Katalog

13 ARALIK1992 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR 11 v Hint Masalları Hazinesi' • ANKARA(AA) - Kültür Bakanlığı yayınlar dairesi başkanhğı. Türkiye ile Hindıstan ihşkilerinin 40. yılı nedeniyle çocuklara yönelik "Hint Masallan hazinesi" adlı bir kiiap yayımladı. Serpil Ural tarafmdan Türkçe'ye çevrilen masal kitabında 12 Hintmasalı yer alıyorvekitaptoplam 107 sayfadan oluşuyor. Aynca her masal arasında ve masal içlerinde renkli resimler yer ahyor. Türbede kadın giyimi sergisi •TAHRAN(AA)-Ünlü İslam hekim ve fılozofu İbn-i Sina'nın Hemedan'daki türbesinde kadın giyim eşyalan sergisi açıldığı biİdirildi. Tahran'da yayınlanan tutucu Ebrar gazetesinin haberinde. gelecek hafta başlayacak "KadınlarHaftası" nedeniyle açılan sergi "dinsel bırmekana saygısızlık" olarak nitelendirildi ve yelkililerin buna karşı önlem almasıistendi. Yaşar Kemal'in Okulu • CEYHAN(Cuıtihuriyet Güney İlleri Bûrosu) - Bir süre önce merkezi eğitim sistemine geçilmesi üzerine kapatılan ünlü yazar Yaşar Kemal'in okuduğu Burhanlı Köyü İlkokulu. 45 günlük boykotun ardından venıden açıldı. Ccyhan Milli Eğitim Müdürlüğü yetkilileri okulun yenıden açılması Milli Eğitim Bakanılğı'ndan gelen emir üzerine gerçekleştiğini belirttiler. 1924yılında kunılan vei 1934 yılında yeni bina yaptınlarak yatılı hale dönüştürûlen olkuln yeniden açılması nedeniyle bir tören düzenledndi. Okulun 65 öğrencisi. diğer köylerdeki okullara gitmeyerek okullannın kapatılmasını protesto etmişlerdı. bilsak CtHANGtR SEMtNTIOIRt 4 TÜRKIYEDE SIVÎLLEŞME VEDEMOKRASİ SORUNU 4. Demokrasi ve Din lSAralık Salı : 19.00 Örgütlenme özgürlüğü ve Dinci AJamlan tbrahim Ö.KABOĞLU MeteTUNÇAY Fehmi KORU 17 Aralık Perçembe: 19.00 Laikliğin Kemalisl Versiyonu ve Din ve Vicdan Özgürlüğü Abdurrahman DÎLÎPAK Binnaz TOPRAK Bülent TANÖR 18 Aralık Cuma: Haftanın Konusu: 19.00 ANAP'ta Bölünme ve Sağdaki Yeni Ohışum Nazif KOCAYUSUFPAŞAOÖLU Soli ÖZEL 21.00 Bilsak Tiyatro Atölyesi Yazan: Melıh Cevdet Anday "Müfettişler" 19 Aralık Cumartesi: 19.30 Bilsak Tiyatro Atölyesi Yazan: Melih Cevdet Anday "Müfettişler" 14 Aralık Pazartesi: 19.30 Tiyatro: "Sıcaklık" Yazan: Ewa Pokas Yön: Laurent Leyy Oynayan: Esen Özman Tai-Chi Chuan Hareketli Meditasyon Erol KESKlN yöneüminde Kayıtlanmız başlamışur Görsel Sanat Atölyeleri Mehmet GÜLERYÜZ yöneüminde Perşembe-Cuma Seramik Atölyesi KadriyeEzel AĞAOĞLU yöneüminde Salı - Perşembe-Curaartesi Cafe-Foyer-Bar(Giriş) AkustikGitar-Tanju A.