Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22 HAZİRAN1993 SAU 8 DIŞ HABERLER Makedonya'tfaki TüPk azınlık •ÜSKÜP(AA)- Makedonya'da yaşayan Türk azınİığın eğjtim sorunu. gelecek dersyılına da taşacak gibi gözüküyor. Edinilen bilgjlere göre, Türkçe eğitim görmek isteyen ilkokul öğrencilerinin büyûk bölümü "Türk değil, zorla Müslümanlaştınlmış Makedon olduklan gerekçesiyle" Türkçe eğitim yapan okullara kayıt yapüramıyorlar. Yetkililerin, kayıt yaptırmak isteyen Türk azınlık çocuklarının bazılannın başvurulannı da, "evleri Türkçeeğitim yapan okullara uzak olduğu" gerekçesiyle reddettiği öğrenildi. LePenve Neo-nazîter • ATtNA (AA) - Aşın sağcı Fransız lider Jean Marie Le Pen, Almanya'da Neo-nazilerin vahşetini kınadığını, ancak Alman rnakamlannın Solingen olayı için yapüğı soruşturmanın sonuçlan açıklanmadan önce görüş beyan etmek istemediğini söyledi. LePen, Elefterotipia gazetesine verdığı demeçte, Alman Neo-nazilerin "işsiz, yabancı televizyon istasyonlan ekiplennin birayla sarhoş ederek daha sonra kurduklan dekora atet ettikleri, yolunu şaşırmış çocuklar" olduğunu ileri sürdü. Jean Marie Le Pen, geçen hafta Avrupa Aşın Sağcı Partiler Kongresi'ne katılmak üzeregeldiği Korfu Adası'nda şahsına yönelik protesto gösterilerini de "hasta ve psikopat insanlann işi" olarak tanımladı. Rusya'dakömür fiyatı sertıest •MOSKOVA(AA)- Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in imzaladığı kararnameyle, kömür fiyatlan l temmuzdan itibaren serbest bırakıldı. Kararnameyle, ülkedeki kömür madeni işletmelerinin, devlete satmakla yükümlü olduklan mıktar dışındaki üretimlerini ihraç ederek, kazandıklan dövizi devlete satma zorunluluğu da kaldınhyor. Rusya Devlet Başkanı'nın kararnamesiyle aynca, kömür ihracatına miktar smırlaması getiren lisans uygulamasına da son veriliyor. Maopoptresine saMm •PEKİN(AA)-Pekin'in ünlü Tiananmen alanındaki dev Mao portresının boyayla kirletildıği bıldirildi. AJan yönetiminden bir yetkili, AFP muhabirine, dev portreye, cuma günü kimliği bilinmeyen kişilerce boya atıldığını söyledi. Görgü tanıklan da, halka kapab meydanın kuzey tarafındaki dev portrenin kirletilmiş halinin fotoğraflannı çekenlerinfilmlerininsivil polisler tarafindan ahndığını, çevreye toplanan kalabahğın polis tarafından dağıtıldığını söyledıler. Portrenin daha ^>nra, özel temizlik ekiplerince birkaç dakika içinde temizlendiği kaydedildi. ApnavutJuirta havaalam •TÎRAN(AA)- Arnavutluk'un yabana uçaklaraaçık tek sivil havaalanının modernizasyon çabşmalan nedeniyle hava ulaşımına kapaülacağı bildirildi. Edinilen bilgüere göre, Rinas havaalanındaki bakım ve onanm çahşmalan biünoeye kadar sivil uçaklar ülkenin ıkınri büyük kenti Işkodra yakınlanndaki Lija kenti havaalanına inecekler. Rinas havaalanının modemizasyonu için ilk aşamada l 10 