Katalog

İSTANBUL-Ataköy, Etiler, Göztepe; ANKARA-Merkez; İZMİR-Mustafabey şubelerinde foaftasonu fatili kaldırıldıl P I D U K I t N K M I I T I G I Cu m huri yet Bu şubelerden birine uğrayın, Prestige Card başvurunuzu yapın, fotograf çekiminden yararlanın! P A M U K B A N K P I I I T I t l I.YIL / SAYI 24344 / 3000 TL (KDV içmöe) KURUCUSU: YIMUS NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI: NAOİR NAOİ (1945-1991) 29 MAYIS 1992 CUMA IJra kayıp• Türk Lirası, özellikle son yıllarda dünyanın en hızlı aşınan para birimlerinden biri haline geldi. 2. Dünya Savaşı sonrasında başlayan ve 1950'li yıllarda hızlanan Türkiye'nin dışa açılma politikalan ve IMF ile tanışmanın getirdiği devalüasyonlar, TL'nin aşınmasında görünürdeki en önemli etken oldu. EKONOMİ SERVİSİ Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi para birimi olan "Bir Türk Lirası" kayboldu. Ilk kez 1927 yıhnda basılan kâğıt 1 TL'nin. en son baskısı 1942 yıhnda pi- yasayaçıktı 1947 yıhnda tedavülden kalkan 1 TL. 2.8.1957'de değerini tümden yitirip yok oldu. 1 TL'nin ye- nne o tarihten sonra birdaha 1 TL'lik banknot basılmadı. 1 TL'lik kâğıt banknot basıldığı za- man, onunla beraber 5. 10. 50, 100. 500 ve 1000 liralık banknotlar da ba- sılmıştı. Bugün kâğıt para olarak do- laşımda yalnızca 1000 liralık bank- notlar kaldı. Ve bugün piyasada banknot TL'yi kâğıt olarak 1000 lira- lık banknot temsil ediyor. Ama bir zamanlar gereksinim duyuldugu için I TLnın yansı olan 50 kuruşluk banknotlar bastınhrken şimdi kâğıt 1000 lıralıklar kullanım değeri kalma- dığı için piyasadan çekilmek üzere. Kâğıt 1000 TL çok yer tuttuğu için yerine madeni 1000 liralıklar bastınl- dı bile. Türk Lirası, özellikle son yıllarda dünyanın en hızlı aşınan para birimle- rinden biri haline geldi. Hemen he- men her yıl birkaç tertip kâğıt para pıyasaya sürülürken, aynı miktarda banknoı piyasadan çekiliyor. Küçük rakamlı ya da daha az sıfırh TL'Ier pi- vasadan çekilirken sıfın bol TL'Ier onlann yerini hemen alıyor. İkinci Dünya Savaşı sonrasında başlayan ve 1950'li yıllarda hızlanan SON KÂĞIT 1 LİRA - tlk kez 1927'de basılan bir liranın en son baskısı 1942'deçıktı. Daha sonra tümden kayboldu gitti... Türkıye"nin dışa açılma politikalan ve dolayısıyla IMF ile tanışmanın bir- biri ardına getirdiği devalüasyonlar, TL'nin aşınmasında görünürdeki en önemli etken oldu. Cumhuriyetin ku- rulduğu 1923 yıhndan 1955 yılına kadar 33 banknot piyasaya sürülür- ken 1955 yıhndan bugüne kadar yak- laşık 75 banknot piyasaya sürüldü. mArkastSa.l6,Sû.7'de Ne günlere kaldık! 250 ve 500 binlikler yolda • Merkez Bankası 250 binlik banknotlann ba- sımına haarlanıyor. Yeni banknotlann yıl sonu- na kadar tedavüle çıkması bekleniyor. ANKARA (Cumburiyet Bûrosu)- Merkez Bankası 250 ve 500 bin liralık bank- not basımı için hazırlıklannı sürdürüyor. 