Katalog

1 2 ŞUBAT1992 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ Euromoney Türkiye • Ekonomi Servisi - Avrupa'nın önde gelen fınansdergilerinden Euromoney Türkiye'deki ekonomik gelişmeleri ve yatınm olanaklannı konu alan bir k-onferansdüzenliyor. "Türkiye: Büyük Bir Ekonominin Gelişimi" konulu konferans 24 şubatta Hilton Oteli'nde başlayacak ve 2 gün sürecek. Fransa eski başbakanlanndan Raymond Barre'nin yöneteceği konferansm açıiış konuşmasını Cumhurbaşkanı Turgut Özal yapacak. K.onferansa aynca ekonomıden sorumlu Devlet Bakanı Tansu Çiller, Merkez Bankaşı Başkanı Rüşdü Saracoğlu \e TÜSİAD Başkanı Bülent Eczacıbaşı da konuşmacı olarak kat}lıyorlar. Sözleşmeliyasası • ANKA (Ankara)- KİT'lerde konumları l nolucetvelledüzenlenen genel müdür. genel müdür>ardımcısı, daire başkanları gibi üst düzey yöneticilerin sözleşmeli personel statüsünden devlet memuru statüsüne geçirilmesıni öngören yasa, Resmi Gazete'deyayımlandı. Anayasa Mahkemesi'nin iptal karan nedeniy le hükümet tarafından acele Meclis'e sevk edilen ve genel kurulda kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından onaylanan yasayla KİT'lerdeki sözleşmeli personel şubat ayı maaşlarını almaya hak kazandı. Ekonomide yeni ufuklar • Ekonomi Servisi - İstanbul Sanayi Odası (İSO). "Türkiyenin dış ekonomik ilişkilerinde yeni ufuklar" konulu uluslararası düzeyde bir sempozyum düzenledi. 25 şubat sah günü İSO Odakule Meclis Salonu'nda gerçekleştırilecek olan sempozyumda, Türkiye-AT Gümrük Birliği, Türkiye -EFTA Anlaşması, Polonya-Çekoslovakya ve Macaristan'ın AT ile yaptığı Avrupa Anlaşmalan, geçen gûnlerde parafe edilen Karadeniz Ekonomik Işbirliği Bölgesi (KEİB) Anlaşması ve Türk cumhuriyetleri ile ilişkilerin geliştirilmesi konulan elealınacak. Yöksek ûcret iddiası • AA (Ankara) - Türkiye İşveren Sendikalan Konfederasyonu tarafından yapılan bir araştırmada. ocak 1988-haziran 1991 dönemineait DİE verilerine göre imalat sanayiindeki ücretlenn. hızı gittikçe artan bir yükselme eğilimi içinde bulundugu öne sürüldü. TİSK'in aylık yayın ogranı olan işveren dergisinde yer alan araştırmada, ücretlerin 1989 yılının ilk çeyreğinden itibaren tırmanışırH giderek hızlandırdığı belirtilerek '*Söz konusu dönemde ücret ödemeleri 11.9 kat, giydirilmiş ücret 14.4 kat artmış,bunakarşılık DİE (1987:100) Türkiye kentsel yerler tüketici fiyatlan endeksi sadece 5.3 kat artış göstermiştir" denildi. Vergi kaçırmada uzmanlaştık ESÎN SUNGUR (tstanbul)- Vergi yasalanndaki boşluklar ve ma- liye denetimlerinin yetersizliği vergi kaçırma uzmanlan yarat- tı. Vergi kaçırmadaki uzmanlaşma, ma- liye müfettişleri ve hesap uzmanlannın bir yıl içinde yapabildikleri sınırlı dene- timlerde çarpıcı bir biçimde gözler önü- ne seriliyor. Bir yıjda tüm mükelleflerin ancak yüzde 2'sini denetleyebilen mali- ye, bu sınırlı incelemesinde bile trilyon- lan geçen matrah farklan saptıyor. 