milyon mark aynldığı öğrenildi. Bangladeş'te salgın hastalık •DAKA(AA)- Bangladeş'te sellerin yol açtığı açlık ve salgın hastalıklardan ölenkrin sayısının 200'ü aşüğı büdirildi. Yetkililer, sel bölgelerinde yaklaşık bir haftadır mahsur kalan ailelerin yiyecek ve içme suyu sıkıntısının had safhaya ulaştığmı, yüksek ateş, sıtma ve dizanterinin yayıldığını belirttiler. Hükümetin sel bölgesine 100'ünüzerinde sağhk ekibi gönderdiği, kötü hava şartlan nedeniyle ekiplerin baa bölgelere ulaşamadığı bildiriliyor. Devlet radyosunun haberine göre yağışlann devam etmesi bekleniyor. EÜRÜPEAN gazetesine göre,köktenciakım yaşlı kıtada hızla örgütleniyor RadikalMamAvrupa'da^Rirrnk Avnına ^ | | B ^ B ^ B H ^ B ^ B ^ ^ B M ^ ^ ^ B ^ B | | ^ ^ ^ ^ H B a B M a B ^ B ^ ^ H FfMSC Strasbour• Birçok Avrupa ülkesinde İran, Sudan, Afganistan ile Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin etkisinde kalan merkezler arasında düşmanlıklar yaşanıyor. D«j Haberier Servisi - Radikal İslamcı genllalar Kuzey Afrika ve Ortado- ğu'da ilerleme kaydeder- ken, bu örgütlerin üyelen baskıdan kaçmak ve Müslüman topluluklar içinde destek bulmak amaayla Avnıpa'ya yer- leşti. The European gazete- sinin haberine göre, Av- rupa polisi sürgündeki Müslüman liderleri tu- tuklamaya başladı. Al- manya'da, Cezayir'in İslam Kurluluş Cephesi (FIS) sözcüsü Rabah Ke- bir, Bonn yakınlannda tutuklandı. Kebir'in iade edileceği sanılmıyor. Gözlemciler Kebire yöneltilen baa suçlamalann doğru oldu- ğundan emin değıUtiraflann işken- ce altinda alındığmı düşünüyor. Hapiste bulunan FIS lideri Abasi Madaninın oğlu Usama Madani, yeni bir grup kurma çahşmalan için Avusturya'ya geçmek isterken Mü- nih yakınlannda tutuklandı. Mada- ni ve Kebir, ülkelerinde ölüm cezası- na çarpUnlmış bulunuyor. Fransa'da İçişlen Bakanı Cbarles Avrupa'da radikal islamcı sebeke Bekir Ansari (iranyanlısı) ALMANYA Rabah Kebıt (Fıs) Radikal İslamcı liderlenn merkezleri Pasaua, Fransızca yayımlanan FIS gazetesi Le Critere'i yasakladı. Po- lis, Paris'te bir silah deposu buldu. Birçok ülkede, îran, Sudan, Afga- nistan ve devrimci gruplann etkisi alanda olan İslam merkezleriyle Su- udi Arabistan ve Birleşik Arap Emirükleri'nin etkisi altinda olan merkezler arasında düşmanlıklar yaşanıyor. Militanlann Müslüman gençler üzerindeki etkisi aruyor. UmmtK. 1992de Cezayir'de yapı- lan darbeden sonra FIS (İslamı Se- lamet Cephesi) liderleri Almanya'ya kaçü. Hareketin lideri Abbasi Ma- dani Frankfurt'a yerleşti. Avrupa'- da Ayetullah Humeyni'yi temsil eden Muhammed Bekir Ansani, Hamburg'da İslam merkezını yöne- tiyor. Almanya'daki en geniş Müs- lüman topluluğunu Türkler oluştu- ruyor. Martta Türkiye, Kara Ses olarak bilinen Cemakttin Kaplan'a bir tutuklamaemriçıkartu. Kaplan, Köln'de. başkenti Istanbul olan bir Türk İslam Federe Devleti ilan etti. Kaplan öteki ülkelere de temsilciler göndenyor. 