazdan elektnk uretımının gıderek ekonomık bır onem kazandığı bırgerçektır Kuşkusuz toplanan atık gazlar ıle "metan + hava karışımı"nın patlama nskı de en aza ındınlmektedır Bu olgu da çop alanlannın cıv annda yer alan yerleşım alanlannın guvenlığı açısından olağanustu onem kazanmaktadır Bugünlerdebelırlı bırkarara bağlanacak adı gecen proje konusunda gerek y etkılılen gerekse kamuoy unu aydınlatmak amacıv la proje kapsamı ıle y akından ılıntılı olmak uzere aşağıda belırtılen hususlar y aamızın ıçenğıru oluşturmuştur • Projenın ekonomıklığı bu> uk olçude çöp alanlannda toplanan atık gazm debısıne (mıktan) ve bu gazın "metan içeriği"ne bağlıdır Sozu edılen buy ukluklen denetleyen bellı başlı faktorlerde çopun bıleşımı ozellıkle bıyolojık bozulma htzı bıleşımı çok v uksek olan "yiyecek atık miktarı", çop alanının y avılma alanı ve dennlığı v e oluşan gazın toplanma teknığıdır Bır muhendıslık y aklaşımının vaklaşıkhğı ıçınde °o < i5CH4 (metan ıçcrıkli) bır atık gazla çalışacaksantralın uretebıleceğı elektnk enerjısının duzeyı (kvvh) yıllık atıkmıktannm(ton yıl)kabaca yuzde 1 3 udur (Bu hesaplamada çopun % 80"ının depolanabıleceğı, 1 ton atığın 400m 3 (°o55CH4)atıkgaz oluşturabıleceğı. oluşan % 55 CH4 ıçenklı atık gazının ancak % 25"ınm toplanabılecegı ve santral yerel venmının % 30 duzeyınde olduğu ve çıkan gazın alt ısıl değennın 4000 (kcal NmJ ) olduğu kabullen yapılmıştır) Örneğın yılda 200 000 ton kapasıtesı olan bır çop alanının tum şartlann oluşması dunımunda santraldan temın edılebılecek enerjımn mıktan 6500 kvv h'dır • İstanbul olçeğınde bakıldığında toplam oluşabılecek olası atık gazın mıktan 10mılyonkışıx 1 kg kışı-gun x 0 400 m3 kg x 365 gun yılxO8 = 1 168mılyar m 3 yıl olarak kestınlebıhr 1974-1989 lıteraturlenne gore bır kg ıslak çopun uretebıleceğı olası atık gaz mıktan 0 04 - 0 4 m 3 arasında değışmektedır Ön proje kestınmlen ıçın genelde 0 4 m 3 buy ukluğu kabul edılmektedır(Landflllgas, 1992. sayfa 359) Bumıktann ancak % 25'ı toplanabılecegı kabul edıhrse. santrallara bcblenebılecek olası atık gazın mıktan ıse 0 292 mıly ar m3 olarak hesaplanabılır Bulunan bu buy ukluk Belçika ıçın kestınlen olası atık gaz potansıyelının y aklaşık °/o 65'ını oluşturmaktadır (Landfıllgas EURNıhaı rapor 19°2,sayfa367) Bır kıvaslama yapabılmek amacıy la bu mıktar atık yaklaşık yılda 103 bın ton sıvı yakıteşdeğenndedır Bu buyukluk ıse V unanistan'ın toplamı ıçın kestınlen sıvı yakıt eşdeğennın v aklaşık ° o 60'ını oluşturur(aynıkaynak sayfa 368) • Toplam 81 çopalanına (ABDveçeşıtlı Avrupa ulkelen)aıt atık gaz uretımlennın ıstatıstıksel analızı sonucunda ortalama metan ıçenğı% 51 mertebesınde bulunmuştur Sozu edılen buyukluğun çop alanının dennlığmden bağımsız olduğu keza çıkanlan dığer bır bulgudur • ABDdekı (69 çop alanı) çop alanlanna aıt bellı başlı parametrelenn ortalama buyukluklen şoyle hasaplanmıştır Atık alanı 76 4 hektar, çopluk dennlığı 24 5 m. saatte uretılen ortalama gaz debısı 2666 m3 , saatlık metan uretımıısel360m 3 (%51 ıçenkle) yıl bazında 1 ton atık başına uretılen metan debısı 2 53 m 3 Avrupa ulkelenne aıt bazj çop alanlanna (9 adet) aıt buyuklukler ıçın şu değerler soz konusudur Ortalama atık alanı 12 9 hektar, atık dennlığı 14 5 m, ortalama atık gaz uretımı 327 m' saat, metan uretım mıktan 178 6 m3 Dıkkat edılırse Avrupa'dakı çop alanlannın ozellıkle atık gaz uretım karaktenstığı ABD"dekı çop alanlannın ortalama değennden bır hay lı duşuktur