Katalog

İSTANBUL-Bebek, Levent, Göztepe, Ataköy; ANKARA-Merkez ve İZMİR-Karşıyaka şubelerinde haftasonu tatili kaldırıldı! P A M U K B A N K P I E 5 T I O I Cu mhuriyef Bu şubelerdeyı birinVuğrayın, Prestîge Card '*• ^başvurunüzu yçpıı ırlanın! P A 9 K P R E S T I O I İ.YIL / SAYI 24346 / 3000 TL (KDV içinde) KURUCUSU YUNUS MADİ (1924-1945) BAŞYAZARI- NADİR NADİ (1945-1991) 31 MAYIS 1992 PAZAR EkoııoıııiS.O.S.veriyor•Nisan ayı itibanyla son 1 yıllık enflasyon yüzde 74'e ulaştı. •Döviz rezervinin 1.7 milyar dolarlık bölümünün eri- diği hesaplanırken devletin 106 trilyon liralık iç borcu var. #Merkez Bankası'nın verdiği avans yasal sınırda. • Yeni şirket kurma sayısı azabyor. #Dış ticaret geriliyor. •İşçi Bulma Kurumu'na başvurular son 6 ayda yüzde 25 arttı. TUNCAYÖZKAN ANKARA - Türkiye, ekono- mik açıdan bunalımlı gûnler yaşıyor. Ekonomideki hemen hemen bütün göstergeler ka- ranlık bir tablo ortaya koyar- ken dış ve iç borç artışı, enflas- on, işsizlik, emisyon, dolarda- ürmanış vatandaşı bunaltı- yor. Nisan ayı sonu itibanyla yıl- lık enflasyon oranı yüzde 74 olarak belirlendi. Emisyon ge- çen yıla oranla yüzde 56 artış gösterdi. İç borç 100 trilyonu aşarken, dış borçlann tutan 50 milyar dolann üzerine cıku. Kurulan yeni şirketlerin sayısı da azahyor. Son 6 ayda tş ve İş- çi Bubna Kurumu'na yapılan iş arama başvurulannda da, yüz- de 25 arüş oldu. Döviz rezervle- rindeki 1.7 milyar dolarbk azal- ma, banka rezervleri tarafından da karşılanamıyor. lthalat ve ihracat da geriliyor. Istatistikler, ayhk enflasyon oranlannda gerçekleşen düşüş- lerin yıllık enflasyon oranına önemli bir etki yapmadığmı gösteriyor. 1991 ile 1992 nisan aylan arasındaki 12 ayhk dö- nemde en/lasyon 12 puan bir- den yükseldi. Nisan 199lde yülık yüzde 62.1 olarak gerçek- Her yerde $ var• Tahtakale ve döviz büfelerini özellikle ay başlan maaşını alan işçi, memur, emekü dolduruyor. • Sigorta şirketleri de dolar güvencesini kullanıyor. • Turizm sektörü dolarla çalışıyor. • Futbol ve basketbolda yabancılann transferi ile başlayan 'dolarlı pazarbk'lara voleybolcular da ayak uydurdular. • Esnaf da dolara yöneldi. Gıda piyasalannda da mala değil, dolara yatınm moda. •Gayri menkul sahiplerinin dolarla fiyat ya da kira belirlemesi nedeniyle emlak piyasası tıkandı. Komisyonlannı dolarla alan emlakçılar, kur artışı yüzünden müşteri bulamıyorlar. • Dolardaki yükseliş yaz aylannda mayo fiyatlannı da yükseltiyor. • 16. Sayfada Utanıuorum ondançabuK, t 1900 TL,: 10 00 Ti. 10 0 0 r.t 10 0 0 T.L- 10 0 0 TL 1000 T U . + I00C TL 1OOLAP df leşen enflasyon, nisan 1992'de yüzde 74'e tırmandı. Son iki yıl içinde enflasyon en yüksek dü- zeye 1992 ocâk ayında ulaşü. 20 ekim seçimleri öncesinde yapıl- ması gereken fiyat ayarlamala- nnın ANAP iktidan sırasında gerçekleştirilmemesi ve arka- sından gelen zamlar, ocak ayı- nın enflasyon rakamının yüzde 11 oranında artmasına neden oldu. Döviz rezervlennde de, önemli bir oranda azalma yaşa- nıyor. Rezervler, 1991 yıl sonu itibanyla 10.8 milyar dolarken, bu rakam nisan ayı sonunda 9. 7 milyar dolara düştü. Merkez Bankası'ndaki bu azalma, özel bankalann döviz rezervlerinde- ki artışla da kapanamıyor. Merkez Bankası istatistikleri. rezervlerindeki azalmalann sürdüğünü gösteriyor. Döviz rezervlerinde, mayıs ayından sonra bir artışın beklendiği, an- cak açığın kapanmasının zor olacağı kaydedıliyor. İç ve dış borçlanmada, Cum- huriyet tarihinin en büyük ra- kamlanna ulaşıldı. Dış borç rakamı 50 milyar dolann üstü- ne tırmanmaya devam ederken iç borçlanma da 106 trilyona dayandı. İç borçlanma senedi faizlerinin yükselmesi de devam ediyor. 