Katalog

Cumhuriyet7B.YI.SAYlZ4tt2 S A N A T K U L T U R M A G A Z İ N T E L E V İ Z Y O N 1MSM1M8PAZMTESİ Üretilen yağlann piyasaya sürülüp sürülemeyeceğine yağ eksperleri karar veriyor Güne yağ tadarak başlayanlar davarNESLİHAN KAYSERtLÎOĞLU "Dünya kırk kulplu bir büyük ka- zan. herkes bir kulbuna tutunımış yaşayıp gkliyor işte" denz zaman za- man Gerçekten de herkes bellı bır uğraşı kendme meslek edınmış. ya- şamınısürdurmeyeçahşıyor Ancak bazen, bır büyuk kazana benzetüğı- mız bu dunyanın oyle ılgınç bır:kul- buyla karşılaşınz İcı şaşınp kalmz Bazı ınsanlann, bır omur boyu sür- dürduğu mesleklen, kırk yıl düşun- sek aklımıza gelmez Bu, bır çoğu- muza oldukça ılgınç gelebılecek mesleklerden bın de yağ eksperhğı Günluk olağan mesaılenne, on- larca tur, sıvı ve katı yağı tadarak başlayan yağ eksperlen, çahştıklan fabnkanın bır oncekı gün urettığj yağlann pıyasaya sürulup surüle- meyeceğanden. rakıp ûrunlerdekı yenıhklenn saptanmasına kadar bırçok onemb aşamada karar yetkı- sıne sahıp kışıler îlk bakışta bır çoğumuza ıtıcı ge- lebılecek bu ışe, o>le herkes alınmı- yor Bellı tesüerden geçınlerek yağ eksperlığı gorevıne atanan kışılerde bazı ozel yetenekler aranıyor Koku ve tat aİma duvulannın oldukça hassas olması gereken yağ ekspen adaylan. bu testlerde ozel yetenekle- nnı orta>a koyabıldıklen takdırde 6 a> suren uzmanlık kursuna devam edebılme hakkını kazanıyorlar Ko- ku ve tat almada, ozel yeteneklen olduğu saptanan kışıler kurs sure- sınce bu yeteneklennı gelıştınyorlar ve ozelbkle yağ konusunda uzman oluyorlar Yağ ureten her fabnkada. mutla- ka yağ eksperlennın de bulunması gerektığınden ve henuz tatlan sap- tayan bır ahazın gehştınlemedığm- den söz eden Unılever'ın kalıte kontrol amın Talat Ogan, bu kışıle- nn ıkı departmanda gorev yaptıkla- nnı belırtıyor Bunlardan bın urun gelıştırme ve araştırma bolûmü Bu- rada adından da anlaşılacağı gıbı yağlarda yapılan ya da yapılacak küçük değışıkbkler saptanıyor, pı- yasadakı rakıp urunler araşünlıyor ve karşılaştırmalar yapıhyor Bu bo- lumde çahşanlann hepsı ev harum- lanndan oluşuyor Aynı tesüerden ve kurslardan geçen ev hanımlan, haftada bır ya da ıkı gün fabnkaya gelerek yaklaşık 4 saat sureyle çeşıtlı >ağlan tadıyorlar Kendılenne ay- nlmış özel laboratuvarda herhangı bır yağda bulunabılen 28 knten, ozel yontemlerle saptayan eksper hanımlar. sonuçta bu knterlere bellı notlar venyorlar Bunlar arasında, ekşılık, tathhk, tuzluluk, aalık ve mısır tadı gıbı ozelhkler yer alıyor Yağlar kaşıkla ağza alındıktan son- ra bır sure ağızda bekleülıyor ve her knter ıçın ağzın bellı bolgelenne go- türuluyor Orneğın, yağ dıhn yan taraflanna goturüldüğunde tuzlu- luk oranı saptanıyor ve not venlı- yor Burada bır vağın lezzet ozellık- lennden başka gorunuşünun, kesme ve kaşıkla alma ışlemının, su- rulebıhrhğının. dokusunun ve ağız- dakı davranışının değerlendınlme- len de yapıhyor Notlama ışlemı ıse 10 puan uzennden yapıbyor Bu departmanda yırmı uzman hanımçabşıyor Hıçbınnm de. yap- tığı ışten dolayı en ufak bır şıkayetı yok Bazılan ılk bırkaç günde bıraz zorluk çektıklennı, ancak şımdı hıç- Yağ eksperleri günlük mesailerine bir gün önce ûrettikJeri yağları tadarak başlıyorlar. Yağ ekspert pane- linde çalışanlar, her sabah, yaklaşık elli farklı sm ve katı yağı tatmanın artık bir alışkanlık haline geldiğini belirtivorlar. (Fotoğraf GÂRBIS OZATAY) bır rahatsızlık hıssetmedıklennı ve bu ışı zevkle yaptıklannı