Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1 AĞUSTOS1992CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
Azerbaycan'a
parke fabrikası
• ANKARA (AA) - Orman
Ürûnleri Sanayi (ORÜS)
Genel Müdürü Mehmet
Yılmaz, Azerbaycan'da
kurulacak olan parke kereste
doğrama fabrikasının yıl
sonuna kadar açılacağını
söyledi. Bakü'deki fabrika
binasındaki eksikliklerinin
giderilcliğini, makinelerin
alınmasından sonra üretime
başlayacaklannı belirten
ORÜS Genel Müdürü, "Biz
burada Knovv-Hovv
veriyoruz. ORÜSolarak 10
ayn yerde fabrika kuracak
durumdayız. Elemanlanmız
yetişmiş elemanlardır" dedi.
Ucuz reklama
engel
• ANKARA (ANKA) - TRT
Reklam Yönetmenliği'nde
yapılan bırdeğışiklikle.
reklamlarda fırma adı
dışında sadece bir ürün veya
hizmetin tanıtımı.
yapılabilecek. Resmi
Gazete'de yayımlanan TRT
Reklam Yönetmenliği'nin
bazı maddelerinin
değiştirilmesi ve kaldınlması
hakkındaki yönetmenliğe
göre kolektif reklam vererek
birden fazla ayınm ve
hizmetin tanıtımını. bir
reklam içinde yapmak
isteyenlere hesaplanacak
farklı bir tarife uygulanacak,
yönetmelik böylece reklamı
ucuza getirmek isteyenleri
engellemeyi amaçlıyor.
Tupizm kredileri
• ANKARA (ANKA) -
Türkıye Kalkınma Bankası
(TKB)turizm
yatınmcılannın bankaya
olan borçlannın erteleneceği
yönünde bir çalışma
olduğunu, ancak
hükümetten kendilerine bu
doğrultuda bir karann henüz
ulaşmadığı belirtildi.
Otomobilde
durgunluk
• İSTANBLLÇUBA)-
İkinci el otomobil
piyasasında kış aylannda
yaşanan hızlı satışlann
ardından, yaan gelmesiyle
birlikte durgunluğa girildi.
Son iki ay içinde birbiri
ardına Renault veTofaş
marka otomobillere yapılan
zamlar için "Otomobil
zamlan aldı başını gidiyor"
yorumunu yapan ikinci el
otomobil piyasası ilgilileri,
artan fiyatlann stoklan
büyük miktarlara
ulaştırdığın], satışlan ise
yavaşlatüğını söylediler.
Yetkililer. otomobil
fabrikalannın haziran
sonunda tatile girmesinin
ikinci el otomobil
pazanndaki durgunluğun bir
diğer nedeni olduğunu
söylediler.
Benetton'un
gelecek kaygısı
• ATtNA (AA) - Yaklaşık
25 yıldan beri moda
dünyasının öncülerinden
olan Benetton'un "geleceği
karanhk'görünüyor. 100
ülkede6bin5O0şubesi
bulunan Benetton Group
SPA, rekabetin özellikle
büyük olduğu Amerika
giyim piyasasında üst üste
yediği darbelerle son üç
yılda 300 şubesini
kapatmak zorunda kaldı.
Gelecek yıllarda
Benetton'un "kalesi'
sayılan Avrupa'da da
gerilemesi bekleniyor.
Benetton'un isükbalinin
"karanhk" görülmesinin
başbca nedenleri arasında
bu fırmanın ûretüğj giyim
eşyasının emsallerinden çok
pahah olması ve moda
dünyasında klasik giyimin
her geçen gün spor giyime
daha fazla tercih edümesi
sayılıyor.
Zamlı elektrik
• ANKARA (UBA)-
Bugûnden itibaren elektrik
faturalan yüzde 4-6 zamlı
gelecek. Türkiye Elektrik
Kurumunun (TEK)
belirlediği yeni fıyatlara
göre meskenlerde daha önce
120 kilovat saate kadar olan
tüketimler için 547 lira olan
elektrik fıyaü 579 liraya,
120 kilovat saatten sonrası
için ise 640 liradan 672
liraya yükseltildi.
