Katalog

29MAYIS1992CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Kiracıya müjde • ANİKARA(AA)- Kiracılann ev sahipleri hakkanda Maliye ve Gümrûk Baka nlığı'na verecekleri bilgi formunun süresi bir ay uzatıldı. Maliye ve Gümrük Bakaaılığı'nındünkü Resmi Gazete'de yayımlanan teblijpne göre kiracılann. ev sahip^lerinin kira gelirleri ile ilgili olarak bakanbğa bilgi vermesüresi 31 mayıs yerine 30 haziranda sona erecek. Tebliğe göre kıracılar tarafı ndan üç nüsha olarak doldurulacak bilgi formlannın aslı üebirörnegi, 30 Haziran I992tarihine kadar apartman yöneticısine verilecek. Apartman yöneücileri ise bu formlann aslınu l5Temmuz 1992 larihi ne kadar bakanlığm Vergi İstihbaratŞubesi'ne postalayacaklar. Apartman yöneütisi bulunmayan binalarda oturan kiracılar ise bilgi formunun aslını 30 haziran tarihine kadar, aynı adrese gönderecekler. EMS Eczacıbaşı tesisleri açıldi • Ekonomi Servisi - Eczacıbaşı Topluluğu'nun 50. yıhnda tamamladığı beş yeni yatmmdan ikincisi. F.MS Eczacıbaşı Mutfak ve Banyo Gereçleri Sanayi Tuzîa Tesisleridün açıldi. Topluluk Yönetim Kurulu Başkanı Nejat Eczacıbaşı'nın yaptığı açış konuşmasının ardından, kuruluşun lisans anlaşması yaptığı Alman Bulthaupfirmasınınsahibi Gerd Bulthaup veAmerican Standart ortak yatınmı EBS Eczacıbaşı Banyo Küvetleri Yönetim Kurulu Başkanı Herbert Rückerde birer konuşma yaptılar. Açlık grevi • SAMSUN(Cumhuriyet Bürosu) - Köy Hizmetleri 12. Bölge Müdürlüğü önünde açlık grevine başlayan işçiler "Çocuklanmıza birdilim ekmek götürmek bizlerin de en doğal hakkıdır" dediler. Köy Hizmetleri Bölge Müdürlüğü'nde geçici işçi kadrosundan olan 600 işçiden 150 kadannın başlattığı açlık grevi nedeniyle bir basın toplantısı düzenlendi. işçiler basın toplantısında "'Bizler hiçbir siyasi amacı olmayan, sadece evine bir dilim ekmek götürebilmek için uğraşan, 1991 yılı ocak ayında iş akdi askıya alınan Köy Hizmetleri'nin geçici işçileriyiz. İş Kanunu'nun ilgili maddesi gereğince her yıl iş sezonu açıldığında tekrar işe ahnmamız gerekiyordu. Şimdi ise işe ahnmadığımız gibi alınma ümedimiz de kalmamıştır'" diye konuştular. 15 bin tarıınişçisi grevdeANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Tanm-tş Sendikası, toplusözleşme gö- rûşmelerinin tıkanması üzerine, bu yüın ilk grevini dün ülke çapmda başlattı. Tanm ve Köyişleri Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü'ne bağb merkez ve taşra teşkilatmda çalışan Tanm-lş'e üye 15 bin işçi greve çıktı. Türk-İş Genel Başkanı Şevket Yılmaz, "hak grevi" yaptıklannı belirterek, "Bir Devlet Ba- kanı çıkacak, 'Bu zamlan verirsek enf- lasyonu düşüremeyiz' diyecek. Hesap bilmeyen kasap. O bakan da öyle. Amacımız üzûm yemek, bağayı döv- mek değil" dedi. Tanm-İş grevi, Ankara'da Tanm ve Köyişleri Bakanlığı 1 No'lu Ikmal Mü- dürlüğü'nde, Türk-Iş Konfederasyo- nu'nun kaülımıyla başlaüldı. Tanm-İş Sendikası Genel Başkanı Sabri özdeş, işverenlerden ve hükümetten bir ses gel- mediğini belirterek, "Aldığımız hava bordroya bağlanabilse, onu da vermeye- cekler. Gönlümüz, haklanmızın grevsiz Hükümetin son teklifi:%86ANKARA (C umhuriyet Bürosu) - Kamu sektörü toplusözleşmelerinde hükümet, Türk-İş"e yıllık yüzde 86 oranında zam önerdı. Türk-İş, öneri- yi değerlendirerek karannı bugün açıklayacak. 