belınıyor- lar Ağızlanna aldıklan yağlan ço- ğunlukla yutmadıklannı, dolayısıy- la da bu ış nedenıyle pek bır kılo fazlalığına maruz kalmadıklannı anlatan uzman hanımlann ışe gelır- ken ve ış esnasında uvmalan gere- ken bazı kurallar var İşe gelmeden once koku. kokulu kozmeük malzemelen ve ruj kulla- nılmıyor O gün, orneğın pastırma gıbı yoğun kokular ıhtıva eden ve ağızda bellı bır sure tat bırakan yıye- cekler yenmıyor Her turlu kokudan anndınlmış ozel ortamda ıcra edılen ış esnasında sıgara ıçılmıv or, kopya cekmek ve konuşmak yasak Herke- sın bır başkasını göremeyeceğı ozel bır bolmesı var ve bu bolmede uz- man kışı, yağlann kendme ozgu dünyasına gırmek uzere rahatca konsantre olabılı>or Bu arada, ra- mazan donemınde oruç tutanlar ıçın herhangı bır mahsur olup olma- dığı da araştınhyor ve dın adamlan yutulmadığı takdırde orucun bozul- mayacağını garantı edıyorlar Boy- lelıkle eksperler yılın her donemınde görevlennı aksatmadan surdurebıl- oku ve tat alma duyulannın hassas olması ge- reken yağ eksperi adaylan, bu testlerde başanlı bulunurlarsa 6 ay süren uzmanlık kursuna devam ediyorlar. Yeteneklerini geliştirirlerse yağ konusunda uzman oluyorlar. me olanağına kavuşmuş oluyorlar Bu hanımlara, yakın çevrelenn- den, vaptıklan bu ışle ılgılı olarak ne tepkı aldıklannı sorduğumuzda, başta herkesın çok şaşırdığmı ancak sonradan onlann da kısa bır sure sonra bu duruma alıştıklannı. hatta, bu ışın oldukça fazla tahplısı oldu- ğunu oğrenıyoruz Yağlarda bulunan tatlar konu- sunda uzman kışılenn çalıştığı dığer departman ıse ekspert panelı Bura- da da yıne aynı ozellıklere sahıp kışı- ler çahşıyor ancak, bu kışıler uretı- mın de çeşıtlı aşamalannda çalışan- lardanseçıbyor Buüpyağeksperle- n gunluk mesaılenne bır gun önce urettıklen yağlan tadarak başlıyor- lar Bu departmanda çahşanlar, her sabah, yaklaşık ellı farklı sıvı ve katı yağı tatmanın artık bır alışkanlık haline geldığını belırtıyorlar öyle kı, herhangı bır rahatsızlık duymak bır yana, yağ tatmadıklan gun addı bır eksıkbk hıssettıklennı vurgulu- yorlar Yağ ekspert panelınde cahşanla- nn sorumlu olduklan şeyler bıraz daha farkb Bu panelde, dığennde olduğu gıbı aynntısal knterlenn de- ğerlendınlmesı ve notlar venlmesı söz konusu değıl Burada bır gün once ureülmış yağın piyasaya suru- lup sürulemeyeceğıne karar venb- yor Bu aşamada görev yapan kışı- lerden ıkısı bıle tadılan yağın piyasa- ya sevkedılemeyeceğıne karar venr- se, dığerlen uygun bulmuş olsalar bıle o yağ hemen ışaretlenıyor v e en- tılıp, ıstenen şekılde tekrar üreüme abnı>or Burada aynca pıyasadakı dığer v ağlar da tadılıyor, bır degışık- hk, bır yenılık olup olmadığma ba- kıbyor Yağ eksperlen. bu işte oyle uzmanlaşmışlar kı. bır yağı gozlen kapalı tadarak, onun hangı marka- nın urünu olduğunu soyleyebılıyor- lar Bu aşamada eksperler. en sev- dıklen yağ turunu en sona bıraktık- lannı belırtıyorlar Herkesın kendı damak zevkıne gore bır sıralamaa var ve bu sıralamada da doğal ola- rak en sevilen en sona bırakıhyor Ekspert panelınde de notlama 10 puan uzennden yapıhvor ve notlar genellıkle 5 ıle 7 arasında değışıyor. 