Katalog

17 AĞUSTOS1992PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA BATI'DA GEÇEN HAFTA Atiııa sokaklarında hırsız-polis oyımııST~ELYO BERBERAKİS AEİNA - Yunanistan başkenti Atina'da. geçen hafta hjrsız-polis oyunlan oynandı. Hükümet daha fazla zamlar getirdi. Grevler ve tatil günleri birbırine kanştı. Yaklaşık 4 milyonluk Atina'da >ollar bomboş kaldı. Gesçen haftanın ilk günlennde Atina'nın banliyö semti Porto Germeno'da bır banka soyuldu. 15 nulyon drahmiyı (yaklaşık 500 mİlyon lira)kasadan alan üç soyguncu, banka içındeki müştenlere seslenerek, "Zor gûnler geçinyoruz. Kusura bakmayın, bu paraya ihtiyacımız var. Üzülmenize gerek yok. Paralar nasıl olsa sızın değjl" gibi sözler söyledıler. Ellennde silah olmasa belki de bu soyguncuîar nezaket kurallanna harfiyen uyacaklardı. 3-4 saat sonra soyguncuîar, terörist avına çıkan pohsin "'arama ve kimlik kontrolü" operasyonlarma takılacaklardı. Soyguncuîar, polis bankatıru görür görmez ateş etmeye başladı. Çatışmada iki polis ve bır soyguncu ağır yaralandı. Ama soyguncuîar kaçmayı başardı. Daha sonra büyuk bir insan avı başladı. Soyguncuîar kullandıklan otomobıîi yakacak başka YUNANİSTAN bınnın, yıkamakta olduğu otosunu sılah tehdidiyle alıp yine kaçacaklardı. İnsan avı operasyonu 48 saat sürdü. Ve soyguncuîar sonunda yakalandı. Olay, tüm Yunanıstan'da büyük bırılgıyle izlendı. Soygunculann büyük bir çetenın üyeleri olduğu ve birçok banka soygunuyla haraç alma olaylanna kanştıklan ortaya çıktı. Bu olaylann sürdüğü günlerde Larissa cezaevinden 40 mahpus kaçmaya teşebbüs ettı. 12'si kaçmayı başardı. 24 saat ıçinde4'u yakalandı. 8'i hala aranıyor. Fiıar edenlerden 4'ü ıse Türk. Mahpuslar, aynı filmlerdeki gıbı bir eğe ile demir parrnaklıklan keserek veçarşaflan bırbfnne bağfamak sureüyle pencereden aşağı sarkarak hürriyetin yolunu tutmuşlardı. Ob.y duyulur duyulmaz hapıshane müdürü görevindenalındı. Hükümetin aldığı yeni ekonomik önlemler Yunan halkının yüzünü asürdı. Fiyatlannın serbest bırakılmasıyla yalnız benzin fıyatlan 145 drahmiden 200lere kadar fırladı. Halk gafıl avlanmıştı. Çünkü herkes tatıldeydı. Atina'nın yollan bomboş; mağazalann yansından çoğu ise tatil dolayısıyla kapalıy dı. Bakalım tatil dönüşünde ne gibi tepkiler gösterilecek? Bu arada Yunan kara yollan kana boyanmakta devam ediyor. her hafta sonunda ortalama 17-18 kişinin hayatına mal olan trafık kazalan tatil günlerinde daha da arttı. İstatistiklere göre Yunanıstan'da her hafta yapılan trafık kazalarmda hayatını kaybedenlerin sayısı, heryıl büyük kasabanın nüfusuna tekabül ediyor. Basın iftilıara geçti İNGİLTERE AT'yeevet amanasıl? İSVEC GÜRHAN UÇKAN STOCKHOLM - İsveç'te AT tarafından yeşil ışık yakıldıktan sonra tarafsızlık konusu büyük bir canlıhkla tartışılmaya başlandı. Konu, Devlet Istatistik Enstitüsü'nün işsizlik konusunda ölçiimlere başladığı 1959 yılından bu yana çalışır nüfusun yüzde 5.3'ünün işsiz olmasıyla rekor düzeye çıkan işsizlik konusunu bile geçen hafta süresince ikinci plana attı. Muhalefet ve iktidar, "ATye evet" konusunda görüş birliğinde. Ancak taıtışma, bundan sonra başhyor. tsveç"in geleneksel tarafsızlığının yitirilmesinden korkan sosyal demokratlar, bu kavramın yeni bir tarumından yanalar. Onlara göre tarafsızlık, bağlanüsızlık olarak görûlmelıdır. Ulke, NATO gibi biraskeri pakta girmedıkçe