79 bin kamu işçisinin toplusözieş- melerini görüşmek üzere Türk-İş, KamuToplusözleşmeleri Koordinas- yon Kurulu ile kamu sözleşmelerin- den sorumlu Devlet Bakanı Şerif Ercan dün bir araya geldi. Görüşme- de hükümet. 1.1.1992 -30.4.1992 ta- rihleri arasında yeniden yürürlüğe gırecek 31 adet toplusözleşmeleri için bır yıllık yüzde 86 oranında zam önerdi. Kamu işveren sendikalan, işçi sendikalan yetkililerinin katıldığı toplantıda. gündemde olan toplusöz- leşmelerin 1 yıllık olarak yapılması ile sosyal yardımlann 1992 yılı için 200 bin lira. 1993 yılı için 300 bin lira ol- ması konusunda görüşbirliğine vanl- dı. Ancak, 2 milyonun altındaki üc- retlerin iyileştirilmesi ve kıdem tazmi- natı konulannda anlaşma sağlana- madı. verilmesini isterdi. Ama ne yazık ki, iç- ten dileğimizi duyan olmadı. Bugüne kadar işverenlerden de, işveren sendi- kasından da, hükumetten de ses gelme- di. Şimdi sıra, bizim sesimizi duyur- mada" dedi. özdeş, işçilerin Başba- kanlık'a yürümek istemeleri üzerine de, "Yasal hakkımızla ilgili mesajlanmıza kısa sürede cevap gelmezse biz yürürsek, ülke genelinde yûrürüz" diye konuştu. Türk-İş Genel Başkanı Şevket Yılmaz da, işçilerin "hak grevi" yaptıklannı be- lirterek, "Sermaye çevreleri bu grevin bütünlüğünden ders alsınlar" dedi. Gre- vin başanlı sonuçlanmasının işçilerin birlikte hareket etmesine bağh olduğunu belirterek, "Bir Devlet Bakanı çıkacak, 'Bu zamlan verirsek, enflasyonu düşüre- meyiz' diyecek. Hesap bilmeyen kasap. O bakan da böyle" dedi. Yılmaz, şöyle konuştu: "Yakında seçünler var. Biz, seçimi on- lara bıraktık, geçimi bize versinler. Tür- kiye'de bu secunlere para verenler mi, bu iküdara oy verenler mi başanlı olacak? Karşımızdaki bu anlayışla masaya otu- rursak otururuz, yoksa oturmayız. Amaamız üzüm yemek, bağcıyı döv- mek değil. Biz mutfağımızın kapısını aç- mak için grev yapıyoruz. Türkiye'deki işsizliği bahane edenlerin daha.manuklı olmalannı bekliyoruz." Basın sektöründe de, "sendikasızlaştı- rma"nın başladığını kaydeden Yılmaz, "Hiçbir gazete bu söylediklerimizi yazmıyor" dedi. Beledhe işçisi vizite, D m valışanı yemek eyleminde. (Fotoğranar: TAMAŞA DURAL, ZAFER AKNAR) Belediye işçisi 'hastalandı' İstanbul anakent ve ilçe belediyelerinde binlerce işçi dün toplu viziteye çıktı Ekonomi Servisi - İstanbul Anakent ve ilçe belediyelerinde çalışan binlerce işçi dün toplu sözleşme görüşmelerinin tıkan- masını protesto etmek amacıyla toplu vizi- te eylemi yaptılar. Devlet Demiryollan'n- da çalışan sözleşmeli personellerin, ücret zamlannın geri ahnmasına karşı başlattık- ları eylemler sürüyor. İstanbul'da yemek ücretlerine yüzde 50 zam yapılmasını pro- testo eden DDY çahşanlan işyerleri önün- de yemek yeme eylemi yapıyorlar. İstanbul Anakent ve ilçe belediyelerinde çalışan binlerce işçi dün toplu sözleşme gö- rüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuçlan- masını protesto etmek amacıyla toplu vizi- teye çıktılar. İşyerlerinden topluca yürüye- rek viziteye giden işçiler, saat 11.00'de İstanbul Anakent Belediyesi önünde top- landılar. "tşçiler el ele genel greve", "Toplu sözleşme hakkımızı söke söke