Katalog

8 ŞUBAT1993 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER Somalfde eşkıya avı • MOGADİŞU(AA)- Somali'nin başkenti Mogadişu nun dışında devnye gezen ABD deniz piyadelerinin. yedi Somalili eşkıyayı ele geçırdikleri bildirildi. Profesyonel bir fotoğrafçı olan Don EMoo, Reuter Haber Ajansı'na yapuğı açıklamada. NJogadişu'nun kuzeybatısında devriye gezen bir deniz piyade birüğine, Somalili eşkıyalar tarafından roket ateşı açıldığını, bunun sonucunda ABD birliklennin de ikı askeri helikopten yardıma çağırdıklanm, iki taraf arasında çıkan çatışma sonrasmda eşkıyalann teslim olduğunu kaydettı. Tacikfcian'ıia BanşGücû • MOSKOVA(AA)- Tacikistan Başbakanı Abdulmalik Abdullacanov, ûlkesindekı iç savaşın kesin bir biçimde sona erdirilmesini sağlayacak çok taraflı Banş Gücü'nün bu hafta göreve başlayacağını bildirdi. Jnterfaks Ajansı'run haberine göre Abdullacanov bu açıklamayı, Duşanbe'yi ziyaret etmekte olan Rusya Savunma Bakanı Pavei Graçovia görüşmesinin ardından gazetecilerie konuşurkenyaptı. settörü çöktü • BAĞDAT(AA)-Irak Sağlık Bakan Yardımcısı Nazar Hasan Ali. Körfez Savaşı yüzünden iki buçuk yıldıryaşadıklan BM ambargosunun, ülke sağlık sektörünü giderek çökerünekte olduğunu bildirdi. Hasan Ali, İngiliz Reuter Ajansı'na verdiği demeçte, 5 yaş altındaki çocuk ölûmlerinin ambargo yüzünden 10 kat arttığı, sanlık ve AIDS gibı çok tehlıkeli hastalıklançin kan testlennin dahi yapılamaz hale geldiğini belirtti. gazetecflerden otosansflr • LONDRA(AA)- İngıltere'dekı günlük gazetelerin yazı işleri .,,;,„,.- müdürleri ve yetkilileri tarafından oluşturulan bir komite. basın mensuplannın, çeşitli dinleme cihazlanyla bireylerin telefon konuşmalannı dınlemelenru gönüllü olarak yasakladı. Gazetelerin bir süre önoe benimsediği "oto-kontrol" ilkelerine birek olarak getirilen bu karara ilişkin, komite tarafından hazırlanan raporda, "Gazeteciler, kışiler arasında geçen özel konuşmalan, dinleme cihazlan kullanarak dinlememeli ve kayıt edilen bu dinlemelerden elde edilen bilgileri yayımlamamalıdırlar" denildi. FOREIGN REPORT 'a göre son biryıl içinde bin militan tutuklandı IslaıııcışiddetMısır'ısarsıyor• Bültene göre hükümetin ülke sorunlannı çözmede aciz kalma- şı İslamcı örgütlere güç kazandınyor. Sert antiterör yasası, ıhmlı İslamcılan da radikalliğe itiyor. Dış Haberler Servisi - Mısır'da İslam- cı şiddetin bu yıl içinde tırmanışa geçe- ceğı bildirildi. İngiliz The Economist dergisınin yan kuruluşu Foreign Report bülteninde çıkan bir yorumda, laik. reji- mi ayakta tutmaya çalışan hükümetin yolsuzluklar ve yoksulluk karşısında aciz kalışının aşın İslama gruplara güç kazandırdığı belirtildi. Yazıda özetle şu görüşlere yer verildi: Mısır'da hükümet fslamcı militanlı- ğın simgelenne saldırdıkça halkın laik rejıme güveni giderek azalıyor. Yolsuz- luk. siyasi tıkanma ve yoksulluk arttık- ça da militan gnıplar destek kazanıyor. Yabanalara yönelik saldınlar turiz- mi baltalayabilir. Böylelikle ülkeen kar- lı gelir kaynağını yitirecek ve iktisadi re- formlar yavaşlayıp istikrarsızlık arta- cak. İslamcı mılıtanlar güvenlik güçleri- ne, Kopt Hıristiyanlara ve eğlence en- düstrisi unsurlanna yönelik saldınlan da ürmandırarak sürdüreceğe benzıyor. Hükümet İslamcılara ödün verme yoluna giderse Mısır'da yoğun bir İsla- mileşme gündeme gelebilir, bu da Hıris- tiyanlarla liberalleri ürkütecektir. Mılitanlara karşı yürütülen saVaşım- da insan haklan yara alırsa Batı buna pek tepkı göstermeyecektir. Zaten hü- kümet de basın ve televizyon