Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25AGUSTOS1992SAU 8 DIŞHABERLER Baker, Bush için • WASHEMGTON(AA)- ABD Başkanı George Bush tarafından Beyaz Saray SekreterliğYne atanan eski Dışişleri Bakanı James Baker yeni görevıneresmenbaşladı. Beyaz Saray Sözeüsü Marlin Fitzvvater, Baker'ın yeni görevine başlaması nedeniyle önceki gün Beyaz Saray'da özel bir tören yapıldığmı bildirdi. Kasım ayında gerçekleştirilecek ABD başkanlık seçımlerinde Cumhuriyetçi Parti tarafından aday gösterilen Bush, Baker'ı, Beyaz Saray Genel Sekreterhğı'ne, kötü giden seçım kampanyasını düzeltmek amaayla atamıştı. Afganistan kan gölü itSLAMABAD(AA)- Afganıslan'da ıktidardaki mücahıt gruplan ile Gülbeddın Hikmetyar lıderlığındekı Hizb-i İslami taraftarlan arasında meydana gelen çaüşmalann, son 13gündeenaz 1800 kişinin ölümüne yol açtığı açıklandı. BM Genel Sekreteri'nin Afganistan ve Pakistan'dakı özel temsilcisi Sotırios Mousons. dün yaptığı açıklamada, ölenlerin çoğunluğunu kadın ve çocuklann oluşturduğunu ve çatışmalarda yaralanan binlerce kişinin ise hastanelerde tedavi edilmeyi bekledığını belirtti. Bonn, BM'ye asker verecek • BONN(AA)- Almanya'da hükümet, BM operasyonlannda Alman askerierinin de yer almasını sağlamak ıçın yasal dûzenlemelere hazırlanırken, muhalefetteki sosyal demokratlann yasa tasınsını muhtemelen destekleyecekleri bildirildi. Alman Dışişleri Bakanı Klaus Kinkel, ordunun NATO ülkeleri dışında kullanılmasına izin veren yasa tasansını, bugûn koalisyon ortağı Hür Demokrat Partı liderler toplantısına sunacağını duyufdu. Türkiye- Ermenistan • MOSKOVA(AA)- Dışişleri Bakanhğı Müsteşar Yardıması Büyükelçi Bilgin Unan, Türkiye ile Ermenistan'ın ilişkilerinde "İyi şeyler yapılabileceğini" söyledi. tki ülke ilişkileri konusunda görüşmelerde bulunmak ûzere dün Ermenıstan'ın başkenti Erivan'a gıden Türk Dışişleri Bakanhğı heyetınin başkanı olan Büyükelçi Unan, temaslanna başlamadan önceTASS'ayapuğı açıklamada, ziyaretinin taraflar arasındaki ekonomik ve siyasi ilişkilerin ele ahnmasını amaçladığını belirtti. Tacikistan'da suikast • MOSKOVA(AA)- Tacikistan Başsavası Nurullah Huvadullayev dün sabah başkent Duşanbe'de kimhğı belırlenemeyen kişilerce ^irişilen bir suikastta öldürüldü TASS'ın verdiği bilgiye göre Güverdık Bakanhğı çevresindeki anayolda Huvadullayev'in makam otomobilinin önünü kesen saldırganlar, başsavcı ve şoförünü silah tehdidiyle araçtan indirdikten sonra öldürdüler. Kıpgızistan'a vize muafiyeti • ANKARA (AA) - Türkiye ile Kırgızistan arasında karşıhkh vize muafıyetini öngören anlaşma Bakanlar Kurulu'nca onaylandı. Anlaşmaya göre Türkiye ile Kırgızistan arasında vize muafiyetine ihşkin anlaşma onaylandı. Anlaşmaya göre her iki ülke vatandaşlan dünyanın herhangı bir yerinden vizesiz olarak diğer akit tarafın ülkesine, gecerli ulusal bir pasaport sahip olmakkaydıylagiriş yapabilecek. Bosna-Hersek'in kaderinin saptanacağı konferas yann Londra'da yapılıyor e: Bosna Darcalanmasın HALUK GERAY • Ankara, Bosna-Hersek'te BatılTûlkelerin olası bir 'oldu-bitti' çözüm edilmesi de Anksra'nın gerekli gördüğü ön- önerisine karşı.lslam ülkelerinin de desteğini alan Türkiye"Bosna-Her- koşuUar arasında yer ahyor. oidubitti oia- sek ın bağımsızhğını ılan ettığı andakı sınırlannın v e toprak butunlugu- nün yenidenk urulmasını istiyor. konferansm sonuçsuz bitmesine yol açacağı uyansında bulunuyor. Türkiye, Londra KonferansTnın başanh olması için bazı önkoşullann sağlanmış ol- masını gerekli görüyor. Bu önkoşullar ara- sında, Bosna-Hersek'in bir saldınyla karşı karşıya olduğunun tespit edilerek, esas soru- nun saldınlann önlenmesi olduğunu ve Bosna-Hersek'in bağımsızhğı, toprak bü- tünlüğü ve egemenliğinın esas ahnması önemli bulunuyor. Bu iki koşul dışında, bölgedeki ağır silah- lann BM'ye tesüm edilmesı, ateşkesın sağ- lanması ve bölgeden kaçanlann geri dönü- . . . , şünün sağlanmasmın gerekhhğinin kabul raybosna'yı kuşatan Sırplar, BM'nin ınsani ması için çahşacak: ANKARA - Türkiye, Bosna-Hersek'te Batıh ülkelerin olası bir, "oldu bitti" çözüm önerisine kapah. İslam ülkelerinin de deste- ğini alan Ankara, Bosna-Hersek sorununa çözüm bulmak amaayla Londra'da yapıla- cak konferansta, "Bosna-Hersek'in, bağım- sızhğını ilan ettığı andaki sınırlannın" ve toprak bütünlüğunün yeniden kurubnasını istiyor. Dışişleri çevreleri, Batıhlann herhangi bir baskıyla "oldu bitti" yaratma çabalannın Türkiye ve İslam ülkelerine "rağmen" daya- tılması durumunda, tngiltere'de yapılacak rak görülen, "Sırplar biraz toprak versin, Bosna-Hersek de şimdi elinde bulunan ve kendine venlecek toprakla yetinsin" görüşü- ne, Ankara, geçit vermemeye kararh görü- nüyor. Eski Yugoslavya cumhuriyetlerinden Bosna-Hersek, bağımsızhğım ilan ettikten sonra, bu cumhuriyetın bazı bölgelerindeki Sırplar, Yugoslav ordusunun ve Sırbistan'ın desteğıyle, kendi ayn cumhuriyetlerini ılan etmişler ve Sırbistan'la birleşerek "Büyük Sırbistan" ülküsünü gerçekleştirmek üzere saldınlara başlamışlardı. Bu amaca bağh olarak, Bosna'dakı Müslüman nüfusu kendı bölgelennden atmayı amaçlayan "etnık anndırma" çahşmalanna başlamışlardı. Sa- yardun çahşmalannı da engelleme politikası sürdürmüştü. Ankara, Bosna-Hersek sorununun gün- deme girmesinden bu yana, Batı'nın esas olarak insanı yardımın ulaşünlması için as- keri müdahale yapılabileceği yönündeki ka- rarlannı, "yetersiz" olarak nitelemişti. Tür- kiye'nin önerdığı hareket planında ıse, dip- lomatik arayışlann yanı sıra,taraflann silahlannı BM'ye teslim etmeleri için belli bir süre tanınmasını, bu süre sonrasında silahla- nn teshm edilmemesi durumunda askeri müdahale yapılmasını savunuyor. Sırplann, Bosna-Hersek'e yaptıklan sal- dınlar sonucu elde ettikleri kazanımlann, görüşme kozu olarak getırilmesine karşı çı- karak. bu saldırganlığın engellenrnesini amaçlayan politikası, Londra'da da izlene- cek. Ankara, Londra'da şu kararlann ahn - Bosna-Hersek'e yönehk saldınlar kınan- malıdır. - Bosna-Hersek'in egemenliğine, bağun- sızhğına