alınz",'Işci kıyımına son", "Taşeronluğa son" slogan- lan atarak çeşitli pankartlar taşıyan beledi- ye işçileri, belediye yöneticilerinin toplu sözleşme görüşmelerindeki tutumunu pro- testo ettiler. Belediye yöneticilerinin, işci- lerle halkı karşı karşıya getirmeye çahştı- ğını savunan işçiler, temizlik hizmetlerinin de özel sektöre devredilmesini protesto etti- ler. İstanbul'da 28 bin belediye işçisini kap- sayan ve dört ay önce başlayan toplu söz- leşme görüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuç- lanmasının ardından arabulucu tarafından taraflar bir araya getirüdi. Belediye-İş şube yöneticilerinin verdiği bilgiye göre görüş- melerde şendika birinci yü yevmiyelerin 100 bin liraya çıkartılarak üzerine yüzde 100 zam yapılmasını isterken, belediye yet- kilileri 107 bin lira yevmiye önerdiler. Mayıs maaşlanyla, birikmiş alacak- lannın ödenmemesi üzerine sekiz gün önce iş bırakma eylemine başlayan Zonguldak belediyesi işcilerinin eylemi nedeniyle kent- te çöpler toplanamadı. Devlet Demiryollan'nda sözleşmeli per- sonellere yılbaşında yapılan yüzde 30 ücret zammının, aynı unvandaki memur ücretle- riyle eşitlenmeye gidümesi gerekçesiyle geri ahnmasıyla başlayan huzursuzluk büyü- yor. Adana'da DDY çahşanlan dün toplu vizite eylemi yaptılar. Eylem nedeniyle Adana-Mersin,Fırat ve Toros tren seferleri aksadı. İstanbul'da da zamlann geri alı- nması, on yedi aylık zorunlu teşvik fonu nemalannın ödenmemesi ve yemek ücretle- rine yüzde 50 zam yapılmasını protesto eden DDY çahşanlan, Haydarpaşa ve Sir- keci Garlan önünde öğlen saatlerinde ye- mek yeme eylemleri başlatülar. Sirkeci Gan önünde toplanan 200 kadar DDY çahşanı dün ekmek, soğan, domates ve zey- tin yiyerek protesto eylemlerini sürdürdü- ler. Öte yandan, Türkıye genehnde Mobil, Shell ve diğer petrol şirketlerinde çalışan bin 500 işçi toplu sözleşme görüşmelerin- deki ükanıklığı protesto etmek amacıyla iş yavaşlatma ve vizite eylemleri başlatülar. Baydur'dan Hitler dönemi benzetmesi İZMİR (Cumhuriyet Ege Bü- rosu) - TİSK Yönetim Kurulu Başkanı Refık Baydur, iş gü- vencesi yasa tasansının yasal- laşması durumunda tekstil, metal, toprak gibi işkollannda büyük işten çıkartmalann gün- deme geleceğini söyledi. Tür- kiye'de her yıl nüfusun yüzde 2.2 oranında arttığını belirten Baydur. "Hükümet progra- mındaki tüm yatınmlar yapılsa bile her yıl iş yaşamına atılan 500 bin gençten 200 bini açıkta kalacak. Bu nedenle işsizliği azaltacak yasalar çıkanlması lazım"dedi. Dün İzmir Gazeteciler Cemi- yeti Basın Lokali'nde gazeteci- lerin sorulannı yamtlayan TİSK Yönetim Kurulu Başka- nı Refık Baydur. iş güvencesi yasa tasansıyla ilgili olarak "Almanya'nın Hitler dönemi- nin yasasıyla yetınmemiş, daha katı ilaveler yapıp taslak hazır- lamışız. Bakanabirşeydemiyo- rum, ama bunu hazırlayan profesörler için taslak bir yüz- karasıdır. Anayasaya göre Tür- kiye'de işyeri kurmak serbest. ama kapatmak için izin alacak- sınız. Bu taslak sağduyu zayıflı- ğını gösteriyor" dedi. Baydur, Türkiye'de 600 bine yakın işçinin toplusözleşmesi- nin gündemde olduğunu belir- terek Türkiye'yi güç bir döne- min beklediğini söyledi. "İşçi kanadının, hükümetin yaklaşı- mından büyük beklentileri