tarafsız kabul edilmelıdır. Bu da ATye de Avrupa Birliği'ne (AB) de üyeliğın hiçbir sakınca taşımadığı anlarruna geliyor. tktidan 'elinde tutan partılerin en büyüğü Moderat Partı ıse AT ve AB üyelığinin, şu anda görüldüğü kadanyla, ılerisi için herhangi bır asken bağlanü nski taşımadığına ınanıyor ve bu konunun, şu an içın öyie de pek önemli olmadığinı savunuyor. Ne var ki başta, oldukca "şahin" tavırlanyla dikkatı çeken Savunma Bakanı Anders Björck olmak üzere baa tutucular, İsveç askerlennın, "banş koruyucu" operasyonlara göndenlebıleceklerini ıma ediyorlar. Bunun bılınande olan solcular ve "ATye hayır"cılar, Başbakan Carl Bildt'i, açık konuşmamakla, ıçten pazarlıklı olmakla suçluyorlar. Geçen hafta içinde, başbakanın sağ kolu ve bırçeşit "Kissinger"ı olarak adlandınlan Krister Whalback'in, Isveç'in NATO'ya üye olması konusunu araştırdığının basına sızmasL, muhalefetin kuşkulannı daha da arttırdı. Başkentteki dışişlen çevrelerinın dilinde "Wahlback kağıtlan" olarak dolaşan konu üzennde resmı bir açıklama yapılmadı, ama tam bu zamana rastlaması, çok ilginç bulundu. 1994'te yapılacak olan halkoylamasında ATye evet ve hayır kanatlan çarpışacak, ama bu andaki görünüş, ortada, birde "şöyle evet" ve "böyle evet" diye bir başka çarpışmanın olacağını gösteriyor. Eski birdışişlen bakanırun, bırazsıkıştınlmca "biz tarafsızız ama Batı'dan yana tarafsızız" dedığını şımdı anımsamamak olanaksız. !irı Festivalkr ülkesi Hindistan'da yü boyunca hemen hemen her hafta bir kutlamaya veya festivale rast- lamak olası. Kentlerin, köylerin, mahallelerin veya küçük toplulukların kendilerine özgü festi\al takvimlerini astrologlar Ay'ın evrelerine göre ayarlıyor. Örneğin bu yıl kutlanacak olan Tann Ganeş'in doğum günü ağustos ayının son haftasına denk geliyor. Bombay ve özel- likle Poona'da, Ganeş'in doğum günü kutİamalanmn hazırlıklarma aylar öncesiriden baş- lanmış. Hindu inancına göre Tann Ganeş, insanlann yaşamlannda karşılaştıkları engeUeri yokedivor. Hinduizm inancındaki 330 miryon tanrıdan biri olan Ganeş, gobekli, fil kafalı >e altı kollu bir yararık. Poona'daki yüzlerce atelyede doğum günü kutlamalarma yetiştiril- mek üzere fil kafalı tannnın binlercesi hazırlanıyor. Süslenip, bezenen Ganeş, at arabalarma yerleştirilip kent sokaklarında dolaştınlıyor. Özellikle çocuklar bu arabalardan birine kuru- lup dolaşmaya bayılıyor. (Fotoğraf: Frankfurter Allgemeine Zeitung) Prezervatifeîz Haitili paniğe yol açtıFERRUH YTLMAZ KOPENHAG - Kanında AIDS'e yol açan hiv vırüsü laşıdığını bile bile çok sayıda kadınla prezervatif kullanmadan birlikte olan Haıtıli bir göçmeni tutuklaması Danimarka'yı derinden sarstı. Tutuklu Haitilinin resimlerinin gazetelerde yayımlanması, Haıtıliyle birlikte olan kadınlar arasında paniğe yol açarken AIDS'leılgılı tartışmalan tekrar gündeme geürdi. 1982 yılında Danimarka'ya gelen Haitilinin 1985'teyaptırdığı test hiv-pozitıf çıktı. Buna rağmen Haitilinin çok sayıda kadınla birlikte olmaya devam ettiğı ve ilişkı sırasında prezervaüf kullanmadığı belirlendi. Polisin 13 yaşındaki bir kızla birlikte olduğu gerekçesiyle annesınin şikâyeti üzerine tutukladığı Haitilinin, kanında hiv viriisü taşıdığı ortaya çıkjnca polis soruşturmayı derinleştırdi Sonra da Haitilinin, çok sayıda kadınla prezervatif kullanmadan birlikte olduğunu ve kadınlarda