İthal kömüp
• ANKARA (ANKA) -
Kalori değeri yüksek, kirlilik
oraru düşük kömürler ithal
edilebilecek. Hazine ve Dış
Ticaret MüsteşarlığYnın
Resmi Gazete'de
yayımlanan tebliği ile kömür
ithalatında esas alınacak
kalori değeri alt sının ve en
fazla kirlilik oranı açıklandı.
Buna göre taşkömürü ve
bundan elde edilen briketler,
toprak ve benzeri yakıtlar ile
lin>itte ısı değeri kilo başma 5
bîr 500 kilokalorinin altında,
kikürt oranı ıse yüzde 1 'in
üstiinde olmayacak.
Temmuz ayında 4 kişilik bir ailenin aylık mutfak gideri 1 milyon 791 bin liraya ulaştı
Mutfak harcamasıyüzde 2 arttı• Sebze ve meyvedeki ucuzluğa rağmen ekmek
ve çay zammı mutfak harcamalannın bir önce-
ki aya göre artmasına neden oldu.
İş-Ekooomi Servisi - Mutfak başgösterdi. İstanbul Anakent
Belediye Başkanı Nurettin Sö-enfİasyonu terietiyor. İstan-
bul'da yaşayan 4 kişilik bir aile-
nin muifak harcaması temmuz
ayında yüzde 2 artarak 1 mil-
yon 755 bin 967 liradan 1 mil-
yon 791 bin 207 liraya çıktı. Bu
artışta en büyük rolü ekmek ve
çay Eammı oynuyor. Pazarcı-
lann çarşamba günü sona eren
eylemleri nedeniyle ise sebze-
meyve fıyatlannın düşmesi
mutfak enflasyonunu biraz da
olsa olumlu etkiledi. Haziran
ayında mutfak harcaması önce-
ki aya göre binde 9 azalmıştı.
Temmuz ayında ele aldığimız
22 temel gıda maddesinden 10
ürünün fıyaü yükseldi, 5'inin
düştü. Geçen ayın zam şampi-
yonu ekmek oldu.
Aylardır zam görmeyen ek-
mek fıyatlan geçen hafta içinde
İstanbul Fınncılar Odası'nın
karanyla yüzde 25 zamlanarak
1200 liradan 1500 liraya yüksel-
di. Bu zamla birlikte bir süredir
ekmek kavgasına tanık olma-
yan İstanbul'da yeni bir kavga
zen. bu hafta içinde yaptığı açı-
klamada. İstanbul'da 320 gram
ekmeğin 1500 liradan satı-
lmasının yanlış olduğunu veek-
meğe zam vapılmaması gerekti-
ğini belirtti. Sözen, ekmeğin ye-
niden 1200 liraya çekilmesi için
vilayet nezdinde İtiraz Komis-
yonu'na başvurdu. Fınncılar
ise bu zammın zorunlu oldu-
ğunu savunuyorlar. İstanbul'-
da şu anda ekmek 1000 ile 1500
lira arasında satılıyor.
Geçen ay zamlanan ürünler-
den biri de çay oldu. Memur
maaşlanndan sonra hükümetin
açtığı zam paketinin içinde yer
alan çay 3 ay aradan sonra ye-
niden zam gördü. Bu kararla.
çay fıyatlan yüzde 25-30 artü.
Çay zammının piyasaya henüz
tam olarak yansımadığı gö-
rülüyor.
Geçen ay içinde yeniden zam
gören petrol ürünlerinden son-
ra tüpgaz da zamlandı. Tem-
muz ayı içinde iki kez zam gö-
ren 12 kilogramhk tüpgaz fiyatı
43 bin 500 liraya yükseldi. Böy-
lece haziran ayında 39 bin lira-
dan satılan 12 kiloluk tüpgaz
bir ay içinde yüzde 11 zam gör-
müş oldu.