var" diye konuşan Baydur, hüküme- tin makul düzeylerde ücret zammı yapılması için prensip karan almasını istedi. tLAN ANKARA 24. ASLİYE HUKUK HÂKİMLİGİ'NDEN 1990/767 Davacı Mahraut Kılıçay tarafından davalı Maliye Hazinesi ve Yap- racık köyü muhtarlığı aleyhine mahkememıze açılan tescil davasının yapılan açık yargılamasında verilen ara karan gereğince. Aşağıda mevkii ve hudutlan yazılı bulunan taşınmaz tarlanın ta- puya tescili davaa tarafından talep edilmiştir. Hak sahiplerinin ve itirazı bulunanların ilan tarihinden itibaren 3 ay içerisinde Ankara 24. Asli- ye Hukuk Hâkimliği'nın 1990/767 esas sayılı dosyasına müracaatla- n ilanen tebliğ olunur. llçesi: Yenimahalle Köyü: Yapracık Miktan: 24850 m 1 Doğusu: Ekilemez arazi Batısı: 297 parsel ve ekilemez arazi Kuzeyi: 298 parsel ile yol Güney: 280 parsel ile ekilemez arazi Basın: 28361 ÎLAN AKŞEHİR ASLİYE HUKUK MAHKEMESÎ'NDEN Dosya No: 1991/358 Davacı Rifat Yarar tarafından davalı Mustafa Yarar ve Nüfus Mü- durlüğü aleyhine açılan gaiplik davasında: Davacı dilekçesinde EngilJi köyO nüfusuna kayıtlı olup annesi Şe- rife Yazar'ın ölmesi ile geriye mirasçı olarak kendisi, davalı Mustafa Yazar ve davada taraf olmayan Hatice Yazar'ı bıraktığını, Hatice Ya- zar'ın seneler önce kaybolduğunu, hiçbir haber alınamadığını bu ne- denle Hatice Yazar'ın gaipliğine karar verilmesini dava etmiştir. Akşehir Engilli köyü 107 sayılı hanede nüfusa kayıtlı Mustafa Ha- zun kızı Şerife"den olma 1.11.1929 D.lu HATÇA YAZAR hakkmda bilgisi olanlann 1 sene içerisinde yukanda numarası yazılı mahkememiz dosyasına başvurmalan ilanen tebliğ olunur. Basın; 47765 T.C. TURİZM BAKANLIĞI'NDAN DUYURULMUŞTUR Bakanlığımızca bastınlmakta olan yayınlar, multivizyon ve projek- siyon gösteri faaliyetleri için çoğaltım ve diğer tanıtma faaliyetlerin- de kullarulmak, her türlü telif hakları bakanlığımıza ait olmak üze- re, ülkemize ait tarihi yapıtlar, arkeolojik değerler, doğal güzellikler, özellikle korunan çevre, folklor, Türk yemekleri, turistik eşya yapı- mı, alış-veriş ile genel ve turistik yaşamı konu alan diapozitifler satın almacaktır. Diapozitiflerde aranılacak özellikler söyledir: 1. Diapozitiflerin kompozisyon, renk ve netlik bakımından broşur, afış baskılarına uygun ve orijinal olmaJarı, 2. Her diapozitifın özel kasete veya naylon poşete konulması, 3. Kaset veya poşetlerin üzerine diapozitiflerin konusunun, yeri- nin ve fotoğraf sanatçısının adının yazüması, Yukanda belirtilen şartlara uyulmadığı takdirde, diapozitifler de- ğerlendirmeye tabi tutulmayacaktır. Bakanlığımıza diapozitif gönderecek olan fotoğraf sanatçılarının diapozitiflerini en geç 5.6.1992 Cuma günü mesai bitimine kadar (sa- at: 17.30J) TURİZM BAKANLIĞ', TANITMA GENEL MÜDÜR- LÜĞÜ, TANITICI YAYINLAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI, FOTO- ARŞİV ŞUBESİ MÜDÜRLÜĞÜ, İSMET İNÖNÜ BULVARI NO: 5/7 BAHÇELtEVLER/ANKARA adresine elden teslim etmeleri ve- ya taahhütlü olarak göndermeleri gerekmektedir. Postadaki gecikme- den ve hasardan sorumluluk kabul edilmeyecektır. Konuya üişkin ay- nntılı bilgi Foto-Arşiv Şubesi Müdürlüğü'nden ahnabilir. (Tel: 212 83 00 / 2719) Gerekli seçim yapıldıktan sonra, sonuçlar adreslere bildirilecek ve satın alınmayan diapozitifler 3 ay içerisinde sahipleri tarafından tes- lim almacaktır. Belirtilen süre içerisinde teslim alınmayan diapozitif- lerin muhafazasından bakanlığımız sorumlu tutulmayacakır. KDV dahil birim fıyatlan 24X36 mm. boyutundaki diapozitif 175.0007 (yüzyetmişbeşbin) TL. 6X6 cm. ve daha büyük boyutlarda diapozitif 25O.OOOr (ikiyüzelli- bin) TL. Basın: 28087 tLAN ESKİŞEHİR ASLİYE 4. HUKUK MAHKEMESİ Esas No: 1991/758 Davacı Şekerbank T.A.