1990'da Fransa'da ya- şanan olaylarda Kara Ses militan- lannın yer aldığı saptandı. Strasbourg'da, Almanya'da olduğu gibi Türk topluluğu önemli yer tuuıyor. Burada Yddtrm Naim'in yönettiği bir Türk İslam Vakfı bulunuyor. Strasbourg'da yaşayan Müslüman kardeşlerle bağlanülan var. fngütere'deki Tunus İslami Eğiüm Hareketi'nin (ENADA) lideri Şeyh Ra- şid Ganusi'nin yardıması Habib Muknî, Tunus İsla- mi Hareketi'nin Fransa'- daki başka bir temsilcisi. Habib Muknı sık sık İran'a gidiyor. Tunus İslami Eğilim Hareketi'nin (ENADA) bir başka temsilcisi de Ab- duflahBen Mansur. hflttrK Bu ülkede radi- kal hareketler, yazar Sal- man Röşdö'ye karşı düzen- lenen gösteriler sırasında iki milyon nüfuslu Müslü- man topluluk içinde güç kazandı. Kuzey Afrika'- daki yeraltı örgütlerinin üyelen de tngiltere'de sür- günde bulunuyor. Bunlar içinde en ünlüsü, Tunus İslami Eğilim Hareketi'nin (ENADA) lideri Şeyh Ra- şid Ganuşi. tori Mısırlı Tankf Ramazan'ın ailesinin Cenevre'de bir İslam merkezi var. Aynca buna karşıt olarak Suudi etkisi altinda bir cami bulunuyor. MçftK Brüksel Camisi'nin imamı, Salman Rüşdü'yü savundu- ğu için öldürüldükten sonra, onun yerine geçen imam, Müslümanlan, Kucan ile ters düştüğü zaman Belçi- ka yasalanna uymamaya çağınyor. ANKARA Suriye sutfrvesine katıhnaıh• Türkiye'nin, Fırat nehrinden saniyede 500 metreküp su vermesini yetersiz bulan Suriye, hem Fırat hem Dicle sulanndan yararlanan Irak ile de anlaşmazlık içinde bulunuyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosn) - Fı- rat ve Dicle sulannın hakca kullanılma- sını öngören görüşmeler, Irak ve Türki- ye arasında Ankara'da yapıhyor. Suriye, görüşmelere katümaktan son anda vaz- geçti. Dışişleri Bakanlığı hafta sonunda yap- tığı açıklamada, Suriye'nin toplanülara kaulamayacağını bildirmesi üzerine 21-24 haziran tarihleri arasında An- kara'da yapılrnası planlanan görüşmele- rin iptal edildiğini bildirmişti. DSİ'de görüşmeler Cumhuriyet'e bılgi veren yetkililer, Suriye'nin görüşmelere katılmaktan son anda vazgeçüğini ve görüşmelere plan- landığı bıçimde katılmak üzere Ankara'- ya gelen Iraklı yetkililerle, Devlet Su İşle- ri Genel Müdürlüğü'nde görüşmeler yapıldığını belirttiler. Yetkililer, görüş- melerin kaç gün süreceği ve somut ola- rak nelerin konuşulacagı hakkında bilgi vermediler. Türkiye'nin, Fırat nehrinden saniyede 500 metreküp su vermesini yetersiz bu- lan Suriye, hem Fırat hem Dicle sulann- dan yararlanan Irak ile de anlaşmazlık içinde bulunuyor. Fırat ve Dicle üzerinde yapılmakta olan Güneydoğu Anadolu Projesi'nin tüm bölge ülkelerinin çıkanna olduğunu belirten Türkiye, her iki nehrin kaynagı- nın da kendi topraklan üzerinde olması nedeniyle, bu sulann eşit olarak değil hakca