Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
4 OCAK1993 PAZARTESİ • CUMHURİYET SAYFA
HABERLEREV DEVAMI 17
GUNCEL
CÜNEYT AKCAYÜREK
MBaftarafi 1. Sayfada
irdelemede haklı yanlar var. 92'de toplusözleşmesi
yapılamayan 50-60 bin işçi grev aşamasında. 93'te top-
lusözleşmesi gelenler bu rakamın dışında.
Türk-Hş'te işçi kesimiyle hükümet arasında gerginliği
artracak kimi hazırlıklardan söz ediliyor. Yeni ücret sis-
temi, tş güvencesi gibi Türk-lş'in üzerine eğildiği belli
başlı konulann yanı sıra özelleştirmede, yönetimde işçi-
nin söz sahibi olmasını sağlayacak çalışmalar.
Hükümet, toplusözleşmelerde nasıl davranacağını
belirleyen ana ilkeieri saptamış. Başbakan Demirel, il-
keleri bir iki cümlede şöyle özetltyor: "Yüzde 60 enflas-
yon, artı refah payı... Buna kim razı olursa mesele ol-
maz."
Rıza göstermeyenlere hükümetin gerekçesini özetfi-
yor:
"Hay hay. Daha fazla verelim. Daha fazla versinler.
Ama gelecek sene bu paralan ödeyemezler. 93te de
94'tede... Bir yerde kimse bu parayı ödeyemez."
Demirel,' 'Mesele, bir yerde hak hukuk meselesini aş-
mış. Bir yerde yapabilme yapamama noktasına gelmiş"
diyor. Bir örnek veriyor
"Ingilizler sendikalara dediler ki 'Inin yüzde 5 aşağı.
Jnmezseniz gelecek yıl yüzde 15 inmek mecburiyetinde
olacaksınız.'. Verdikleriparalan indirdiler."
örnekten bir sonuç çıkarıyor Demirel: "1993'te sendi-
kacılığın hedefi değişmiştir. Bir mühendisin 3 milyon li-
ra aldığı bir yerde bir işçi 10 milyon lira alıyorsa, bir
memlekette beş milyon işsiz varsa... Daha fazlaya, daha
fazlaya götürmek mümkün değil."
Tezat
Demirel 'e göre "Herkesin elini şakağına dayayıp,
TÖ'nün Türkiye'yi ne hale getirdiğini düşünmesi gereki-
yor."
Oysa TÖ, işçilere toplusözleşmelerle fazla para veril-
diğini savunuyor. Hatta suçlamalarda bulunuyor. Ne var
ki enflasyonu azdıran nedenleri sıralarken tezatlara dü-
şüyor.
Tö'ye göre kendinden sonra gelen başbakantar; önce
Akbulut, daha sonra Mesut Yılmaz, öylesine para dağıt-
tılar ki her şeyi çığırından çıkardılar. Zonguldak grevirv
de Akbulut, son genel seçimde oy sağlamak amacıyla
Yılmaz.
Bu eleştirileri yapan TÖ, bundan bir hafta önce, gaze-
teci Ozköke, bakınız ne diyor:
"7989 -yerel- seçimine giderken memura ve işçiye bi-
raz daha fazla para verseydik, sonuç daha iyi olurdu."
Birbirine yüzde yüz ters düşen bu irdelemelere ne-
dense bu ne perhiz ne lahana turşusu diyen çıkmıyor.
Böylesi ikilikler, böylesi şaşırtıcı açıklamalarla gün
geçiren kişiliğin yeniden siyasete dönmesi için kimi çev-
reler olanca güçleriyle calışıyorlar.
Hoş, TÖ'nün siyasete dönüp dönmeyeceği henüz belli
değil. Neyi ne zaman yapacağını, kendisine "ihtiyaç du-
yulacak zamanı" galibaTÖ'nün de bilmediğini son açık-
lamaları gösteriyor.
Diyor ki "Ihtiyacı benim tespit etmem şart değil. İhti-
yaç meydana çıkar, o artık bir nevi kaçmılmaz hale gelir.