yoluyla anılan savaşımı güçlendırmeye ve Arap ülkeleriyle işbirliğıni gelıştirmeye hazır- lanıyor. Bu yıl içerisinde iktisadi reform ya- vaşlayacak. Kısa vadeli refah için hükü- met IMF güdümünde yürütülen yapı- lanmadan yoksullan korumaya çahşa- cak. Demokratikleşmeye yönelik adımlar sekteye uğrayacak. Iktidardakı Ulusal Demokratik Parti (UDP) köktendincı- lerin etkinüğini arturmasını önlemek amacıyla muhalefet partılerini dizginli- yor. Mısır'da dinci parti yasak. Ancak yi- ne de resmen yasadışı ilan edilen Müslü- man Kardeşler'e göz yumuluyor. Şeyh Hamid Abul-Nasr başkanlığındaki Kar- deşler (115 bin üyesi bulunduğu sanılı- yor) müttefiki Sosyalist İşçi Partisi ka- nalıyla siyasette belli ölçüde söz sahibi. Geçen ay getirilen uygulamayla. yan resmi siyasi partiler komitesinden izin almadıkça partilere siyaset yapmak va- saklandı. Aynı uygulama yabancılarla siyasi örgütlerle bağlantıyı da yasaklı- yor. Bu yasaklann ıhmlı İslamcılan da mi- litanhğa itmesi beklenebilir. Başkent Kahire ve İslama militanlann yoğun olarak yaşadığı yerlerde polis operas- yonlan sürüyor. Ancak İslami Cemaat adlı önde gelen yeraltı grubunun mane^ vı lideri Şeyh Öiner Abdel Rahman hâlâ yakalanamadı. İslami Cemaat'ten de eski bir aşın gnıp olarak bılinen EI Cihad'ın beyin takımı ise hapiste bulunuyor. Geçen yıl içerisinde bin İslama militan tutuklan- dı. Geçen yaz yüriirlüğe giren antiterör yasasından diğer aşınhk yanhsı gnıplar da nasibini almış bulunuyor. Birçok sal- dırgan askeri mahkemelerde hızlı bir bi- çimde yargılanarak ağır çalışma ya da ölüm cezasına çarptınldı. POLTTIKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Bosna - Hersek'in başkenti Saraybosna'ya yönelik Sırp bombardımanı aralıksız sürüyor. tki Boşnak genci keskin nişancı Sırplann ateşinden konınmak için "arabadan duvar'uı arkaandan sısığaklara doğnı koşuyor. (Fotoğraf: REUTER) ar ffirvaiBELGRAD (AA) - HrvatisUn ordu bir- likleri Ue Krajina Sırplar'ı arasındaki çatış- malann yeniden alevlendiği bildirildi. Sırp- lar'm önceki akşam Hırv at mevzilerine karşı düzenledikleri saldmlann artması nedeniyie dün sabaha karşı Hn-vatistan'ın liman kenti olan Zadar'da ve Biograd'da, muhtemel bir Sırp saldırtsına karşı sirenler caldı. Haberi veren Hırvat radyosu, Adriyatik kıyısındaki Sibenik kentine. yedi aydan bu yana ilk olarak Sırp saJdırısı düzenlendiğine de dikkat çekerek Hırvat mevzüerine, top saldınsmdan başka çok başhklı roket saMmiannın da artdğma dikkat çekti. ABD Başkanı BiU dinton'm Bosna-Her- sek'e ilişkiıı Vance-Owen banş planınm bü- yûk eksiklikler içerdiğini beUrterek plantn üzerine "soğuk su' dökmesinin ardından. İngiliz hükümeti. planın. Amerikan yöneri- mince aynen kabul edilmesi için uluslararası platfoımlardaki çaba ve kulislerini arttırdı. Konuya ilişkin haberler >e >orumlara ge- niş yer >eren İngiliz gazetelerinden The In- dependent, Clinton'ın banş planını tümüyk kabul etmek istememesindeki kararlılığınm. sadece Bosnalı Müstümaniara yardun et- mek arzusinıdan değil, aynca Avrupa'nın sonınu çözemetne başarBizbğının bedelinin Amerika'ya ödettirilmek istenmesine yöne- lik kırgııilığından kaynaklandığmı vurgu- zorluyorladı. Öte yandan BM Genel Sekreteri Butros Gali, dün yaptığı açıklamada, önceki gün Saraybosna'ya yardun götüren Alman kar- go uçağına karşı düzenlenen uçaksavar ate- şjni sertçe eleştirdi. Gali yaptığı açıklamada. "Bu saldırı, vardım götürenlerin havatını tehlikeye at- makla kalmaz. >ardım faalivetlerinin aksa- masına da neden olur. En önemlisi, iç