Katalog

CumhuriyeC70.YH.SAYIZ4932 S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V İ Z Y O N 100CAK1994PA2ARTESİ • • • • • • Helenistik kent surlannın dibindeki son buluntular, IO. 300'lerde kurulduğu sanılan kentin IO. 725'te kurulduğunu ortaya çıkarttı Metropolis,425yıldaha yaşlandıHaber Merkezi - lzmir'e 50 km uzaklıkta bulunan Torbalı ılçesinde- ki Ana Tannça Kenti Metropolis'te, Prof. Dr. Recep Meriç başkanlığj- nda 1989 yıbndan bu yana devam eden kazı çabşmalannda 1993 yılında elde edilen son buluntular, Metropob's'ın kuruluş tarihini bu- güne kadar tahmın edilenden 425 yıl daha eskıye götürdü. 1993 yıl'ına kadar İÖ 300'lü yıllara ait olduğu sanılan Metropolıs'te. Helenistik surun tabanından çıkan son parçalar, bu şehrin İÖ 725 yıbnda kurulduğunu ortaya koydu. Metropolis Tiyatrosu, dünya ar- keolojı hteratürûne en ıyı korunmuş Helenistik tiyatrolardan bırisı ola- rak girmeye de aday. IBuluoamayan tapınak 1993 yılı Torbalı-Metropolis an- tik kentı kazı sonuçlanna göre; Tepe şehır anlamına gelen Akro- pol'de Ares (Savaş Tannsı) Tapı- nağı'nı aramak amacıyla başlatılan kaa çahşmalan sonunda, tapınağa aıt bir ız ortaya çıkanlamamışsa da. çok ilginç başka buluntular elde edildi. Akropol düzlüğünde, bırisı Hele- nistik sur kenannda olmak üzere 5m x 5m'lık dört ayn sondajda yapılan kazılarda, ana kayanın durumuna göre. 4 m ıle 1 m dennlıkte Helenis- tik öncesi, yani İÖ 300 yıl öncesi Ar- kaık, Oriyantalızan ve Geometrik çağlara aıt İonya ve Lıdya seramığı Prof. Dr. Recep Meriç başkanlığında 1989'dan bu yana sürcn kazılar, Metropolis'in yaşı hakkındaki ilk bflgfle- rin yanhş olduğunun ortava çıkmasmı sağladı. Kenti çevreleven surların dibinden çıkartılan çanak çömlek par- çaları. sadece kentin yaşı konusunda değil, kültürel yapısı konusunda da önemli ipuçları veriyor. ele geçtı. Bunlardan en eski grubu, üzerinde geometnk desenler. süsle- meler bulunan ve İÖ 725 yıllanna ait geometnk seramik oluşturmak- tadır. Aynca Milet'teyapılmış, üzer- len değışık bıtkı ve Doğulu desenler- le süslü onyantal stılde veçok iyı ka- litedeki testi parçalan da ilk belırle- melere göre İÖ 650 yıllanna ait dıye düşünüîüyor. Son buluntular arasında en geç grupta ise değışık İon çanak çömle- ğının yaru sıra Lıdya bölgesi başken- tı Sart'tan getirtılmiş ve kırmızı üze- rine siyah tekniğiyle yapılmış, dal- galı, çizgıli kase parçalannm ise İÖ 550 yılına ait olduğu saptandı. Akropol'dekı diğer bir ilginç sap- tama ise Helenistik kent ile, en geç buluntulan İÖ 500 yıllanna aıt Er- ken Kent arasında yaklaşık 200 yıllık bir boşluk bulunmasıdır kı bu da, Lidya ya da Pers istilası sonrası eski kentin tahrip olmuş ve terk edıl- miş olduğuna işaret sayılıyor. Büyük bir olasıbkla Helenistik Kent bundan 200 yıl sonra Selevkos Krallığı sırasında yenıden görkemh bir kent olarak inşa edilmişür. Helenistik çağda kurulan kent. diğer çağdaş kentler, yanı