Katalog

4 OCAK1993 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMT EBK'ya Dardanel Talip •ÇANAKKALE(AA)- Çanakkale'de kurulu Dardanel Şırketler Grubu Yönetım Kurulu Başkanı Nıyaa Önen. Et Balık ICurumu'nun bahk konservesi üretım tesislerine talip olduklannı açıkladı. Bahk konservesi tesislerinin özelleştırme kapsamına almması halinde hemen pazarbğa oturacaklannı belirten Önen, bu tesislerde ıhracata yönelik üretim vapmayı düşündüklerini jyledi. Türkiye-AT ilişkileri • ANKARA (AA) - Avrupa Topluluğu'nun Türkıye Büyükelçısi Michael Lake, gümrük bırliğinin Türkıye'nin ATye kaülımına yol açacak önemli bır karar okJuğunu ve bu konudakı hazırkklann Türk ekonomisınde 'şok' yaratmaması ıçin gereklı olduğunu söyledı. Gemi inşacılar sıkıntılı • İSTANBL L (AA> Gemi İnşa Sanayicilen Birhği (GISB) Başkanı Yıbnaz Karakoyunlu, gemi inşa sanayıcılerıne gereklı desteğin sağlanamaması nedeniyle I992yılmdayüzde 10-15 kapasıtey le çalışmak .zorunda kaldıİclannı belirtti. Petrol öpetimi dûştü "1ADIYAMAN (AA) - Yerli . jtrolün yüzde 49 unun ' çıkartıldığı, TPAO'nun üretıminm yûzde 63"lük i kısmının gerçekleştıği , Adıyaman bölgesınde üreıim, 1992 yılında yÜ2de 11 oranında azaldı. Denizcilikte Çin'le işbirliği • ANKARA (AA) - Denız ticareü ve seyrüseferi alanındakı işbirlığınin guçlendinlmesı ve tican mübadelenın artünlması amacıyla Türkiye ile Çın Halk Cumhunyeü arasında geçen yıl ımzalanan i deruzcilik anlaşmaşk.,, Bakanlar Kurulu tarafından onaylandı. 10 yılda 261 trilyonluk yatınm yapıldı, sektörlerin ağırlık paylan değişti OzePdebüyüme,kamudaküçülme• Yatınmlar içindeki kamu özel aynmında ise 1980'li yıllann başında yüzde 60'ın üstünde olan kamu ağırlığının son yıllarda yüzde 50'nin altına indiği görülüyor. İSTANBUL (AA) - Türkiye'de, 1993 yılı için planlanan yaünmlar da dahıl edil- diğinde. 1983-1993 arasında geçen sürede 1988fiyatlanyla261 tnlyon 168 mılyar h- rahk yatınm yapıldı. 1993 yılı ıçin planlanan yatınm miktan ıse 1988 fiyatlanyla 28 tnlyon 242.1 mil- yarlıra. Yatınmlar içindeki kamu ozel aynmı- nda ıse 1980'li yıllann başında yüzde 60'ın üstünde olan kamu ağrlığırun son yıllar- da yüzde 50'nin altına ındijp görülüyor. Devlet tstatıstik Enstitüsü'nün (DİE) •'1988fiyatlanylasektörleritibanylasabıt sermaye yaunmlan" venlenne dayanan hesaplamalara göre 1983-1993 dönemın- de yılda ortalama 23 tnlyon 242.5 mılyar liraük .vaünm yapıldı. 1983 yılında kamu 10 tnlyon 979.6 mılyar hralık. ozel sektör 6 trilyon 901.3 mılyar liralık yatınm ger- çekleştırdı. Sözü edilen yıllarda ozel sek- törün toplam yaünmlar içindeki payı •A CM 9 ANA SEKTÖR VEDİĞER YATIRIMLAR(%) I T983 I 1993* yüzde 38.6'dan >üzde 55.7'ye ulaşırken, kamunun payının vüzde 61.4'ten yüzde 44.3'e düştüğü görülüyor. Son 10 yülık yatınmlarda, bir öncekı yıla göre yatınm artışına bakıldığında. 1984'e göre kaybedılen yüzde 16.88"lık artışla 1985yılıılksıradayeraldı. 1989 yılı yatınmlan biröncekı'yıla göre 1 40, 1991 yüı yatınmlan da 1990'a göre yüzde 0.38 oranında gerilerken diğer yıllarda, bir ön- ceki yıla göre yüzde 0.8 ıle 13.9 arasında değişen oranlarda aruş kaydedildı. 10 yülık dönemde özel yaünmlarda ıs- tikrarİı bir artış eğılimı varken. 