Ya siyasi bir şey organize olmaya başlar. Bir siyasi ha-
rekete dönüşür. Zaten ileride de görürüz."
Bekleyelim, bakalım.
HAVADURUMU TÜRKİYE'DE DUNYADA
IVIeteorolojı Genel Mü-
durlüğünden alınan bılgt-
ye göre, bütun bölgeler
çok bulutlu ve yağışlı ge-
çecek. Yağışlar Ege ve
Akdeniz kıyılarında yag-
muf, otekı yerterde karla
karışık yagmur ve kar
şeklınde o)acak. Yağışlar
yer yer etkılı ve sureklı
olacak Hava sıcaklıgı tüm yurtta bıraz azalacak Ruzgar, yurdun kuzey ve batı
kesımlerı nde kurey ve doğu, otekı yelerde guney ve dogu yonlerden orta kuvvei-
te, yurdun kuzey ve bab kesımlennde kuvvetlı olarak esecek.Denızlenmizde
rûzgar Akdenız'degûndogusuvekeşışleme GuneyEgedekıblevekeşişleme
dığer denızlerımtzde gundogusu ve poyrazdan 3-5, yer yer 6, Batı Karadenız,
Marmara ıle Kuzey Ege'de 7-8 kuvvelınde saatte 10-21 denız mılı hızla esecek.
Van Golû nde hava, çok bulutlu ve kar yağışlı geçecek.
Afyon
Ağn
Ankara
Antalya
Aydın
Bursa
Çanakkale
Dıyarbakır
Edırne
Erzurum
Eskışeh»
Istanbul
Izrmr
Kars
Konya
Samsun
Trabzon
Zongukök
Y 9' r
K 0" -3-
K -13" -24"
K 1" -6*
Y 91
<•
Y r 3'
K 1" -2*
K 3' V
K -4" -9*
K 0' -T
K -15* -25'
K -r -r
K 3' r
Y 5" 7
K -12* -23*
K -r -5"
K Z Y
K 5' T
K 1" -V
Afl&lenjajn
Amman
Atına
Bağdat
Brüteel
Cenevre
Frankturl
Lefcoşa
Paersburg
Londra
Madrıd
Mılarıc
Mostova
Munırı
Pars
Prag
Rıyad
Roma
Vıyara
S
B
Y
B
S
S
B
Y
B
S
B
S
2"
15*
r
9"
3*
rr
11'
5'
3'
8'
4-
B-104
B
S
B
A
Y
S
-r
r
-5'
17'
10"
-3'
» bulutlu yağmurlu ^ sıslı Q karlı A-aak B-bulullu G-güneşlı K-kartı S-SJSII Y-yağmunu
Arkadaşım Bush'tan w
Bay Cliııton'a
Boştorafi 1. Sayfada
silahlann üçtc ikisinin
yok edilmesini öngören karar-
İara kadar uzanrruşlı. Anlaşma
şcrefinc kadch kaldınlmasın-
dan sonra konuşan Yeltsin şöy-
le dedi:
- Bu, şimdiyc kadar yapılan
bütün silahsızlanma anlaşma-
lanndan daha önemli bir anlaş-
madır.
Her iki başkanın da neşcsi ye-
rindc görünüyordu. Ama kuş-
kusuz, konumlan çok farklıydı.
Bush, ABD Başkanlığı görevi-
nin son bölümünü başaniı bir
fınişle lamamlamanın rahathğı
içmdeydi. Ve bu larihsel anlaş-
manın kcndi döncmi içinde
imzalanması için clindcn gelcni
yapmış ve amaana ulaşmışlı.
