Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 EYLÜL1993 ÇARŞAMBA 8 DIŞ HABERLER Bulgaristan'dan Ankara'ya nota •SOFYA(AA)- Dereköy'de birTürk askeri uçağının Bulgarhava sahasına girmesi ûzerine başlatüan soruşturma Bulgaristan'ı kanştırdı. Sınırda görevli askeri birliklerin, hava sahası ihlalini çıplak gözle tespit ettikleri halde radarlarda herhangi bir bulguya rastlanmaması, Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nı ayağakaldırdı.Sınır Muhafaza Kuvvetleri'nden AJbay VasiJ Stanoykov. Bulgar hava sahasına giren bir Yunan uçağının da radara yakalanmadığı halde çıplak gözle tespit edildiğini açıkladı. ArnavutJuk'ta hıpsdık skandalı •TİRAN(AA)- Arnavutluk Başbakan Yardıması Başkim Koplikırfnun ojğfu Alben Kopliku, dün sabah erken saatlerde hırsızkk suçundan tutuklandı. Edinilen bilgilere göre, saat 01.00 sulannda polis tarafından Tiran'da yakalanan Alben Kopliku, eski ABD Başkanı Jimmy Carter'ın Arnavutluk ziyareti sırasında. Carter'ın beraberindeki heyetten iki kişinin Daiti Otelindeki odalanna girerek değerli eşyalannı çalmakla suçlanıyor. Başbakan Yardımcısı Başkim Kopliku'nun, oğlu için henûz hiçbirginşjmde bulunmadığı kaydedildi. Alman uçagı Varşova'da düştuIDış Haberler Senisi- Alman Lufthansa Havayollan'na ait birçift motorlu Airbus 320yolcu uçağı, 70 yolcuve mürettebatıyla" Polonya'nın başkenti Varşova'da inişe geçerken yere çakıldı. Uçakta bulunanlann tamamının kurtanldığı kazada can kaybı olmadığı ve yaralanan 40 kişinin hastanede tedavi altına alındığıbildirildi. İnsani yartiımlar satıMı •SOFYA(AA)- Bulgaristan'al99l-l992 yılhn arasında rejim değişikligi sırasında uğradığı ekonomik zaran karşılamak amacıyla yapılan dış yardımlann. hemen hemen tamamının piyasada saüldığı tesbit edildi. Ulkeye yapılan dış yardımlan denetlemekle görevli Devlet Yardım Komisyonu Başkanı Stefan Çanev'in muhasebe kayülanna dayanarak hazırladığı ve parlamentoya sunduğu rapor ortalığı kanşürdı. Raporda, Bulgaristan'a karşıhksız olarak gönderilen gıda, giyim ve ilaç yardımlannın, ismi şimdilik gizli tutulan baa yöneüciler tarafından özel firmalara satıldığı ve bundan büyük kar sağlandığı beÛrtiliyor. Mitterrand'ın durumu iyi • PARİS(AA)-Güney Kore'ye ziyareti sırasında rahatsızlanan Fransa Devlet Başkanı François Mitterrand'ın sağhk durumunun iyi olduğu bildirildi. Güney Kore'nin başkenti Seul'da bulunan Mitterrand, Güney Kore Devlet Başkaru Kİm Young-Sam ile birlikte Başkanlık sarayındaki ziyaretçi defterini imzalarken rahatsızlanmışü. 