kuüanılrnasını savunuyor. BOSNA-HERSEK Yenîplan Boşııaklan böldüDtş Haberler Servisi - Bosna-Hersek'in Sırp, Hırvat ve Boşnaklar arasında üç et- nik devlete bölünrnesini öngören planla ilgiü olarak Boşnak üderler arasında gö- rüş aynlığı baş gösterdi. Bosna-Hersek Cumhurbaşkanı Alia İzzetbego>iç geçen hafta Cenevre'de yapı- lan görüşmeler sırasında gündeme gelen, Sırplar ve Hırvatlarca uygun bulunan planı "bûtünüyle kabul edilemez" olarak değerlenduip görüşmelerden aynlmışü. Ancak AFP"nin haberine göre Sırp, Hırvat ve Boşnak üyelerden oluşan Bos- na-Hersek Cumhurbaşkanlığı Konseyn'- nden Fıkret Adliç Boşnaklar olarak söz konusu planı kabul etme olasılıklannın bulunduğunu söyledi. Adliç dün Zag- reb'de Hırvat televizyonuna yapüğı açık- lamada, "Bu planı duydum. Bütün öneri- leri tarOşmaya açığız" dedi. Bu görüş aynliğıyla birlikte Izzetbego- viç'in devrileceğine ilişkin söyjentiler de yogunluk kazanmaya başladı. lzzetbego- viç, son dönemde kimi Boşnak siyasetçi- lerce "zayıf kaldığı" gerekçesiyle sık sık eleştiriliyor. Hurd'ün demeci İngıltere Dışişleri Bakanı Douglas Hurd üç etnik devlete dayalı bir çözüm için öncelikle Sırplann Bosna'da işgal et- tikleri topraklann belirli bölümünden çe- kümeleri gereküğini iöyledi. Hurd BBC radyosuna verdiği demeçte, "Sırplan çekilmeye kim zorlayacak?" yö- nündeki sonıyu ise, "Kendileri" diye ya- rutladı. Öte yandan Eski Yugoslavya Banş Konferansı'nın eski eşbaşkanlanndan Cyras Vance Bosnan'nm üçe bölünmesi- ni öngören planın "ölümcül bir yanhşhk" olacağıru ve çatışmalann daha da artma- sına yol açacağını söyledi. Reuter'in haberine göre Fairfıeld'da yapüğı açaklamada, "Bu plan, etnik te- mizlik yapanlann ödüllendirilmesidir" diye konuştu. Bosna-Hersek'te yaşanan savaştan kaçan mülteciler, dûnyanuı dört bir yanma göç etmeyi sürdürûyor. PakLstan'ın baş- kenti tslamabad'a varan 266 Boşnak mülteciji Bosna-Hersek'in Islamabad Bûyükelçisi Sadizda Sıladziç karşüadı. Kopenhagzirvesinde Bosna Cumhurbaşkanı'nın silah ambargosunun kaldınlması isteği reddedildi AT, AliaIzzetbegoviç'e 'hayır' dedi FERRUHYBLMAZ KOPENHAG - Darâmarka'nın baş- kenti Kopenhag'da toplanan Avrupa Topluluğu (AT) devlet ve hükümet baş- kanlan. Bosna-Hersek Cumhurbaşkanı Alia İzzetbegoviç'in Müslümanlara silah ambargosunun kaldınlması yolundaki çağnsını reddetti. AT, Bosna-Hersek'le UgiH Vance-Ovven planından da >azgeçti. Avrupa Topluluğu, Bosna-Hersek'in üçe bölünmesini öngören planı "bazı şartiar yerine getirildiğT takdink kabul edebfle- cek. Bosna-Hersek Cumhurbaşkanı İzzet- begoviç, dün AT zirvesinde yaptığı ko- nuşmada, ülkesinde dunnnım "umutsuz" olduğunu söyleyerek Sırp saldınlarma karşı koyabiİmek için Müslümanlara si- lah ambargosomın kaldmlmasını istedi. Ancak AT, bu takdirde insani vardım ya- pan B.M Gücü nün Bosna'dan