Süt de geçen ay zamdan na-
sibini aldı. 1 kilo sütün fıyatı or-
talama yüzde 10 artarak 4 bin
200 liradan 4 bin 600 liraya
çıktı. Sütteki artış beyaz peyni-
re de yansıdı. Haziran ayında
İstanbul sokaklannda ortala-
ma 38 bin 667 liradan satılan 1
kilo beyazpeynir bu zamla 41
bin liradan satıhr oldu. Marga-
rin fıyatlan da yüzde 4 artü.
Kurban Bayramı'ndan bu
yana hiç durmadan artan et fı-
yatlan geçen ay yüzde 3 yüksel-
di. 1 kilo kuşbaşı etin fiyatı
43-44 bin liraya dek çıktı.
Temmuz ayında sebze-mey-
ve fıyatlannın ise düştüğü göz-
leniyor. Bu hafta başında İstan-
bul'daki pazarcılann eyleme
geçip pazarlannı açmaması-
ndan dolayı fiyatlann düştüğü
belirtiliyor. Manavlar. hafta
içinde tatlıya bağlanan beledi-
ye-pazarcılar kavgasının fi-
yatlann yeniden arüşa geçmesi-
ne neden olduğunu belirtiyor.
İSTANBUL'DA YAŞAYAN 4 KİŞİLİK BİR AİLENİN
AYLIK MUTFAK HARCAMASI (TL)
Ümrâna*
Peynır
Zeytın
Şeker
Çay
Et
Ekmek
Sût
Yumurta
Yo^urt
Un
Makarna
Pırınç
Bakliyat
Patates
Soğan
Sebze
Meyve
Margann
Ayçıçekyağı
Zeytınyağı
Tereyağı
Tüpgaz12 kg
T0PUM
HâZVM
flyMı
38.667
28.667
8.000
29.133
42 000
1200
4.200
783
7667
4.167
5333
9333
6 517
2 667
3333
4536
4964
10133
10167
19 333
34 333
39 000
fiyttı
41000
28.667
8.000
34.333
43.167
1500
4.600
767
7667
4 167
5.633
9.333
6 767
2 500
2 667
3 941
4.752
10.533
10167
20 000
34 333
43 500
Aylık
•Hrtar
4kg
15kg
6kg
0.8 kg
15 kg
72 adet
15 It
90 adet
^_ 15 kg
3kg
2kg
4kg
4.5 kg
8kg
6kg
30 kg
30 kg
2kg
1kg
1 kg
0.5 kg
1 adet
naaraa
tirtan
154.667
43 000
48.000
23.307
630 000
86.400
63 000
70.500
115.000
12.500
10 667
37.332
29.327
21.333
20 000
136 070
148 930
20.267
10167
19.333
17.167
39.000
1.7S5.M7
Man
164.000
43.000
48.000
27.467
647.500
108 000
69 000
69.000
115.000
12.500
11267
37.332
30.452
20.000
16.000
118 220
142.570
21.067
10167
20.000
17167
43.500
1.711.207
AsilNadir'in davasıkördüinim oldu„.. _ „ . . ^ 5 _EDİPEMtLÖYMEN
LONDRA - En erken Mart 1993'te
başlaması beklenen Asil Nadir da-
vasırun hazırlık aşamasında, alt ve üst
mahkemelerin anlaşamaması yüzün-
den tam bir kargaşa yaşanıyor.
Asil Nadir aleyhindeki 76 suçla-
manın önce 7'si, sonra da 46'sı mahke-
me karan ile kaldınlmışken, temyiz,
Yüksek Mahkeme'nin bu son karannı
reddetü ve 46 suçlamanm iddianameye
yeniden eklenmesini kararlaşurdı
Temyizin bu ara karan, ülkenin en yük-
sek mahkemesi sayılan Lordlar Kama-
rası Hukuk Kurulu'nun nihai ve tartışı-
lmaz karan ile kesin sonuca bağlana-
bilecek.