savaşı sona erdirmek üzere de>am eden banş gö- rüşroelerini de tehlikeye sokar" diyerek saldınyı şiddetle kınadığını söyledi. Alman uçağmdaki mûrettebattan bir ki- şinin yaralandığı bildirildi. FRANSA Yarcluıı uçağı Erivan'da PARİS(A.A)- Fransız hü- kümetinin Ermenistan'a yar- dım göndermek amaayla kiraladiğı bir Boeıng 747 kar- go uçağı, "Aznavur'dan Er- menistan'a" adlıvakıf tarafın- dan sağlanan 36 ton yükle Paris'ten Erivan'a gitti. Orly Havaalanfnda yardı- mın gönderilmesi amaçıyla düzenlenen törene Dışişleri Bakanı Roland Dumas ile Milli Eğıtim ve Kültür Bakanı Jack Lang da katıldı. İki bakan. dıplomatik ve in- sani eylemlerin Eımeni halkı- na yardımda tamamlayıa rol oynadığına işaret ettiler. Aynı uçakla Envan'a giden ermeni asıllı şarkıcı Charies Aznavur da uçakla götürdük- len gıda maddesı. iîaç, bebek sütü gibi maddeleri Ermenis- tan'da fire vermeden dağıt- makta güçlük çekmeyecekle- rini, çünkü bu ülkede iyi işle- ven bir daâtım şebekesi bulunduğunu bildirdi. Ermeniler ikrliyor öte yandaiT Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermeni kuvvetlerinin önceki gece Ak- dere bölgesinde başlattıklan geniş çaplı bir saldın sonucu Sirhavend ve Çaldıran kasa- balannı ele geçirdikleriru bil- dirdi. Söz konusu iki kasabaya hakim stratejik tepelerin de- netimi için ise taraflar arasın- daki çatışmalann sürdüğü kaydedildi. Bakanlık açıklamasında aynca Ennenistan toprakla- nnda bulunan topçu mevzile- rinden açılan ateş sonucu, Azerbaycan'ın sınır bölgele- rindeki köylerde ağır hasar meydana geldığı bildirildi. Türkiye, Çelişkfler ve Gerçekçi Politlka Türkiye'nin Bulgaristan dışındaki hemen tüm komşu- lan ile ilişkileri sorunlu Daha doğrusu gergin. Ülkemizdeki terör olaylannda iran bağlantısının ortaya çıkması, Tahran'la zaten hiçbir zaman iyi olmayan iliş- kileri büsbütün gerginleştirdi. Irak'ta son olaylarda Incir- lik'ten kalkan müttefik uçaklarının Kuzey Irak'ı bombala- ması Bağdat'ın Ankara'ya karşı tepkisinin artmasına ne- den oldu. Suriye ile aramızda Fırat'ın suları ve Abdullah Öcalan pürüzleri, Yunanıstan'la ise Kıbrıs sorunu var. Bu arada Ermeniler'in Karabağ'daki saldınlan, Ankara-Eri- van ilişkilerinin normalleşmesini önlüyor. Bir ülkenin tüm komşuları ile ilişkileri bozuksa, o za- man komşuları ile arasındaki çelişkileri önem sırasına göre sınıflandırması, hangi çelişkilerin yumuşatılabile- ceğıni düşünmesi gerekir. Bu açıdan bakıldığında Türkiye'nin İran ve Suriye ile olan çelişkileri, temel çelişkı ya da yumuşattlması çok zor btrinci derecede önemli çelişkiler olarak görülüyor. Iran'la gerçi aramızda toprak anlaşmazlığı yok. Ama Türkiye, İran için ideolojik açıdan son derece tehlikeli bir örnek. iran'daki din devletine karşı Türkiye dinle devletin ayrı olduğu laik bir model. (Ne derece laik olduğu tartı- şmasına burada girmiyoruz.) iki modelin bir arada uyum içinde yaşaması çok zor. Türkiye Hıristiyan olsaydı, Iran'- la bir arada yaşamak daha kolay olurdu. Çünkü Tahran rejimi için bir tehlike ya da alternatif oluşturmazdı Türkiye'nin Suriye ile olan çelişkisi de, yumuşaması çok güç, temel denebılecek nitelikte bir çelişki. Suriye'nin Hatay'da gözü olduğu biliniyor. Ama asıl tehlikeli çelişki su sorunu. GAP projesinde Fırat ve Dicle nehirleri üzerin- de toplam 21 baraj kurulması öngörülüyor Projenin Fı- rat'a ilişkin bölümü tamamlandığında, bu nehirden Suri- ye'ye akacak su miktarının yılda ortalama 32 milyar m 3 '- ten, 20 milyar m 3 'e düşeceği hesaplanıyor. Güneydoğu- da sulama başladığında