Bu olgu. çop alanlanna aıt geometnk buyukluklenn daha kuçuk olması ıle y akından ıhntıbdır Nıtekım. bu satırlann yazannın gerçekleştırdığı araştırma sonucuna gore, artan çop alanı ıle atık gaz mıktan. daha acık bır deyışle metan gazı uretımı de çok belırgın bır şekılde artmaktadır (Uygulamada atık gaz uretım debısı çop alanının ışletılmesı ev resı boyunca sabıt değıldır Maksımum değere ulaşan bır uretım debısınden sonra debı tedncı bır şekılde azalır Fızıbılıte analızınde bu olgu ozenle goz onunde tutulmalıdır) • Projenın gene ekonomıklığı yukanda sıralanan tum faktorlerle y akından ıhntıhdır Av rupa'dakı çeşıtlı enerjı uretım projelennın sonuçlan ıncelendığjnde statık gen odeme suresı projenın buyukluğune bağh olarak 4-7 yıl olarak rapor edılmektedır Kuşkusuz projenın ekonomık çekıcılığını denetleyen dığer bır buyuklukte atık gazdan uretılen elektnk enerjısının satış fıyatıdır Ve bu değer dığer yontemlerle uretılen elektnk enerjısının satış fıyatlanndan duşuk olmalıdır Kısaca. projenın başanh olabilmesi açısından ozellıkle şu hususlar ozenle gerçekleşünlecek araştırmalar ıle behrlenmelıdır Toplanacak çoplenn bıleşımı ve metan uretımı oluşumu yonunden ırdelenmesı, çop alanında zamanla oluşacak metanın etkın v e ekonomık bıçımde toplanması ıçın uygulanacak sıstemın tasanm esaslan, benzer bıleşıme sahıp çopluk alanlanndan toplanacak gerçek atık gaz uretım bılgılen değerlendınlmelı ve çop alanlannda açılacak pılot deney kuyulan ve toplama kanallannda sıstematık gaz olçumlennın yapılması ve olculen debı ve metan ıçenğı buyukluklenn dığer yaklaşım sonuçlanyla karşılaştınlması Ulkemızde projeler artık dışardan dayatıldığı şekhyle ele alınmamalı. bunun yenne olağanustu ozenle yapılacak muhendıslık-ekonomık ıncelemeler, uygulamaya yonelık olarak venlecek kararlarda etken olmalıdır Prof. Dr. Müh. Ergin Anoğlu İTLMaden Mühendisliği Bölümü Shıanoğhı Ne Diyor?.. Profesor Oktay Sinanoğlu 26 yaşında Kalıfornıa Unı- versıtesı nde oğretım uyelığme başladı.Berkeley.Yale Harvard unıversıtelerınde ders verdı 1968 de Orta- doğu da teknık kımya bolumunu kurdu NATO ya bağlı kuruluşlarda atom fızığıne ılışkın konferanslar verdı 1971 de ABD Bılım ve Sanat Akademısı uyelığme seçıl- dı Çok elektronlu sıstemlerın tedırgınlık (peturbasyon) kuramı konusundakı çalışmalan nedenıyle 1973'te Ale- xander von Humbolt odulunu kazandı Bu kısa tanıtımdan sonra Sayın Smanoğlu'nun 10 Ocak 1994 gunku Cumhurıyet, "Gençlık ve Eğıtım' say- fasında çıkan konuşmastndan alıntılar yapmakta yarar var Profesor çarpıcı şeylersoyluyor - Bu sene Mıllı Eğıtım Bakanlığı tarafından 1400 kışı- nın yurtdışına doktora yapmaya gondenlecegmrduydu- qum zaman Turkıye'nın bılım ve teknoloji alanında atı- lım yapmaya hazırlandığını duşundum Daha sonra yaptığım araştırmalarda, amacın araştırmacı değıl, oğ- retım uyesı yeVştırmeye yonelık olduğunu gordum Mo- lekuler bıyolojı gıbı Turkıye nın çok gen olduğu bılım dallarında beş kışı doktora yapmaya gonderılırken, otuz kışılık kontenjan ılahıyata ayrılmış llahıyat dalında dok- tora yapanlar Ingılızce Muslumanlığı mı anlatacaklar? Bu nasıl olur? ' Nasıl mıolur1 ? Ulkemızde ımam okulları mestek okullarını nasıl sol- luyorsa, oyleolur Muslumanlıkta kadından ımam olmaz, ama ımam okullarında kızlar nasıl okuyorsa oyle olur Şenat mantığına dayalı ımam oğretımı temel oğretı- mın yerını nasıl alıyorsa oyle olur Lıselerden felsefe ve toplumbılım derslerı nasıl dışla- nıyorsa