Yeltsin ise bundan üç hafla
kadar önce Rusya Millelvekil-
ieri Kongresi karşısında ilk bü-
yük yenilgisini almıştı. Hem
dünyada hcm dc kendi ülkesin-
de prestijini güçlendirmeye ihti-
yacı vardı. Gerçi gerck muhalc-
fet içinde gcrckse de ordu sıra-
lannda "ulusal güvenliğe yete-
rince önem verilmediği" eleşli-
risi sıkça dile geürilmcyc
başlanmıştı. Ve muhafazakar-
lann yılbaşı mahmurluğunu
üzerlerinden atacağı önümüz-
deki haftadan itibarcn, ülkc
içinde mücadele kızışacaktı.
Aynca nükleer silahlara sahip
olan Ukrayna'nın START-2
anlaşmasına ne tepki gösterecc-
ği belli değildi. Ama yine de an-
laşmanın Yeltsin'in otorilesini
pekiştireceği ihtimali çok daha
güçlüydü.
Krcmlin'in kulislerindc yayi-
lan baa dcdikodulara göre
START-2 anlaşmasının bir an
önce onaylanmasmını istevcn
yalnızca Bush değildi; Yeltsin
dc acclc edilmcsindcn yanaydı.
Çünkü Bush ile kurduğu iyi iliş-
kilcri ycnı lidcr öinton'la kura-
cağından cmin değildi.
Imza töreninden sonra yaptı-
ğı konuşmada ve basın toplan-
tısında bir konuyu, üzerine
basa basa tekraretli Yeltsin:
- Bay Ginton'a 20 ocaklan
sonra bir an önce görüşmemizi
önerdim. Eğcr ülkclcrimiz ara-
sındaki diyalogda birkaç aylık
bir kopukluk olursa, bu durum
dünyada kaygı yaralır. Başkan
Bush'la bcnım tclcfon görüş-
mclerimin arasının bir haflayı
gectiği çok seyrck olmuşlur.
Yeltsin'in bu sözlcri, yeni
başkanın dış politikasında
Rusya'nın yerinin ne olacağı-
nın bclirsizliğinden BaUlı ülke-
lcrcc vaat cdilcn 24 milyar do-
larlık yardımın veritip verilme-
yeceğine kadar bir sürü kuşku-
yu gösteriyor.
Gerek önceki gün havaala-
nındaki karşılama sırasında,
gereksc de dünkü imza törenin-
de, Yeltsin Bush'a sık sık, "Ar-
kadaşım George" diye hitap
etmckten zevk alıyor gjbiydi.
Yeni başkandan söz ederken ise
hitabı değiştiriyor "Bay Gin-
ton" diyordu. Bu iki hitabın
ncredcysc yan yana kullanıldığı
dakikalarda ise ilginç bir du-
rum ortaya çıkıyordu. Basın
toplantısında bir ara iki ülkc
arasındaki ilişkilcrin gelişme-
sindc Bush'un katkılannı vur-
gulayan Yeltsin, şöyle devam
ctti:
- Teşekkürler George! Bay
Clinlonia da ilişkileri gelişüre-
ccğimizi umuyorum.
GOZLEM
Yüzyıhn umut anlaşması
ABD'nin genişleme planı
\Baparafi 1. Sayfada
Kanat Üssü"" halinc dönüş-
türmeplanını resmcn Ankara-
ya iletti. ABD'nin bu talebi,
Genelkurmay Başkanlığı ile
Dişişleri Bakanlığı'nın yetkili
makamlannda inceleniyor. Ge-
nelkurmay Başkanlığı, talebin
yalnızca üsdeki personel sayı-
sında artışı kapsadığını, uçak
sayısmda ise bir artış olmayaca-
ğını bildirdi.
Genelkurmay Başkanlığı,
konuya ilişkin olarak Cumhu-
riyet'in yanlı sorulannı yanıtla-
dı. ABD'nin, İncirlik üssü'nc
ilişkin talebinin, Dışişlcri Ba-
kanlığı kanalıyla kendilcrine
ulaşlığını bildiren Genelkur-
may Başkanlığı, bu konudaki
vazılı yanıtında şu görüşlcre yer
:rdi:
"Yapılan ilk değerlendirme-
de, ABD'nin söz konusu talebi,
İncirlik Tesisi'nin fîziki olarak
veya uçak sayısı gibi silahlann
artünlmasi şeklinde değil, sade-
cc Incirlik'te lojistik vc personel
fonksiyonlannı yürülen unsur-
lannda bir miklar personel arl-
ünmı ile, mevcut teşkilat yapı-
sında bazı değışikliklcn öngö-
ren istekleri içermektedir.