Efes, Ber- gama, Pnene benzen tapınaklann >anı sıra üyatro. Agora, Gymnasi- um, Stoa gıbi kamu yapılanna da sa- hip. Kentin önemli yapılan ve kent planını belırlemek amacıyla, 1991 yıbndan beri sürdürûlen çabşmalar- la Tiyatro ve Stoa gibi 2 anıtsal yapı araştınlıyor. Tamamen mermerden yapılmış oturma sıralan tek tek gün ışığına çıkan tıyatronun, en ön sıradakı üçüncü soylu koltuğu değişik formu ıle başanyla ortaya çıkanldı. Metro- polis Tiyatrosu, dünya arkeoloji hte- ratürûne en ıyi korunmuş Helenis- tik tiyatrolardan binsi olarak girme- ye aday. Metropolislı yurttaşlann kendı paralan ile yaptırdıklan Stoa denılen ve üstü örtülü, sütunlu hol. yağmurlu ve güneşli havalarda ın- sanlann rahatça dolaşmasını, bir yerden bir yere ulaşırken dinlenme- lennı sağlayan, ayaküstü sohbetle- rin yapıldığı önemli bir kamu yapısıdır. Çalışmalar sırasında bu yapının 66 m uzunlukta olduğu ve sütun sayısının da 19 olduğu uzman- larca belirlendi. Stoa'nın depremlere karşı çok dayanıkb temel yapısı da ortaya çıkanldı. İÖ. 300'lü \illara ait olduğu sanılan MetropolLs'tcn çıkan son parçalar, kentin İÖ. 725 yılında kurulduğunu ortaya koydu. Bakan Köstepen, Kozlu'yu yanıtladı: 'Alan kuşlara zarar vermez' Isparta - Burdur Hayaalanı'nın Ramsar Sözleşmesi'nin Paris Protokolüne uyumsuzluk göstermediğini savundu. GÜLÇtN İLCİ BL'RDL'R - Ulaştırma Bakanı Mehmet Köstepen, ANAP İstan- bul Milletvekiii Cem Kozlu'nun kış aylannda on bınlerce su kuşu- nun banndığı Burdur Gölü kıyısında yapımı sürdürülen Is- parta Havaalanı'nı kast ederek kendısi tarafından vanıtlanması istemıyle TBMM BaşkanlığYna sunduğu yazıb soru önergesıni yanıtladı. Köstepen. Kozlu'nun "Kuşları dikkate aldınız mı" soru- suna. "Ha>aalanı inşaatının ve iş- letmesinin Burdur Gölü'nün ulusla- rarası öneme sahip bir göl haline getirilmesi çalışmalannı olumsuz yönde etkilemeyeceği mütalaa edil- mektedir" dıye yanıt verdı. Soru önergesınin yanıtlana- bilmesı ıçın TBMM Başkanlığı'na verdığı 16 Aralık 1993 tanhb yazı- da. tüm Göller Bölgesı'ne hava ulaşım hızmetını gotürecek havaa- lanının yer seçırrunde teknik kri- terlere uyulması yanında. bölge- dekı doğa ve çevre varlıklannın korunması konusunda da titızbk gostenldığıru bebrten Köstepen, şu görüşlere-yer verdi: "Isparda-Burdur Havaalanı Uçuş Üniteleri Inşaatı ihaJesi, 2.9.1992 tarihinde yapılmış ve yapım işleri başJahJjnıştır. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ise yaklaşık 5 ay sonra, 7 Şubat 1993 taribJi Resmi Gazete'de yayı- mlanarak yürürlüğe ginniştir." Köstepen. Kozlu'nun "Yatinm ÇED Yöneüneliği'nin yayı- mlanmasından önce başlamışsa da Burdur Gölü'nün uluslararası öne- me sahip bir göl olması yine de bir ÇED uygolamasını gerektirmez mi" sorusunu da, "Isparta Havaa- lanı inşaatı söz konusu yönetmeli- ğin 32. maddesi çerçevesinde değer- lendirilmektedir" dıve vanıtladı. Köstepen, Ramsar'da ımzalan- mış olan "Özellikle Su Kuşlan