1991 yılı sonunda yüzde 70. 6 olan ortalama iç borç faiz oranı mayıs 1992 itibanyla yüz- de 74.4 oldu. Faiz oranlannın yukanya çekilmesi, yatınm ve büyümeye olumsuz etkilerini de sürdürüyor. Veto edilen Tahkim Yasası'- yla gündeme geien Merkez Bankası'nın Hazine'ye verdiği kısa vadeli avanslarda da yasal sınırlara gelindi. Yasal olarak, Hazine, butçenin yüzde 15'i oranında avans alabiliyor. Bu rakam da 31.2 trilyon lirayı aşa- mıyor. 15 mayıs tarihi itibany- la avans miktarı 30.5'e ulaştı. Bu rakamın aşılabilmesi için ye- ni yasa gerekiyor. Yasal düzen- leme yapılarak, oranın yüksel- tilmesinin enflasyonu körükle- yeceği kaydediliyor. Enflasyon artışının önemli göstergelerinden biri olan para basımı çakşmalanna, aralıksız devam ediliyor. Emisyon, geçen yüa göre yüzde 56 oranında arttı. Geçen yıl mart ayı itibanyla 13 trilyon 118 milyar olarak gerçekleşen emisyon, 1992 mart ayında 20 trilyon 481 milyara yükseldi. Emisyonun, haziran yerel se- çimleri, tanm ürünleri destekle- me alımları, toplusözleşmeler ve memur maaşlanna yapıla- cak zamlar nedeniyle daha ar- tabileceği, bunun da enflasyon oranını yükselteceği uzmanlar- ca dile getiriliyor. WArkasıSa.l7,Sü.6'da TOBB Genel Kurulu'nda enflasyon konusunda beklentilerin karşılanmadığı gerekçesiyle hükümet eleştirildi Demirel: Ayaklarım bağlı• TOBB Genel Kurulu'nda konuşan Başbakan Demirel, "42 trilyon lira borç faizi olmasa bütçe denktir. Faizleri ve maaşlan ödemek zorundasınız. O zaman da geriye bir şey kalmıyor ki. Elim kolum bağlı olsa koşanm, ama ayaklanm bağlı. Enflas- yonla kıyasıya mücadeleye girdik" dedi. ANKARA GUVCEL CÜ1NEYT ARCAYÜREK "8dişm" 0 Yüzü, BuYuzü Ekonomide yaşadığımız sancılı gün- lerde latife yapmayı sevenler bir iki gün daha sabretmemizi salık veriyor- lar. 4-10 haziran tarihleri arasında iz- mir'de toplanacak olan "Iktisat Kong- res/"nde kurtuluş yollannın açılacağh nı savunuyoriar. Gazetelerin kimi haberleri de bu olasılığı doğruluyor. Prostat ameliyatı sonrası hâlâ elbise giyemeyen Tö, yatnğı yerde hem sağlığını hem de ak- lını Iktisat Kongresi'ne hazırlıyormuş. Oylesine şaşırtıcı, dar boğazdaki MArkastSa.l7,Sü.2'de (Cumhuriyet Bü- rosu) - Türkiye Odalar ve Borsa- lar Birliği'nin (TOBB) 47. genel kurulu hareketli başladı. ANAP Izmir Milletveki- li Işın Çelebi'nin yuhalandığı genel kunılda konuşan Başbakan Süley- man Demirel, hükümetin 500. gününden sonra ekonomik denge- leme programı sonuçlannın 'kıs- men hissedilece- ğini', KİT'lerin kimseye peşkeş çekilmeyeceğini söyledi. Demirel, "Kazancımızı bankalara ver- mekten bıktık, Sa.l6,Sü.3'de ÇELEBİ YUHALANDI - Başbakan Sükyman Demirel, TOBB Genel Kurulu'nu Devlet Bakanı Tansu ÇfflerTe biıükte izle- dl Koogrede AN AP'ı temsfl eden tzmir MületvekiU Işm Çdebi, TOBB delegeleri tarafından yuhalandı. (Fotoğraflan AA) TOBB'DE SEÇİM HEYECANI POLflİKACI, İ^ VE BİLİMADAMLARININ GÖRÜŞÜ; Patronlann zirve savaşı Kimse mucize beklemiyor DOĞAN AKIN/SERTUĞ ÇİÇEK ANKARA - 700 bin üyesi bulunan 305 oda ve borsamn ortak sesi, Türkiye Odalar ve Bor- salar Birliği (TOBB) tarihindeki