OLAYLAREV
ARDBNDAKI
GERÇEKmBaştarafil. Sayfada
rü de şimdilik tutmamtştır. Dün-
ya ekonomisinde durgunhık (re-
sesyon) sürmektedir. Silahlan-
manın süper ekonomiler açısm-
dan yararlı bir sanayi olduğtmu
ileri sürenkr de kufkusuz büsbü-
tün haksu değillerdi.
Bütün burdara kurşın yine de
dûn imzaJanan Start-2 anlaşma-
sı, dünya tarihinde önemli bir
dönüm noktasmı vurgulamakta-
dır.
Rusya Devlet Başkanı Boris
Yeltsin, olayı 'yeni bir çağ açan
yüzyıhn umut anlaşması
9
olarak
tanımlamıstır. İlginç bir rastlan-
tıyla Birleşmiş Milletler'in So-
mali'ye müdahalesi de 'Umut
Operasymu' olarak adlandırU-
-uştır. 'Umut'sözcüğüuluslara-
mforumda çok kullanılmasına
karşm, Bosna-Hersek olayma
bakanlar yeterince umutlanamı-
yorlar.
A vrupa ntn göbeğinde sürege-
len kıyvna uzaktan bakan - Yelt-
sin gibi- politikacılartn sözleri,
etkileriniyitiriyor.
'Nükleer dehset dengesi' ge-
çerliyken dünyada daha az kan
akıtıldığını, etnik saldırganlığm
dizçinlendiğini, vahşetin bugün-
kii kadar gemi azığa alamadığım
söyleyenler neredeyse haklı çı-
kâcaklar.
•••
Bastarafi 1. Sayfada
dınlan silah-
sızlanma sürecinin ve Rusya'y-
la kurulan ortaklık ilişkisinin,
ülkcsinin çıkarlanyla uyumlu
olduğunu kaydctti.
Start-2 anlaşmasının, silah-
sızlanma sürecinin yalnızca si-
lahlanmayı dondurmakla kal-
mayıp silahlann mutlak olarak
azallılmasını sağlaması gerekti-
ğini vurgulayan önemli bir bcl-
gc olduğunu belirten Bush, bu
anlaşmayla ABD ve Rus silahlı
kuvvellcri arasındaki güven or-
tamının da güçlcncceğini belirt-
ti.
Bush'lan sonra konuşan
Yeltsin de "yeni bir çağ açtığı-
nı" belirttiği Start-2 anlaşması-
nın Rusya'nın güvenliğini za-
yıflatmadığını, aksinc, güçlen-
dirdigini söylcdi.
Ülkesindeki muhafazakâr
çevrclerin anlaşmaya yöneltliği
Konn- üzerinde Dışişleri Ba- eleştirileri de dolaylı biçimde
kanlığı ile Genelkurmay Baş- yanıtlayan Rusya Devlet Baş-
kanlığı müşlerck bir çalışma kanı, Start-2 ile ortadan kaldın-
başlatmıştır." lacak nükleer silahlann imhasi
için yapılacak harcamalann, bu
silahlan işler halde tulmak için
yapılması gerekli bakım harca-
malanndan çok daha az olaca-
ğını söyledi.
Yeltsin, "Bu anlaşma ile 21.
yüzyıl kuşagına daha güvenli
bir dünya bırakmış oluyoruz"
dedi.