Ş. vekili Av. Tahsin Bezek tarafından davalı Cemal Ertan aleyhine açılan itirazın iptali ve alacak davasının yargı- laması sırasında verilen karar gereğince; Adresi tespit edilemeyen davalı Cemal Ertan'ın yargılamanın bıra- kıldığı 18.6.1992 günü saat 10.45'te mahkememiz duruşma salonun- da hazır bulunması, belli edilen günde mahkememizde hazır bulun- madığınız takdirde yargılamaya yokluğunuzda devam edileceği, ge- çerli özür olmadan gelmediğiniz takdirde yokluğunuzda devam eden işlemlere itiraz edemeyeceğiniz veya kendinizi bir vekille temsil ettir- meniz davetiye yerine kaim olmak üzere ilanen tebliğ olunur. Basın: 47761 İLAN YOZGAT ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Sayı: 1992/221 Davacı Hazine tarafından davalı Mustafa Şahin aleyhine açılan el atmanın önlenmesi ve tescil davasının yapılan muhakemesi sırasında, Mahkememizce Sağhk köyünden Mustafa Şahin'e yapılan zabıta tahkikatından tebligata yarar açık adresinin tcsbit edilemediğinden adresinin meçhul bulunması sebebiyle dava dilekçesinin adı geçene Basın tlan Kurumu aracığılıyla ilanen tebliğine karar verılmiştir. Yukarıda adı geçen davalının duruşmanın bırakıldığı 18.6.1992 gu- nü saat 09.30'da bulunan duruşmada hazır bulunması veya kendisı- ni bir vekille temsil ettırmesi, aksı takdirde HCMK'nun 213 ve 377. maddeleri gereğince yargılamanın yokluğunda devam edeceği gibi ka- rar da verileceği dava dilekçesi yerine kaim olmak uzere ilanen teb- liğ olunur. İLANEN TEBLİGAT Beyoğlu ilçesi Sururi llköğretim Okulu görevinden çekilen Hüsnü YETER hakkında yapılan soruşturma sonunda düzenlenen 25.2.1992 gün ve 410/14 sayılı raporda getirilen disiplin teklifi hususunda ila- nen yapılan tebligata rağmen, yasal süresi içinde savunma yapmadığı görülmüş olup; fiilin karşılığı olarak; 657 sayılı kanunun 125. maddesinin (B) bendinin (a) fıkrası gere- ğince KINAMA cezası ile tecziye edildiği ilanen tebliğ olunur. NAtL TAŞDELEN Vali Yardımcısı Basın: 28580 ESKİŞEHİR ASLİYE 3. HUKUK MAHKEMESİ HÂKİMLİGİ'NDEN 1991/785'Esas 1992/9 Karar Davacı Hediye özel vekili tarafından davahlar Hatice Çakmak ve 14 davalı ile arkadaşları aleyhlerine mahkememize açılan evliliğin tescili davasının yapılan yargılamaları sonunda: 23.1.1992 tarihinde sabit gorulmeyen davanın reddine dair verilen huküm, adresi meçhul olan davalılardan; MEHMET CENKER'e, ZEYNEP ÇEK'e ve NAZİFE SÜLEZ'e, ya- pılan tüm zabıtaca ve emniyetçe araştırmalara rağmen tebliğ edile- mediğinden işbu mahkememiz karannın gazetede bir kez ilanını mu- teakip, 7 gun beklenilmesinden 15 gün sonra yukanda belirtilen da- valılara tebliğ edilmiş sayılacağı \e kesınleşeceği ilanen duyurulur Basın: 47748 ÇANKAYA BELEDİYE BAŞKAMJĞI'NDAN Çankaya ilçesi hudutlan içerisinde bulunan, müstaki- len belediyemiz adma kayıtlı aşağıda mevki, ada, parsel muhammen bedel ve geçici teminat miktarları belirtilen 5 adet taşınmaz 2886 sayılı Devlet İhale Yasası'nın 36. mad- desine göre kapalı teklif usulü ile arsa payı karşılığı ko- nut yapılması işi ihaleye çıkartılmıştır. 