- Rock Cafe-Bar(5.Kaı) Gabriel Garda Marquez yaşamından kaynaklanan yapıtlannı anlattı Büyüyle gerçek arasımasallarKültürServisi-GabrielGarcia Marquez- in efsanevi bir kasaba üzerine yazdığı ro- mam "Yûzyıllık Yalnızhk"la Stockholm'de Nobel Edebiyat ödülünü almasının üzerin- den 10 yıl geçti. O zamandan beri Kolombi- ya'lı yazann kendisi de bir efsaneye dönüştü. Marquez. Karayipler'de yaşayan farkh ırk ve kültürlerin tüm özelliklerini kendi fızi- ğinde toplamış sanki: Çengelli burnu Ko- lombiya öncesi dönemden kalma seramikle- rin üzerindeki yerlileri andınyor. Açık mavı gözlerini İspanyollar'dan. kıvırcık gn saç- lannı ise Afrika'lı atalanndan almışa benzi- yor... altmış dördünde hala dövüşçü bir ho- roz kadar sağlam gözûküyor. Sorularla ağız dalaşı yapıyor. elleriyle havayı kesen hare- ketler. Yanıtlan kolayca geliy or anekdotlar- la^ Yaşam yazann hammaddesi Nobel ödülünü alması hayatını değiştır- miş mi? Pek değil. Şimdi Meksika, Kolombi- ya ve Paris'te rahat evleri var ama hayran- îanndan oluşan bir çevreye girmekten kaçınıyor. En çok arkadaşlanyla geçırdıği ziyafet gecelerinden hoşlanıyor. "'Artık kat- lanamadığım bir şey varsa o da geçmişte kal- mak. Yazmamı engelleyen tek şey. hastalık. Daktilomun başına her sabah ayru moralle oturmaya çalışıyorum. Parmak uçlanmda hisseuiğim aalara karşın yazmayı sürdür- mek zorundayım. Daktiloda yazmak bir ce- hennem gibı benim için. Bir keresinde ka- rakterlerimden birisi için hastalık bulmam gerekmişti. Ben de ona benimkilerden de kötü parmak ucu nasırlan verdim. Gariptir benimkiler anında geçti!" Formda kalmak için Andes"de giuiğı yatılı cizvit okulundan kalma sert disiplin ve alışkar.lıklannı sürdürüyor Marquez:"Her sabah saçlanmın ve tırnaklanmızı kontrol ederlerdi. sonra da avluya çıkanr, o acı so- ğukta hortumla ıslatırlardı. Hala soğuk bir duşla başlanm güne. Giyinir ve masama otururum. Öyle terlikle. sabahhkla asla çalı- şamam. 4-6 saaat çalıştıktan sonra dışan çıkanm." Muzırca sürdürüyor konuş- masını:"Birgazetealır, başkanlarla görüşen, seminerlere katılan öteki Marquez'lerin ne- ler yaptığını okurum. Bir yazann böyle şey- ler için hiç zamanı yoktur. Bunun için öteki Marquez'leri gönderiyorum her yerc. Aslı. cvde oturup yazar. Yazarlar yazma^.. ve ya- şamalı. Yaşam. yazann hammaddesidir". Ola\lan öyküleme çabasmın dışında . yazdığı herşeyin gerçel? hayattan kaynak- landığmda ısrar ediyor yazar. Örneğin" Yûzyıllık Yalnızlık"ın konusu La Casa'dan (büyük babasının evi), on altı çocuğun en büyüğü ama en yalnızı olarak yetiştiği evden alınmış."Kol©mbiya'nın Karayip sahili de- ğişik kültürlerin kesiştiği bir kavşaktır"diyor yazar."Bizim evimiz de bütün bu kültürleri yansıtıyordu: Batıl inançlanyla İspanyol büyükanne. odalan ruhlarla dolduran melez halalar. yerli hizmetçiler ve tarlalardan gelen siyahlar...Okumaya başladığımda ne cadı- lar, ne uçan halılar. ne de korsanlar şaşırttı beni. Sıra yazmaya geldiginde. bana düşen, yıllardır dinlediğim bu hikayeleri sıraya koy- maktı yalnızca." Marquez. tam on yedi yıl karmakanşık. aralannda