Katalog

1 AĞUSTOS1993PAZAR CUMHURİYET SAYFA HABERLEREV DEVAMI 15 Melda Türker: Çiller-Meral 2.5 saatte anlaşamadı Cezaevleri ortaçağ anlayışında yönetiliyor FLATKOZLUKLL W ASHINGTON - ABD'nın Ohıo eyaleti ınfaz hukuk uz- manlanndan ve cezaevlen mü- fettişı olarak görev yapan Mel- da Tfirker, Adalet BakanlığY- nın cezaevı sistemi üzerindeki çalışmasını yanda bırakıp istifa ettı. Türker. beş yıldır Türk adalet sıstemiyle ilgili çalışma- Jannda engellendığinı öne süre- rek. "Türkiye'deki anlayışla ce- zaevlerinin sorunları. mahkum- ların kaçışı ve tutukluların firar- lan, bir asır daha de%am eder" dedi. Türker, ANAP iktidarlan döneminde başlayan ve geçen aya kadar devam eden danış- manlığı süresince Adalet Ba- kanliğYnın isteği üzenne Eski- şehir ve Bayrampaşa başla ol- mak üzere birçok cezaevinde, aylar süren incelemelerde bu- lunmuştu.Haarladığı raporlar- da bugünkü sıstem ve yapıdakı cezaevlerirun Birleşmiş Millet- ler ve Avrupa standartlannın çok altında olduğunu vurgula- yanl Türker. en son DYP-SHP koalısyonun SHP"li adalet ba- kanı Seyfi Oktay'la çalışmıştı. Türker, Seyfi Oktay'ın da eski adalet bakanlan gibi konuya duyarsız kaüp siyasi geleceğine yönelik davrandığını öne sür- dü. Danışmanlık görevini bırak- mak zorunda kaldığını açıkla- yan Melda Türker, Cumhuri- yet'in sorulanna verdiği yanıt- ta, Türk cezaevlerinin Batı standartlanna göre değerlendi- rilmesi önenlerinin bugüne ka- dar dikkate ahnmadığını söyle- di. Türker. tepkısinde, "ömrûn- de cezaevi görmemiş, bilgisiz in- sanlar işbaşında. Türk cezaev- lerinin gerek yapısı gerekse işle- yişi ortaçağdan farklı gözükmü- yor" dıye konuştu. Ekonomideyol ayrnnı • Baştarafi 1. Sayfada - Bu kararınızda Sayuı Çiller ile olan uzlaşmazlıklar etkili de- ğil mi? SARACOĞLU - Benim ka- ranm. Başbakan ıle uzlaşmaz- lık nedenıyle alınmış değil. Daha dennde bir karar. Mer- kez Bankası Başkanı olarak uy- gulanması gereken pohtikalar konusunda hükümete etki et- mekte zorlandığımızı, günlük ışlerle uğraşmaktan. ileriye dö- nük kararlar alamadığımızı his- settim. Aslında. bu Tansu Hanım'ın Başbakanhğı ile çok alakalı bir husus değil. - Başbakan'dan alamadığınu randevu gereekleşseydi, istifanı- n mı sunacaktmız? SARACOĞLL - Randevu olsaydı, ağustos başında aynla- cağımı kendilenne söyleyecek- tım. Nıtekim. randevu gerçek- leşmeyince. geçen pazar günü Sayın Erdal İnönü ile konuş- tum. Kendisine istifa karanrru anlattım. - Merkez Bankası Başkanı olarak ne tür kararlar aiuiama- dığını düşündünüz? SARACOĞLU - İlenye dö- nük ne tedbirler ne politikalar oluşturulması lazım, bunlan tartışamadık. İstifamda, bu da bir faktcr " " ' ">" v " - İstifa karannızı Cumhurbaş- kanı'na da açıkladınız mı? SARACOĞLU - Kendıleri ile dün (öneekı gunj telefonla görüştüm. İstifa karanmı saygı ıle karşıladığını belirtti. Bana 'Devlete küsmeyin. Devletin da- ha sizden yararlanacağı daha çok zaman »ar' dedi. Durumu anladığını ifade ederek. 