1- Avan proje, pay cetvelleri, ihale şartnamesi, sözleş- me tasarısı ve ekleri mesai saatleri içerisinde Çankaya Be- lediyesi Fen İşleri Yapı Şube Müdürlüğü Kontrol Şefliği'nde görülebilir. 2- İhaleye katılmak isteyen istekliler yeterlik belgesi al- mak için müracaatlarını, ilan ve dosyada istenilen belge- lerle birlikte en son 04.06.1992 Perşembe günü saat 17.00'ye kadar Fevzi Çakmak 2. Sk. No: 42'deki Fen İşleri Müdür- lüğü Genel Evrakı'na vereceklerdir. 3- İhaleler 09.06.1992 Salı günü saat 14.00'te Başkanhk Encümen Salonu'nda yapılacaktır. Yeterlik belgesi alan- ların tekliflerini ihale günü saat 13.00'e kadar Yazı İşleri ve Kararlar Müdürlüğü Encümen Raportprlüğü'ne mak- buz mukabili teslim etmeleri gerekmektedir. 4- İhaleye katılmak isteyenlerden istenen belgeler: a) Müracaat dilekçesi, b) 1992 yılı vizeli Ticaret Odası veya Sanayi Odası bel- gesi, c) Kanuni ikametgâh belgesi, d) imza sirküleri (Noter tasdikli), e) B Grubu Müteahhitlik Karnesi (işin muhammen be- deli kadar), 0 İşyeri görme belgesi (Fen İşleri Müdürlüğü'nden alı- nacak), g) Taahhüt bildirimi, h) Yapı araçlan bildirimi, i) Banka referans mektubu - j) Teknik personel bildirimi, k) Tünel kalıp sistemi (5941 /15 için geçerli), 1) Kule vinç (5941/15 için geçerli). 5- Metkii Ada Parsel Muhammen bedel Gtfici lemiıtal 1. Dıkmen Harbıve Mah. 2. Dikmen Ilker Mah. 3. Dıkmen ŞAl.Meru; Mah. 4. Dıkmen Ş M Merig Mah 5941 15 "463 II 7263 11 5. Dıkmen > Ovecler Mah 4816 5 2t.000.000.000. TL. 630.000 000, TL. 2280.000.000, TL. 68.400.000. T! I 780.000.000TL. 2 290000.000. Tl 53.400.000, TL. <W "00 000. Tl 940000.000. Tl 28 200 000, Tl 6- İstekliler birden fazla ış için veya grup teklif verebilir- ler. Grup teklifler tercih nedenidir. 5941 ada 15 po.lıı par- sel grup teklife dahil değildir. 7- Telgrafla yapılan muracaatlar \e postada meydana ge- len gecikmeler kabul edilmez. İLANEN DUYURULL'R. Basın: 28535 IŞDtİNYASINDAN AUNAİLKUBALI Ekonomi Yöneüml Zortaşıyor mu?.. Dünyada ve Türkiye'de birbirinden bağımsız olarak meydana çıkan, fakatbenzerlikgösteren ilginçbirgelişme var. Ekonomik sistem içinde merkez bankalarının kontrolü dışında, bugüne kadar alışılmamış boyutta, spekülasyona açık serbest fonlar oluşmaktadır. Bu fonlar ekonomik den- geleri etkileyerek mal ve hizmet piyasalarına tehlikeli be- lirsizlikler getirmekte ve ekonomi yönetimini zorlaştr- maktadır. Işte bu konunun iyi anlaşılması ekonomimizin doğru yönlendirilmesi için önem taşımaktadır. Dünya piyasalarında bu "spekülatif fonlar" 70'ti ve 80'li yıllardaki petrol krizlerinde sanayileşmiş ülkelerin verdik- leri dış ticaret açıklarından, özellikle ABD'nin "çifte açık- lar" olarak adlandırılan dış ticaret ve bütçe dengelerinde- ki büyük bozukluktan kaynaklandı. Daha 1989'da dünya borsalarında dolaşan spekülatif fonlar iki trilyon doların üzerine çıkmıştı. Bu paralar dünya sermaye, döviz ve em- tia