76 yaşındaki Mitterrand'ın yanm saat kadar dinlendikten sonra. biraz solgun gözükmesine rağmen, SeuFdaki ziyaret programına devamettiği belirtildi. Ahnanya'da işsizlik • BERLIN(AA)-İki Almanya'nın birleşmesi, Almanya'nın doğusu eski Doğu Almanya'da işsizliğin yaygınlaşması sorununu beraberindegetirdi. Almanya Federal Büyükelçiliğfnin yayını Alman Haberler Servisi'ndeki bir habere göre, Almany a'nın doğu kesiminde istihdam edilenlerin sayısı 1989-1992 yıl'lan arasında üçte birazaldı. Berlin Federal İstaıistik Dairesi'nin verilerine göre. iki Almanya'nın birleşmesi öncesinde doğu kesiminde 9.9 milyon kişi olan istihdam edilenlerin sayısı, 1992 yılı sonunda 6.3 milyona düştü. Rusya'nın aracılık ettiği zirvede Aliyev ile Dağlık Karabağ liderinin görüşmesi kararlaştınldı Moskova'daKarabağzirvesi. S-7. _Dış Haberier Servisi - Azerbay- can ile Dağlık Karabağ Ermeni- leri arasında önceki gün Rusya"- nın aracılığıyla yapılan görüşme- lerde. Azerbaycan Milli Meclis Başkanı Haydar Aliyev ile Dağ- lık Karabağ Ermenilennin tek yanlı olarak ilan ettiği parlamen- lonun başkanı Karen Baburyan. yakın bir tarihte "zirve toplantt- sı" yapılması için anlaşmaya va- nldığı bildirildi. Zirve karannı değerlendiren Bakü'deki diplo- matik kaynaklar, "Ermenilerin güç kuUanarak istediklerini elde ettikJerini" söyledi. Görüşmeler- de aynca ateşkesin 5 ekime kadar uzatılması kararlaştınldı. Rusya'nın özel temsilcisi Via- dimir Kazimirov'un arabuluculu- ğuyla önceki gün Moskova'da yapılan toplantıya, Azerbaycan adına Milli Meclis Başkan Yar- dımcısı AfıyeddinCelilo*. Dağlık Karabağ Ermenileri adına da tek yanlı olarak ilan edilen yöneti- min Dışişlen Bakanı Arkaidy Gu- kasyan başkanlığmdaki heyctler katıldı. Önceki gece yansından sonra sonuçlanan göriişmelerden son- ra yayımlanan ortak bildiride. ta- raflann liderlerinin "en kısa za- manda" Moskova'da zirve top- lantısı yapılmasının kararlaştınl- dığı açıklandı. Aynca ateşkesin 5 ekim tarihine kadar uzatılması karan alındığı bildirildi. Tarafla- nn ellerindekı rehine ve esirlerin karşılıklı iade edilmesi için de gö- rüş birliğine vanldığı belirtildi. Bildiride, çatışmalara siyasi yollardan çözüm bulunabilmcsi için taraflann "tüm sorunlarm görüşme gündemine alınmasına hazır olduklan" açıklandı. Moskova'da yayımlanan or- tak bildiri, Ermenilerin hedeflc- nnden birine daha "güç kullana- rak" ulaştıklannın kanılı olarak değerlendırildi. AA'nın haberine göre. Bakü'- deki diplomatik kaynaklar. Ka- rabağ Ermenilennin Moskova'- da Azerbaycan yönetimiyle "eşit taraf* olarak masaya oturması- nı, Ermenilerin Rusya'nın işgal- lcre "göz yummasından" ccsaret alarak. elde ettiği asken bir başa- n olduğunu vurguladı. Aliyev'in yönetime gelmesin- den sonra da Ermenılenn işgalle- rini sürdürdüklerine dikkat çe- ken diplomaiık kaynaklar. bu durumda Aliyev'in Karabağ'la doğrudan görüşmek dışında se- çeneği kalmadığını belirttı. Gözlemdlere göre, Aliyev'in Karabağ Ermenilerinin parla- mentonun başkanı Karen Babur- yan'la zirve toplantısı yapması halinde, Azerbaycan'ın bundan sonra görüşme muhatabının Er- menistan olduğunu uluslararası topluma kabul ettirmesı "çok zor oJacak". Boğazlar tartışması Azerbaycan petrollerin Boğaz- lar'dan geçişi konusundaki gö- rüşmelere. Ukrayna'nın