Fırat'a geri dönecek sular, bün- yesinde tuz, gübre ve tarımsal ilaç taşıyabileceğinden Suriye'ye giden suyun kalitesi bozulabilecek. Suriye ise sulama ve içme yönünden tümüyle, elektrik enerjisinde ise kısmen Fırat'a bağımlı. Türkiye gerçi, Suriye'ye hertürlü kolaylığı göstermekte, ortak projeler önermektedir. Ama yine de ileride iki ülke arasında bir su savaşının çıkması olasılığını gözardı etmemek gerekiyor. • • • İran ve Suriye ile olan sert çelişkilerin yanında Irak'la olan çelişki daha yumuşak görünüyor Irak'ın laik olması- nın yanı sıra, GAP, en azından bu aşamada Irak'a Dicle nehrinden akan sular için büyük bir tehlike oluşturmuyor. Irak, şimdilik su konusunda Suriye kadar tedirgin ve kuş- kulu görünmüyor. Ne var ki, Türkiye Körfez Savaşı sırasındaçok yanlış bir çizgi izleyerek Sayın özal ve birkaç köşe yazarının bay- raktarlığını yaptığı politika ile, "kraldan fazla kralcı" tutu- ma^girdi. Hesaba göre, Saddam Hüseyin birkaç haftada devrilecek, Türkiye de "bir koyup, üç, on, yirmi" alacaktı. Oysa Türkiye, BM'nin ambargo kararına uymuş, sınıra asker yığarak Irak ordusunun bir bölümünü kuzeyde tut- muştu. Bunun dıştnda sık sık Saddam aleyhinde açıkla- malar yapmaya, Sâddam'ın devrilmesi iin çağrıda bulunmaya ve incirlik'ten Irak'ın bombalanmasına izin vermeye gerek yoktu. Nitekim Başkan Bush gittiği halde, Saddam hâlâ Bağdat'ta. PKK ise Saddam'dan aldığı des- tek ve yardımla, binlerce militana, ağır silahlara sahip bir güce dönüşmüş durumda. Clinton döneminde ABD-lrak gerginliğinde azalma gö- rülüyor. ilişkilerde bir yumuşamaolursa Türkiye neyapa- cak? Hemen söyleyelim. Ankara'da Saddam'la ilişkileri yu- muşatacak. VVashington'un izinde sertlik, VVashington'un izinde yumuşama. Bu konumdaki bir Türkiye'nin gerek Irak, gerekse diğer Arap ülkelerinde ne denli saygı telkin edeceği merak ko- nusudur. Sayın Özal'ın politikası sayesinde Türkiye ile Irak ara- sındaki "yumuşayabilir çelişki", "yumuşaması zor çe- MArkası l7.Sayfada Bankalar İMKB'ye yöneldi BORSA'YA YATIRIM FONU DOPİNGİ• Yatırım fonlarına tanınan vergi teşviği banka ve aracı kurumları harekete geçirdi • Yatırım fonlarının portföy değeri ne kadar olacak? • Fon portföyleri, hangi sektörlerin hisselerinden oluşacak? Yeni fonlar yatırımcıya ne kazandıracak? Faizlerde kısa vadede indirim, uzun vadede yükseli; sürüyor • Egebank Genel MüdOrü Naci Ayhan: "Bankacılık zor dönemeçte." • Soy-Men Borsa İflemler MBdürö Oğuz Gülay:" Altın yumurtlayan tavrt kesildi." • Radyo prodüktörlüğü popüler meslek...! Piyasada 'antika' diye satılan eşyalarla yatırımcı aldatalıyorl Dinyanın dev şirketleri zorda.,.1 Erciyas Biracılık'ın lemel analizL.Ereğli Demir Çelik, Good Year, GOney Biraeılık, Hektaş, İntema, İzocam, Kartonsan, Kav ve Kepez Elektrik'in teknik analizleri.... NEREYE YATIRIM YAPMALI? Para ve sermaye pıyasalarmdaki son gelışmeler neler? Hangi banka, hangi vadeye, nel ne kadar faiz verıyor? •Dûviz kurlarının seyri ne olacak^ • Yatırım fonlarından hangısı daha çok kazandınyor? • Tahvil faizlerı dûşecek mı? • Altın fiyatlan yükselecek mı? ikincı el otomobilinizın pıyasa değetı nedir? Tümünün yanıtı TflEND'öe . TRENO'e bakmadan yatırım karan almayın 1 YATIRIMCININ YOLUNÜ AYDINLATIR Algmm kapılannı zorlarken. Cronenberg'in "tuhaf" yaprtı "Naked Lunch" üzerine kapsamlı bir dosya... Ayın filmleri arasında gezintiler: n Bram Stoker'dan Dracula "1492; Cennetin Keşfi Yönetmenler, oyuncular: Andre Techine, Brian De Palma, Danny DeVito, Harrison Ford, VVîllem Dafoe... "Pairiot Games