ve toprak bütünlüğüne saygı göste- rilmelidir. Bosna-Hersek'in meşru müdafaa hakkı tanınmahdır. - BM ilkelerine uygun siyasi bir çözüm bu- lunmahdır. - Çatışmalan sona erdirecek ve Bosna- Hersek'in birlik ve toprak bütünlüğünü sağ- layacak ek önlemler ahnmalıdır. - Tüm mültecılerin ve göçe zorlananlann Bosna-Hersek'e gen dönüşleri sağlanmah- dır. - Yugoslav halk ordusu birlikleri ve Hır- vatistan ordusuna mensup unsurlar, Bosna- Hersek hükümetinin otoritesi altına girmeli- dir. - Taraflar çaüşmalara son vermeli, insan haklan ihlalleri kınanmahdır. NATO Bosna'ya 6 bin askerBRÜKSEL (AA) — NATO ülkelerinin, Bosna-Hersek'e yapılacak insani yardım kon- voylannı korumak amaayla 6 bin kişilik bir kuvvet oluştur- ma haaruklan içinde oldukla- n öğrenildi. Bu konuda ittifakın askeri kanadı tarafından hazırlanan raporun, bugün Brüksel'de toplanacak olan büyükelçiler duzeyindeki NATO Konseyi'- nce ele ahnması bekleniyor. NATO Askeri Komitesi ta- rafından nihai sekli verilen pla- na göre 6 bin kişilik birüğe ül- kelerin katkıları şöyle olacak: tngiltere 1.800, Fransa 1.100, Italya, 1.500, Türkiye 480, Yu- nanistan 20. Geri kalan 1.100 askerin ise diğer ülkelerden te- min edileceği belirtiliyor. Söz konusu güce asker verebilecek. ülkeler arasında Kanada, Hol landa ve Belçika'mn adları ge- çiyor. ABD ise güce katdıp ka- tıhnama konusunda kesin ka- rarını vermiş değil. Bosna-Hersek'e müdahaleye karşı çıkan Yunanistan'ın, özellikle Türkiye'nin bu güce katılmasuıı istemediği de güve- nilir kaynaklar tarafından ifa- de edildi. Yunanistan'ın bu gö- rüşünü, bugünkü konsey top- lantısında dile getirebileceği öne sürülüyor. Diplomatik kaynaklara gö- re, Türkiye'nin katılmasına karşı akarken "Yugoslav iç sa- vaşının diğer Balkan Ülkelerine sıçramasını önleme" bahanesi arkasına saklanan Atina, ashn- da Türkiye'nin, Ortadoğu ve Kafkaslar'dan sonra Balkan- lar'daki siyasi ve diplomatik et- kinliğinin artmasından endışe ediyor. Bu arada, lngiltere'nin baş- kenti Londra'da büyük bir ka- tılımla toplanacak olan konfe- ranstan, Baühlann çok şey bekledikleri izlenimi diploma- tik çevrelere hâkim ohnuş du- rumda. EDtPEMtLÖYMEN LONDRA - - Resmı adı "Es- ki Yugoslavya Federal Cumhu- riyeti Içın Londra Konferansı" olan, konu ile ilgili çevrelerdeki gaynresmi adı ıse, "Bosna Her- sek'in parçalanmasma kıhf konferansı", yann toplanıyor. Toplantıda, Bosna Hersek'in Sırp, Hırvat ve Müslüman etki bölgelerine bölüştürülerek, üç "özerk bölge" kurulması üze- nnde durulması, planın Sırp ve Hırvatlar'ın "ortak banş planı" olarak sunulması bekleniyor. Savaş öncesinde nüfusun yak- laşık yansını oluşturan müslü- manlann, "Yeni Bosna"da, Sa- raybosna yöresi başta obnak üzere kendilerine' aynlacak kantonlarda yaşamalan öngö- rülüyor. Bosna'nın egemen ve t^kil bir yönetim olmasında ıs- rar eden müslümanlann ise "hıç şanslannın olmadığı" dü- şünülüyor. Konferansı, Avnıpa Toplu- luğu Dönem Başkanı sıfaüyla İngıltere Başbakanı John Ma- jor açacak. Konferansa, BM