hiv vırüsü taşıdığını gızledığinı ortaya çıkardı. Polis bunun üzerine Haitili hakkında kasten adam öldürmeye teşebbüs suçlamasıyla dava açtı. Mahkeme ılk duruşmada sanığın ısmırun açıklanmasını yasakladı. Ekstra Bladet gazetesı buna rağmen AIDSh Haitilinin ısmını ve fotoğraflannı yayımladı. Gazetenin yayımlandığı gün mahkeme ısim yayımlama yasağını kaldırdı. Ancak polis mahkemenın karannı hiçe saydığı gerekçesiyle Ekstra Bladet hakkında soruşturma açmak zorunda kaldı. Ekstra Bladet'in mahkeme karannı hıçe sayarak Haitili göçmenin resmini yayımlaması basın ve etık üzerine yeni bir tartışma başlattı. Gazete yönetimı böylesine bir ciddı konuda insan hayatına verdikleri önemın, mahkeme karanndan önce geldığını söyleyerek kendılennı savundular. Gazetenin yayımlandığı gün Haitilıyle birlikte olan kadınlar polisin telefonlannı meşgul ettıler. Müzısyen ve tiyatro oyuncusu olan Haitilinin birlikte olduğu kadınlar polisten başka AIDS merkezlerine ve test yaptırmak için hastanelere başvurdular. Haıti'de AIDS hastalığının yaygın olduğunun bilinmesine ve yabanalara ilişkide prezervatif kullanılması yolundaki uyanlara rağmen çok sayıda aklı başında kadının prezervaüf kullanmayı savsakladığının ortaya çıkması, Danimarkalılan bılınçaltına ittikleri bu konuyu tekrar düşünmeye ittı. Özellikle sansasyon gazetelerinin okuyucu mektubu köşeleri bir anda bu kadınlan suçlayan mektuplarla doldu. AIDS korkusu yeniden su yüzüne çıktı. EDtPEMİLÖYMEN LONDRA - Ingiltere'nin Avrupa Topluluğu Dönem Başkanlığı'ndan çok şey bekleyenler, geçen hafta da karşılannda "12'lerin lideri"ni bulamadılar. tngıltere'nineski başbakanı Margareth Thatcher, 1990'da4oyfarkla liderlik yanşını kaybetmeseydi ve geçen nisanda dördüncü kez başbakan olsaydı, İngiltere, Bosna'ya askeri müdahaleyi aylar önce örgütlemiş olurdu. Ancak böyle olmadı. Ingiltere'de Bosna-Hersek siyasetini biçimlendirmek, renksız, ufku dar, ıhtıyatlı, günü kuıtarmak peşindeki politikacılara kaldı. Oysa İngiltere'nin AT Dönem Başkanlığı "atıhm" fırsatı olacaktı. Ne var ki Ingjltere, Orta Avrupa'yı hallaç pamuğu gıbı atan Bosna bunalımı için dahi yapıcı bırgirişimde bulunamadı. İngilizler, Balkanlar konusunda konferans düzenlemeye alışkın. Bundan tam 80 yıl önce, birkaç ay eksiği ile Osmanlı, Sırp, Bulgar, Yunan ve Karadağ temsılcilen yıne Londra'da bir araya gelmışlerdi. Amaç, Osmanlılan. Balkan Savaşı'nda toprak kaybını kabullenmeye ikna etmekti. Bu hafta toplanacak olan Londra Konferansı da Bosnah Müslüman göçmenleri, bir daha evlenne dönmeyeceklerine ve kentte yaşamaya alışkın bu nüfusun Avrupa içinde özümlenerek ortada bir daha Bosnah Müslüman diye bir unsur kalmayacağına ıknayı amaçhyor.fngiltere, Sırplann "durdurulamayacağına" o kadar ınanmış durumda ki, soruna karşı tam bir duyarsızlık içinde. "The Economist" dergisi, "İngiltere, eski Yugoslavya'nın altüst oluşuna dünya kamuoyunun tepkısıne tercüman olamadı, liderlik fırsatını kaçırdı" diye yazdı.Hükümetin yapamadığını, sonunda lngiliz basını yapü. "Omarska" tutuk kampına giremeseydiler, durumun feciliği gözlerden saklıduracaktı. Diplomasi sınıfta kalırken, basın kelleyi koltuğa alıp iftihara geçti. Geçen gün, Yugoslav Başbakanı Mılan Paniç ile aynı konvoyda Saraybosna'ya giderken, sırtından vurulan Amerikalı televizyoncu ile birlikte Yugoslavya bunalımı sırasında