da katıl- mak ısıediğı bildirildi. Ukrayna'nın Türkıye Büyü- kelçisi îgor Turyansky Kiev'de yaptığı açıklamada, çe\ re sağlığı- na yönelttiği tehdit ve yarattığı fi- ziki tehlike nedeniyle Türkiye'- nin Boğazlar'dan tankerlerle pet- rol taşınmasını sınırlama kaygısı- nı ilke olarak kabul ettiklerini, "ancak Montrö Antlaşması çer- çevesinde Boğazlar'dan gecişin sağlanması" konusunda An- kara'nın yükümlülüğünü de ka- bul etmesi gerektiğini söyledi. MüslümanveHırvatiardanateşkes GÜRCİSTAN • Bosna-Hersek Çumhurbaşkanı İzzetbegoviçile Hırvatistan Devlet Başkanı Tudjman, ateşkes için uzlaşmaya vardılar. Boşnaklarla çarpışan Bosnalı Sırplar da ateşkese uyacak. Dış Haberler Senisi - Bosna-Her- sek Cumhurbaşkam Alia İzzetbego- viç ile Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudjman. dün Cenevre'de yaptıklan göriişmede, ülkenin orta kesimindeki Boşnak-Hırvat çatış- malannın durdurulması konusunda anlaşülar. İzzetbegoviç ve Tudjman arasın- da gerçekleşen Cenevre zirvesi dün ateşkes konusundaki uzlaşma ile so- nuçlandı. Taraflar. Bosna-Hersek'- in orta kesiminde. özellikle Mostar"- da yoğunlaşan çarpışmalann dur- durulması. Boşnak ve Hırvatlann karşılıklı olarak ele geçirdikleri esir- leri serbest bırakmalan konusunda anlaşmaya vardılar. Toplantıya ka- tılmayan Bosnalı Sırplann lideri Mate Boban da anlaşmaya uyacağı- nı söyledi. İzzetbegoviç-Tudjman zirvesinde aynca yardım konvoyla- nnın geçişine izin verilmesi ve karşı- ükh uzlaşmazlıklann giderilmesi için çalışma gruplan oluşturulması üzerinde anlaşma sağlandı. Ateşkesin en geç 18 eylüle kadar yürürlüğe gırmesi bekleniyor. Bosna-Hersek'in orta kesiminde- ki Gornji Vakuf kasabasında Boş- nak güçlerine yönelik saldın düzen- leyen Hırvatlann. bölgede bulunan BM gücüne bağlı İngiliz birliklen- nin üssünü bombaladıklan bildiril- di. BM Banş Gücü yetkilileri, üsse en az beş top mermisi düştüğünü, an- cak sığınağa kacan askerler arasın- da ölen ya da yaralanan olmadığını belirttiler. Hırvat birliklerinin Boşnak yerle- Çabşmalar nedeniyle yaşadığı yerieri terk eden yaşlı Hırvat kadın, evi yerine geçecek rauşamba çadın göriince gözyaşlarını futamadı. (RELTER) şim merkezlerine yönelik saldınlan- nın sürmesi üzerine. başkent Saray- bosna ve Bosna'nın orta bölgeleri- ne. BM'nin yardım malzemesi ulaştıramadığı bildirildi. Hırvat uçağı düştü Eski Yugoslavya topraklan üze- rinde bulunan BM Koruma Gücü (UNPROFOR)nün. Hırvatistan'- da Karajina Sırplan ile Hırvat bir- likleri arasında süren çatışmalann sona erdirilmesine yönelik ateşkes önerisine taraflann olumlu yaklaştı- ğı bildirilirken, Sırp askerlerinin dün sabah ülkenin güneyindeki Kordun bölgesinde bir Hırvat savaş uçağını düşürdükleri haber verildi. Ajanslann, Hırvatistan'da yayın yapan Sırp yerel radyosuna dayana- rak verdiği haberde, uçağın Sırp denetimi altındaki Kordun bölgesi- ni bombalarken, Sırp