bağlantı kuramadığı düşünceler- le yaşarruş: Çocukluk anılan, albay olan bü- yükbabasının Kolombiya ıç savaşına dair anlattığı masallar, okulda karşılaştığı rahip- ler, muz toplayan işçilerin bastınlmış grevle- ri..."'Uzun bir zaman, hikayelerimin kay- nağını bilmeden yazdım" diyor Marquez." Fakat bir gün kitapçıda dolaşırken bir fo- toğraf gözüme ilişti: Hindistan'da, görüntü- sü çamlarla kapanmış, duvarlan ufalanmış bölümü, dolayısıyla iki neshn öyküsünü kes- mek, kitaptan çıkaıtaak zorunda kalmış. Marquez, her aynntının, her olaym - ne ka- dar akıldışı. garip olursa olsun, gerçek gö- rünmesine çalışıyor. Zaman zaman karak- terlerin galip geldığini bile söylüyor:"Bir süre sonra kahramanlanmın birer hayaü oluyor. Örneğin Albay Buendia'yı öldür- mem gerektiğinde yapamadım. Benden o kadar çok şey vardı ki onda. İçımden onun çökmek üzere olan bir sarayın fotoğraFı. Bana, annemle satmaya gittiğimizde en son halini gördüğüm büvükbabamın evini anı- msattı. O anda birden bir öykü kurduraakh- mda; yavaşça çöken. yok olan bir evin, aile- nin ve tüm biryörenin öyküsü. Yapmam ge- reken tek şey yazmaktı. Bu da işin en güç yanı."' Kolombiya'lı yazar. yazmak için işin- den aynlıp. arabasını satmış.Dokuz ayda bi- tirebileceğini hesapladığı romaru yazmak Marquez'in tam on yedi ayını almış. Yine de yazar. paralan bittıği için kitaptan koca iki ruhunu çıkartmak için çok uğraştım. So- nunda onu öldürmek için bir şans yakalayıp da öldürdüğümde odama gidip ağladım". "Yazar olmak istedigimi biliyordum" dı- yor Marquez. "Fakat karnımı doyurmak zorundaydım. Ansıklopedi sattım, muha- birlik yaptım, çeşitli gazete ve haber ajans- lannın New York. Paris, Cenova ve Roma'- daki temsilcilikjerini üstlendim". Genç yazar İspanyol klasiklerini okuya- rak yetişmiş. Yatılı okul kütüphanesinde kendl yolunu kendi bulmuş, kimse ona nasıl okuması gereküğini öğretmemiş:. Arkadaş- lan yoluyia çağdaş Amerikan yazınının ör- nekleriyle ve'yeni gazetecilik'le tanışıyor: "Gazetecilik sizin 'orada' olduğunuzu his- settirir. Kurmaca edebiyatla gazetecilik arasındaki ince sınır, beni büyülemişü." "Bir Kayıp Denizci" ve "Kırmızı Pazartesi"nin öyküleri gerçek olaylara dayanıyor. "Bir Kayıp Denizci"de an an yükselen ge- rilim ve heyecan o sıralar Marquez'ın çalıştığı gazetenin tirajını iki katına çıkar- mış. Sonunda yazar denizcinin savaşta ca- susluk yaptığını açıklayınca herşey umul- madık bir görünüm kazanmış: Cknizci do- nanmadan atılmış, Marquez de Kolombi- ya'dan sürülmüş. "The Chronicle of a Dçath Foretold" (Kırmızı Pazartesi) tam otuzyıl Marquez"in çekmecelerinin birinde beklemiş-annesi komşulannın trajedisi hakkında yazmama&ı için yalvarmış hep. Bu nedenle "Kırmızı Pa- zartesi", komşu kadın ölene dek yayınlana- mamış. "Olaya