Yeltsin, anlaşmanın imzalan-
masmdaki işbirliği ve ağustos
darbesinde kendisine verdiği
destck ncdeniyle Başkan
Bush'a minncttarlığını ifadc
cdcrek "Tcşckkür edcrim Gc-
orgc" şeklinde konuştu.
ginton'a zirve önerisi
Yellsin aynca ABD'dc 20
ocakta görevi devralacak olan
Bill Ginton'a en kısa zamanda
bir zirve toplanlıanda bulun-
mayı önerdiğini açıkladı. Yelt-
sin, iki ülke arasındaki diyalog-
da herhangi bir kesintinin
olumsuz sonuçlara yol açabilc-
ceği düşüncesiyle uygun görc-
ccği en kısa zamanda üçüncü
bir ülkcde görüşmeve davct cl-
mek amaayla Bilİ Ginlon'a miş önemli bir aşama olduğunu
mektup gönderdiğini bildirdi. kaydetti.
- - - - - - - - ManfredWörner,ABDBaş-Boris Yellsin, Start-2 anlaş-
masının onay sürccinde çıkabi-
lecck zorluklara ilişkin bir soru-
ya yanıt olarak, "bu anlaşmaya
karşı çıkanlann Rusya'da
olumlu olan her şeyc karşı çık-
lıklanm" belirterek anlaşmaya
güçlü bir muhalefet yapılacağı-
nı kabul ctti. Ancak bu yönde
düşüncn millctvckillcrinin bü-
yük bir çoğunluk oluşturmadı-
ğını vc anlaşmanın Rusya Par-
lamcntosu tarafından onayla-
nacağına cmin olduğunu
kaydelli.
NATO Genel Sekrelcri
Manfred Wörner, ABD ve
Rusya liderleri arasında slrale-
jik silahlarda üçtc iki oranında
ındınmc gidilmcsine ilişkin
Start 2 anlaşmasının imzalan-
masından memnuniyet duydu-
ğunu söyledi.
Wörncr, dün Brûkserde yap-
tığı açıklamada, Start 2 anlaş-
masının stratejik dengenin iyi-
leştirilmcsi yolunda kaydedil-
kanı George Bush ve Rusya
Devlet Başkanı Boris Yeltsin
arasında imzalanan bu anlaş-
manın bu iki ülke arasında ku-
rulan yapıcı ilişkilcrin bir gös-
tergesi olduğunu belirtti.
Almanya Başbakanı Helmut
Kohl ise, anlaşmayı "Güvenli
bir dünya yolunda atılmış
önemli bir adım" olarak fıitcle-
di.
Kohl, dün yaptığı yaalı açık-
lamada, anlaşmanın Rusya ve
ABD'nin ortak siyasi sorumlu-
luğunu da yeniden tcyit ettiğini
kaydetli.
Helmut Kohl, ellerinde nük-
lccr silah bulunan diğer eski
Sovyct cumhuriyctlcrini de,
Start I ve Start 2 anlaşmalannı
uygulamaya ve nükleer silahla-
nn yayılmasını önlcmc anlaş-
masını imzalamaya çağırdı.
Ukrayna, Beyaz Rusya ve Ka-
zakislan'ın da nükleer silahlan
bulunuyor.
Türkiye'de dergiciliğin sınırları değişiyor
Dolar yeni yıh beklıyor...
fenju Hmeve neye pvenıfi?
Türkiye'de kanunların hükmü ne kadar? Tanju,
hesapladığı kadar "ayncalıklı" çıkmadı belki... "Gümrük
Kanunu'nu bir kere delmekle bir ^ev olmaz" dedi mi?..
Tanju, Özal'lı, Çağlar'lı takımın yeaeği...
• MyısyiM çıyı BUM •DNP s«ra!
Ne Cahit Aral "münferi.t vaka", ne Çernobil. Ama TEK
uluslararası ihale açtı, Türkiye'de nükleer sanfral
kuruluyor. Gel de korkma... .
Wp EıtzTÖİAD'ta lyrüH wUA
TÜSİAD enflasyon lobisidir.
• IstMM'iı çıvrı tacüs
İstanbul her gün dışkı, deterjan ve DDT'ye boğuluyor.