Asil Nadir'in "Polly Peck"den zim-
meü'ne para geçirdığini iddia ederek
dava açan 'Ağır Dolandıncılık Büro-
su'nun öne sürdüğü suçlamadan 46'sını
mahkeme, geçen haziran ayında geçer-
siz bularak düşürdü. Böylece Asil Na-
dir aleyhinde 20 adet "hırsızlık" ve 3
adet de "hileli muhasebe" suçlaması
kaldı. Bunun üzerine, savcıhk olarak
çalışan "Ağır Dolandıncılık Bürosu"-
nun temyize yaptığı itiraz kabul edildi
ve 46 suçlama, Nadir'e "iade edildi".
Asil Nadir'e yöneltilen suçlamalar.
hakkındaki iddialan ayn ayn başbklar
altında toplayan "Ağır Dolandıncılık
Bürosu"nun soruşturması esas alma-
rak sıralanıyor. Ancak yakın dönemler-
de, karmaşık ve "sıradan insanlann an-
laması zor" hileli iflas, borsa oyunlan ve
fmansal sahtekarlık davalan artmış. jü-
rileri oluşturan 12 "sıradan yurttaş"ın
çok yüksek düzeyde muhasebe, finans
ve ticaret hukuku bilmesi gerekir ol-
muştu. Bazı davalar. iddialann yoğun-
luğuna karşın delilleri ve sahtekarlık
mekanizmasını jürinin anlamaması ne-
deniyle düşûnce. bazı Yüksek Mahke-
me yargıçlan. iddianamelerin "sıradan
yurttaş"ın anlayacağı biçimde sadeleşti-
rilmesi gerektiğini açıkça savunmuştu.
Nitekim Asil Nadir davası için görevli
Yüksek Mahkeme İcra-İflas Dairesi
yargıçlanndan Sir Richard Howard
Tucker, ortalama 120 milyon sterlin tu-
tan 46 suçlamanm haziran ayında iddi-
anameden çıkartılmasını kararlaşürdı.
Böylece Asil Nadir, "kısmen" ak-
lanmış sayıldı.
Bu arada Beyoğlu 2. Asliye Ticaret
Mahkemesi dün, Asil Nadir'e ait Noble
Air-Nobel Hava Taşımacıhğı A.Ş. hak-
kında bugüne kadar ödenmeyen bazı
işçi alacaklan nedeniyle iflas karan aldı.
2 haziran 1992'de 20 işçi adına açılan
davada, 15 eylül 1991'den itibaren
ödenmeyen işçi alacaklan nedeniyle şir-
ketin iflası istenmişti. Dava dilekçesinde
işçi alacaklan nedeniyle daha önce ted-
bir konulmasına karşın tüm ödemelerin
tatil edildiğı, aynca başka şirketler tara-
fından da şirkete haciz konulduğu, bu
nedenle işçilere hiçbir para kalmayacağı
savunulmuştu.
AS/400 kullanıcıları artık
pencerelerini açabilecekler.
îşte beklenen haber: IBM siz AS/400 kullanıcı-
larına Windows ortamında çalışma olanağı sunuyor.
Artık siz de pencereler açarak çahşabileceksiniz.
Yapmanız gereken tek şey. IBM"in ShovvCase
yazılımıyla tanışmak. ShovvCase, AS/400'lerle
IBM PS/2'leri bir araya getirerek sizi Windows
ortanuna taşıyor; Lotus l-2-3\X „ Excel, Word gibi
yazılımlarla çalışmanızı sağlıyor. İşlemlerinizi,
menüler ve karakter temelli ekranlar yerine ikon-
larla yapabiliyorsunuz. Çok daha kolay, çok daha
zevkli bir biçimde... ShovvCase iki ayrı modiilden
oluşuyor. ShovvCase Vista'yla AS/400 dosyalarından
rapor alabiliyorsunuz. ShovvCase WindowLink ise
PS/2 ortamındaki uygulamaları AS/400 uygulama-
larıyla birleştirmenizi sağlıyor.