katılan bütün insanlan tanı- yordum. Kader hakkında değil. kollektif so- rumluluk hakkında yazmak istemiştim. Okur yaniışı bağışlamaz "Gazetecilik, bana ayaklanmı yere bas- mayı ve olaylan doğru aktarmayı öğretti" diyor yazar ve devam ediyor:"Ancak belirli aynntılar olmadığı zaman hayalgücümün özgürce akmasma izin veririm. Gerçeği bul- ma uğraşımın hangi boyutlara varabileoeği- ni ben de bilmiyorum.Bu konuda çok titi- zim. Örneğin bir keresinde Bolivar hakkı- nda yazdığım kitapta geçen bir cümleye takılmıştım. Cümle şuydu:"Portakal gibi bir ay yükseliyordu'.Basit bir cümle. Ama ya o gece dolunay yoksa ve bir okuyucu bunu kanıtlarsa diye kaygılanmaya başladım. Kü- ba'dakı Bilimler Akademisi'nde çalışan astronot arkadaşlanm sayesinde araştırdım: o gece gcrçekten de dolunay vardı! Okur en küçük bir yanlışımzı yakaladıgında size olan güvenini yitirir." Marquez'in en son kitabı Avrupa"da ya- şayan Latin Amerikah'lan anlatan kısa öy- külerden oluşuyor. Yazar ön hazırlık olarak sayfalarca not almış, fakat kağıtlar altından kalküamaz bir yığın oluşturduğunda hepsini vok etmiş. Bunuh için de öyküleri anı- msadığı kadan\ la yazmış. Marquez, halkının şimdi, "şiddet za- manı" diye adlandırdığı dönemdeki çatı- şmalar hakkında da yazmış. Yine de kolay- ca anladığı bu şiddeti hiçbir zaman betimle- memiş "Başkan Babamızın Sonbahaf'ında Latin Amerika'lvdiktatöriin özünü araştın- rken yine inanılmaz bir yalnızlıkla karşı- laşmış. Yazar, "Politik yorumlardan kaçındım. Tarih kendini yineliyor. Bence en önemli şe\ her türlü şiddetin kavpağmı. geri- sindeki nedenleri anlamak" diyor. "Labirent" ve "Kolera Günlerinde Aşk"- ta Ma»quez, konu olarak yaşlanmayı ve ötü- mü seçmiş. Küçük bir çocukken kendi kefe- nini işleyen halasmı seyredermiş. Altmış dördündeki yazar da bazı hazırlıklar ya- pıyor: "Anılanmı yazdığım kitap, son ki- tabım olacak. Bence insanoğlu için önemli tek şey, ölümüdür. Beni sinir eden, kendi ölümümü yazamayacak olmam." Tikrimin İnce Gülü' mahkemelik Ağaoğlu, Tunç Okan'a dava açtı İSTANBUL(AA)-Antalya Film Festi- vali'nde bu yıl fılm dahnda ikincilik ödülü- nün yanı sıra Tunç Okan'a en iyi yönet- men, Adalet Ağaoğlu'nun aynı adlı yapıtı- ndan uyarlanan "Fikrimin İnce Gülü" mahkemelik oldu. "Fikrimin İnce Gülü'" ile ilgili olarak Evren Sinemacılık AŞ ve yöneımen Tunç Okan'a dava açan Adalet Ağaoğlu, 1984 yılında romanının sinema- tografık fılm haklannı bazı şartlarla ve dört yıl içinde fılm yapılmak üzere Evren Sinemaahk AŞ'ye devrettiğini söyledi. Ağaoğlu. "Bu şirketin kitabı fılm haline getiremeyeceğinin anlaşılması üzerine. şir- ketin yaptığı tekhfi kabul ettim ve fılm haklannın bir bölümünü yaln>zca yurt dışında geçerlı olmak üzere, üçumüz arası- nda yapılan bir sözleşme ile 1987'de