Bir iddia: Kirlilikten ölenler var! İstanbul'u mahveden
şirkerierin listesi...
Ink-lı KimtH »laraak tazm
11
HEP Genel Başkanı Ahmef Türk, Meclis'teki Çekiç Güç
oylamasını degerlendirdi: "Çekiç Güç'e karşıyız, ama
kalmasında yarar var."
• MHP Kongresi'nde MÇPnin yolu çizildi: Kûçûk olsun ama TGrkeş'in olsun • Eniştem Somali'yi niye
öptü? • Milli gelirde yeni hesaplama yöntemlyle, 1 Martta zengin olacaflız • Jaguar'lara, Bentley'lere, "S
Class" Mercedes'lere kimler biniyor? "Prestij"in fiyatı milyardan başlıyor. • Le Monde'un eski yayın
yönetmeni Julien: "Kariar özelleştJriliyor, zarar sosyaileştiriliyor." • Ölüm üzerine iki film ve Hıncal
Uluç'un baltası • Metropol insanının kedı aşkı • Sinead O'Connor'dan Papa, IRA ve Roger VVaters
THE ECONOMIST TURKÇE : THE ECONOMIST'IN TELİF HAKLARI YALNIZ EP'DE
ÖZEL EK: TASARRUF SAHİBİNİ İLGlLEIMDfREN HERŞEY EP YATIRIM'DA
BU PAZAR VE M PAZAR BAYİNİZDE...
UĞUR MUMCU
M Bastarafi 1. Sayfada
Hem bu işin tadı kaçar hem milyarlar kaçardı!
Bu tür programlarda sorulan sorular ile verilen yanıt-
lar, kültür düzeyimizin hangi "çarkıfelek"\en geçtiğini de
ortaya koymaya yarıyor.
Cumhuriyetin hangi tarihte kurulduğunu bilenlere de
en azından birer milyar vermek gerekir.
"2.Cumhuriyet"m ne zaman kurulacağını bilenlere de
ilerde ömür boyu aylık bağlanması da herhalde uygun
düşer.
Türkiye'de kitap okur sayısı günden güne düşüyor. Ga-
zeteler de promosyon dışında satışlarını pek arttıramı-
yorlar. Ne kitap satılıyor ne gazete...
Kitap okunmazsa yakın tarih nasıl öğrenilir? Gazete
okunmazsa olup-biten olaylar hakkında insanlar nasıl
bilgi sahibi olurlar?
Orneğin Kürt sorunu konusunda.. ûrneâin yakın tarih
konusunda.. örneğin KtT'ler konusunda.. Orneğin dinsel
konularda, okumadan, araştırmadan, bilmeden nasıl bil-
gi sahibi olacaksınız?
Son yıllarda Atatürk ve Kemalizme karşı yapılan sövgü
ve karalama yarışında gerçekler nasıl da tersyüz edili-
yor?
Okumak, araştırmak, inceleme yasak; sövmek ser-
best..
Yılbaşından önce Zaman Gazetesi'inde okudum; llhan
Bardakçı'nın "İlhan Murad" takma adıyla yazdığı "Çer-
kes Ethem Bey'in Ihanet Muamması" adlı yazısında Çer-
kes Ethem övgüsü yapıyor ve Çerkes Ethemin ihanetinin
kanıtlanmadığını yazıyor.
Çerkes Ethem olayı konusunda üç türlü kaynak olabi-
lir:
"Resmi tarih".. Resmi tarih, Genelkurmay harp tarihi,
üniversitelerdeki devrim tarihi enstitüleri.ders kitapları
ve anılardır
Resmi tarih dışındaki yayınlar, Çerkes Ethem'in anı-
ları.Yunan harp tarihi yayınları ve Türkiye'de bu olayı
araştıran ve devlet ile hiçbir ilgileri olmayan araştırmacı-
ların yayınlarıdır.
Tarih yazarı Cemal Kutay tarafından yayına hazırlanan
Çerkes Ethem'in anıları, "Boğaziçi Yayınları" tarafından
"Çerkez Ethem Dosyası" adıyla yayınlandı.