Sürekli büyüyen, size her geçen gün yeni bir
çözüm sunan AS/400'lerle çahşmak. şimdi her
zamankinden daha zevkli. daha verimli... AS/400,
Shovv Case ve IBM PS/2 üçlüsünün size neler sunabi-
leceği hakkında daha aynnülı bilgi almak isterseniz,
çalışma saatleri içinde aşağıdaki numaralardan
IBM Pazarlama Mümessillerini arayabilirsiniz.
Ankara (4) 427 81 45
İstanbul (1) 280 09 00
İzmir (51) 21 23 50
ShowCase VISTA iTÂ Samples
Enyarteı
' » *
Windows 3.0. EM'PI M1
%ortl. Microsoft Corp.'ın tescilli markalandır. L/Otus 1-2-3^ . Lotus Corp.'ın tescilli markasıdır.
IŞÇININ EVRENINDEN
ŞÜKRAJN KETENCİ '
Günü Kurtarma
Olurdu, olmazdı derken büyük kent belediyelerinde
grev başladı. Yazın sıcağında, kent kültüründen pay alma-
mış bencilliğimiz de ön plana çıkınca, grevin daha ilk gü-
nünün sabahında sokaklarda çöp yığınları oluştu ve iğrenç
bir koku yayılmaya başladı.
İstanbul yine aynı toplu sözleşme uyuşmazlığı nedeni
ile daha önce birçok kez, işçilerin pasif direnişlerine, çöp
toplamama eylemlerine hedef olmuş ancak birkaç saatte
böylesine kirlenmemiş, kokmamıştı. Oysa direnişlerde bir
anlamda habersiz olan belediyeler, grevde haberli olduk-
ları için bazı önlemlere de başvurmuşlardı. önceki günkü
gazetelerde belediye başkanlarınm boy boy ilanları vardı.
Grev süresince halk sağlığının korunması için halka uyarı
yapılıyordu. Çöplerin kapalı torbalarda ve gösterilen mer-
kezlere bırakılması isteniyordu. Çöpler toplanamayacak,
ancak üzerleri ilaçlanıp, toprak dökülecekti. Ne oldu?
Sadece kendini düşünen istanbullu çöplerin toplanma-
yacağı haberi ile birlikte evjpdeki çöpü rastgele gördüğü
ilk yere atma histerisine yakalandı. Her alışverişte kimbilir
kaç tanesini evine taşıdığı naylon torbalarla sıkı sıkıya ka-
pama zahmetine de katlanmadan. Aklınca evindeki çöpün
kokmasından, kurtlanmasından kurtuldu. Kimileri kendile-
rini uyanık sayarak, çöplerini daha uzak bir yerlere, baş-
kalarınm kapılarının önüne attı. Yaz sıcağında yoldan ge-
çerken katlanmak zorunda kaiacağı sıkıntıyı, çocukları
varsa ve sokakta oynuyorlarsa karşı karşıya bıraktığı tehli-
keyi hiç hesaplamadan. Kimbilir belki de kendi sorumsuz-
ca bıraktığı çöpten sonuçta, yazın sıcağında evinin açık
camından içeriye leş gibi kokular da dolacak. Kentsoylu
olmayı öğrenemeyip, hep birlikte köykentli olduk.
istanbullular önemli bir çoğunluğu ile grev yapan bele-
diye işçisine kızıyor, Çarpıcı olanı da, zengininden, rahat-
sız olan aydınından belki de daha çok esnafın, kendisi de
işçi olanın, memurun, işsizin grevle hak almak isteyen be-
lediye işçisinin karşısında durması. Otobüste, yürürken,
dolmuşta yapılan öfkeli tartışmalarda, belediye işçisinin
ücretlerinin çok yüksek olduğundan, aşırı zam istedikle-
rinden, çalışmadıklarından söz ediliyor. Belli ki, belediye-
lerin ücretlere ilişkin açıklamaları etkili olmuş. Düşük üc-
retlerle çalışan, emeği ile geçinen, kendisi de işçi olanlar,
kıskançlık duyguları kamçılanarak, işçinin, işçi hakkının
karşısına geçmiş. Gazeteler ve televizyon aracılığı ile ka-
muoyu öylesine yönlendirildi ki, bu noktadan sonra beledi-
ye işçisinin, Belediye-iş'in dert anlatabilmesi öyle pek ko-
lay değil.