'Böyle şeyler olur' dedi. Çok yumuşak ve tabiri caizse çok babacandı - Merkez Bankası Vakfı ile il- gili incelemevi. aynlmaıuzla bağlantılı kılanlar oldu. Nasıl değerlendiriyorsunuz? SARACOĞLU - Hayır. bu konu istifa edeceğim haberleri ulaştıktan sonra basına sızdınl- mış bir şey. Onun amacı başka- dır. Olaylar hıç söylendiğı gibi değıldır. Neücede. bütün kamu kuruluşlannda böyle bir vakıf veya sandık vardır. Kimseye haksızlık yapılnuş bir durum yoktur. Başbakan'dan incele- me için bir onay ahnmıştır. ama biz buna itıraz ettik. Başbakan- lık Teftiş Kurulu'nun bıze bu konudaki yazısı 16 temmuz ta- rihlidir. Dedığim gıbı istifa ede- ceğımi anladıklan için bunu yaptılar. - Bundan sonra ne yapmayı planlıyorsunuz? SARACOĞLU - Önce taüle çıkacağım. Henüz nereye gide- çeğinıi bilmiyorum. (Turgut Özal'ın politikaya gjrme karan- nı Side'de verdiğini çağnştıran bir ifade ile) Ama merak etme- yin, Side'ye gitmıyorum. - Politikaya atılacağınız söy- leniyor. Hatta Çiller"in sizin için "'En buyük rakıbım. O Özal sonrasını, ben Demirel sonrası- nı düşünüyoruz" dediği bilini- yor. Ne düşünüyorsunuz? SARACOĞLU - Bugün için benim gündemimde politika yok. îleride olabilir. Tansu Ha- nım"ın bu sözleri üzerine ıse bir değerlendirme yapacak deği- lım. - Türkiye ekonomisi açısından durumu nasıl görüyorsumız? SARACOĞLU - Türkiye- nın geleceği konusunda çok iyimserim, ama sıkıntılı bir dö- nemden geçeceğimiz de bir ger- çek. - Tansu Hanım'ın dediklerine karşı çıkmasaydınız, hepsini uy- gulasaydınız. bugün Türkiye ekonomisi daha iyi bir yerde ola- bilir miydi? SARACOĞLU - Bizim. pa- ra basılarak enflasyonun indin- lemeyeceğine olan ınanamıza karşıhk, kendileri para basıla- rak enflasyonun indinlebilece^ ğinı düşünüyorlar. Esas uzlaş- mazlık burada. Bundan sonra ne olur, onu bilemem. , - Ekibinizle birtikte gidebüe- ceğiniz endişeleri >ar... SARACOĞLU - Benim eki- bim. bütûn bir Merkez Ban- kasfdır. Göreve getirdiklenme gelınce, hepsi koca koca adam- lar. Ben onlar adına nasıl konu- şunım? 6 sene bir yerde görev yapınca, çok insanı siz getirmiş oluyorsunuz. Spekülasyonlan o kadar addıyealmayın. Benim ekibim, tüm Merkez Bankası olduğuna göre bütün Merkez Bankasfnın aynlması söz ko- nusu olamaz. - Sizden sonra Tansu Hanım Merkez Bankası'nda bütün de- diklerini yaptırabilir mi? SARACOĞLU - Arkadaşla- rım adına konuşmak istemem. - Özel sektöre geçebiür nusi- niz? SARACOĞLU - İleriye dö- nük kafamda hiçbır şey berrak- laşmış değil. Bunlan ilk başta kanm. arkadaşlanm, ailemJe konuşacağım. Istifamı, kızım bıle dün oğrendı. - Başbakan'a veda ziyaretinde bulunacak nusınız? SARACOĞLU - Kendılen görüşmek isterse gayet tabii. OLAYLARIV ARDENDAKI GERÇEK • Baştarafi 1. sayfada netı" olmak amacını güderiz. Nitekim 12 Eylül askerı faşiz- miyle bu yolda epey ilerle- miştik. İşçi ücretlerınin dü- şüklüğünü otoriter bir rejim- de "istikrarlı" olarak sağla- manın yabancı sermayeyi çeken bir "cazibe" yarattığı da doğrudur; ama, demokra- silerde bu iş nasıl kotarıla- cak? İşçı-memur eylemleri yük- selirken ve günlük yaşamı et- kılerken Başbakan Çiller'in konuya bakışı da belirlenı- yor. Sayın Çiiler ışçiye daha fazla para verilemeyeceğini ve isçinin maliyetinin 1300 doları bulduğunu söylüyor. Bu. abartmalı bir rakam ve bakıştır. Türkiye gibi yüzde 60 enf- lasyonla yaşayan bir ülkede çalışanların ücretlerinin ko- runması çok güçtür; ama, ko- alisyon hükümeti işçiden ve memurdan özveri istiyorsa bunun koşulu da açıktır. Sıyasal iktidar, ancak çok kazanandan çok vergi alabil- diği zaman, dar gelirlilere, ış- çilere, memurlara bir şeyler söyleyebilmek hakkını kaza- nacaktır. Türkiye'nin bugünkü