Çerkes Ethem.anılarında Yunan Genelkurmayı tarafın-
dan yazılan ve altinda kendisinin imzası bulunan 180 bil-
dirinin nasıl dağıtıldığını anlatıyor (3 bası, s:256-272).
Çerkes Ethem'in imzasını taşıyan bildirilerden biri şöy-
le:
-Ey askerler, şerre alet olmayın. Uhrevi ve dünyevi
mesuliyetten korkunuz. Ey millet, rezillere karşı hakkını-
zı müdafaada tereddüt etmeyiniz kiilahi yardımlara maz-
har olasınız. Ben sizi memleket müdafaası için davet ve
icbar ettim. Şerre ve şahsi ihtiraslara alet olasınız diye
değil. Ey subay arkadaşlar, emir kulu olmaktan kaçını-
nız. Allahın kulu olunuz. Aksi halde geliyorum ha! Son
pişmanlık fayda vermez.
Işgalci düşman ordusuna sığınan ve yurdunu savunan
askerlere karşı savasan ve böyle bir bildiriyi imzalayarv
lara "ihanet" sözcüğü yerine hangi sözcüğü kullanmak
gerekir?
Çerkes Ethem konusunda Yunan subaylannın anıları
da yayımlanmıştır.
General Sarıyanis'in "Anadolu Faciası Hakkındaki Şa-
yanı Dikkat İfşaatı'' ve Kannepulos'un "Küçük Asya Mağ-
lubiyeti" adlı yayınları, Çerkes Ethem'in Yunan işgal
kuwetleri ile yaptığı işbirliğini anlatan yayınlardır.
Bu yayınlar, Yunanistan'da bulunabilir. Araştırmacılar,
bu yayınların Türkçe çevirilerini Genelkurmay Başkarflr-
ğı Harp Dairesi'inde bulabiliyorlar.
Dokuz Eylül Üniversitesi Inkılap Tarihi Enstitüsü gö-
revlilerinden biri Atina'da bu konuları araştırıyor.
ûğretmen Zeki Sanhan, Genelkurmay Başkanlığı
Harp Tarihi Dairesi'ndeki Yunan yayınlarından da yarar-
lanarak hazırladığı "Çerkes Ethem'in ihaneti" adlı kitap-
ta bu ihaneti kanıtlıyor.
Yakın tarih konusunda "resmi" kaynaklı tarihe karşı
olanlar tezlerini, araştırmalar ve incelemelerie ortaya
koymalıdırlar.
Dr. Rıza Nur'un "hezeyanları", din ticareti esnafının
kahve sohbetleri ve iki-üç satırlık köşe yazılan ile tarih
tezi oluşmaz!
Bu konular, derinlemesine araştırma ve ciddiyet ister.
"Resmi tarih, resmi tarih" diye diye, "gayriresmi" ol-
maya çalışan boş gevezeliklere dayalı, "gayriciddi" ve
yüzeysel bir tarih anlayışı ortaya çıkıyor.
2 kuıııaya dayanamadı
M Bastarafi 1. Sayfada
kısır Gülten" in hep
kız doğurmasından kaynaklan-
mıştı. Çok sürmcdi lartışmala-
nn başlayıp kavgalara dönüş-
mesi. Gülten, hakareteden, içki
içip kendisinı döven kocasın-
dan kaçıp jstanbul'daki babası-
nın yanma gilti. Koca Ayvaz,
önce Meryem Kekeç'i, ardın-
dan Müzeyyen Muşlu'yu aldı
cş olarak. Resmi nikah yapa-
madığı için ikisine de imam nı-
kahı kıydı. Meryem de Müzey-
yen de bir yıl içinde birer erkek
çocuğu dünyaya gcürdiler.