1990 yılı denetim sonuçlanna göre hesap uz- manları inceledikleri 3 bin 354 mükelle- fın 3.4 trilyon liralık beyanına karşılık 3.8 trilyon liralık matrah farkı buldu. Maliye müfettişleri ise aynı yıl içinde yaptıklan 3 bin 151 denetimde, 299.3 milyar liralık beyana karşılık 179.7 mil- yar liralık matrah farkı saptadı. Denetim sonuçlanna göre mükellefle- rin vergiden kaçmak için çoğunlukla kullandıklan yöntemler şöyle: Gelir Vergisi: Bu vergiden beyan sıra- sında düşük gelir gösterilerek kaçılıyor. Gelir Vergisi Stopajı: özellikle tanm ürünlerinde naylon fatura kullamlarak Maliye müfettişlerinin 1990 yılı denetim sonuçlan: (Milyon TL) Vnfltârâ Gelir vergisi Gelir vergisi stopaj Datiilı tevkıfat Damga vergisi Bnk sigorta mu.v Veraset Int. ver. KDV Kurumtar ver. Toplam Btyaa 10.566 5 . 6.656.6 1.3 — 3.300.7 223.8 11.816.1 266.729.4 299.294.4 matrah far. 19.645.5 10.288.0 946.5 6 762.8 50.579.5 158.1 75.200.9 16 1366 179.717.9 TariiMfltaa gcrçakver. 4.911.4 735 4 108.9 46.6 2.272.2 3.2 6.507.6 7.482.8 22.0681 Kaçakçıhk cezası 10.294 6 1739 9 118.4 — 168.8 — 18.270.3 11.678.1 42.270.1 Kıuur cezası 573.7 105.9 5.1 23.2 797 4 — 136.1 89.0 1730 4 Usulsüzkik cezası 146.8 3.0 0.1 — — — 9.7 52.8 212.4 Not: Tabtodaki değerler 57 mıifenişin 3151 mukelUfU ilgili yapnğı inctleme sonucu elde edilmiftir. ürünün üretici yerine, vergiden muaf olan tüccardan aündığı gösteriliyor. KDV: Naylon fatura ile alınmamış mallar alınmış gösterilerek KDV indiri- mi yapılıyor. lhracatta da malın değeri yüksek gösterilerek KDV kaçırılıyor. Kururnlar Vergisi: Kanundaki istis- nalar suiistimal ediliyor. Aynca giderler ve amortismanlar yüksek gösteriliyor. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergi- si: Bankalar ınterbankta yaptıklan iş- lemlere vergi uygulamıyor. Kambiyo muamelelerinde Merkez Bankası'na ya- tınlan yüzde 20 oranındaki munzam karşıhğa vergi işletilmiyor. İhracatçı şir- ketler yapılmamış ihracat için de vergi muafıyetinden yarârlanıyorlar. Izinsiz bankerlik işlemi yapan tefeciler bu ver- giyi hiç ödemiyor. Veraset ve İntikal Vergisi: Mallann değeri düşük gösteriliyor. Damga Vergisi: Kullanılan kıymetli kâğıtlar için vergi ödenmiyor. Dolandıncılık Bürosu, yedi suçlamadan vazgeçti AsilNadir Ağır Ceza'da EDİP EMİL ÖVMEN (Londra) - Asil Nadir'in Polly Peck'e ait 155 milyon steriini zimmetine geçirdiği iddiasıyla Ağır Dolandıncı- lık Bürosu tarafından açılan dava Ağır Ceza Mahkemesi'ne sevk edildi. Ağır Dolandırıcılık Bürosu'nun iddianamesini hazırla- ması ve Asil Nadir'in avukatlarının da iddiaları yanıtlamak için süre isteyecek olmaları nedeniyle Ağır Ceza'daki duruşmaların ancak bu yıl sonuna doğru ya da 1993'ün ilk aylarında başlaya- bileceği tahmin ediliyor. Duruşmalar başlayana kadar Asil Nadir 3.5 milyon sterlin kefaletle koşul- lu olarak serbest kalmaya devam ede- cek. Asil Nadir'in iflası nedeniyle Londra'daki evinin satıldığı ve ayrıldığı