Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz sahibi: Bcrin Nadi • Genel Yayın Yönetmeni: Özge« Acar • Genel Ya>ın Koordinatörü: Hikmct Çetinkaya • Yazı tşleri Mudüru: Cdal BaşUngif • Görsel Yönetmen: Ali Acar • Düzenleme: Mustafa Saglamer • Ankara Temsilcisı: Coıteyt Arcayürek Haber Müdürleri: Mustafa Balbay, Işık Kansu tzroir Temsilci V.: Serdar Kınk Adana Temsilcisı: Çetin Yigenoglu Istanbul Haberleri: Şcnay Kalkao Dış Haberler: Ergua Balcı tş-Ekonomi: Şokran Ketenci Yurt Haberlerı: Mekmet Saraç Kûltur. Cetal Üster Makaleler Sami KuaÖRn Spor: Abdulkadir Yucelman Dıızeltme: Abdullah Yaaci • Müessese Müdür V.: Erol Erkot • Koordinator: Ahmet korulsan • Muhasebe: Biılent Yeuer • ldare: Huseyin Gurcr • tşletme: Öoder Çelik • Bilgi-lşlem. Nail tnal • Bilgısayar Sıstem: Münrvet Çiler • Reklam: Reha Işılman Basım. Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. • YayımlayaK Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncıhk A.Ş. Tûrkocajı Cad. 39/41 Cagaloglu 34334 Ist. PK: 1A6 tstanbul. Tel. 512 05 05 (20 hat), Telex: 22246, Fax: (1) 526 60 72 • Bumlar Amktn: Z. Gökalp Blv. Inkılap S. No: 19/4, Tel: 433 II 41-47, Tetat: 42344, Fax: (4) 433 05 65 • lznir H. Ziya Blv. 1352 S. 2/3 Tel: 83 12 30, Telex: 52359, Fax: (51) 89 53 60 • Adaue lnönu Cad. 119 S. No: 1 Kat. 1, Tel: 59 37 52 (4 bat), Telex: 62155, Fax: 01) 59 2$ 78 TAKVİM İKASIM1992 İrmak 5 08 Guneş 6 35 Öğle 1! 52 Ikındı. 14 54 Akşam. 17.00 Yatsı: 18.21 Böbrek naklinin 17. yıldönümü • ANKARA (ANKA)- Ortadoğu, Balkanlar \e Kuzey Afnka'da ilk böbrek naklinin 17. yıldönümü çeşitli etkinhklerle kutlanıyor. Türkıye Organ NaklıveYanıkTedavı Vakfı'ndan \ apılan açıklamada, bölgede ılk böbrek naklinin 3 Kasım 1975'teProf Dr. Mehmet Haberal başkanlığındaki ekıp tarafından gerçekleştırildıği arumsatılmak üzere bugüne kadar toplam 912 böbrek nakli gerçekleştirildi. Sigara ile mûcadete kongresi • ANKARA (AA)- Hacettepe Ürriversıtesi Tıp Fakültesı oğretim üvesı Prof. Dr. İzzettın Banş. sigara ıle mücadelenin sağlık politıkası halıne getınlmesı gerektiğinı kaydederek sıgaranın 2000'li yıllarda salgın hastalıklara " \ol açacağım bıldıdı. Sigara ileMücadelel Ulusal Kongresi. Ankara'da dün yapıldı Vakıflar Bankası Genel MudürlüğüToplantı Salonu"nda yapılan kongrenin açış kojıuşrnasını yapanProf. Dr İzettinBanş, sigaranın A\ rupa'ya. Amerika'nın keşfı ıle eeldığını bıldırdı. Sunibenzinde kanserkorkusu • KOCAELİ(AA)-İzmıt Tüketicı>i Koruma Derneğı "TÜKODER • Başkanı ReynurCoşkun, son günlerde pıv asada çok mıktarda görülen suni benzının, çeşitli olumsuzluklara neden olabileceğını belirterek "Suni benzin ve motonnlerden şikayet etmelen üzerine. Hegzan ve Tohen kanştınlan bu maddelerin. sağlığı hangı oranlarda tehdıı ettığı