çekiunek zorunda kalacağını ve çarpışmaJann yo- ğunlaşacağını belirterek fzzetbegoviç'in çağnsmt reddetti. tzzetbegoviç ise AT- nin tavrnun "ahlaki açıdan savunulama- yaçağını" bfldirdi. Izzetbegoviç, yeni banş görûşmelerine katüma konusunda ise kapn ı açık bırak- tı ve önce yardımcdanna danışması ge- rektiğini söyledi. AT dışişleri bakanlan, dün başlayan zineden önce pazar akşamı Bosna-Her- sek'teki son getiştneleri görüşmek üzere olağanüstü toplandılar. Toplantıda, Bos- na-Hersek'i 10 özerk bölgeye ayıran Vance-Owen planıun gecerüliğini yitir- diği kabul edfldi. AT dışişleri bakanlan, Bosna-Her- sek'in üçe paylaştınlmasını öngören Sırp-Hırvat önerisûıi ret ederken, arabu- lucu Lord Owen'a görüşmeleri sürdür- mesi yolunda yetki verilmesüıi karar- laştırdüar. AT zirvesinde de Lord Owen'a yetki kararmm onaylanması bekleniyor. Lord Owen, Kopenhag'da yaptığı açı- klamada, kendi banş pianmın snya düş- tüğünü kabul etti ve şimdi rüm taraflarm kabul edeceği >eni bir plan hazniamak gerektiğini söyledi. Owen, Bosna-Her- sek'i üç bölgeye ayıran Sırp-Hınat öne- risini tamamen geri çe\inne>erek, Sırplarm ele geçbrdikleri topraklann bir ktsnundan cekilmeleri, azınlık haklarına saygı ve banş planının kabul edilmesin- den sonra bölgenin sUahsızlandırüması şartıyla yeni planın kabul edilebileceğuıi söyledi." AT Dönem Başkanı Niels Helveg Pe- tersen da, dışişleri bakanlan toplantısı- ndan sonra yaptığı açıklamada, yeni banş planının kabulu için tüm taraflann onayının şart olduğunu söyledi. Petersen, zine öncesi ATnin ABD ve Rusyafleyo- ğun bir ilişki içinde olduğunu, banş çaba- ları konusunda bu üç tarafın hemfikir ol- ması gerektiğini kaydetti. ABD Başkanı Bill Clinton. Bosnâ-Hersek'teki her üç tarafın kabul etmesi durumunda, yeni banş planını destekleyeceğini büdirdi. Danimarka Başbakanı Poul Nyrup Rasmussen, eski Yugoslavya'daki banş gücü askerlerinin büyük bir kısmınuı AT ülkelerinden geldiğini hatniatarak, ABD'nin bölgeye asker göndermemesini üstü kapalı bir şekilde eleştirdi ve ABD, AT ve Rusya'nın banş çabalan konusun- da hemfikir ohnaları gerektiğini savun- du. İ/xetbegoviçle görüşme AT üçlü başkanlık konse)i, dün Ko- penhag'a gelen, Bosna-Hersek Cumhur- başkanı Alia İzzetbegoviç'i, yeni plafl konusunda ikna etmeye çalıştı. AT zirvesine başkanlık eden Danimar- ka Başbakanı Poul Nyrup Rasmussen, iinenin dünkü bölümünde, Bosna-Her- sek konusunda AT içinde ihtflaf çıkmasuıı önlemeye çalışırken, ekono- mik konulara ağırlık veritanesi için çaba gösterdi. DIŞBASIN Boşnakların sonu Bosna-Hersek'in etnik » parçalanmasınadevletler hukuku nezdinde meşruüyet kazandırüdı. Sorunun özünde. Müslüman Bosna milleunın yaşadığı dram yatmaktadır. Müslümanlar önce, kendilerine sadece dezavantaj getiren Vance-Owen Planı'nı kabule zorlandılar. Sonra onun