Tunç Okan"a devrettım" dedi. '•Fikrimin İnce Gülü"ne "meta muame- lesi" yapıldığını savunan Ağaoğlu. yazar olarak da Fikir ve Sanat Eserleri Yasası kapsamındaki maddi ve manevi haklanna hiçbir zaman saygı gösterilmediğini belirt- ti. Televizyon belgcseli için biraya gelecekler. TV'de Beatles KültürSer\isi-1960'h yıllann efsanevi topluluğu The Beatles üyelerinin yeniden biraraya gelip bir televizyon programında eski şarkılannı seslendirebilecekleri öğre- nildi. 1970 yılında aynlan The Beatles'ın üyelerinden Paul McCartney, yaptığı açı- klamada sözkonusu televizyon programı içirr öteki üyeler Ringo Starr ve George Harrison ile biraraya geldiklerini söyledi. Ünlü İngiliz müzisyen. "Üzerimizde 'The Beatles yeniden biraraya geliyor" baskısı hisseımeden. bu televizyon prog- ramı için "kendiliğinden" biraraya gelme- miz iyi oldu. Daha sonra birlikte mûzik \apma durumumuz da olabilir"dedi. McCartney, BBC yapımı televizyon prog- ramırun ne zaman tamamlanacağı konu- sunda birşey söylemedi. The Beatles toplu- luğunun 'beyni' sayılan John Lennon. 1980 yılında bir hayranının kurşunuyla yaşama veda etmişti. Karadeniz Oda Orkestrası ikinci konserini İstanbul'dan verdi 11 ülkenin 17 sanatçısı bir arada Şef Saim Akçd yönetimindeki Karadeniz Oda Orkestrası. (Fotoğraf: ZAFER AKNAR) Kültür Servisi- Sovyetler Birliğınin dağı lması ve Doğu Avrupa ülkelerindeki rejim değişikliklerinin ardından. siyasi ve ekono- mik çaüşmalara sahne olan Karadeniz'de, banştan önce bir oda orkestrası kuruldu. Şef Saim Akçıl yönetiminde. KEİD'e imza atan 11 ülkenin 17 sanatçısından olu- şan Karadeniz Oda Orkestrasıilk konse- rini. 10 aralıkta Antalya'da yapılan KEİD Dışişleri Bakanlan toplantısında. ikinci konserini ise dün akşam The Marmara Oteli Balo Salonu'nda verdi. Ülkeler arasında siyasi ve ekonomik iş- birliği sağlama çalışmalan sürerken. KEİ (Karadeniz Ekonomik İşbirliği)deklaras- yonunu imzalayan 11 ülkenin müzisyenleri biraraya gelerek "Karadeniz Oda Orkest- rasf'nı kurdu. • Projenin mimarlan. düşünceyi ortaya atan Saim Akçıl ve onu destekleyen DEIK (Dış Ekonomik İüşkiler Kurulu) üyesi ve Türkiye-Bağımsız Devletler Topluluğu İş Konseyi Başkanı Ab Nihat Gökyiğjt. Orkestrayı kuran ve yöneten Saim Akçıl, fikrin 25 haziranda KEİDin ımza- lanması sırasında aklına geldiğini belirttı. Nihat Gökyiğit de 25 haziranda imzala- nan KEİD'in hayata geçirilmesi çalışma- lannın sürdüğünü. bu çerçevede bir de "kültür alanı" yaratılmaya çalışıldığını be- lirtti. Gökyiğit. "Ermenistanla Azerbay- can. Moldavya ile Ukrayna arasında çatı- şma olabilir ancak müzisyenleri burada yanyana oturarak müzik yapıyorlar." şek- linde konuştu. Orkestra, Prof. George Dima Münif Akalın. Ayşe Pelin Coşkun. Xhevana Sop- pi (Arnavutluk), Ioan Fernbach (Roman- ya), Pınar Baltacıgıl, Sönmez. Özcan UIu- can, Appllo Grammatikopuluos O' u n a - nistan), İvan İ. Koutcher (Ukrayna). Ro- man Surilov Dmiıri Vychko (Moldova), Dmitri G. Vesselov Vladimir Galitchenko (Rusya Federasyonu), Gaguik G. Smbati- ane (Ermenistan), Iraklı N. Djaparidze (Gürcistan), Rovchan Mouzafarov (Azer- baycan) ve Nikola Tchakolov'dan (Bulga- ristan)oluşuyor. D Ü N Y A D E V R İ M S A R K İ L A R I RED SONGS TÜM KASETÇİLERDE K/.LAN MÜZİK YAPIM I.MJÇ. 6. Mtk Ito: «512 512 35 13 F u : 52S 11 34 İ S T A Î 1 B U L B E L E D İ Y E S İ CEMAL REŞİT REY K O N S E R S A L O N U 1 3 Aralık Pazar ANKARA ODA ORKESTRASI Şef: Gürer AYKAL Solist: Suna KAN Saat: 19.00 14 Aralık Pazartesi SOFYA KADINLAR KOROSU Yöneten: Irina Franz STIGL1CH Saat: 19.00 İNSAN SICAGI Erdal Atabek 5. bası 20.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Turkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-İstanbul Ödcmeli gönderilmez. bilsak, srraselvilcr cad., soğancı sok. 7 cihangir 243 28 79-99 JAPON GULU tlhan Selçuk 6. bası 20.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yaymları Turkocağı Cad. 39-4! Cağaloğlu-htanbul ÖZGÜRLEŞME EYLEMİ: KÖY ENSTİTÜLERİ Mehmet Başaran 20.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Turkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-htanbul Ödemeli gönderilmez. 18 Aralık Cuma İSTANBUL DEVLET OPERA VE BALESİ Bale Gösterisi Saat: 19.00 . 19 Aralık Cumartesi HLJSEYİN SERMET Piyano Resitali Saat: 19.00 (MüUüIıı^iliz fibnleri Kültür Servisi-Türk- İngiliz Kültür Derneği"nde bu ay ger- çek yasal davalan konu alan İngiliz ftlmlerinin yanısıra, ödüllü İngiliz fılmleri gösterime sunuluyor. Bu filmlerden İngiltere'de ölüm cezası verilen son kadm suçlu Ruth Ellis'in 1955"de yargılanması ve infazı ile so- nuçlanan gerçek olaylan konu olan "Dance v.ıth a Stranger" 1984 yapımı. 17 aralık perşem- be ve 21 arahk pazartesi saat 19.00'da eösterilecek fılmin yö- netmeni Mike Newel. Filmin oyıinculan Miranda Richard- son. Rupert Everett ve Ian holm. Programda yer alan özellikle İngiltere ve Amerika'- da çok büyük ilgi gören bir baş- ka fılm ise "A room with a view". James Ivorynin yönetti- ğı fılmde Kral Edward dönemi îngiliz karakterleri ilginç bir yaklaşımlasergileniyor."Senar- yo üyarlaması", "kostüm" ve "dekor" dallannda üç Oscar ödüllü fılmde. Maggıe Smith, Helena Bonham- Carter, Den- holm Elliot ve Julian Sands başhca rolleri paylaşıyorlar. "A room with a \iew" 16 aralık çarşamba ve 29 aralık salı günü saat 19.00"daizlenebilir. The British Council'ın ışbir- liğiyle gerçekleştirilen fılm gös- terilerinden bu ay programdaki son fılm ise Roland Joffe'nin 1986 yapımı •"The Misson" adlı fılmi 28 aralık pazartesi ve 30 aralık çarşamba saat 19.00'da görülebilir.