ölen basın mensubu sayısı nihayet 40'a dayandı. GüRdSTAN Âbhazya kangölü Dış Haberier Servisi - Rus- ya, Gürcistan Devlet Konseyi Başkanı Eduard Şevardnad- ze'nin önceki gün yaptığı çağn üzerine Abhazya Ozerk Cumhuriyeti'ne, Gürcistan hükümetinin onayıyla askeri müdahalede bulunacağını açıkladı. Abhazya'da, Tifhs yönetimine bağlı askeri birlik- lerk Abhaz milisler arasında önceki gün meydana gelen ça- tışmalarda toplam 25 kişinin öldüğü bildinldi. BBC radyosunun bildir- diğıne göre Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın, BDT televizyo- ı nunda yayımlanan açıkla- masında Abhazya Ozerk Cumhuriyeti'nde Rus asıllı vaundaşlann bulunduguna dikkat çekilerek başkent Su- humi'ye gönderilecek para- şûtçü komando birliğinin, bölgedeki Ruslann can gü- verîığmı sağlama görevini yü- rütsceği bildirildi. Açıklamada kuUanılan "Gürcistan hükümetinin ona- yının ahndığını" belirten ifadenin, Rusya'nın bu askeri müdahaleyle, Gürcistan yö- neıimini Abhazya Özerk Cumhuriyeti karşısında •fıîen' desteklediği anlamı ta- şıdğı belirtiliyor. Abhaz yetkilıleri Gürcistan yÖBetimini Özhek mİîısler ta- ratndan rehin abnan İçışleri B^ianı Roman Gventsadze'- yi kuıtarmak bahanesiyle, Atthazya Cumhunyeü'nin ge- çseı ay ilan ettiği bağımsızlı- ğjn yıkmaya çalışmakla suç- lao. Gürcistan'ın devrik lideri Zvad Gamsahurdia taraftar- lau- geçen hafta Gürcistan tçıjen Bakanı ve 10 üst düzey hLÛtümet yetkih'sini kaçırmış, rchneleT Tiflis'e bağh askeri bWnklerce düzenlenen opa- rasyonlar sonucu önceki gün lcuianlmıştı. 4 aydır Sırp kuşatmasında bulunan kent halkına 46 ton yiyecek ve tıbbi malzeme dağıtıldı Gorazde'ye ilk yardım ulaştırıldı 'INİDDİASI • Kent çıkışına mayın döşenmesi sonucu mah- sur kalan BM konvoyu, Müslüman ve Hırvatla- nn mayınlan temizleme- si sonucu yoluna devam edebildi. Dış Haberier Servisi - Bosna-Hersek'in güneydoğu- sunda Sırp kuşatmasında bulu- nan Gorazde'ye ilk yardım ulaştmldı. 70 bin mültecinin dört aydır mahsur kaldığı Go- razde'ye 46 ton yiyecek ve tıbbı malzeme ulaşuran Birleşmış Milletler (BM) konvoyu, Sa- raybosna'ya dönüş yoluna mayın döşenmesinden dolayı bir süre Gorazde çıkışında mahsur kaldı. Müslüman ve Hırvatlann mayınlan temizle- mesi sonucu, BM konvoyu yo- luna devam edebildi. Başkent Saraybosna'nın 70 km güneybaüsmda bulunan Gorazde'ye insani yardım gö- türmek üzere önceki gün Sa- raybosna'dan yola çıkan BM konvoyu Gorazde'ye vardı. Ni- san başından bu yana dünyayla tüm bağlantılan kesik bulunan kente 46 ton yiyecek ve tıbbi malzeme ulaştınldı. Ajanslann bildirdiğine göre insani yardımı Gorazde'ye ulaştırdıktan sonra üç zırhlı araç eşliğinde önceki gece Sa- raybosna'ya hareket eden 8 kamyonluk BM konvoyu, Go- razde'ye 15 km uzaklıkta bulu- nan bir köprüye mayın döşen- mesinden dolayı durmak zorunda kaldı. BM personeli, geceyi araçlann alünda uyuya- rak geçırdıkten sonra dün sa- bah, Boşnak ve Hırvat mib'sler- den mayınlan temizlemelerin istedi^r. BM karargâhı, aynca bölgeye ek zırhlı araç ve mayın terruzleme uzmanlan göndenl- diğini açıkladı. Mayınlann Sırp milisler tara- fuıdan doşendığini bildiren Boşnak ve Hırvatlar, mayınlan Amerika Irak'ıvuracak• The New York Times'a göre, BaşkanGeorge Bush seçim şansını arttırmak için, Irak bir güçlük gkardığı takdirde askeri müdahalede bulunacak. Bosnah çocuk bir mülteci kampında