ucaksavarlan taraFından düşürüldüğü belirtildi. Haberi doğrulayan Hırvatıstan hükümet yetkileri, olayın sabah TSİ 7 30'da gerçekleştiğini söylediler. Sırp birliklerinin denetimindeki Vrgin Most bölgesinin de önceki ak- şam Hırvat askerleri tarafından bombalandığı kaydedildi. Ajanslar aynca, ülkenin en önem- li rafineri kasabası olan Sisak kasa- bası çevresinde yoğun çatışmalann yaşandığmı bildirdiler. Bölgedeki UNPROFOR'un ön- ceki gün Zagreb'te yapüğı açıkla- mada. Hırvat ve Sırp komutanlann. BM Komutanı Gencral Jean Cot"- un Hırvat askeri birliklerinın Citluk. Divoselo ve Pocitelj köylerinden çe- kilmeleri çağnsını da iceren ateşkes önerisini düşünmek konusunda an- laştıklan bildırilmişti. Açıklamada, Hırvat ordu komu- tanlannın. üç köyün denetimini UNPROFOR birliklerinin alması konusunda ısrar ettiği belirtilirken, Sırp Komutan Novakoviç'in de Jean Cot'a bir mektup göndererek, ateş- kes önerisinin çoğu bölümünü onayladığını belirttiği vurgulanmış- tı. Bosna'nın kuzey bölgelerine, dün erken saatlerde havadan yardım atıldığı bildirildi. ABD. Almanya ve Fransa'ya ait. toplam 8 askeri kargo uçağı tarafın- dan gercekleştirilen operasyon sıra- sında, Bosna'nın kuzeyindeki Mag- laj ve Tesanj kentlerine yaklaşık 45 ton yiyecek atıldığı kaydedildi. Şevardnadze muhalefeti cüzegetirdiDış Haberier Servisi - Gürcistan Dev- let Başkanı Eduard Şevardnadze dün ül- kede olağanüstü durum ifan etmek için parlamentodan destek alamayınca isti- fasını sunarak amaana ulaştı. Ülkede bir bomba etkisi yapan istifa karan üze- rine parlamento önce konuyla ilgili yap- tığı olağanüstü toplantıda istifa karannı oy birliğiyle reddetti. Şevardnadze'nin bunun üzerine geri dönmek için öne sür- düğü olağanüstü yönetim yetkileri ve yasama organımn 2 ay için tatil edilmesi şartlan da parlamentoda hemen oy birh- ği ile kabul edildi. Şevardnadze, dün ilk olarak, ülkedeki isyanlar yüzünden karmaşaya düşen si- yaseti toparlamak için istediği yetkileri yasama organımn vermemesi üzerine rest çekti. Başkan, televizyondan naklen yayınlanan parlamento oturumunda yapüğı konuşmada. "Hakareüerden ve aşağılamalardan bıktım" dedi. Şevardnadze. istifa karannı açıkladık- tan sonra, parlamento binasını terk eder- ken, "Bıktım artik" diye bağırdı. Daha sonra parlamentonun 150 üyesi konuyla ılgilı olarak olağanüstü topîan- dı. 149 oya karşılık bir çekimser oy ile Şevardnadze'nin istifa karan reddedildi. Devlet Başkanı bunun üzerine parla- mentonun iki aylığına tatil edilmesi ve alağanüstü durum ilan edilmesi yolun- daki şartlannı parlamentoya iletti. Mil- letvekilleri hemen toplanarak bu şartlan da kabul ettiler. Bu sırada başkent Tif- li^'te onbinlerce kişi, Şevardnadze'ye destek için göstenler yapıyordu. Parla- mentonun son karannın açıklanmasının ardından Gürcü liderin istifa karannı gözden geçirmeyi kabul ettiği ve bu sa- bah biraçıklama yapacağı