eski eşine kayıtlı bir başka adreste kal- maya devam ettiği de mahkemede açık- landı. Ağır Dolandıncılık Bürosu, Asil Na- dir aleyhine getirdiği 76 suçlamadan 7'sinden vazgeçti. Büro adına iddia avukatı Lorna Harris, esas dava için id- dianame hazırlanırken, suç isnatlannın 69'dan 25'e indirileceğini, hiçbir jürinin bu kadar çok suçu birden bir arada de- ğerlendiremeyeceğini söyledi. Duruş- mada aynca Asil Nadir'in savcılık tara- fından resmen ifadesi ahnmış tanıklarla da görüşmesine izin verildi. KefafeTk'ö- şullanndan birisi, Asil Nadir'in Pplly Peck ile ilişkili hiçbir kimse ile avukatı olmaksızın görüşmesine izin vermiyor- du. Gerek yedi suçlamadan vazgeçilmesi. gerekse ifade vernriş tanıklarla görüş- mesine izin verilmesi, Asil Nadir ve du- ruşmayı izleyen ailesini açıkça memnun etti. Asil Nadir, duruşmadan çıkarken, Cumhuriyet'e "Geriye sayma başladı. 8-10 kişi hariç artık herkesle görüşebıli- yorum. Büro, iddialardan birer ikişer vazgeçmeye başladı. Çok memnunuz." dedi. Nadir neşeli gözüktü Dün "Bow Street" Sulh Ceza Mah- kemesi'ne 10. kez çıkan Asil Nadir'e yargıç. 17 Aralık 1990'dan beri ilk kez bir soru yöneltti ve Asil Nadir de ilk kez bir soruyu yanıtlama fırsatı buldu. Ke- falet koşulları arasında yer alan, her pazartesi akşamı semt karakoluna gide- rek imza atma konusunda herhangi bir gün değışıkliği isteyip istemediğini so- ran yargıç Sir David Hopkin'i Asil Nadir, '"Hayır efendim, gerekmiyor" diye yanıtladı. Kilo vermiş görünmekle birlikte, Asil Nadir'in neşeli olduğu gözlendi. IMF'den konsültasyon CUMHURİYET (Ankara) - Uluslararası Para Fonu (IMF) Türk ekonomisi ile Hgi- li yıllık konsültasyon görüşmeleri çerceve- sinde bu yıl ilk kez Türk-lş'le de görüştü. Görüşmede ücret artışları ve önümüzde- ki dönemde gündeme gelebilecek olası üc- ret taleplerinin değerlendirildiği öğrenildi. Van Houtten başkanlığındaki IMF he- yeti yaklaşık 10 gün süren konsültasyon görüşmeleri sırasında Ankara'da ekono- mi bürokrasisi ile yaptığı görüşmelerin ya- nı sıra Istanbul'a geçerek bankacılarla da bazı göruşmeler yaptı. Görüşmelerde he- yetin, önümüzdeki dönemde kredi-mev- duat faizlerinin nasıl bir seyir izJeyeceği konusu üzerinde durduğu belirlendi. IMF heyeti Türk ekonomisinin son duru- mu ve yeni hükümetin uygulamayı plan- ladığı ekonomik politikalar konusunda IMF başkamna bir ön rapor sunacak. TÜKETİCİ GöZÜYLE Mobilyacıyı kim eğitecek? MERAL TAMER Ev imde 10 yılı aşkın süredir sorunsuz kullandığım yemek odası takımının sandalyelerinin kumaş kısımlan eski- mişti. Nişantaşfnda adı-sanı olan bir mobilyacıya yüzlerini değiştirttim. Se- kiz sandalyenin istisnasız sekizi de yüzleri değiştikten kısa bir süre sonra zangır zangır sallanmaya başladılar. İn- san biraz dikkatsizce otursa kendini sandalyeyle birlikte yerde bulabilir. 