borsaları arasında kayarak bu borsaları altüst etmeye başladı. Spekülatif amaçlı döviz alım sahmları dış ticaret işlemlerinin 9-10 katına ulaştı. Döviz fiyatlarını ihracat- ithalat dengeleri değil spekülatif döviz arz ve talebi belirle- meye başladı Sonuçta ülkelerin dış ticaret dengelerindeki bozulmaları otomatik olarak tamir etmesi beklenen ser- best döviz kurları beklenenin aksine dengeleri bozar, eko- nomileri kontrol edilemez belirsizliklerle karşı karşıya bırakır hale geldi. Dünya bugün yeniden Bretton Woods benzeri bir düzenlemenin arayışı içindedir. Türkiye'de de 1980'li yıllarda dünyadaki bu gelişmeye benzer bir gelişme yasandı. Bu dönemde bir taraftan eko- nomik kurumlarda köklü yapısal değişiklikler yapılarak bir döviz piyasası fiilen oluşur, menkul kıymetler borsası ku- rulur, bankalar arası para piyasası kurulur ve devlet kâğıtları için bir piyasa oluşurken para arzının da süratle artması bu piyasalarda o tarihlere kadar görülmemiş bü- yüklükte "spekülatif fonlar" oluşturdu. Bu paralar bugün Merkez Bankası'nın veya Hazine'nin kolaylıkla kontrol edebileceği büyüklüğü aşmışlardır. Böylelikle: 1- Eskiden ekonominin istihdam, üretim, büyüme, refah seviyesi gibi ree! değişkenlerini etkileyen moneter faktör- ler sadece "mal ve hizmetfiyatlan" ve "faizler"den ibaret iken şimdi ortaya "kıymetli evrak fiyatlan" ile "döviz kurla- rı" gibi çok etkin iki yeni faktör çıkmıştır. Yani alınacak her karar bu faktörlerdeki oynamaları da göz önüne almak zo- rundadır. 2- Ayrıca oluşmuş bulunan "spekülatif fonlar"da ekono- mi yöneticilerinin kontrolü dışında adeta bir ikinci emisyon kaynağı gibi "mal", "sermaye", "para" ve "döviz" piyasa- ları arasında dengeleri altüst ederek dolaşmaktadır. Bu iki gerçek altı çizilerek vurgulanması gereken çok önemli bir üçüncü gerçeği ortaya çıkarmaktadır: Artık ekonomi sadece devletin para ve mali politika ön- lemlerinin etkisinde değildir. Belki onlar kadar önemli ola- rak spekülatif fonların sahiplerine ait beklentilerin de etki- sindedir. Devletin ekonomi politikası araçlan artık eskisi kadar etken değildir. Bu, gerçekten dramatik bir sonuçtur. Şimdi sorulması gerekir. "Peki, etken olan nedir?" Kanımca şimdi yetkililerin ekonomi ile ilgili olarak vere- cekleri sinyaller fiilen alacakları önlemler kadar etkili so- nuçlar doğurabilmektedir. Çünkü bu sinyaller piyasalar- daki serbest fonların harekete geçmesi için yeterli olmak- tadır. Bunun açık bir örneğt bu günlerde eköftomimizöe yaşanmaktadır. • »ji 1 Cumhuriyet okurları hatirlayacaklardır: Geçen aylarda faizlerin ve fiyatların düşeceği açıklanmış ve herkesin he- saplarını buna göre yapması istenmişti. Bu sinyalin he- men peşinden döviz kurlarında çok hızlı bir yükseliş, bor- sa endeksinde hızlı bir düşüş ve faizlerde ise bekenenin aksine bir yükseliş başladı ve devam etmekte. Yaşanan olay şuydu: Spekülatif fonların sahipleri faizle- rin ineceğine inanmış, fiyatların düşeceğine ise inanma- mışlardı. Tabii ilk önlem olarak da mevduat hesaplarında- ki fonları döviz piyasalarına kaydırmaya başladılar. Döviz kurlarında başiayan hızlı artış, aslında faizler düşerken yükselmesi beklenen borsaendeksinindetersinedönme- sine, yani kıymetli