öğrenildi. NORVEÇ^TESEÇİM " ATkarşıdarı güçkazandı GÜRHAN UÇKAN STOCKHOLM - Norveçliler, Işçi Partisi lideri Gro Hariem Bruntland'a evet dedi. Seçimlerde en büyük başanyı ise. oy oranını yüzde 6.5'ten (1989) yüzde 27.7'ye çıkaran Merkez Partisi gösterdi. Bu partinin en temel özelliğinin, ATye hayir demesi olduğu düşünülünce, Nor- veç secimlerinin aynı zamanda "hayırc»-' lann" da zaferi anlamına geldiği sonucd' çıkanbr. Kesin olmayan sonuca göre, Norveç Parlamentosu Storinget'teki 164sandal- yeden 68'ini alan sosyal demokrat lşçi Partisi, tipik bir orta yol partisi olan Merkez Partisi'yle koalisyona gittiği tak- tirde. çoğunluk hükümeti oluşturabile- cek. Bruntland, seçim arifesinde bu olasılığa sıcak baktığını söylemişti. Öte yandan, Oslo'daki oylama sırasın- da bilgisayann bozulmasmın, manuel olarak oy kullanılmasına neden olması, sorun yarattı. Oylann gizliliğinin orta- dan kalkmış olduğunu ileri süren ban seçmenler, Oslo'da yeniden oylama ya- pılmasını istedi. Aynı zamanda, manuel kullanılan oylannın sayımının en erken sah sabahı biteceği de bildirildi. KONUK YAZAR Prof. Dr. TÜRKKAYA ATAÖV Rusya'nınmüdahaleisteği Rus silahlı kuvvetlerinin bugününe ve gelece- ğine ilişkin. aynntılı incelemelere ve yayınlara gereksinim var. Sovyetler Birhği'nın 1991 yılı sonunda res- men sona ermesinden sonra. onun birçeşit yeri- ne geçen Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) ortak askeri komutanlığı da geçen hazi- ran ayında son buldu. Bu önemli değişiklikler, Rus siyasetıyle onun aynlmaz parçalan sayılan askeri doktrin ve "misyon"un da istıkrardan yoksun olduğunun ve açıkhğa kavuşmadığının kanıtlandır. Rusya'daki rejimin değişmesi gibi son derece önemli bir olaydan sonra bile. her şeyın tam karşıtına dönüştü- ğü ileri sürülemez. Aynı bıçımde 1917 Devrimi de Çarhk Rusyası'run bazı mirasına sahip çıkmış. birtakım gelenek- ler. alışkanlıklar ve uygulamalar son bulmamıştı. Son tahlilde. tüm farklılıklara karşın Çarlık dönemi komünizm yıllan ve bu- gün karşımızdaki ordu. Rus ulu- sunun bir ürünüdür ve tüm za- man bölümlerinin ortak yanlan vardır. Rus Federasyonu, bugün de çevrede birtakım askeri müdahalelerin öncülü- ğürtü yapma yanlısı görünüyor. Cumhurbaş- kam Boris Yeltan, ilk kez 28 Şubat 1993'te Rus- ya'nın eski Sovyet topraklan üstünde istikran sağlamak amacıyla "özel bir sonımluluğu" ol- duğunu ileri sürmüş ve uluslararası toplumun bu konuda nabzını tutmayı denemiştir. Eski Sovyet cumhuriyetlerinden bazılan, Yeltsin'in önerisine derhal şiddetle karşı çıkmış, örneğin Ukrayna. itirazlannı Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'ne bir notayla bildirmişti. Yeltsin'in yakın çevresi. Rusya'nın "yeni bir imparator- İuk" kurma suçlamalannı hemen reddederek, Birleşmiş Milletler şemsiyesı altında harekete de razı olduklannı ve ilgili taraflann nzasına önem verdiklerini vurgulamıştır. Rusya. bundan