en zorlu seçi- mi yasıyor. Bir yanda DYP'den milletvekili ola- biknek için 20 Ekim seçimleri öncesi TOBB Baş- kanlığı'ndan istifa eden Yalım Erez, öte yanda Erez'den sevinçle aldığı bayrağı bugüne kadar getiren "atanmış başkan" Rona Yırcalı. Sonucu belirleyecek delegelerin önemli bir kısmı, henüz son kararını vermemis durumda. Başbakan Süleyman Demirel'in dün toplantı- da yaptığı konuşmada ve davranışlannda taraf- sız bir tutum sergilemeye çalışması, kulis çalış- malannın önemini arttırdı. Adayların kurmay- ları, önceki akşam başlattıklan otel lobilerine yönelik "seferlerini" dün akşam, artan uir hızla sürdürdüler. Her iki adayın da şanslı ve iddialı mArkasıSa.l6,Sü.3'de Ekonomi Servisi - Ekonomide yaşanan son gelişmelerle ilgili olarak politikacılar, bilim- adamlan ve işadamlan görüşlerini açıklamayı sürdürüyorlar. Dolann yükseüşinı ve etkisini değerlendiren yetkililer, ekonomide yakın gele- cekte mucize beklemenin olası olmadığını dile getirdiler. Cumhuriyet'e görüşlerini açıklayan politikacı, bilimadamı ve işadamlan özetle şun- lan söylediler: • Necmettin Cevheri (Tarım ve Köyişkri Baka- nı) Dolar bir ölçüde enflasyona tabi olarak yükseliyor. Enflasyonu takip ediyor. Dünyada enflasyonu 3-5 ayda indiren yok. Ekonomide mucize olmadığını biz senelerce söyledik. Ten- kit ettigimiz zaman da söylemiştik. • Prof. Yüksel Ülken (İstanbul Üniversitesi) Atatürk Türk parasının değerini koruma ko- nusunda büyük duyarlılık gösterirdi. Türk parasının değerini koruma üzerinde en UArkasıSa.l7,Sû.2'de İstanbulFeribotu yangınından kurtulanyolculardan suçlama: Yangını geçhaber verdiler• İstanbul-Izmir seferini yaparken Avşa Adası açık- lannda yanarak batma tehlikesi geçiren İstanbul Feribotu'nun yol- cu ve müretteba- tından bir bölümü İstanbul'a getiril- di. Yolcular yan- gının geç haber verildiğini ve fıli- kalann çalışmadı- ğim SÖyledİler. 60 mürettebat Gökçeada Feribotu'yla Gemide bulunan geünidi. kanto sanatçısı Nurhan Damcıoğlu "lnsan hayatı- nın bu kadar ucuz olduğunu bilmiyordum. Feri- botun elektrik donanımı açıkta. Doktor yok. Fili- kalann üpası yok" dedi. • 14 nilyartık yapış otoları Feribotta bulunan 89 araçtan 5'inin yanş otosu oldu- ğu ve değerlerinin 14 milyan bulduğu belirlendi. Yol- cular, Denizcilik İşletmeleri'ni suçlayarak davaa olacaklannı söylediler. Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürü Kenan Öner, yolculann panik içinde olduk- lanndan bu iddialarda bulunduklannı belirtti. •i. Sayfada Bolu'da yanlış ihbar Teröristier' îztiçıkh• Halkın kuşkulandığı her yabancıyı "terörist" diye ihbar et- mesi üzerine operasyon düzenleyen güvenlik güçlerinin son olarak bir ihbarla baskın yaptıkları yer izci kampı çıktı. 4 kişi, terörist olmadığının anlaşılmasıyla serbest bırakıldı. nıûın "Bolu daâlannda kamp kuıdıık" bıçımindckı ıfadesi \\KARA - Bolu'da nuven- u/crınc lıalkın. rRilısin ve jan- lık s:uçlcnnın bir ıhbarı"dceer- darmıının\avıdığı"PKKpani- l j k b k r ^ " >>ürü>or. Halkın kuşkuian- II ^ 1 >dbancı>ı "terörist" lcnjııcrckbaskınvaptıklarrvcr PKK \cnne ı/cı'kampı çıktı. kanıpia bulunan 4 kı>ı.PKK"lı l l d k cımesı üzerine ope- d i k l i > > p ıcıonsiler olmadıklannın anla- ıa\\onlar dikcnlc\en cmni\et şilnıası üzerine sorbcst bırakıl- s?örc\lilcri. Cumhumct muha- Jı hınnın oıcl cxlasından sonra. Gerede'de >akalanan bir sa- UArkasıSa. 