Sonuçta çağımızın medya "kamuoyu" yönlendirmesi
araçları, çalışanların, ücretleriyle geçinenlerin önemli bir
çoğunluğunu belediye işçisinin yanında olmayan bir eği-
lim içine sürüklemiştir. Sadece belediye işçisi de değil,
genel olarak toplu sözleşmeli işçilerin aldığı hakların "aşı-
n" olduğu kampanyaları etkili olmaktadır Bu, üzerinde
ciddiyetle durulması gereken tehlikeli bir gelişmedir
4 milyon 600 bin net ücretle çahşmak istemek, bugün fi-
yatları ve yaşam koşulları içinde aşırı bir istek midir?
Çağdaş bir toplumda olsak böyle bir grevde bunu tartı-
şacaktık. Ne yazık ki, özü tartışmayı bir yana bırakıp, kendi
çıkarlarımızla çelişen "günü kurtarma" felsefemize uy-
gun, garip, o ölçüde tehlikeli düşünceler üretiyoruz. En
yüksek tirajlı gazete "Bu grev yapılmasın" diye manşet
atabiliyor. Sokaktaki işçi kökenli vatandaş "Grev bizeza-
/ar veriyor, yapılmasın, başka yol bulunsun" diyor. Çokaz
insan "Rahatsızız, ancak grev onların yasal demokratik
hakları " diyebiliyor. Kendi ücreti düşük olan çoğunluk üc-
retli, bilinçaltındaki kıskançlıkla grevden doğan sıkıntılara
büyük tepki gösteriyor. Sözleşmeli işçinin ücret artışının
kendi ücretinin de lokomotifi olac ğını görmüyor.
Belediye işçisi, sendikası Beleciıye-lş ve ülke genelinde
bütün sendikalar ve Türk-lş'in de bu tablodan almaları ge-
reken önemli dersler var. Toplu sözleşme sendikacılığı
yeniden bir darboğaza girmiş bulunuyor. "Ben üyemin
alacağı zam ile övünür, başkaca olanlarla ilgilenmem" tü-
ründen çıkarcı, günlük yaklaşımlarla sendikacıtık hareketi,
çöküşün. iflasın eşiğine gelmiş bulunuyor. Türk sendikacı-
lık hareketi. aslında üyesinin ücret kavgasını dahi doğru
dürüst yapamıyor. Çünkü çarpık sistem içinde alınan yük-
sek oranlı zamlar da işçinin çoğunluğunun yararına olmu-
yor. Özel sektörde, sözleşme ardından kitlesel işçi çıkart-
maları ile kaşıkla verilenler kepçeyle geri alınıyor. Kamuda
işçilerin taşeronlara aktarılması yolu hızla yaygınlaşıyor.
Sendikacıların "günü kurtarma" çözümlerinden vazgeçip
sorumlu sendikacılığa adım atmalarının zamanı gelmiş
geçmiş bulunuyor.
Belediyelerde ise her olayda biraz daha yıpranan ve sa-
dece kendilerine değil sosyal demokrat harekete, yerel
yönetim ve yerel demokrasiye de büyük zarar veren yöne-
timlerin daha da fazla düşünmeleri gerekiyor. Parti içi
küçük hesaplar, delege kavgalarında doldurdukları kadro-
ların sıkıntısını yaşıyorlar. Sorunun belediye işçisinin yük-
sek ücreti değil belediyelerin hizmet üretmemesi olduğu-
nu asil onların görmesi gerekiyor. Belediyeler olayında
"Günü kurtarma hesaplarından " hızla vazgeçip, uzak gö-
rüşlü, sağlıklı çözüm geliştirme sorumluluğu asil onlara
düşüyor.