Genel Sekreteri Butros Gali ile ortaklaşa başkanlık edecek. Avrupa Topluluğu, eski Yu- goslavya'nın 6 cumhuriyetinin temsilcileri, Yugoslavya'nın komşulan, BM Güvenlik Kon- seyi'nin 5 daimi üyesi, en sana- yileşmiş 7 ülkenin temsilcileri, Avrupa Güvenhk ve Işbirliği Konferansı'nı temsilen Çekos- lovakya, aynca BM yardım ör- gütleri kaühyor. Türkiye'yi ise Dışişleri Bakanı HikmetÇetin temsil edecek. Bu kadar çok Saraybosna Hastaneamn acil senisindeki asker, Sırp cemberini kırma girişimlerini sürdüren Bosnalılann dunımunu yansıtıyordu. yönlü ve kalabahk bir toplantı- LONDRA TOPLAMTSIÇEKİŞMELİ GEÇECEK Batı 'oldu-bitti9 yaratabilir • Londra'da yann başlayacak olan konferans kimi çevrelerce "Bosna-Hersek'in parçalanmasma kıhf konferansı" olarak niteleniyor. Toplantıda Bosna- Hersek'te "üç özerk bölge kurulması üzerinde du- rulması bekleniyor. Bosna Hersek'deki kan dö- Ilk Balkan Konferansı da Londra'datoplanmıştıLONDRA (Cumhuriyet) - Bosna-Hersek'teki Müslüman nüfusun bölgeden atılarak göçmen durumuna düşürühnesini kesınleştırmesi beklenen Londra Banş Konferansı'ndan 80 yıl önce yine Londra'da, Osmanh tmparatorluğu'nun Rumeli'denaülması kesinleşmişü.Ekim 1912-Eylül 1913arasında bütün Rumeli'nin kaybı ile sonuçlanan Balkan Savaşlan sırasında, fngiltere, Osmanh İmparatorluğu'nun Rumeli'depaylaşımını gözkmek amaayla 16 Aralık 1912'de Londra'da bir "Banş Konferansı" toplamıştı. İngiltere'den başka, Abnanya, Avusturya, Fransa, İtalya ve Rusya büyükelçıleri ile Sırp, Bulgar, Yunan, Karadağ temsilcileri, StJames Sarayı'nda bir araya gehnışler, uzun süren gorüşmelerden sonra Osmanh tmparatorluğu Rumeh'den atıbnışü.Türkiye ile Bulgaristan arasında sınır olarak Midye-Enez hattı kabul edildi. Şelan»k, Güney Makedonya ve Girit, Yunanistan'averildi. Kuzey veOrta Makedonya, Sırbistan'a kaybedildi. Edirne, Trakya, Dedeağaç Bulgaristan'a verildi. Sihstre de bu arada Romanya'nın oldu. Türklenn ilk başkentlerinden Edirne'nin Bulgaristan'a kaybı, ülke çapında muazzam elem yaratmıştı. Ancak Balkan ülkeleri bu kez birbırlerine düştüler. Bugün bıle süren geleneksel Sırp-Yunan ittıfakına karşı Bulgaristan 26 Haziran 1913'te saldınya geçince, Osmanh ordusu dason bir gayret ile 21 Temmuz'da Edirne'yi geri aldı.Londra Konferansı'nda Osmanh tmparatorluğu'nu Ticaret Bakanı Mustafa Reşit, Berlin Büyükelçişi Osman Nizami Paşa, Deniz Bakan vekih Salih Paşa temsil etmış, Londra Büyükelçısı Tevfik Paşa nın, ı kümünü ve Sırplar ve Hırvatlar lehıne toprak kazanımını dur- durması. müslüman nüfusun çıkarlannı gözetmesi çok uzak bir olasıhk olarak görülüyor. Londra Konferansı'ndan, herkesin beklentisi farklı. Bu, Bosna Hersek'in, savaştan son- ra nasıl bir yönetime sahip ol- ması gerektiği konusundaki farkh beklentilerden kaynakla- nıyor. Batılılar: Savaşın kendi ken- dine dinmesi, bu arada göç- menlere olabildiği ölçüde yar- dım sağlanması, terk etmek zo- runda kaldıklan yöreden fazla uzaklaşmadan "eski Yugoslav- ya" sının içinde, (tercihan