1991 yılında Körfez krizmın özel yatınmlarda düşüşe neden olduğu gözleniyor. Kamu yatınmlannda ise 1983'ten günümüze ka- dar inışli-çıkışlı durum söz konusu. Ge- çen 10 yıkn 5"inde kamu yatınmlannda azalma oldu. Türkıye'de son 10 yılda kamunun eko- nomideki ağırlığını azaltmayı amaçlayan liberal pohtıkalar çerçevesınde, kamunun yaünmlar içindeki payının yüzde 50'nin altına düştüğü gözleruvor. Kamu, toplam yatınmlar ıçındeki ağırlığını 1988'e kadar sürdürüvor. 1983'te yüzde 61.4 olan ka- munun payı gittikçe azalan bır seyir izli- yorve 1987'de yüzde 52.3'e, 1988'de yüz- de 44.3'lük paya ınen kamunun, progra- ma göre 1993 yılı yatmmlanndakı payı yüzde42.4 olacak. Bunun yanında, 1993 yılı programıyla birlikte son 11 yılda toplam yatınmlar 261 trilyon 168 milyar lıraya ulaşırken, kamu- nun 11 yıllık sürede yapılan yaünmlarda- ki payı yüzde 49.9, özel sektörün de yüzde 50.1'oldu. ALMANYA Bakan götüren skandal!BONN (AA>- Almanya Ekonomi Bakaru Juergen Moellemann, nüfuzunu kullanarak bır akrabasırun şirkeüne yardım ettıği söylen- tilen üzenne çıkan skandal üzerine ıstifa etti. Bakan Mo- ellemann'ın ıstifa düekçesının Başbakan Helmut Kohl tara- fından kabul edıldığı bıldınli- yor. tkı hafta kadar önce resmı antetli ve Moellemann imzası- nı taşıyan bir mektubun orta- ya çıkmasıyla patlak veren skandalda, Ekonomi Bakaru, Almanya'nın önde gelen sü- permarket zincirlerine sahip bir şirkete. kuzenine ait blr şir- ket tarafından üreülen güven- lik sıstemını almalannı tavsıye etmişti Ekonomi Bakanı Mo- ellemann, böyle bır mektup- tan müştü Bakan daha sonra yokluğunda acıl durumlarda kullanılmak üzere ımzaladığı boş metkup kağıtlannı ofısıne bırakuğıru söylemişü Ayda 700milyon dolar anapara ve faiz ödüyoruz Borç batağıııabatbkçababyoruzANKARA (ANKA) - Türkı- ye, aıtık her a> yaklaşık 700 milyon dolar tutannda dış borç anapara ve faiz geri ödemesi yapmaya başladı. Merkez Bankası'ndan edinı- len verilere göre, Türkıye'run geçen yıhn ılk 10 ayında yapüğı toplam anapara ve faiz ödeme- len 6 milyar 633 milyon dolan buldu. Her ay, onalama 663 milyon dolar dış borç servisi gerçekleştirildı. 1991 yıhnınay- nı döneminde yapılan toplam dış borç anapara ve faiz ödemelen ıse 6 milyar 122 mil- yon dolar olmuştu. 1992 yüının ocak-ekim döne- minde yapılan dış borç servisi- nın 3 milyar 958 milyon dolan- nı anapara geri ödemelen 2 milyar 675 milyon dolannı ise dış borç faizi geri ödemelen meydana getirdi. 1991 yüının MERKEZ BANKASIKURLARI 30 ARAUK I U Z Cfctf 1AB0 Dolan lAlmanMarkı 1 Avustralya Dolan 1 AvusturyaŞılını 1 Belçıka Frangı IDanımarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı IHollandaFlorıni 1 isveç Kronu 11svtçre Frangı 100halyanLıretı UaponYenı IKanada Dolan İNorveç Kronu iSterlm ISArabıstanRiyaJı •flvtz 8569.83 528349 590461 750.95 257.31 137117 162277 1552.65 4701.46 120439 5833.78 58101 6869 677135 1242.54 1286759 2285.10 8587.00 529408 591644 75245 25783 137392 162602 155576 471088 120680 584547 582.17 6883 6784.92 1245.03 2289.66 EFBTTİF 856126 527821 581604 75020 25474 135746 160654 155110 4696.76 119235 5827.95 57520 6766 666978 1230.11 * 1285472 2250.82 unş 8612.76 530996 593419 754.71 25860 137804 163090 156043 4725.01 121042 586301 58392 6903 6805.27 124877 129321)6 2296.55 ÇAPRAZ KURLAR Ift 16220 14514 11.4120 6.2500 5.2810 5.5195 1.8228 115.00 7.1155 1.4690 147500 12476 12656 68970 37503 ISMc ltt a* at MNUUN HmMvta jlıi MpılM ÎS^UMBVII 150i5JMMn 1179027TL aynı döneminde ise 3 milyar 299 milyon dolarhk anapara, 2 milyar 823 milyon dolarhk da faiz ödenmıştı. 