5 puan o yağın pıyasava venleme- veceğı, 6 puan pıyasaya venlebıbr ancak tadında errun olunamayan bır şeyler var 7 puan ıse oldukça ıyı, gonul rahathğıyla pıyasaya venlebı- lır anlamlanna gelıyor Grip aşısı olurken dikkat! İZIVIİR (AA) - Ege Unıversıtesı öğreüm Üyesı Prof Dr Münır Büke. gnp aşılannın gelışıguzel kullanılmaması gerektığını bebrterek, "Sağlık konrrolûnden geçmeden aşı yapılması uzücu sonuçlar doğurabilir" dedı Prof Dr Münır Buke. gnp aşılannın ulkemızde gelışıguzel saülmasının ve ısteyen herkesın kullanmasının yanbş olduğunu bıldırdı Prof Buke. şunlan soyledı "Grip aşılan konusunda, Dünya Sağlık örgütü her yıl haziran ayında toplanarak, bir >d önceki saİgmlardan elde edilen virüsleri göz onunde bulundurur; gelecek vıla yönelik bir salgında hangı aşınuı hazırlanması >e ıçınde hangi koruvucu maddelenn bulunması gerektığine karar verir. Aşı yapan firmalara dunun bUdiriIir. Bu bildiriler doğrulfusunda aşılar hazırlanır. Bizde. bu konuda çalışan bır firma olmadtğı ıçın hazırlanması mümkün değil. Tum aşılar ithaldır. Her yıl jeni aşılar kullanüır. 4ş*dar, canlı dokulardan >e yıımurta kökenli viruse ilişkın yapı maddelerınden oluştuğu icin kişilerde alerjik dununlar yaratabilir. Sağlık kuruiuşlaruıa damşdmadan kullanılmamalıdır." Gnp aşısını kullanmak ıste>en kışılenn sağbk kuruluşlannda fıaksel muayeneden geçmelen gereküğını behrten Prof Buke, sağlık kontrolunden geçmeden gnp aşısının kullanılmaması gerektığını, aynca aşının soğuk zıncırde saklanma zorunluluğu olduğunu soyledı Prof Dr Munır Buke, ülkemızın ıçınde bulunduğu ekonomık nedenlerle, herkesın aşılanmasının mumkun olmadığını belırterek, sozlennı şöyle sürdurdu "Ancak sağlık kontrolunden gectikten sonra bir sakıncası voksa. tüm kucuk çocuklar, prematüre bebekler, yaşlılar. kalp, solunum ve şeker hastaları gıbı vucut dırençleri az olanlar aşılanmaudır." Balıkadam kursu açıldı tZMİR (AA) - Ege Ünıversıtesı Yuzme Havuzu Mudurlüğu ve Su Ünınlen Araşürma Merkezı'nın ortak gınşımıyle bahkadam kursu acıldığı bıldınldı Yuzme havuzu mudurlüğunden yapılan acıklamaya göre 15 kasımda başlayacak ve 1 5 ay sürecek kurslarda sualtı, can kurtarma balıkadam yetıştınne dallannda eğıtım venlecek Kursu başan ıle tamamlayanlara, Sualtı Sporian Federasyonu taranndan sertıfika venleoek Her gun saat 18 00'de başlayacak kurslann ucreü 1 rnıîyon hra olarak belırlendı öğrcncder ıse 750 bın Ura odeyerek kıırsa kaulabılccckler Cankurtaranhk ve balıkadamlık kurslanna kaülmak ısteyenlenn Ege Ünıversıtesı Yuzme Havuzu Müdürluğu'ne başvurması ıstendı Yüda bin kişi intihar ediyor ISTANBLL (AA) - Insanı bu dün>ada yaşamaktan soğutan ve kendı canına kıymasına yol açan nedenler ne olabılır9 Hastalık, aı- le geçımsızlığı, duygusal ılışkıler, geçım zorluğu veya oğrenımde ba- şansızlık gıbı nedenlerle her yıl bın- lerce ınsanımız yaşamına son ven- yor Devlet Istausük Ensütusu (DİE) venlennden yapılan hesaplamaya gore Türkıye'de 1982-1991 yıllan arasındakı donemde, her yıl orta- lam 1173 kışı ıntıhan bır kurtuluş yolu olarak gordu endini asma, intiharlar içinde yüzde 53 oranında yer alıyor. İntihar nedenlen arasında has- tabk onemb bır yer tutuyor Son 10 yılda hastabk nedenıyle 3650 kışı aıle geçımsızlığı nedenıyle de 2509 kışı intihar ettı 10 yılhk dönemde ıntıhar neden- len arasında hastalık yüzde 31 1, aıle geçımsızlığı yuzde 21 4, geçım zorluğu-tıcan başansızlık yüzde 10 9 duygusal ılışkı yuzde 8 3 ve oğrenım başansızbğı da yuzde 2 7 oranında yer aldı tntıhar edenlenn yuzde 25 5'ı ıse başka veya bıbnme- yen nedenlerle yaşamlanna son verdıler Turkıvede son 10 yılda, belırle- nen ıntıharlann buyuk çoğunluğu "Kendini asma" vontemıyle gercek- leştı Bu tıp ıntıharlar, toplam ıntı- harlar ıçınde yuzde 53 oranında yer alıyor Kendını asmadan