Hı- rvatistan ve Slovenya'da) ya da Orta Avrupa'da kışı geçirmele- ri ve Bosna'dakı sorunlann başka yerlere sıçramaması. Sırplar Avusturya-Macaristan tmparatorluğu'nun yıkıntısın- dan, önce Sırbistan Kralhğı'nı, sonra da Yugoslavya Kralhğı'- nı oluşturan Sırplar, bölgede en güçlü mılhyetci güç sıfaüyla Bosna'da da olabildiği kadar geniş etki alanı istiyor. Bu ne- denle, Bosna'da ele geçirdikleri yerleri tutmak, görünüşte özerk ya da bağımsız, ama işleyişte Belgrat'a bağh bir "yeni" Bos- na yönetimı oluşturulmasından yanalar. Böylece, AGİK kurallanna uyuhnuş olacak: Sınırlar, "zor- la" değiştirihTiemiş olacak. Bosna "parçalanmamış" ola- cak. Bu operasyon, İsviçre stili kantonlar oluşturubnasını ön- görüyor. Hırvatlar Kendi özerk böl- gelerini Mostar yöresınde daha mart ayında kuran, hatta para basan Hırvatlar da Sırplann görüşüne yakın. Kantonal bir düzenlemeyi uygun gördükleri çeşitli demeçlerde dile getirildi. Müslümanlar: Bosna Hersek'- de nüfusun yaklaşık yananı oluşturduklan haîde, şimdi toplantıya kaühnamıştı. Konferansta Türk heyeti, öne sürülen koşullan kabul etmeyince 3 Ocak 1913'te konferans sonuçsuz dağümıştı. Kamuoyundakı büyük hevecandan vararlanan Ittihat veTerakki 23Ocak'taBabıali Baskını'nı göçmen durumuna düşen müs- yaparakiktidaraelkoydu. Savaş sürüyordu. 26 lümanlar için durumu olduğu Mart'ta Edirne, Bulgarlar tarafından işgal edildi. Bulgarlar Çataka'ya kadar ilerledi. Bütün bu gehşmeler üzerine Osmanh Hüküme- ti, Balkan ülkelerinin isteklerine boyun eğdi ve 3 Mayıs 1913'te Londra'da yeniden bir araya. gelindi ve banş anlaşması imzalandı. gibi kabullenmekten başka se- çenek görühnüyor. 1 mılyonu aşkın müslüman, göçmen oldu. Bu, 1948'de isnuTin yerlerin- den ettiği FiUstinhler'den de çok. Saraybosna'yayağmurgibi bomba Izzetbegoviç, 'birleşik Bosna-Hersek' flkrini savunacaklannı açıkladı • Saraybosna'ya dün sabah düzenlenen havan topu saldınsında bir öğ- renci yurdunun isabet aldığı ve iki yabancı uy- rukJu öğrencinin öldüğü bildirildi. Kentte son 36 saat içinde ölenlerin sayısının 38'e çıktı. Dış Haberier Servisi - Bosna- Hersek'in başkenti Saraybos- na, yann İngiltere'nin başken- tinde başlayacak olan Londra Konferansı öncesi yoğun Sırp bombardımanı altında kaldı. Saraybosna'da son 36 saat için- de meydana gelen saldınlarda 38 kişinin öldüğü bildirildi. Bosna-Hersek Devlet Başka- nı Alia Izzetbegoviç, Londra Konferansı'nda 'birleşik Bos- na-Hersek' fıkrini savunacağını açıkladı.BM ve ATnin girişi- miyle yann başlayacak ve üç gün sürecek olan Londra Banş Konferansı öncesinde Bosna'- da çatışan taraflar bırbırlerini güç kullanmakla suçîamaya de- vam ediyor. Başkent Saraybos- na son dört gündür yoğun Sırp topçu ateşi altında kahrken, Sırplar da kendi ellerinde bulu- nan topraklara son 24 saat için- SLOVENYAT \ ^ ^ MACARISTAN - / < ; .Zagreb H , R V A T I S T J ^ \ \ •Posansk. ı Bıhac» /Krupa 1 C-^ Barça /— ^ ' >V Omarska».u*â_/ » S ^ \ Jaj«. j > \\ V X. •Jrt/mk VBenkovac \ > . \ ) ' VOYVOD(NA Os.