1992 yılında yapılan anapara geri ödemelerirun 2 milyar 151 milyon dolannı Merkez Ban- kası ve Hazine gerçekleştirir- ken, 437 milyon dolannı tican bankalar, bir milyar 370 mil- yon dolannı ise özel sektör ve KİT'ler yapü. Faiz ödemelennın ise bir mil- yar 845 milyon dolannı Hazine ve Merkez Bankası gerçekleş- tirdi. Tıcari bankalar ve özel sektör 533 müyon dolar, KİT'- ler ise 288 milyon dolar faiz ödedi. Türkiye, 1992 yıhnda tahvil ihracı yoluyla borçlan- mayı arttınnca orta ve uzun va- deli kredi kullanımıru azalttı 1991 yilının ocak-ekimn döne- minde 3 milyar 257 milyon do- lar tutannda orta ve uzun va- deli kredi kullanan Türkıye, bu yıl 2 milyar 920 milyon dolarlık bır kullanıma gitti. Türkıye'nin kullandığı orta ve uzun vadeli krediler, yapüğı dış^borç anapara ffiri ödemele- nnın yaklaşık bır milyar'd<Har altında seyrettı. ANKARA PAZARI YAKUP KEPENEK Sepmayemn Simri Bozulursa Son günlerde buyük sermaye çevrelerının hükümete karşı eleştinlerı yoğunlaşıyor. ûzellıkle Türk Sanayicilen ve Işa- damları Dernegı'nın (TÜSİAD) önde gelenlerınin hükumetı yetersız buldukları. giderek, bununla da yetınmeyip doğru- dan sıyasete yöne^Jiklerı görülüyor Bu gelışmeler büyük sermayenın konumunun ırdelenmesıni gerektırıyor. Ulkemızın özel sermaye bınkimının ıkı ana doğrultuda ge- lıştiğı söylenebılır Özel sermaye, 1980 oncesınde. dış reka- bete karşı korunan ıç pazarı olabıldığırtce sömürdü. Nıteliğı kötu ve pahalı urunlerıni yuksek karlarla satmayı başardı. Bu birıkım yöntemiyle ülke belirli birsanayı üretimi düzeyi yaka- ladı. ûzel sermaye, 1980 sonrasında, 12 Eylül ANAP rejımının baskıcı ortamında, reel ücretlerin düşük tutulmasının mey- velermi devşirdı. Devietçe sağlanan olağanustü desteklerle dışsatımını arrbrdı. Sonuçta, çok yüksek bır toplumsal malı- yet ve dış borçlanma pahasına da olsa. ülke, dovız sıkıntısı ;ekmekten, şimdılık, kurtuldu. Özel sermaye, günümüzde, deyış yerındeyse, tam an- lamıyla bır birıkım şaşkınlığı yaşıyor Hükumetın, önumüz- dekı üç-beş yıl boyunca sanayıinın rtangı urün ya da sektor- lerıne öncelık vereceğıni dunyadakı rekabet ve teknoloıı ge- lışmelerıne koşut olarak saptaması gerekıyordu. Bu açıdan TÜSIAD'ın eleştırilerınin dayanaksız olmadığı sonucuna vanlabilir Hükumet, geçen hafta, AvrupaTopluluğu ıle varılan anlaş- ma çerçevesınde 15 bın dolayında urünun gümruk vergılerı- ni %2-16 oranında azaltmayı kararlaştırdı. Ancak TİJSİAD'ın en buyuklerının urunlerınde, otomotıv, elektronık ve antıbı- yotiklerde gümrük indirımı yapılmıyor Anlaşılan TUSIAD, tu- ketıcının ezilmesı pahasına kendısıne verılen bu odünlen yeterlı bulmuyor. Geçen yıl sağlanan ve bu yıl da sağlana- cağı açıklanan parasal desteklerle de yetınmek ıstemıyor TUSİAD ıle hükumet arasındakı uyuşmazlıkta ıki önemli konu büyük önem taşıyor. Butçe açığının kapablması, enflasyonun düşurulmesı ve kamu hızmetlerınde etkınlığın sağlanması içın Türkıye'nin sermaye gelırlerını daha yuksek bır oranda vergılemesı ge- rekıyor Kurumlar Vergısı sermaye vergılerı ıçin bır göster- ge sayılır. Kağrt üzerınde %46 dolayında bulunan Kurumlar Vergisi oranı, yasal bağışıklık ve boşluklarla, uygulamada, ortalama olarak %11 dolayına ıniyor Vergı yükü de çok haksız bır bıçımde, ucretlı ve maaşlıların üzerınde kahyor TÜSİAD, hükumetın Kurumlar