sonra en fazla gorulen ıntıhar vontemlen de ılaç veya kımyevı madde, ateşb sı- lah kullanımı ve kendını yüksekten atma Kendını yakma. havagazı ve tupgazla zehırlenme kendını tren veya başka bır motorlu taşıtın altı- na atma da gözlenen ötekı ıntıhar yontemlen arasında yer abyor Ele abnan donemde erkeklenn kadınlara oranla daha fazla ıntıhar ettıklen gozlenıyor 1991 yıbnda ıse gerçekleşen 1228 ıntıhann 778'ını erkekler, 450'sını de kadınlar oluş- turdu Kadınlar ıntıhar yontemı olarak en çok kımyevı madde (ılaç) kullanımını seçıvorlar Söz konusu donemde ıntıhar eden okuma-yazma bılenlenn ora- nı toplam ıntıharlar ıçınde vüzde 74 5-86 5 arasında değışıyor Unı- versıte ve bse mezunlannın ıntıha- nnda ıse artış goruluyor Son 10 yılda 815 bse mezunu, 365 de unı- versıte mezunu yaşamlanna son verdı 1982 yılında toplam 82 ünı- versıte ve bse mezunu ıntıhanna karşın. 1991 yılında 153 hse ve unı- versıte mezunu ınühar etü Burnu kanayanı sırtüstü yatırmayın Sessizlik ve yorgunluğun buluştuğu nokta fstanbul. Taşı toprağı altın kent Herkesın kendi için bir şeyler bina \e bu bina dokusu önûnde yine eskimiş ancak hala çalışan iki bukluğu bambaşka bir dunya. Fotoğraf sanatçılan için de her noktası kamyonet. Sessizliğin ve yorgunluğun buluştuğu bır gönıntu. bir kare. İşte Kasımpaşa'dan Tersaneye doğru bir sokak. Eski bir (Fotoğraf LÜTFU DAGTAŞ) ADANA (AA)- En çok 15-25 yaş grubunda ve genellıkle yuzde 10-12 sıklıkla gorulen burun kanamalan- nda. başlıca hazırlayıa etkenlenn. kabızbk yuzunden kuvvetb ıkmma kan hastabklan ve yuksek tansıyon olduğu bıldınldı Çukurova Ünıversıtesı Tıp Fa- kultesı Kulak-Burun-Boğaz Ana- bıbm Dab Öğretım Uyesı Doç Dr Fıkret Çetık. burun kanamalan- nın, bıbnen kesın nedenlen bulun- mamakla bırlıkte. hazırlayıcı pek çok etkeru olduğunu soyledı Kuvvetb hapşırma, oksurme, burun kanştırma, nezle ve ıltıhap- lanmanın kanamayı kolaylaştırdı- ğmı anlatan Doç Dr Çetık, şu bıl- gılen verdı u Bu etkenlere ek olarak, kabızbk yüzünden kuvvetb ıkınma, yüksek tansiyon ve kanda pıhtdaşmaya en- gel hastalıklar, burun kanamaları- nın en önemli hazırlayıcılarıdır. Bu- run kanamalannın bir başka ilginç yonû de, cinsıyet farkı otmaksızm, yüzde 10-12 gibi önemli bır sıklıkta ve en çok 15-25 yaş grubunda gorul- mesidir. Fazlaca önemli olmayan burun kanamasından çok, varattığı panik ve temelinde yatan hazırlayıcı etkenler tehlikelidir. Aşırı panik ve korku. sorunun tedavisini zoıiaştı- rarak geciktinr. Bu nedenle, burnu kanayan kışınin paniğe kapıuna- ması ve sorunun temelinde yatan hazırlayıcı rahatsızlıklardan hangi- si mevcutsa onun tedavi edilmesi ge- rekir." Yuksek tansıyondan kaynakla- nan burun kanamasının, supap gö- revı gorerek, beyın kanamasına dö- nuşebılecek cıddı bır sağlık sorunu- nu önledığı yolunda göruşler oldu- ğunu hatırlatan Doç Dr Çetık, şoyle devam ettı "Bu göruş doğru. ancak halk ara- sında, tansiyon düşünceye kadar, bırakm kanasın' şeklindc yorumlara neden oluyor. Burada önemli olan, yüksek tansivona bağlı burun kana- masının, tansıvonu normal düzeye çekmesini beklemek değıldir. Kana- madan alınan uvannın, en iyi şekil- de değerlendirilerek yuksek tansi- yonun tcdavı edilmesi önemlidir." Basıt burun kanamalannın, her- kesce uygulanabılecek bazı yon- temlerle durdurulabıleceğını bebr- ten Doç Dr Çetık, "Bir önemli hata da, bumu kanayan kişi sırtüstü yatınlarak bu aşamada yapılıyor. Oysa, burnu kanayan kişi oturur va- ayette olmabdır" dedı