10 yılı aşkın süreyle herhangi bir so- run çıkarmadan kullandığım bu 8 san- dalye, muhtemelen kalitesiz tutkal kul- lanıldığı için ek yerlerinden her an ayn- lıverecekmiş gibi zangırdıyor. Tıpkı Kocaeli'nden yazan okurumuz Yalçın Baylan'ın sandalyeleri gibi: "Ağustos 1990'da Amiral Sağlam Caddesi'nde bulunan Ümit Mobilya'- dan misafır odası ve yatak odası takımı aldım. Peşin paravermediğim için o gü- nün şartlarında hayli yüksek bir meblağ olan 16 milyon 300 bin lirayı borçlan- dım. Ancak aldığım mobilyanın sandalye- leri, çok az kullanıldıklan halde 1 yılı bile doldurmadan ek yerlerinden açıldı. Durumu mobilyayı satın aldığım Ümit Mobilya'ya ilettim. Kendisi "Biz de bu mobilyaları Ankara, Sileler Koçak So- kak'taki Mehmet Bilgiç'ten aldık. Za- ten aynı partiyle gelen sandalyelerden diğer müşterilerimizin de şikâyeti var' dedi. Sorunumuza bir çözüm getirip ge- tiremeyeceğini sorduğumuzda ise 'Mo- bilya alımında müşteriye herhangi bir garanti verilmez. Bu durum normaldir. Yapabileceğim bir şey yok' yanıtını verdi. Mobilya alımı, ortadirek dediğimiz kesimin uzun yıllar arayla ve bütçesin- den büyük fedakârlıklar yaparak ger- çekleştirebildiği bir olaydır. Kalitesiz mal satışının ise bu kadar kolay olma- ması gerektiğini düşünüyorum." Arkadaşımız Nuray Köroğlu önce İzmit'teki Ümit Mobil>a'nın sahibi Ha- cı Yıldız'la bağlantı kurdu. Hacı Yıldız, "Tüketici haklı, ama biz de mobilyalan Ankara'dan alıyoruz. Üretici firma de- ğiştirelim diyor. Fakat 300-400 bin lira- lık sandalyeler için tüketicinin, 1.5 mil- yon lira kadar nakliye parası vermesı Üreticiye teşekkür • ADELA'nın jesti Aralık ayı ortala- nnda Bostana Adela Kundura Mağa- zası'ndan iki çift bot aldım. Her ikisi de kısa bir süre içinde yüzlerinden yırtıldı. Durumu bildirdiğimde Ertan Yeşil he- men ilgilenerek botlann ithal olduğu- nu, hatalı çıktığı için satıştan da kaldır- dıklannı söyledi. Yerine beğendiğimiz başka birayakkabı aldık. Nurten Kıal- gerekecek" gibisinden işi yokuşa süren bir yanıt verdi. Arkadaşımız bunun üzerine Ankara Siteler'deki mobilyacı- nın ortaklanndan Şevket Bilgiç'le gö- . rüştü. Bilgiç de "Sandalyeler bizden mi, değil mi belli değil. Nakliye parası çok yüklü olur. Hem 6 ay kullanmış neden değiştırelim" türünden yaklaşımlarla sattığı mala sahip çıkmadı. Bunun üzerine arkadaşımız Nuray Köroğlu Mobilyacılar Derneği Başkanı Zaim Bilgin'i arayarak ne yapılabilece- ğinisordu. Bilgininverdiğibilgileryeni satın aldığı mobilya ile sorunu olan di- ğer tüketıciler için de bir çözüm olabilir. Böyle sorunlu tüketicilerin önce bulun- duklan kentteki Esnaflar Birliği Haysi- yet Dıvanı'na bir dilekçeyle başvurma- lan gerekiyor. Esnaflar Birliği, mobil- yacıyla görüşüyor, hatalı malı görüyor ve eğer kusur mobilyacıdaysa malın de- ğiştirilmesini sağhyormuş. Bu bilgileri aldıktan sonra evimdeki sallanan sandalyeleri de dikkate alarak daha pratik bir yol aklımıza geldi. Ne- den tüketicinin sandalyeleri, Izmit'te satın aldığı mobılyacı tarafından yeni- den tutkallanarak