Güle güle bin lira
HAKAN GÜLDAĞ
Kâğıt 1000 liralıklar cüzdan-
lara veda ediyor.
Dilc kolay. Nereden nereye?
Dedelerimizin. ninelerimizin
gücünü öve öve bitiremedikleri
bin lira, bugün artık gücünü ta-
mamen yitirmiş, yorgun ve ölü.
Bir daha da hayata döndürül-
mesi mümkün görülmüyor. Bir
zamanlar sahip olanlann par-
makla gösterildiği bin lirayla
şimdi yalnızca simit. sakız ya da
kibrit dışında hemen hiçbir şey
• alınamıyor.
Oysa kâğıt binlikler. kelime-
nin tam anlamıyla, bir zaman-
lar kartaldı. İlk kez Osmanlı
Bankası ta.rafından tedavüie çı-
kanlan bin lirayla tanışıklığı-
mız 1927've uzanıyor. Zamarun
Maliye Bakanı Abdülhalik
Renda'nın imzasını taşıyan bin
liralık banknotlardan, İngtl-
tere'den tam 15 milyon tane
getirtilmişti. Bin liralık bank-
notlar, piyasaya pek çıkmaz,
nazlanırlardı. Eh! Buna da hak-
lan vardı doğrusu. En zenginle-
rin bile cebinde 1000 liraya rast-
lamak kolay değildı. Alım gücü
ise bugünkü son kardeşleriyle
kıyaslanamayacak kadar bü-
yüktü.
Örneğin 1000 liraya o dö-
nemde dört başı mağmur, müs-
takil bir e\ almak mümkündü.
Hatta bırakın 1920'li >nllan,
Merkez Bankası'nın Merkez
Bankası'nın kurulup 1000 lira-
lıklann Osmanlı Bankası'ndan
bu kuruluşa devredildiği 1930'-
lu yıllarda da büyüklüklerini
bütün haşmclleri\le sürdürdü-
l \ l büiik îlcr. \ıj dc d. cn bü\iik onîar-
dı.
Şimdi olduğu gibi 100,50,20,
10 ve 5 binlik banknotlar yok-
tu. 1000 liralıklann Merkez
Bankası'na devredildiği 1931
yılmda, İzmir Ticaret Odası ta-
rafından yapılan bir istatistiğe
göre 'aynı efrattan 5 kişilik orta
halli bir ailenin bir sene zarfın-
da iyi bir tarzda geçinmesi için
1615 lira 8 kuruşa ihtiyacı" var-
dı. Yine aynı yıllarda bir altm
9-10 lira civanndaydı. (1930:
912 kuruş) Bir başka değişle
eğer 1000 liraya sahip iseniz, bu
parayla en az 100 altın alabilir-
diniz.
Ya dolar? Bugün tam 7000 li-
ra olan 1 ABD Dolan, o zaman
2 lira civanndaydı. 193l'dc
(1 dolar 210 kuruş). Yani bin li-
rayla yaklaşık 500 dolar almak
mümkündü.
Bin liranın hükümranlığı 30'-
lu ve 4O'lı yıllarda da sürdü. Bir
öğreünen maaşının 60 lira civa-
nnda, ekmeğin kilosunun 8
kuruş olduğu bir dönemde bu
çok doğaldı. Bin lira, 1950'ler-
de, yani o zamana kadar mavi-
nin çeşitli tonlannda basılan
1000 liranın ilk kez renk değişti-
rip morlaşüğı ve ekonominin
devalüasyonlarla tamşüğı ilk
dönemlerde de tahünı korudu.
Bin lirahklann kâğıt banknot
olarak son temsilcileri, 1986 yı-
lında 7'nci emisyonla piyasaya
çıktı.
Kısacası, aradan geçen 65 yıl-
da bir zamanlann kartalı 1000'-
likler, kötü harcandı. Toprağı
bololsun...