ıek.V S> — ~ — ^ • / ^ v Bıjejıına Trala} / / ( / Sy \ Bosna-Heraek ve HırvaOstan m savaştan sonra o^ası payiasımı Hırvaöslan ve Bosna-Hersek te Sırp topraklan Bosna-Hersek te Hırvaltocrakları BoGna-Hersek te Muslunan toprakları SBOSNA-HERSEK/ \ 1 • / \ *v V&m 1 ^ \ I Mrryahk Danaı ^ \ vV j ', / • -,^ Belgrad SIRBİSTAN j KARADAĞ " ^ , Jtwovnık n ISr\CfVı.fA \Yİ/? ARNAVUTLUK^^^ \ Haritada, Bosna-Hersek'teki olası toprak paylaşunı görülüyor. de 1700 top mermisinin düştü- ğünü ve 20 kişinin öldüğünü öne sürdüler. Saraybosna'ya dün sabah düzenlenen havantopu saldın- sında bir öğrencı yurdunun isa- bet alması sonucu iki yabana uyruklu öğrencinin öldüğü, 10 öğrencinin de yaralandığı bildi- rildi. Aynı saldında yabana ga- zetecilerin kaldığı Holiday Inn Oteh'nin yakınlanna da çok saynda top ve havan mermesı düştüğü ajanslarca kaydedildı Bosna-Hersek Devlet Başka- nı Alia tzzetbegoviç, yann Londra'da başlayacak olan Yu- goslavya konulu banş kon- feransında 'birleşik Bosna-Her- sek' fıkrini savunacağını açıkla- dı.Izzetbegoviç düzenlediği ba- sın toplantısında, Bosna-Her- sek'te hiç bir halkın bir diğerine hükmetmeyeceğı bir devlet kur- mak ıstedıklerini kaydederek "Ne ideolojik, ne komünist, ne de İslama bir devlet istıyoruz" dedi.Sırplann. Bosna-Hersek'te Hırvat, Müslüman ve Sırp kan- tonlan oluşturuhnası yolundakı önerilerinı de reddeden Izzet- begoviç, Bosna-Hersek'in tüm vatandaşlann eşit haklara sahip olduklan üniter bir devlet ol- ması gerektiğini kaydetti. Alia tzzetbegoviç'in 'birleşik Bosna-Hersek' fikrinin Bosnah Sırplar tarafından eleştirildığı haberveriliyor. Bosna-He'rsek- te Sırplann çoğunluğu oluştur- duğu bölgelerde yayın yapan radyo ve televizyonlarda Izzet- begovıç'ın sözlennı eleştiren sözlere yer verildığı bildırihyor. Yayın organlanndaki yo- rumlarda, İzzetbegoviç'in "be- raberlik, kardeşhk fıkirlerine dayalı komünist bir formül" önerdiği öne sürülürken, Lond- ra görüşmelerine katılacak Bos- na-Hersek heyetinın de cumhu- nyette yaşayan Sırp ve Hırvat- lan temsil etmediği belirtildi. WORlP ' ACT M O W FOR BOSHIAM «VOMEN! I0fV1ORROW WİLL BE TODLATE! KADINLD Bosna-Hersek'teki katliamı protesto için biraraya gelen kadın dernekleri yonetkilerL tüm dünya kadın örgütlerini dayamşmaya çağırdı.(Fotoğraf:HATİCE TUNCER) Kadın derneklerindençağntstanbul Haber Servisi-Bosna-Hersek'te Müslüman Boşnaklara uygulanan katliam ve toplama kampı uygulamalan çeşıtlı kadın der- neklennce kınandı ve tüm dünya kadınlan da- yanışmaya çağnldı. Kadın dernekleri tarafından yapılan ortak açıklamada, Bosna-Hersek katîiamına karşı tüm dünya kadınlan dayamşmaya çağnlarak, "Bosna-Hersek'te bütün dünyanın gözleri önünde bir insanlık suçu işleniyor. fnsan hak- lannın savunucusu olan devletler bu genosit suçu karşısında çifte standart uyguluyorlar. Bü- tün dünya halklannı, uluslararası kuruluşları, kadın derneklerini, Bosna halkına karşı uygula- nan bu aamasız saldınyı durdurmak için acil yardıma çağınyoruz." denıldi.