Aradan 1.5 yıl geçtiklen sonra
parasal sorunlann da ctkisiylç
Islanbul'daki baba cvinden gcri
Gaziantep'tcki koca Ayvaz'in
evine döndü Gülten kadın. Ko-
cası ve iki kuması ile birliklc
yaşamaya başladı. Ne var ki
üçüncü eş Müzeyyen'in sesi
"biraz gür" çıkmaya başla-
mış," nikah illc dc resmi nikah"
diye tutturmuştu. Beklenen
son, bcklenmedik bir anda, yıl-
başı gccesi yaşandı. 31 Aralık
I992'yi 1 Ocak 1993'cbağlayan
gece yansıydı. Gaaantep'in
Eyüboğlu Mahallesi, Kastel
Çıkmaa 8 numaralı cvin ışıkla-
n yanıyordu. İceriden tartışma
sesleri yankılanıyordu dışanya.
28 yaşındaki Gülten Gönüla-
lan, üzerine kuma gctirip "boş
ol" diye ısrar eden kocası Ay-
vaz'ı silahıyla vurmuşlu. Gözfc-
ri yaşlı, birkaç saatte bir kaç yıl
yaşlanmış dunımda karakola
götürüldüğünde hâlâ olayın şo-
kunu yaşıyordu. Polislcre an-
latlığı ifadedcn çok "çok cşli
sakat cvliliklcr" in yol açtığı
dramın ta kendisiydi ashnda:
"Ayvaz, bcn yokkcn iki ka-
dınla birdcn gayri resmi olarak
evlcnmiş. Dönünce sorunlar
daha da büyüdü. Sürckli içiyor,
dövüyordu bcni. Bir hafta önce
kcnap şişiyle döverken "Bcn-
dcn boşanacaksın, ben Müzey-
ycn'lc cvlcncccğim" diyordu.
Yılbaşı gccesi Ayvaz'la Müzcy-
ycn sabahın 01.30'unda eve gel-
diler. Ben kayınbabamlardan
dönmüştüm. Hepimiz evdey-
dık. Ben salonda yatıyordum.
Ayvaz geldi "Kalk " dedi, "bı>
gecc benden boşanacaksm".
Sonra da sobanın demir küre-
ğiyle vurmaya başladı. "ben de
"boşanmayacağım" dedim.
Yatak odasına gjdip silahını ge-
tirdi. Bana bir el ateş etli ama
kurşun, ikinci eşi _ Meryem 'in
kucağındaki kızım İpek'in aya-
ğıda değdi. Bu sırada salona
gelen Müzeyyen korktu ve "be-
ni buradan götür" dedi Ay-
vaz'a. Sonra da;
'Umul senden değü' diye ba-
ğırdı. Ardından 'Bırak beni gj-
deyim' diye yalvardı. Ayvaz
şaşınp 'Doğnı söylc bu çocuk
benden değil mi' diye sorunca
aynı cevabı verdi.
Bunun üzerine Ayvaz çocuğu
divanın üzerine yatınp alnın-
dan vurdu. Müzeyyen telaşa
kapıhp yatak odasına kaçtı. Ar-
kasından Ayvaz gitti. Yatak
odasından iki el silah sesi geldi.
Sonra benim yanıma geldi Ay-
vaz. Silahın kabzasıyla kafama
vurdu. Ben Ayvaz'ın koluna sa-
nldım. Boğuşurken Ayvaz ka-
sığından vuruldu. Silaha mentıi
vcrir gibi yaptı, yere düştü. Sila-
hı aldım ve onu vurdum."
Kumasınm da kanştığı bir
kavga sırasında eşi Ayvaz'ı si-
lahla vurarak öldürmek suçun-
dan cezaevine kondu Gülten
Gönülalan.
İNSANSICAĞI
ErdalAtafoek
5. bası 20.000 üra (KDV içinde)
Çağdaş Yaymlan Tûrkocağı
Cad. 39-41 Cağaloğtu-lstanbul
ödemeligöııderilmez.
SOYLEV
(Belgeler Bölümü: Cilt 3)
Hıfzı V. Velidedeoğlu
ÖdcmcU göadcttiaıez.