gö- rüntüsünde sosyal adaletsiz- lik elle tutulacak kadar yo- ğunlaşmıştır. Bu ortamda, koalisyon hükümetinin, değil laf söylemek, işçinin ve me- murun yüzüne bakacak hali yoktur. Ancak daha önceki iktidar sahiplerinin ileri sürdükleri gibi hükümet, "Ben zenginle- riseverim, fakirlerisevmem' diyorsa iş başka... ••• SELDA ile FİKRET'e ömür boyu mutluluklar dilerim. ABDULLAH YAZICI MBaştaraJı 1. Sayfada Iş'in işçı çıkartılmasını pazarlık konusu yapması. Türk-Iş ıçin- de yer alan ban sendıkalar tara- fından tepkiyle karşılandı. DİSK de, işten çıkartma konu- sundakı Türk-İş"in yaklaşımını doğru bulmadığıru açıkladı. Türk-İş'in hükümetle başlatı- lan diyalog sürecinde. işten atıl- maya koşullu "evet" yönünde- ki önerisinin •'pazarlık taktiği gereği" olduğu beürtildi. Taşe- ron uygulamasına ilişkin önerisi hükümet tarafından uygun gö- riilmeyen Türk-İş, işçi çıkart- raalardaki tavnnı yumuşatarak, taşeron uygulamasının önüne geçmeyi hedefliyor. Hükümete bu konuda götürdüğü "sözleşme hükümlerinin. taşeron olarak çauşan işçilere uygulanınası" önerisinde ısrariı olan Türk-İş, hükümetın bu konuda atacağı yeni adımı bekliyor. Başbakan Tansu Çiller ileyann pazarlık masasına oturmava haarlanan Türk-İş*in, "işten çı- kartmanın koşulları"nı bclırle- yen önerisini, üye sendikalann önerileri doğrultusunda bir kez daha gözden geçırebileceği be- lirtiliyor. Çiller'le görüşme öncesinde Türk-İş Genel Mali Sekreteri Enver Toçoğlu, Genel Teşjcilat- lanma Sekreten Sabri Ozdeş, Genel Eğitim Sekreteri Salih Kılıç ıle Tes-İş Sendıkası Genel Başkanı Faruk Barut dün kamu ışveren sendıkalannın genel sekreterleriyle 1.5 saat süren bir toplantı yaptılar. Türk-İş tara- fının özellikle "geçıci-mevsim- lik" ışçilerin toplu işten çıkartıl- masının önlenmesıne yönelik önerilerine karşın işveren sendi- kalannın "yalnızca toplu işten çıkartmaya yönelik 3 aybk taz- minat ödeme" önerisinde ısrarh olduğu öğrenildı. Türk-İş'e su- nulan öneriyi. Uluslararası Ça- lışma Örgütü (ILO) ile Çalışma ve Sosval Güvenlik Bakanhjn'- nca haarlanan ve Meclis'in gündemınde bulunan iş güven- cesi yasa taslağmda yer alan il- kelere dayanarak hazırlayan kamu )ş\ r eren sendikalannın, Türk-İş'in son olarak hazırladı- ğı yeni öneride yer alan "işten atılacaklann sıralaması"na iliş- kin öneriyi, "daha sonraki aşa- mada sektör-işyeri baanda gündeme gelebilecek aynntı- lar"' olarak değerlendirdikleri öğrenıldi Edinilen bilgiye göre "ferdi işçi çıkartma durumun- da bir yıllık tazminat ödenme- şi" isteminden vazgeçen Türk- İş, yann Kamu Koordinasyon Kurulu'nu toplayacak. Sendikalardan muhalefet Türk-İş'in, pazarlık sürecın- deki yeni girişimi. bağlı sendi- kalar arasında görüş aynlıklan yarattı. Bazı sendika başkanla- n, haarlanan öneride "sözleş- melerde zaten ver alan" sırala- ma ve hükümlerin bulunduğu- nu beLrtırken, bazı sendikala- nn bu önenyi "ödün \enne" ve "geri adım atma" olarak nite- lendirdikleri beiirlendi. Son öneride "ferdi işten atılma du- rumunda istenen 1 yıllık tazmı- nattan vazgeçılmesi"nin eleşti- rildiği. bu konuda bazı sendika- lann ıürazlan doğrultusunda yeni bir düzenleme yapılabile- ceği kaydedildi. Sağbk-İş Sendıkası Genel Başkanı Mustafa Başoğlu, ha- arlanan yeni sıralamanın. sen- dikalann kendi sözleşmelerinde yer aldığına dikkat çekerek "Önemli olan, taşeron uygula- masuu ve keyfi işten çıkartmala- n önlemek. Bu karar, Koordi- nasyon Kurulu'nda oybirliğiyle alındı. Vanlış değil. Bu sözleş- melcri bitirmek gerekiyor. İşçi kesimi olarak, beüi konularda beüi y aklaşımlar için gayret gös- teriyoruz. Hükümetin gayreti yetersiz"dedi. Başoğlu, Türk-İş'in yeni öne- ri paketinin "pazariık gereği" olduğunu da kaydederek "Top- lusözleşme sistemine sadık kalı- narak bir metin hazırianması karan"nın alındığını anımsattı. Türkiye Maden-İş Sendikası Genel Başkanı Huseyin Kaya- başı da, yeni önerinin "taşeron uygulamasının önleranesi" ko- nusundaki maddenin kabul edılmesı ıçın '*yumuşatıldıgmı" sövledi. Petrol-İş Sendıkası Genel Başkanı Münir Ceylan da, top- lu halde işçı çıkartılmastna iliş- kin hükümlerin sözleşmelerde yer aldığını. yeni öneride "ferdi işten çıkartma" unsurunun "dışlandığını" savundu. Cey- lan, Türk-İş'in ilk önerilennde ısrarlı olması gereküğinj vurgu- layarak, ilk önerideİu gerekçe- ler haklı olduğu için Türk-İş'in hazırladığı "sıralaına" esasma dayalı yeni öneriye karşı çıktığı- nı da söyledi Öğıenci pasomu kaybetüm. Ğeçersizdır. GÜLTEN UÇAR Her türlü Almanca tercüme yapılır. Tel: 34745 55 • Gaziantep'ten Mehmet Çay diyor ki: Isuzu'nun rekorunu, yine Isuzu kıracak. Rekor kırılamadıî Lider Isuzu'nun rekortmen sürücüleri büyük maratonda, birbirleriyle yarışıyor. Hedef: Motor kapağı açtırmadan 1,5 milyon kilometre yol yapan Bolu Yeniçağa'dan Burhan Hendekçigil'in rekorunu aşmak... Gaziantep'ten Mehmet Çay, 1 milyon 355 bin 915 kilometre ile bugüne kadar rekora en çok yaklaşan Isuzu sürücüsü oldu. Mehmet Çay diyor ki: 27KS460 "Tarsus'tan Gaziantep'e 9 ton meyve çektim, 2. vitesle dağlan aştım, bana mısın demedi. Isuzu, keçi gibi tırmanıyor, boyu kadar yerde dönüyor. Diğerleh nazlıdır. arkamdan bakakalıyor. Rekoru kırmayı isterdim, ama biz bu arabayı çok zorladık, yoksa en az 2 milyon kilometre yapardı... Biliyorum ki, Isuzu kullanan bir başka arkadaş 2 milyonu da aşacak. Bizim kilere burada n selam yolluyorum. Bilen bilmeyen bir daha duysun: Biz farkhyız, fark atarız..." Isuzu Yürüyor, Dünya Küçülüyor Oretici ve Genel Distribütör: Anadolu Otomotıv Sanayı ve Tıcaret A.Ş. Ankara Asfalt uzen Kartal 81412 tstanbul Tel: 353 39 57 - 353 67 18 Faks: 374 73 46 Anadolu Otomctıv Sanayı ve Tıcaret A.Ş bir ANADOLU ENDUSTRİ HOLDINC k u a uşudur Haber-İş Sendikası Genel Başkanı Cengiz Teke, öneriyi savunarak "Son taslak. ilk veri- len öneriden daha iyi" dedi. Eylem programı Sözleşmeyı Başbakan Tansu Çiller ile bitırmeye hazırlanan Türk-İş, bir yandân da 20 ağus- tosta olması planlanan "ortak grev" gününe kadar olan süreci ısıtma hazırlıklanna başladı. Sendikalann, Türk-İş yöneti- mine "1 aylık mücadele progra- mına işlertik kazandırma" öne- risi ilettikleri beiirlendi. Bu eylem programına göre Türk- İş'e bağb sendikalarda görevlı profesyonel sendikaalar, An- kara'da bir miting ya da kapah salon toplantısı düzenleyecek- ler. Önerinin karara bağlanma- sı durumunda, 1500-2 bin kişi- den oluşan sendikaalar grubu, Başbakanlığa yüruyecekler. Bu süreç içinde "mitingler, işyerle- rini terk etme, Türkiye'yi An- kara'ya taşıma ve genel grev" şekJındeki eylemierden bazılan j da hayata geçirilecek. Çiller rahatladı ANKARA(Cumhuriyet Bö- rosu) - Merkez Bankası