sonra Birleşmiş Milletler'ede başvurmuş, emperyalist emelleri olmadığını, ancak "adl pratik adımlara" gereksinim bulun- duğunu sövlemiş. "bartşı korumak için" bölge- sel örgütlere. bu arada BDTna da görev düştü- ğünü ileri sürmüştür. Bu önenlerede çeşitli dev- letlerden olumsuz tepkilergelrruştir. Bu girişimlerde Rusya'nın amacı veçıkan ne- dır? Rusya'run bu girişımlerinde, 'İstikrar ve banş"tan başka hedefleri de vardır. Önce bir güvenlik endişesi içinde olduğuna kuşku yok- tur. Moldava. Gürcistan. Azerbaycan ve Tacikis- tan'da silahlı çaüşmalaryeralmaktadır. Üstelik Tacikistan'a, Afganistan'dan da silah ve sa- vaşçı girmekte, Gürcistan'daki çatışma kı- vılcımının hemen yukandaki Rus Federas- yonu'na da sıçramasından korkmaktadır. BDT üyeleriyle imzaladığı antlaşmalar. birer kağıt parçası olmanın ötesinde çok anlam taşımıyor. Bunlara bir canlılık kazandınnak, bir "or- tak güvenlik" duygusu yarat- manın ilk adımını atmak ve bu arada Rusya'nın "öncö" rolü- nü de korumak istemektedir. İkinci olarak. bugünkü Rus- ya yönetimi. ülke çıkarlannı gereği gibi savunamadığı ge- rekçesiyle ağır eleştiriler altı- ndadır. Yalnız muhalefetten değil, siyasal iktidann yanında görülen silahlı kuvvetlerin için- ~^~^~*^~~ den de suçlamalar geliyor. Yeltsin, iç politikadaki konumunu korumak için bir dizi yeni girişimler yapma gereksinimini duyuyor. Irak'a karşı yumuşaması ve Sırbis- tan'ı yaptınm önlemlerinden korumaya çalı- şmasımn da bununla bir bağlantısı var. Üçüncü olarak, Rusya kendi dışında bir gü- cün, Kafkasya ya da başka bir bölgede müda- halesinden ürküyor. Eski Yugoslavya ve Kaf- kasya'ya. NATOya da benzeri bir gruplaşma- nın müdahalesi yönünde istekler var. Türkiye. İran ve Pakistan gibi ülkeler, eski Sovyet cum- huriyetlerinin bazılanndaki olaylarla yakından ilgileniyorlar. Dışardan bir müdahale, Rusya'- nın öncülüğünü ortadan kaldınr. Hele Rusya açısından Yugoslavya'ya müdahale, Kafkas- ya'ya ve başka yörelere müdahalenin kapılannı açar. Rusya, çevresindeki çatışmalarda yan tutma- yan bir güç değildir. Moldova gibi bazı yerlerde çatışmaya da girmiştir. Ancak "bölgesel birjan- darma" olma sevdası, oralardaki gerginliği art- tınr, azaltmaz. Rus Federasyonu, çevrede bir takım askeri müdahalelerin öncülüğünü yapma yanlısı görünüyor. En kârlı, En kazançlı EKMEK KAPISI'nı GeneHÜRPA önerîyorD Ü N Y A N I N E N B Ü Y Ü K E N İ Ş L E K O T O B Ü S L İ M A N I İSTANBUL OTOGARI•• •• SON BOLUMIŞYERLERIGecikmeyin... Sınırlı sayıdaki en kıymetli işyerlerinde yerinizi alın En çok kazanan siz olacaksınız. Hürpa HÜRPA SATIŞ BÜROLARI HURPA MERKEZ Tel: 232 32 00/12 Hat Büyükdere Cad. Hür Han 15 / A K.2 Şişli / İSTANBUL Faks: 247 98 94 İSTANBUL BÜYÜK OTOGARI ŞANTİYE: Tel 9 - 081 - 88481 HÜRPA ANKARA Tel: (4) 467 23 25 Fax: (4) 467 23 26 HÜRPA İZMİR Tel: (51) 25 88 10 Fax: (51) 89 77 02 AYRINTILI BİLGİ VE ÖDEME TABLOSU HÜRRİYETTE