17, Sû. Vde ÜNLÜLER İŞKENCEYİ ANLATIYOR TankAkan işkenceyi dinledi, gözleri kapalı • Tarık Akan Al- manya'da yaptığı bir konuşma nedeniyle 1981'de gözaltına alındı. 1. Şube'nin karanlık hücrelerinde, işkence gö- renlerle beraber yaşadı. Bit ve pireyle tanıştı. Gözleri bağlı, sorguya götürüldü. Dövüldü, horlandı. lİTFtOFUrnMziyaznı M12. Sayfada Dergi/Bugün Gelecek kapımızda Pazar Konuğu / 6. Sayiada Kozakçıoğlu: İstanbul'un birinci sorunu göç TV /10. Sayfada Sıradan, ama oyalayıcı filmlerin günü BM / 9. Sayfada SırbistaıTa ambargo kıskacı Moda/Arka Sayfada Coco!.. Coco!.. Coco!.. Chanel ARDENDAKI GERÇEK Dindaşlar Örgütü?.. Vaktiyle Tank Bin Ziyad Ce- belitank Boğav'nı geçerek lspanya içlerinden Avrupa'ya yönelmiş, Osmanlılar Viyana- yı kuşatmışlar. Hıristiyan-Müslûman savaş- lan Batı'nm belleğineyerleşmiş, bilinçaltına işlemiş. Günümüz- de bu konu üzerine çok varsa- yım ve çeşitleme yapılmıştır. Ama Avrupa'nm neredeyse gö- beğinde süregelen Müslüman kı- yımına, uygar ülkelerin yeterin- ce ilgi göstermemesinin başka nedenleri de var. Avrupa, iç çelişkileri yüzün- den birleşip harekete geçemiyor. Bosna-Hersek'te kurulan mez- bahada akan kanları durdura- mıyor. Uygarlığın yüzakı sayılan Avrupalı, utanç verici bir edil- genlik içindeyken ABD Dışişle- ri Bakanı Baker'ın sesi yüksel- di. Bosna-Hersek'teki katliam neredeyse bir soykırıma dönüşe- cek. Nerede insan hakları ve ba- rış şampiyonlan? Kuveyt'in iş- galinde ortalığı birbirine katan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi nerede? 'Uluslararası Toplum' nerede? Olayın bir yüzü bu!.. Ya Oteki yüzü? Islam dünyası ne yapıyor? Suudiler'den Basra Körfezı şeyhliklerine, Mısır'dan Fas'a kadar 'Masnklılar' ve 'Mağ- ripliler' niçin katliama karşı or- tak bir davranışla ağırlıklannı koyamıyorlar? Türkiye bu yolda elinden ge- leni yapmaya çalışıyor. Buna karşın Islam dûnyasınm hali, Batı Avrupa'nm tutumundan • • • %ArkastSa.l7,Sü.l'de Tarmı greviııde sıkıııtı • Koalisyon hükümetinin ilk grev erteleme karanna büyük tepki var. Çalış- ma Bakanı Mehmet Moğultay 38 işletmedeki grevin "Genel sağlığı ve milli güvenliği bozacağı" gerekçesiyle ertelenmesi konusunda, "Kararın alın- dığı Bakanlar Kurulu toplantısına katılmadım" dedi. ANKARA/ÇANKIRI (Cumhuriyet) - DYP- SHP koalisyon hükümetinin ilk grev ertelemesi karan tepkiyle karşılandı. Tanm-İş Sendikası Genel Yönetim Kurulu, 1 haziranda başlaması planlanan Tanm-İşletmeleri Genel Müdür- lüğü'ne (TİGEM) bağlı 38 işletmedeki grevin "genel sağlığı ve milli güvenliği bozma" gerek- çesiyle Bakanlar Kurulu'nca 60 gün ertelenme- sini kınadı. Çalışma Bakanı Mehmet Moğul- tay, "Ben grevin ertelenme karan alındığı Bakanlar Kurulu toplantısına katılmadım" de- di. Tanm-İş Sendikası Genel Yönetim Kurulu tarafından yapılan açıklamada, 60 gün sonra uyuşmazlığın Yüksek Hakem Kurulu'na sevk mArkasıSa.l6,Sü.8'de BUĞDAYTABAN FİYATI ÇİFTÇİYİSEVİNDİRDİ • 16.Sayfada GOZLEM UĞUR MUMCU Nevruz ve Otesi... BERÜN- Kürt sorunu nasıl çözülecek? Konuyu çok genel çizgilerle ikiye ayırmak gerekiyor: 1 -Demokratikleşme. 2-Terör. Demokratikleşme ve demokratikleşme süreci içinde "Kurt kimliği"nin tanınması bu yolda atılacak ilk ve zo- runlu adımdır. Bu demokratikleşme süreci AGİK ve Parıs Şartı ile başlamıştır. -Bundan sonra yapılması gerekenler, Kürt kimliğinin ne UArkosıSa. 17, Sü. 7'de