250 binlik bank- notlann bu yıl sonuna kadar piyasaya sürülmesi bekleni- yor. Merkez Bankası yetkilileri, geçen yıl tedavüle çıkanlan 100 bin liralık banknotlann piyasa koşullannda yetersiz kaldığını belirttiler. Yeni pa- ra basımının ani kararlarla gerçekleşmediğini vurgula- yan banka yetkilileri, "Genel gidişi dikkate alarak geçen sonbaharda 250 ve 500 binlik banknotlann basımı karar- laştınldı ve hazırlıklar başla- dı. Şimdi kalıp aşamasında- >ız"dıye konuştu. 250 bmliklerin üzennde 100 binlikte bulunan Atatürk resminin aynısının olacaşnı söyleyen banka yetkililen şu bilgiİeri verdiler: "Yeni değerde bir paranın basımı karar verildikten or- talama 2 yıl sonra gerçekleşir. Bir yıldan kısa sürede de mümkün değildir. Yeni 250 binlikler 1993 başında teda- vüle çıkabilir. Şu anda teknık işlemler sürüyor. Bugünkü piyasa koşullanna bakıldığın- da 250.500 binlikler çok yük- sek değerler değil. Örneğin Almanya'da tedavülde bin mark var. Bu paranın Türk Lirası karşıhğı 4 milyo'n lirayı geçiyor." PKK 200 kişiyle saldırdı: 8 er öldürüldü +• Bolu'nun Gerede ilçesinde gasp ettiği taksinin şoförünü öldüren PKK müitanı Ankara'da yakalancü. Haber Merkezi - PKK militanlan, Çukurca- dan sonra Kars'ın Iğdır ilçesine bağh Gülpı- nar Jandarma Karakolu'na da yaklaşık 200 kışilik grup halinde baskın düzenleyerek, 8 eri öldürdüler. Baskında 10 er de yaralandı. Muş'ta çıkan çatışmada 5 PKK'lı öldürüldü. Hakkâri'nin Çukurca ilçesi Üzümlü Jandar- mArkastSa.l7,Sü.2'de • GÜREŞ. G.DOĞU DA ASKERÎ DEĞİL, GÜVENLİK ÖNLEMİ ALINIYOR U.Sayfada ALMANLAR AMBARGODA GERİ ADIM ATTYOR •>. Sayfada GÜNCEL CÜNEYT A R C A Y C K E K Törenhı Başka Yûzü "Hasref'ti adı, sonradan "Dostluk" diye anılmaya başlandı. Başbakan Demirel ye- ni bir isim verdi, belki de yeni bir kimlik. Nahcıvan'la Türkiye arasında açılışı dün resmen yapılan köprüyü sonunda, "'Ümit Köprüsü" diye çağırmayabaşladık. Demirel, Moskova'da basınt köprünün açılış törenlerine çağırırken, uçakların mArkasıSa.l7,Sü.3'te INCILER • İsmet İnönü: Ben devalüasyonu başbakan olduktan sonra öçrendim. • Adnan Menderes: Her mahallede bir milyoner yaralacağız. • Demirel: Trilyonları telaffuz etmeye alısmalıyız. • thsan Sabri Çağlavangil: Türk Lirası sünnet edilmiştir. • Turgut ÖzsAılObin lira büyük paradır. 