Yaşama Ortamı Olarak Uluslara- rası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme"nın Paris Protokolü ile düzenlenmış son şekünde yer alan esaslarla inşaatı sürdürülen Isparta Havaalanı'nın, çevreye etkılen itıbanyla sözleşme ile bir uyumsuzluk taşımadığmı da kaydetti. DOĞA YIÇOCUKLARIMIZDAN ÖDÜNÇ ALDIK Yeryüzünde kendi türünü öldüren hayvana rastlayamazsınız. İnsanlar hanç! Insanoğlu, yalnızca insanlan ve insanbğı değil, çocuklann ödünç aldığı doğayı da öldürmesiyle tanınacak çok geçmeden... Çünkü; tunstik oldu! Bırzamanlar(yazgısının termık santrale terk edileceği fermanının çıkmasından öncekı zamanlar- da) Gökova bir yeryüzü cennetiydi Gökova'nın dıbınde, KJeopatra'nın İskenderiye'den sırf güneşlenmek ıçin getırttığj rivayet edilen mınik kumsalıyla ünlü Sedir (ya da Sidere ya da Fener)Adasıyeralırdı.Hâlâdaoradadır.Ama,'o'birzamanlar,bır şişe kum almaya kalkanı, yanındakılerin anında uyardıklan kumsal, artık turistik çöplük konumunda. Genelbkle Marmans'tekı otellerde kalan tunstlerin günübirlik tekne turlanyla zıyaret ettiklen kumsalda kumanya paketlerinden, meşrubat kutulanndan ve sigara izmantlennden geçılemiyor. Fotografı çekenin gölgesı bile bu pisbğı örtmeye yetmemış... (Fotoğraf: DlNÇ TA YANÇ) 63'lük Wagner kamera karşısmda 'Heartto Heart'ın yenidendönüşü ELITEServlce Robert VVagner asla umudunu yı- tırmedı. 63 yaşındakı yıldız. mıl- yonlarca TV ızleyıcısını ekrana bağlayan "Hart to Hart" dızisının yenı bolümlennde bir gün >enıden Stefanie Powers ıle bırlikte rol ala- cağını bılıyordu. 1979-1984 yıllan arasında ABC televızyonunda göstenlen dizıde. kendı kendıne mılyoner olan Jo- nathan, gözukara gazetecı eşı Jen- nifer ve sadık y ardımcılan Max (Li- onel Stander)'m serüvenlen ızlevıa- ye unutulmaz anlar yaşatmıştı. 1984 yıbnda dizinin çekimlenne son venlmesı. oyuncular. çekım ekıbı ve ızleyıcilere bir darbe oldu Zira. Wagner'ın de belırttığı gıbı dizı. değerlendırmelere göre 12 sı- rada yer almış ve 86 ülkede gösten- lerek başanya ulaşmıştı. "Hart"ın çekımlerine son venl- mesıni izleyen yıllarda yenıden bir araya gelmek üzere bırkaç kez Wagner'e önende bulunulmuş. an- cak önen Wagner'ın ılgısını çek- mekle birlikte tek bir film ıçın ka\- da değer bulunmamıştı Sonunda NBC şirketı VVagner'in karşısına her biri iki saaılık dört film önen- sıyle çıktı. İlk partının başanlı ol- ması durumunda da en az ıkı film daha çekileceğı konusunda güven- ce sağlandı. Wagner. "Bu, Stefanie için de be- nim için de son derece ilginç bir öne- riydi. Böylece henten Lionel Stan- der'ı da aramıza alarak kollan sıvadık ve filmi gerçekleşrirdik" dı- yor \e izleyıanın tepkısının ne ola- cağı konusunda kaygılı olduğunu da dıle getinyor: "Doğrusunu söy- lemek gerekirse, güldürü-serüven tii- ründeki filmimizi günümüz izleyi- cisinin nasıl karşıla> acağını görmek için sabırsızlanı>onım. Artık 10 yıl önceki Hart'lar >ok. \erine, 10 yıl daha