Sırp kurşunlannca delik deşik edibniş duvarın önünde "siper abnış bekliyor." (REUTER) temızlemeyı kabul etmediler. Ancak, daha sonra gelen ha- berler. Boşnak ve Hırvat mılis- lerin köprüyü mayınlardan anndırdığını ve BM konvoy r u- nun yoluna devam ettığını bıl- dırdı BM yardım konvoyu Go- razde'ye doğru ilerlerken de makineb' tüfekJerle taranmış, ancak kimlerce düzenlendığı bebrlenemeyen saldından yara abnadan kurtulan BM perso- neli yoluna devam etmişti. Öte yandan ABD, Bosna- Hersek'te Sırplarca kurulan Banja Luka toplama kampında inceleme yapmak isteyen bir Amenkalı gazeteanin Sırp yet- kılılerce bölgeden çıkanlmasını sert bır dille kınadı Dışişlen Bakanlığı'ndan yapılan açıkla- mada, Amerikan televızyon şir- ketı. "ABC muhabın Davıd Kaplan'ın trajik biçımde öldü- rülmesinden hemen sonra top- lama kamplannda inceleme yapan New York Tımes gazete- si muhabiri Chuck Sudetic'in yetkiblerce zorla bölgeden çıka- nlması büyük öfke uyandırmış- tır" dendi. David Kaplan, perşembe gü- nü Saraybosna yakınlannda Sırp milıslerce açılan ateş sonu- cu yaşamını yıtırmiştı. NEW YORK (Ajanslar) - Irak yönetiminin ülkede incele- meler yapan BM heyetine güç- 1 ak çıkarması durumunda, ABD'nın bu ülkeye derhal as- ken müdahalede bulunmak ıçın müttefıkleriyleanlaşüğı bil- dirildi "New York Times" gazetesi- nın adını acıklamadığı Ameri- kab bir yetkibye dayanarak verdıği habere göre Saddam, BM heyetmın kitlesel imha si- lahlannı araştırmak için ba- kanbklar ve askeri tesislerde ıncelemeler yapmasını engeller- se Bush bunu "fırsat bılerek" Cumhuriyetçi Parti kongresi sı- rasında bu ülkeye müdahalede bulunarak seçimlerde şansını arttırma hesaplan yapıyor. ABD ve müttefiklerinin Sad- dam'dan gelecek tek bir ters hareket karşısında hemen saldı- rabileceğini kaydeden yetkib, Amerikan yönetiminin, peş pe- şe bombalanacak dokuz hedefi bile şımdiden beürlediğini bil- dirdi ve ilk hedefin Bağdat'taki Asken Sanayi Bakanbğı oldu- ğunu kaydetti. ABD Başkanı Bush ise bu- gün Teksas'ın Houston kentin- de Cumhuriyetçi Parti kurulta- yını acacak. 20 ağustosa kadar sürecek kurultay kendisini res- men partinin başkan adayhğı- na getirecek. Washington'da bir yönetim yetkibsi ise önceki gece yaptığı açıklamada ABD'nin BM uz- manlannın herhangi bir kuru- luşta inceleme yapma talebi Irak yönetimince engellendiği takdirde "hızb ve kararb" bir şekilde harekete geçmek için tn- giltere, Fransa ve Körfez kri- zındeki diğer müttefikleriyle temaslarda bulunduğunu doğ- Adının açıklanmasını isteme- yen diğer bir yetkili de "Irak'ın BM kararlanna uymasını sağ- lamak için planlar haarladık" dedi. Amerikan NBC televizyonu da ABD'nin gerekirse Irak'a saldınlar düzenleyebümek amaayla, Suudi Arabistan'a gizlice hava savaşı uzmanlan gönderdiğini öne sürdü. NBC, adını acıklamadığı Pentagon yetkilisinin "Irak bir daha BM kararlanna uymazsa, 24 saat içinde hazır ohnak istiyoruz" dediğini duyurdu. Bush'un seçim kampanyasını yürüten Mary Malatın ıse New York Times'ın haberini yalan- ladı ve "İnanılmaz bir şey, ta- mamen aptalca" dedi. Savun- ma Bakanı Dick Cheney de haberin "tümüyle uydurma" olduğunu söyledi. Gözlemçiler, son haftalarda ABD'nin İsrail, S.Arabistan ve Kuveyt'e Patriot füzeleri gön- derdiğine ve Amerikan donan- masının Kuveyt açıklannda askeri manevra yaptığma dik- kat çekiyorlar.