194O'lı yıllardan bir rakam: 1 lîra=20 gazete Ekonomi Servisi - Bugünkû kuşak O'nu pek tanımaz. Ama eskiler, Onun bir zamanlar ne kadar güçlü olduğunu, ne denlı görkemli bir yaşam sürdüğünü bilir. Hatta onlar, bu yaşamın nasıl da yavaş yavaş yiüp gittı- ğınin tanığıdırlar. İşte O'nun öyküsü... Türkiye Cumhuriyeti'nin resmı para bınmi olan " 1 Türk Lirası" 1927 yılının ılık bir ma- yıs sabahı İngiltere'de Thomas De La Rue'da dünyaya geldi. Büyük sancılardan sonra yaşa- ma gözlerini açan 1 TL, 166 mm eninde, 90 mm boyunday- dı. Zeytuni yeşil renkteki bu nurtop.u gibi yavrunun ön yü- UArkasıSa.l6,Sü. 7'de • İLİRAYIHARCA HARCA BİTMEZDİ' 16. Sayfada • YURTTAŞLAR NE DtYOR? 16. Sayfada Basmbaşı çekiyor Lotarya fııryası• Geçen yıl 346 çekilişte değeri 40 milyar lirayı aş- kın mal dağıtan gazete ve televizyon kuruluşlan, bu yıhn ilk beş ayında 236 çekiliş düzenleyerek toplam 55.5 milyar lira değerinde çeşitli ikramiyeler verdi. SERTUĞ ÇtÇEK tLK KÂĞIT 1 LİRA - 1927'de basüan zeytuni renk- teki ilk kâğıt 1 liranın ön yüziinde Meclis binası, An- kara Kalesi ve karasabanla çift süren bir köylii, arka yüziinde ise Maliye Bakanlığı binası bulunuyordu. ÜMİTE SELAM - Nahcı\ an'la Türkiv e'\ i bağlav an köprü dün açıldı. Başbakan Demirel ve Nahcrvan Cumhurbaşkanı Aliyev balkı sehunladı. (AA) Türkiye ile Nahavan'ı bağlayan 'Hasret Köprüsü'' Ümit Köprüsü' oldu Nahcıvan'da büyük dayanışma• Türkiye ile Nahcıvan'ı bağlayan Hasret Köprüsü Başbakan Demirel, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Vekili Kamberov, Nahcı- van Cumhurbaşkanı Aliyev, Başbakan Yar- dımcısı İnönü, bakanlar ve 52 kişilik Türk parlamento heyetinin katıldığı törenle dün açıldı. Havaalanında2 bin dolayında Nah- cıvanlıya hitap eden Demirel, "Hasret yülar- ca sürdü, şimdi umuda dönüşüyor" dedi. DOĞANAKIN ESATPALA Vekıiı İsa Kamberov. Nahcıvan kargaşa sırasında Demirel ve Cumhurbaşkanı Haydar Ali- bakanlar, Hasret Köprüsü'nün ve>. Başbakan Yardımcısı Er- altındakurulanplatformaulaş- NAHCIVAN / ARALIK - dal İnönü. bakanlar ve 52 kışilik mak için tarlalarda yürümek Türkiye ile Nahcıvan özerk Türk parlamento heyetmın ka- zorunda kaldılar. Demirel. tö- cumhuriyetini Aras Nehn üze- tıldığı törenle dün açıldı. Türki- rende yaptığı konuşmada, kuv- rindebirbırine bağlayan Hasret ye ile Azerbaycan ve Nahcıvan vct kullanma yoluyla loprak Köprüsü ile Dılucu sınır kapısı, arasında büyük bir siyasal da- kazanma döneminin geçtiğini Başbakan Süleyman Demirel, \anışma gösterisi şeklinde de- Azerbaycan Cumhurbaşkanı ğerlendırilen törende çıkan MArkasıSa. 17,Sü.l'de ANKARA - Kısa yoldan "köşeyi dönmek", ev, araba sahibi olmak isteyenler, şanslannı çeşitli kuruluşlann düzenledikleri çe- kiliş ve oyunlarda deniyorlar. Çeşitli kuruluşlann düzenledikleri oyun ve çekilişlerde geçen yıl dağıtılan ikramiyelerin parasal top- lamı 2 trilyon 77 mil- yar lira dolayında gcrçekleşirken, bu yı- lın ilk 5 ayında dağıtı- lan ikramiyeler topla- mı da 652 milyar lira oldu. Geçen yıl dü- zenledikleri 346 çeki- lişte. değeri 40 milyar lirayı