oyle olur Ortaoğretımde Sunnı mezhebının ınançları Alevılere nasıl zorla oğretılıyorsa oyle olur Laık devletin resmı televızyonunda dınsel yayınlar na- sıl Sunnılenn tekelındeyse, oyle olur • Profesor Sinanoğlu - Anadıl unutulursa demış 'yurek de gıder ' Sormuşlar - Neden eğıtım ıcın çoğunlukla Amenka ya gıdıiı- yof> Yanıtlamış - Mozambıklıler Fransız somurgesı olmaktan cıktık- tan sonra da eğıtım ıcın Fransa 'ya gıtmeye devam ettı- ler Turklerde Amenka yagıdıyorlar Busomurgecılığın en etkılı yollanndan bın Somuruyu kendı kaynağında o toplumun ınsanına yaptırmak Sormuşlar - Amenka dan Turkıye nasıl gorunuyor? " Profesor demış kı - Amenka dan Turkıye gorunmuyor 2000 e yaklaşırken Turkıye ağır bır ' kımlık bunalımı gecırıyor Ulkede bır boluk ınsan tepkıler ıçınde Batı dan gelen her şeyı dışlamayakalkıyor şerıatasığınarak uygarlığı ret aşamasına kadar tırmanıyor Bır boluk ınsan ıse gozunu Amenka ya dıkmış kulağını Amenka ya vermış yureğını Amerıka ya teslım etmış benlığım Amenka ya emanet etmış kendı aklını ve sağduyusunu bır yana bı- rakmış emr-u kumanda zıncırı ıçıne gırmış, kımlığını sı- fırlamış • Oktay Sinanoğlu gıbı ınsanlann bu toplumu sılkeleye- cek çıkışlar yapmasında saymakla bıtmez yararlar var, yoksa ele gune rezıl olmayı surdurecegız Amerıka ya doktora ıçın Turkıye den oğrencı yolluyo- ruz Molekuler bıyolojı ıçın beş kışı llahıyat ıçın otuz kışı 3 uncu bınyılın esığınde Turkıye nın durumunu bun- dan daha ıyı vurgulayacak ne olabılır? VEFAT İzmır ıneskıfahn Beledıve Başkanı Gınteşrafındanrahmetü Mustaia Ra^ıt ın kızı bestekar ve sanat eleştırmenı Selmı Andak ınannesı Nermın ^ndak ınkayınvalıdesı,koreograf. balenn Gulen Andak'ın babaannesı BETÜLANDAK oncekı gun vetat ettı Cenazesı > ann (perşembe gunu) oğle namazından sonra Teşvıkıye Camıı nden kaldınlacak ANDAK 4İLESİ cem ycıyınevi ALTERNATÎF TARİH VE KÜLTÜR DİZlSİ OSMASLI DEVLETlNE KAD\R TIRKLER / U,ıHjs<«/HalJBotU)//\)UOddu<ı OSM\\LI DEVLETt 1300-1600 Vkım Kunı/HuKiinO'lurdıjd» ^UOdekan OSVHNLI DEVLETt 1600 1908 Maın Kunıfııu W}ınHu«nnG WJj>dmA>Lı0jAjn Ç*ĞD\§ TlRKtVE 1908-1980 MaeTmKJvCsmılKoylj^üüiıelOalaıııı/ kcrtul Banu. \*M lUof kiAvU Öcfclii T( DETEK P\RTİ \ONETtVltMN KIRLLMASI M SASIL BtR DEV1OKRASİ IMIV.0RLZ SmaTn Dl\>A\I DEdyrtRFN OS VIL SsnerT*ılIı İSLAVI ÇAĞIV1IZA Y \SIT NEREBİLİR VII' Sena DEVLET VE DEMOkRASt SeoaTanlU ALEVtLİK BEKTAŞlLlK AilUO/kınml T\RlHtV1lZDE KtRTLERVE k\ \K1 \WULARI \p» ATATLRk IN İZİ>DE BİR \RPA BOM Bjtanels l 4 TLRKtYEDE LAİKLIK 0/eıOijnUa Ç\ĞD\Ş EĞtTtM Çj{d4s\i,»ııDnıak!mılXniı» tSLAM FELSEFESt Hıkn. Zıw L l™ ORTADOĞLDA DEVRİVI YILHRI VUimuı Dık rim LÇINCI DIVVADAN VIAmulDıkerıicnı TARtH AÇblNDAN 12 VI\RT to ü P^J,^ Ismajam OFÇlŞDOVEMlTLRKhESI *ı ıw l«ıuılC«n TIP OLAM (1961 1971) Sjdun \ren TLRK LEHÇEIFRIMV K\RŞILAŞTIRMALI DtLBtLGISl Ferkı./tviulov B V m \ GOÇLN SASATSAL EVRELERt DofanKuta, İSTANBLLHIKLMETLERİVE MİLLİ MIC\DELE M.. «[,,«,o»«f I H M I SuuAkşuı İSTASBLL HLKIV1ETLERI VE MİLLİ MLCADELE S .«r,w ««ws-/w» SuuAkşuı TARİHTEN DERSLER *T IIK AnelDı»»ı TARİH V^OĞRETtVlI SalıhOzhjcjn TAKSÎTLE UĞUR PAZARLAMADA zarlama Kuçukpormoklıapı /psi Soiogı No 11 80060 hksım ISTANSUi y 24305X 2432023 1800 000 TL lutanndakı bu dızımn peşınalı 600 000 TL dır kalan 8 eşıl taksılte odoıecektır A)rınlılı bnlgı ıçın b^'urulannuı btklnofm. ANADOLU MÜZİKYAPIM S U I M A R û - onlarmks^ası KASETİ ÇIKTI /TÜM KASETÇİLERDE I M Ç 5 BlokNo 554JUnkaponı-ISTANBUL Tıl (0211)51739 37