evraktan da çözülen fonların aövize kaymasına sebep oldu. Mevduattaki bu çözülme bazı ban- kaların mevduat kaybı endişesi ile faizleri yükseltmesine sebep oldu ve zorunlu bir faiz yarışını başlattı. Sonuçta Merkez Bankası milyarlarca dolarlık döviz satmasına rağ- men kurlarda, dolayısıyla ithal hammadde ve mamul fiyat- larında ve faizlerdeki artışı önleyemedi. Ekonomide mali- yetlerden kaynaklanan yeni bir enflasyonist baskı ve dur- gunluk bir arada yaşanmış oldu. ûzetleyecek olursak daha sofistike hale gelmiş ve belir- sizlik unsuru artmış olan Türk ekonomisinde çabuk sonuç- lar alma olanakları kısıtlanmış, "Kristof Kolomb yumurta- lan'na daha az yer kalmıştır. Alınacak her önlemin ve ve- rilecek her beyanatın para, kredi, döviz ve kıymetli evrak piyasalarındaki tüm etkileri bir satranç oyunu gibi hamle hamle düşünülmelidir. Eskiden olduğundan çok daha itj- nalı adımlar atma gereği vardır. Hiç şüphe yok ki 2000'li yılların Türkiyesi'ni yönetmek 1900'lü yılları yönetmekten bir hayli daha zor olacaktır. Rusya'ylaticarette yenidönem HALUK GERAY ANKARA -Başbakan Süley- man Demirel'in Rusya gezisi sı- rasında iki tarafın aniaşmaya vardığı 10 milyar dolarlık tica- ret hedefinin "gercekçi" ancak "zor" olduğu beh'rtiliyor. Bu hedef tutturulursa, Türkiye'nin dış ticaretinde ağırlık. OECD ülkelerinden Karadeniz hav- zasına kayacak. Rusya Üe Türkiye arasındaki ekonomik ilişkilenn potansiyeli katlanarak artıyor. Bu eğilime göre, Rusya ve eski Sovyet cumhuriyetlerinin, halen Tür- kiye'nin en fazla alışveriş yaptığı Almanya ve ABD'nin yerini alabileceğj belirtiliyor. Doğal gaz anlaşmasının imza- landığı 1984 yıhndan 1991 yıbna kadar olan sürede, Rus- ya-Türkiye ikili ticaret büyük- lüğü dörde katlanarak 1991'de 2 milyar dolara yaklaştı. Aniaş- maya göre, Türkiye, doğal gaz bedelinin yüzde 45*i kadar dışsatım yapıyor. Yetkililer. Demirel'in Rusya gezisi sırasında Türk-Rus he- yetlerinin yaptıklan görüşme- lerde şu İconularda anlaşma sağlandığını bildiriyorlar: Doğalgaz: Rusya. Türkiye'- ye gönderdıği doğal gazın mik- tannı 1995 yılından başlayarak 2 milyar metreküpdahaartü r- mayı kabul etti. Böylece, Rus- ya'dan alınacak doğal gaz mik- tan ortalama 2 milyar metrekü- pe çıkacak. Anlaşmanın süresi- nin uzatılmasına ise Rusya'nın sıcak yaklaşmadığı belirtiliyor. Ödeme ve krediler: İki taraf yetkililen, doğal gaz anlaşması çerçevesinde yapılacak öde- melerin yeni mekanizması üze- rinde aniaşmaya vardılar. Buna göre, kredi geri ödemeleri ile it- hal edilecek Türk mal ve hizmet bedelleri, Türk Eximbank'ının açacağı hesap üzerinden ger- çekleşecek. Türkiye, Rusya'ya gıda maddeleri gönderiimesinin fınansmanı için yeni krediler açrnayı kabul etti. Krediler, Eximbank araahğıyla sağlana- cak. Müteahhitlik hizmetleri:: Rus tarafı, Türk müteahhitlik firmalannın çeşitli alanlarda iş yüklenmeleri için yardımcı ola- cak. Bu alanlann başında, do- ğal gaz ve petrol çıkanlması ve nakliyesi konusundaki tesisle- rin inşası ve genişletilmesi işleri bulunuyor. Aynca, Karadeniz ve Azak denizlerindeki liman- lann ve özellikle Novorossiysk limanının ve petrol terminal- lerinin genişletilmesi ve moden- leştirilmesı konusunda işbırliği yollan aranacak.