aşkın mal dağı- tan gazete ve televiz- yon kuruluşlan, bu yılın ilk 5 ayında 236 çckılış düzenleyerek toplam 55.5 milyar li- ra değerinde çeşitli ikramiyeler verdiler. Aynı dönemde, Alo Bilgi ve Alo Tel aracı- [lığıyla düzenlenen loplam 85 çekilişte de 5 milyar lira tutann- da nakit olmayan ik- ramıyeverildı. Milli Piyango İda- resi tarafından geçen yıl düzenlenen 35 çekilişte 1 trilyon 330 mil- yar lira dağıtıldı. Hasılatının ortalama yüzde 60'ını ikramiyeye ayıran Milli Piyango'nun bu yılın ilk 5 ayında verdiği ikramiye, 350 milyar lira dolayında oldu. Hasılatının yaklaşık yüzde 28'ini dağıtan Spor-Toto Teşkilatı, toto ve Ioto oyunlan aracılığıyla 1990-1991 futboi sezonunda 302 milyar lira hasılat elde etti. Ge- çen sezonda 295 milyar lira hasılat sağlayan kurumun, bu yılın ilk 5 ayında dağıttığı ikramiye tutan 32 milyar lira oldu. At yanşlannda müşterek bahis oyununu düzenleyen Türkiye Jdkey Kulübü de geçen yıl 689 milyar 710 milyon lira brüt hasılat MArkastSa.l6,Sû.7'de Memııra maaş 9 haziranda ANKARA (AA) - Maliye ve Güm- rük Bakanı Sümer Oral imzasıyla bütün valilik ve resmi kuruluşlara bir telgraf çekilerek memur maaşlan- nın 9 haziran salı günü ödenmesi için talimat verildi. Başbakan Süleyman Demirel'in direktifı doğrultusunda Kurban Bayramı arife günü öncesinde me- mur maaşlannın ödenmesi için Mali- ye ve Gümrük Bakanı Sümer Oral tarafından bütün işlemler tamamla- narak gerekli talimatlar verildi. Maliye ve Gümrük Bakanı Sümer Oral'ın imzasını taşıyan yıldınm tel ödeme talimaü şöyle: "Aylıklannı personel kanunlanna MArkasıSa.l7,Sü.7'de KULÜPLERLE TV'LER KAPIŞTI 14. Sayfada Işçilerden protesto Belediyelerde vizite eylemi • Istanbu] Anakent ve ilçe belediyelerinde çahşan binler- ce işçi, dün toplusözleşme gö- ruşmelerinin tıkanmasını protesto amacıyla toplu vizite eylemi yapülar. Devlet De- miryollan'nda çalışan sözleş- meli personelin, ücret zamla- nnın geri alınmasına karşı başlattığı eylem sürüyor. • Istanbul'da yüzde 50 zam- mı protesto eden DDY çah- şankn, işyerleri önünde ye- mek .eylemi yapıyor. • 7. Sayfada Banker operasyonu büyüyor • İstanbul Defterdarhğı, Ünal Ticaret ve Asyıldınm Ticaret şirketlerinin defterle- rineel koydu. • Mali Şube Müdürü Salih Güngör, gözaltına ahnan Ünal Gür, Aynur Şen ve Fer- ziinder Yıldınm'm tefecilik yaptıklannın belirlendiğini söyledı. B6. Sayfada 5ordt/§ı; bir Soru Var : ' A H i d b l %to$ isen 11 Msyts'a d» H l fru Kurnszca Soruyu Soranlara î d l i t bîr uanıt • Evet, AStteri darbelerc ama, Sivil dirhelere de kar^ıyım. faken darbeler Paha önce Sivii darbe ile •ORSA Oncekı 3291.93 Dün 3233.16 DOLAR Ûncekı 6985 Dun 7010 MARtC Ûncekı 429O Dün 4295 Oncekı 76.OOO Dün 76.2OO Ekonomi / 6. Sayfada