yaşlanmış 90'ların Hart'ları >ar. L marım, eskiden bizimle birlik- te olan izlejicilere yeni bir izleyici kitlesini katma>ı başarınz." "Hart to Hart'ın Dönûşü" Jonat- han ve Jennifer'ı yoğun bir çalışma temposu içine soktuğundan bırlikte olmaya vakit bulamıyorlar. Çalı- şma tempolannı azaltıp daha çok birlikte olmaya karar verdiklerinde ise yaşamlan altüst oldu. "Stefanie'yle aramızdaki uyum şimdi de süriiyor. Onca yıllık dost- luğumuz var. 'Aşk Mekrupları' oyu- nunu bile kaç kez birlikte oynadık. tkimiz de yeniden bir araya gelip Hart'lan o>namaktan son derece mutluvuz." Filmın çekımı Wagner ve yar- dımcı oyuncular ıçin duygusal bir deneyim nıtelığıni taşıyor "Lionel şimdi 87 yaşında. Onu Ma\ olarak yeniden aramızda gör- mek büyük bir mutluluk. Fılmin ye- niden çekimi son derece nostalji yük- IQ. Dizinin sona ermesinden bu y ana, başunızdan, iyi ya da kötü, acı ya da tatlı onca şev geçti. Ve şimdi bize 'Hart to Hart' yeniden sunuluyor. Bu bize verilebilecek en değerti ar- mağan." "Hart to Hart"tan sonra Wag- ner. bırçok televizyondizisı ve"Dra- gon: Bruce Lee'nin öyküsü" gıbı fılmlerde rol aldı. Bu vıl sonunda göstenme gıren "North and South, Book III: Heaven and HelTde VVagner ıç savaş sırasında elınden her şeyi alınan ve yaşam savaşı ve- ren bir guneybyı canlandınj or. Meslek yaşamı boyunca bir dü- zine kadar film. mıni tele\ızyon di- zilen ve "It Takes a Thief", "Switch", "Hart to Hart" gıbı ünlü dızılerde rol alan VVagner'ın bel- leğınden asla sılemedığı çalışmala- nndan bın. 1976 yılında Natalie Wood ıle çevırdığı "Kızgm Damda- ki Kedi". Meslek yaşamının dönüm noktası olarak nıtelendırdığı filmde Tennessee VVUIiams, Natalie Wood ve Lord Oli>ier ıle çabşmaktan duy- duğu mutluluğu dıle getınyor. VVagner, yine kamera karşısında. "'Paul \ewman. Joanne V\ood- ward, Spencer Tracy, Sopbia Loren, Barbara Stanwyck, Andrey Hep- bum gibi büyük sanatçılarla çalıştım. 'There Must Be a Ponv' fil- minde Elizabeth Taylor ile birlikte ovnamaktan onur du\u>orum. Her- kes gibi, gu/el nimlerin y anı sıra çok sıradan çalışmalanm da oldu." dı- yor VVagner. Varlıklı bir babanın oğlu olan VVagner'ın. babasının kendısıne şırket açma önensını te- pıp oyunculuğa atılma karan ver- mesı uzun yıllar öncesine rastlar. Genç VVagner, babasıyla anlaşarak Los Angeles'a gıder. "Babam ak- törlüğün beni nereye süriikleyece- ğinden ^ek emin değildi. Bana dene- mem için bir yıl tanıdı. Başaramaz- sam baba mesleğine dönecektim. Bir yıl vedek olarak çalıştıktan sonra haftada 75 dolar karşılğında 20th Century Fox şirketiyle anlaştım. " Bu arada Natalie VV'ood ıle iki kez evlenen VVagner, VVood'un 1981 >ıbnda denizde boğularak ölmesine dek onunla bırlikte oldu. Şimdi si- nema yıldıa Jill St. John ile evli olan VVagner, zamanını Los Ange- les ile at yetıştırdığı Aspen'dekı iki evi arasında mekik dokuyarak ge- çınyor. Üç kızı da artık meslek sa- hıbi bırer yetışkın...