soruna çözüm aran- mıyordu? Bu öneriyi mobilyacıya ilet- tik, "Ben sadece satarım, atölyem yok" dediyse de sonuçta bu işten anla- yanı bulup tüketicinin mağduriyetini giderdi. Şimdi tüketici de, mobilyacı da memnun. İzmit'teki Ümit Mobilya, umuyoruz ki bundan böyle benzeri küçük bir hizmeti-, satın aldığı mobilya- dan memnun olmayan diğer tüketicile- re de verecek Benim evimdeki sandalyelere gelin- ce... Onlar hâlâ zangırdıyor. Bir fırsatı- nı bulursam Nişantaşı'ndaki mobilya- cıya uğrayıp benimkilerin de yeniden tulkallanmalannı sağlayacagım. tan-tstanbul • ARÇELtK sevindirdi Bir süre önce ARF 12 Arçelik fırını aldım. Kullanıma başladığımın üçüncü günü saati bozuJ- du, bir hafta sonra da turbo motoru yandı. Durumu Arçelik Genel Müdür- lüğü'ne bildirdim. Fırınımı yenisi ile değiştırdiler. Mücella Sarısoy-Ayan- cık/Sınop Dün: 8.10.1986 Bir ekonomik modelin doğru yorumu... Ülkemizin önde gelen 48 hazır giyim kuruluşu biraraya gelerek GÎYÎM SATSAYlCtLERl DIŞ TÎCARET ANONÎM ŞtRKETÎni kurdu. GtYİM SANAYİCHERİ DIŞ TÎCARET A.Ş. ile gerek potansiyel, gerekse mevcut imkanlar bakımından büyük bir güç tüm etkinliğiyle Türkiye ekonomisine kazandınlmıştır. GtYÎM SANAYÎCÎLERÎ DIŞ TÎCARET A.Ş. yakın gelecekte ilk sektörel dış ticaret sermaye şirketi olacaktır. Bu girişim, ülkemizin dış ticaret poütikası içinde dış ticaret sermaye şirketlerine ilişkin modelin, hazır giyim sektöründeki doğru yorumu ve örnek bir uygulamasıdır. Bu bakımdan öncüdür. GIYÎM SANAYİCILERÎ DIŞ TÎCARET A.Ş. güçlerin birleşmesi gereğine, koorjeratif bir anlayışla çalışmanın yaranna inanmaktadır. Bu çağdaş ve güçlü kuruluş bir ekonomik modelin doğru yorumuna ilk örnek olmanın bilinci ve sorumluluğuyla, ülke ekonomisi yaranna atılacak her adımda var olduğunu gururla • duyurur. Gücüne güç katacaklarla işbirliğine hazırdır. Sermaye: 252.000.000.- TL 1987 yılı ihracaü: $ 217.609738 Bugün: 12.2.1992 Bu başarı bir ekonomik modelin doğru yorumudur. GSD Dış Ticaret1 in 1991 yılı toplam ihracatı 615 milyon dolan aştı. Bu, Türk ekonomi tarihinde bir ünvan ve bir şirket çatısı altında gerçekleştirilen en yüksek ihracat rakamıdır. GSD Dış Ticaret beş yıl önce Türk hazır giyim sanayiinin önde gelen kuruluşlannın güçbirliği üe kuruldu. Bu girişimle, ülkemizin dış ticaret politikası içinde dış ticaret sermaye şirketlerine ilişkin modelin doğru yorumunu ve örnek uygulamasını gerçekleştirmeyi , amaçladık. Bugün ulaştığımız nokta, örgütlenme modelimizin, çalışma yöntemlerimizin, güvenilirliği ve saygınlığı ön planda tutan faaliyet ilkelerimizin doğruluğunu kanıtlıyor. Dünya pazarlannda sektörümüz ve ülkemiz adına yüklendiğimiz sorumluluğun bilincini taşıyoruz. Ve tüm sanayicilerimizle güçbirjiği içinde daha verimli yannlara ulaşacağımıza inanıyoruz. DIŞ TİCARET A.Ş. Sermaye: 50.400.000.000.- TL 1991 yılı ihracatı: $ 615.442.756 îştirakler: Aktif Finans Factoring A.Ş. Tekstilbank A.Ş.