Enflasyonda uzlaşma treni kaçtı Sinema/11. Sayfada Pornografi mi cinsellikmi? ABD / 9. Sayfada Perotbaşkanlığı zorluyor Spor /15. Sayfada Honduraslılara sağlık kontrolü Galata Köprüsü'nde çökme Unkapanı-Sîrkeci trafîge kapatıL yor İstanbul Haber Servisi - Eski Galata Köprüsü'nün Eminönü yakasındaki bağlantı bölümü dün sabah battı. Köprünün orta kısmı ile Ka- raköy yakasındaki büyük bölü- münün çekilmesinden sonra, Haliç'e götürülmek üzerc bek- leyen Eminönü bölümünün su- lara gömülüşü sabah saatlerin- de İstanbullular tarafından da izlcndi. Köprünün batış nedeninin. çcvre düzenleme çalışmalan için gctirilcn bir kamyon topra- ğın köprünün üzerine dökül- mesi olduğu öne sürülüyor. Köprüler Müdürlüğü yetkili- len. balan dubanın çıkarılması ve su alan öteki dubanın da kurtanlması için çalışmalann mArkaaSa.l7,Sü.7'de Y A R I N Slmrfl •£— MİKROLARIN YÜR Cumhuriyet'le birlikte Skandal 'gümrüğe' havale • TBMM Başkanı, "bir kaza durumunda birçok milletvekilinin bir arada bulunmasının büyük sorun yaratacağı" gerekçesiyle toplu gezilere karşı çıktı. ANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) - TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk. mılletvekillen- nın ABD dönüşü Türkiye'ye silah getirmeleri konusunda Meclis İçtüzüğü'nde bir hüküm ol- madığını bıldirerek, "Benim yapabileceğim bir şey yok" dedi. Cindoruk, milletvekıllerinın ka- labalık olarak yurtdışı gezilere götürülmesine de karşı çıktı. DYP Çanakkale Milletvekili Rahmi Özer'in ABD dönüşü New York Havaalanı'nda uçağa sılahla binmesi üzerine ortaya çıkan skandal sı- rasında Cumhurbaşkanhfı'na vekâlet eden TBMM Başkanı Cindoruk. Cumhunyeûn olayla ilgili sorulannı yanıtladı. Milletvekilleri- nin bu tür gezilerde konsolosluklar aracılığıyla silah alıpTürkiye'ye getirmeleri konusunda iç- tüzüktc bir hüküm bulunmadığını belırtcn Cindonık, "Ortada bir usulsüzlük varsa, bu, gümrüktekılen ılgılendinr. TBMM Başkanı olarak benim yapabileceğim bir şey yok" diye konuştu. Bugüne kadar hangı milletvekillerinin yurt- dışından bu yolla silah getirdiğinı belırlemele- rının dc söz konusu olmadığını bildiren Cindo- ruk. "Mcclis'in saygınlığını korumak amacıyla mArkasıSa.l7,Sü.6'da GÖZLEM UĞUR MUMCU Sahte İltica BERLIN- Sığınma hakkı, siyasal nedenlerden çok eko- nomik nedenlere dayanıyor. Türkiye'de iş bulamayan yurttaşlar "sahte iltica örgütleri"aracılığı ile Almanya'ya gelipyerleşiyorlar. "Sahte iltica " düzmece belgelerle oluyor. Türkiye den bir yurttaşın arandığına ilişkin bir düzmece belge yapılı- yor; eline bu belgeyi alan yurttaş, doğru Almanya'ya geli- yor. Bu sahte iltica trafiğinin bir Türkiye ayağı var. Düzme- ce ıddianameler. tutuklama emirleri ve mahkeme karar- mArkasıSa.l7,Sü.7'de