Baş- kanlığı'ndan aynlan Rüşdü S»- racoğhı. Merkez Bankası'nın yann yapılacak ıdare meclısi toplantısında istıfasını sunacak ve meclis üyelen ile vedalaşa- cak. Merkez Bankası İdare Meclisi, istifası 2 ağustos salı gününden geçerli olacak Sara- coğlu'nun yerine,, başkanlığa vekalet etmek üzere başkan yarrlımcılanndan birinı ataya- cak Vekalet görevine büyük Dİasılıkla başkan yardımcıla- andan Ercan Kumcu'nun geti- rilmesi bekleniyor. Oran Sitesi'ndeki lojmanını boşaltmakta olan Saracoğlu'- nun '^politikaya atdabileceğT- ileri sürülüyor. Saracoğlu'nun istifasının duyulmasının hemen ardından aralannda eski Ba- kan Cavit Çağlar'ın da yer aldı- ğı DYP'liler. ANAP Genel Başkan Yardımcısı Ekrem Pakdemirli ve Büyük Değişim Parüsi'nın lideri Ayduı Vlende- res tarafından "telefonla" aran- dığı öğrenildi. Ancak isufadan sonraki ilk akşamını kendi evinde geçirmeyen Saracoğlu'- nu arayanlar, kendisine ulaşa- madı. . Ekonomik çevrelerde, Sara- , coğlu'nun Merkez Bankasf- ndan aynlması ile Başbakan Tansu Çiller'in kendi politika- lannı daha rahat uygulayabile- ceği savunuluyor. Ancak üst düzey bürokratlar arasında, "Merkez Bankası özerk bir ya- pıya sahiptir, mevcut idare mec- lisi ve banka yönetiminin birden bire hükümete teslim olması beklenemez. Kararlar, bu özerk yapıda, ancak idare meclisinin onayı ile yürürlüğe konuîabilir" görüşünü dıle getirenlerin de az olmadığı bildiriliyor. Ekonomi bürokrasisinde, Saracoğlu sonrası için şu geliş- melenn meydana gelebileceği ifade edılıyor: - Daha önceki dönemde Çil- ler iç borç baskısından biraz ol- sun kurtulabilmek için geçici de olsa emisyona başvurmak is- temişti. böylelikle belki kısa va- dede enflasyon körüklenecekti, ama hükümete de hareket ede- bılmesi için yer sağlanacaktı. Çiller. uzun vadede bu yolla so- nuç alabileceğine inanıyordu. - Yüriiriükteki düzenlemeler- de Merkez Bankası kaynaklan- nın kamu tarafından kullanıla- bilmesi, ancak belli limitler da- hilinde olabilir (Bütçenin yüzde 15'inin üzerine çıkılamıyor). Çiller, öteden ben bu limitin bugünün gerçekJenne uy- madığını, 1960'da getınlen bu kısıtlamanın, arük biraz daha gevşetilmesi gerektiğini söylü- yordu. Şimdi yetki kanunu ile Merkez Bankası'nın bu ünlü maddesinde değişikliğe gidebi- lirler. - Bir süre önce yine Çiller ta- rafından gündeme getırilen. dö- vize dayalı tahville iç borçlan- ma yapma formülü de yenilene- bılir. O zaman Saracoğlu buna da karşı çıkarak "Devlet, kendi parasıyla borçlanmalıdır" yak- laşımmda direnmişti. - Çiller, yüksek faızın ekono- mide kısır döngü yaratüğına ve enflasyonu körüklediğıne ina- nıyor. Ona göre faizler emirle de ındirilebihr. Merkez Bankası buna "Evet" derse bu sistem kalıcı olur. Bunun ıçın munzam karşılıldar ve disponibilite oranlan ile oynanmasını Mer- kez Bankası'ndan isteyebilir. - Kurun uzunca bir süredir yeterince esnek ayarlanmadı- ğından yakınan Çiller, Türk Li- rası'nın zorla değerli tutuldu- ğunu ve bunun da ihracatı bal- taladığını savunuyor ve kur ayarlamalannın da enflasyon göstergesı dikkate alınarak ya- pılmasını ıstiyordu. Saracoğlu'- nun karşı çıktığı bu uygulama da, yeni dönemde gündeme ge- lebilir. Bürokratlar, bütün bunlan planlıyor olmasına karşın. Çil- ler'in uygulamaya geçebilmesi- nin çok kolay olmayacağına da dikkat çekiyorlar.