Vergısı'nın ortalama oranını %20'nin üzenne çekme gırışımıne tüm gücuyle karşı çıkıyor. ikıncı uyuşmazlık noktası sendikal haklardır TUSIAD, Meclis'ten geçen, ancak Çankaya dan donen ILO sözleşme- lerınin onayına karşı çıkıyor. ILO, sermaye duşmanı sendıkalann bir kuruluşu değildir; ışverenlerın, hukumetlerın ve senaıkaların eşıt ağırlıkla yer aldığı bır uluslararası kuruluştur. Bu kuruluşun yarım asır önce benımsediğı sendıka özgürlüğunu duzenleylen temel ilkelerın ulkemızde de gecerlı kılınmasına TÜSIAD'ın karşı çıkması, gunümüzün demokrası anlayısıyla bağdaşmaz. TUSİAD, ILO sozleşmelerının onayına karşı çıkmakla, 12 Eylül'ün karanlık, baskıcı rejımınin yasa anlayışına sığınmış olmuyor mu? Sermayenın nıteliğınin düzeyi, demokrasi içırtde bırıkim yöntemlerıni ne ölçüde benımsedığıne bağlıdır. Türkıye'nin demokrasi açığının kapatılması ve özellıkle AvrupaToplulu- ğu ndaki konumunun güçlendirılmesinde, sermaye kesımı- ne büyük sorumluluklar düşuyor. Türkiye sermayesinın, az vergı ayıbından kurtulması, dış rekabete açılması ve çalısma yaşamında sağlıklı ilışkılere yönelmesı çağdaşlığa gıden yolun ılk basamaklarıdır Bun- ların yerinı, kısa donem karlarını en çoklaştırma mıyopluğu. alırsa, bundan yajnız toplurruın emekçılçri değıl,,uzxji) do% ndmde, büyük sermayenı n kendtsı de zaraflı çıkar Yenı yılda tüm okurlarıma mutluluk ve başarılardılıyorum RENAULT'DAN İKİ YENİ YAŞANACAK OTOMOBİL: FLASH S... RAINBOVV... BAŞDÖNDÜRÜCÜ DUYGULAR YAŞAYACAKSINIZ... Renault, iki yeni otomobille yaşamınıza yeni bir dinamizm, yeni bir estetik getiriyor: Flash S ve Raınbow... Flash S ve Rainbow dinamik, atak, sportif bir yaşam biçiminin, daima meydan okumaya hazır, sınır tanımayan. cesur bir kişiüğin özelliklerini sergiliyor... Önde olmamn, dikkat çekmenin, ataklığın, seriliğin. estetiğin, konforun getirdiği başdöndürücü duygulan yaşatıyor. Ve her ikisi de, RENAULT-MAİS'in bilinen güvencelerine, yaygın servis ağı, bol, orijinal ve hesaplı yedek parça avantajlarına sahip... Eğer başdöndürücü duygular yaşamak ve yaşatmak istiyorsaruz, RENAULT-MAIS yetkili saücılanna gelin, Flash S ve Rainbow'u dikkatle inceleyin... Sportif kişiliklerini hissedecek, heyecan çağnlarını kendiniz duyacaksınız... R E N A L L T R A I N B O W R E N A U L T F L A S H S FLASn Bır an için soylu bır varış atnın bır otomobıle dönüştüğunü iuşüniu . Ancak Flash S'e Denzeyoılırdi. Işte Flash S'ın bazı jzellıklffi • Uzaktan kumandalı -nerkezkılttleme • Yeni tip buyük "arlar, ötde sis farlan • Otomatik cam • Vücudu saran turbo ön koltuklar • Kasa renginde tampon ve basamak eşiğı geruşleücüeri • 1721 cc. motor • Yenitipçelik jantlar • Renklı cam • îçenden far ayan • Renault modelle- nne özgu yakıt tasarrufu. .Ve kullanarak keşfedeceğınız daha bırçok özellık... EMNİYET KEMERİNtZt BAĞLAYIN özgürce yaşamayı sevıyorsanız, sınırlar ve kurallarla belırlenmış bır yaşamdan hoşlanmıyorsanız Rainbow tam sızin otomobilıniz . Işte Raınbov/'un bazı özellıklen: • Yenı üp 1600 cc. motor • Atak ve sen kullanım • Merkezı kılıt- leme • Otomaük camlar • Kadife kaph koltuklar • Petal ön koltuklar • Ozel alaşımlı spwr jandar • Renklı cam- lar • Renault modellenne ozgu yakıt tasar- rufu • Spor tip dıreksıyon ve vites kolu... Ve Raınbo^dâ da kullanarak keşfedeceğınız daha bırçok ozellık RENAULT YAŞANACAK OTOMOBİLLER V A $ A M A A Ğ L A N I N