yerine hareket alanlarmı daha da kıatlayan " güvenli bölgeler"e razı olmak zorunda bırakıldılar. Şimdi ise yine baskı alünda "getto"larda yaşamaya zorlanıyorlar. Batı'nın Bosna'dan el ayak cekmesi hiç de "tarafsızlık" anlamına gehniyor. Müslümanlann yenilgisme yol açan başhca faktör olarak silah ambargosu ayaktadır. Dünyanın Sırbistan karşısındaki yenilgjsi Müslümanlar açısından mület ve kültürel birlik olarak varhklannm sona ermesiyle aynı anlama geüyor. Bosna'daki iki milyon Müslümandan sadece yansı kendilerine sunulan gettolardayaşayabüir. Gerisi vatamnı terkedip yurtdışına gitmek zorundadır. Avnıpa'run göbeğinden beş parasız Pakistan'a veya Urdün'e gönderilen mültecilerin görüntüleri içler aasıdır. Yeni durum. çözüm getireceği yerde yeni sorunlara yol açmaktadır. En önemli soru, bunun sorumluluğunun kimde aranması gereküğidir. ABD, farklı bir çözüme vanlsaydı tercih edeceğini söylüyor. Bosna'ya Almanya hiç müdahale etmedi. Geriye Fransa'yla Ingiltere kalmaktadır. BM Genel Sekreteri Butros Gali her zamanki gibi "diplomatik" birçözüm önerisi sunuyor Yeni bir konferans. Bu, BM'nin aczini tescil etmekten başka bir şey değildir. Sorumluluk da böylece ortada kabr. Bu arada "Büyük Sırbistan" idealine iyice yaklaşan Sırplar gözlerini yeni topraklara çevirebilirler. "Etnik temizleıne" ve "etnik parçalanma" artık Balkanlar'da devletler hukukuyla meşrulaşünlmış kavramlar haline geldiler. Bu kavramlann uygulanabileceği bölgeler Sırplar açısından henüz tükenmedi.(21 haziran) LE FIGARO A'Fnin büyük sorunu Maastricht Aruaşmaa'nın yakmlarda tngiltere tarafından onaylanması bekleniyor. 1 Ocak 1994'te uygulanmasma başlanacak olan bu anlaşma ne yazık ki, Avrupanın büyük sorununa birçare getirmiyor. Yaşh kıtaya bir kabus gibi çöken bu sorun işsizlikür. Avrupa'da halen 18 milyon dolaymda işsiz var. Işsizlik oranı İtalya'da%15, Yunanistan'da %20'yi aşıyor. bu oran Avrupa genelinde ise % 10.3'ü buluyor. Bu arada herkesin büdiğj bir gerçek var. Ekonominin yeniden canlanışı fazla iş olanaklan yaratmayacak. Avrupa durgunluk döneminde iş olanaklannı yitiriyor. Canlanma döneminde ise fazla iş imkanlan yaratamıyor. Avrupa'nın hastahğı ncreden kaynaklanıyor. Toplumlar dün Kopenhag'da toplanan AT zirvesinden bu soruya bir yanıt bekliyor. Çünkü Avrupa'nın geleceği buna bağlı. Durgunluk her ülkeyi kendi içine kapanmaya itiyor. Yolun ucunda ise ATnin kargaşaya yııvarlanması var. Bu tehlikeli gidişi durdurmak için Kopenhagzirvesi ne yapabüır? Üç şey yapabilir: Işsizliğin derin nedenlerini saptayacak kapsamlı bir tahlil, Avrupa ekonomisini canlandırmak ve faiz hadlerini ciddi biçimde indirmek. Yugoslavya'run trajik bunahmı karşısında çaresizkalmış AT, işsizlik karşısında da aynı durumda kalamaz. Çünkü saygınhğından ne kalmışsa onu da yitirir. (21 haziran)