yönünde araştırmalar yaptıklannı kaydeui. Coşkun, dünya ülkelennde aromatik kimyasallara, kullanımda yasaklar ve cezalar uygulandığjnı belirterek şu görüşlere yer verdi: "Hegzan \e Tolien kanşımı suni benzin, ülkemizde yan yanya tüketımdedır Bu kanşımdan elde edılen suni benzin. tenefTüs ve temas yoluyla kanser hastahğına yakalanmariskiniarttınvor. Geleceğin plancılan, Istanbul'un Kentsel Gelişme Sorunlan ve Avrupa Metropolleri'ni tartıştı 'Istanbul başkenttenyönetilemez' REMZİGÖKDAĞ Kentlerin gelecekte kadenni belırleyecek kent plancısı aday- lan, >erel yönetimlerin sorunla- nnı ve İstanbul'u lartıştı. Hoca- lannın tecrubelerinden faydala- narak yerel yönetim sorunlan ıle ilgili hazırladıklan raporlan- nı sunan öğrencıler. alanında uzman kent plancılanndan tam not aldı. "İstanburun Kentsel Geliş- me Sorunlan ve Avrupa Met- ropolleri" başlığj altında ger- çeİdeştınlen 16. Dünya Şehırci- lık Günü Kolokyumunda, söz öğrencilerindi Yıldız Üniversitesi Oditor- yumu'nda çeşitli üniversılelerin öğretim üyeleri ve yabana bı- lım adamlan önünde başanlı bır sınav veren öğrencıler. proje hazırlanması konusunda da ılk • Yerel yönetimlerde yaşanan yetki karmaşasmın, hizmetlerin aksamasına neden olduğunu belirten Roşan Karakaş, "Merkezi yönetimler. yerel yönetimler üzerinde yerindenlik denetimi değil, hukuka uygunluk denetimi yapabilmelidirler" dedi. adımlannı attılar. Dört gündür. alanında uz- man kenı planlamacılannın bıl- dirilerinı dinledıkten sonra ılk kez böylesine geniş bir organi- zasyonda hazırladıklan bildıri- leri sunan kent plancı adaylan, yerel NÖnetimlerin sorunlan ve metropoliten yöneümi konula- nnda projelerini açıkladılar. ODTÜ Şehir Planlama Bö- lümü öğrencilerinden Elvan L'zel. anakent beledıyelerinin, hızmet ıçın gereken maddi ye- tersizlikler nedeniyle baskı al- tında olduklannı, beledıyelerle ılgıli yasalann uygulamayı zor- laştıncı hükümler içerdiğini söyledi. 3030 sayılı yasanın öz- gün bir yönetimi engellediğinı ifade eden LJzel. sözkonusu ya- sayla belediye başkanlanna ta- nınan yetki genişlığirun bireysel kararlan özendıricı olduğunu, bunun yerel özerklık ilkesine ters düştüğünü kaydetti. İhtiyaçlan karşılamıyor Mımar Sinan Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölü- mü öğrencilerinden Elvan Gü- nay ve Roşan Karakaş'ın ortak sunduklan bildınde, değişen yönetim polıtikalannın yerel vönetimleri de etkilediğını. ida- n güç ve sosyo-ekonomık açı- dan bir merkez konumundakı metropollenn öneminin güç- lendiğini söylediler. Yerel \öne- timlerin ihtiyaçlannın merkez- den belırlenmesinin, halkın ihtiyaçlannı karşılamadığını belirten Elvan Günay, yerel yö- netimlerin sorunlannın çözüm- lenebilmesı için. bugünkü katı- lımsız. durağan ve çağın geliş- melenne cevap veremeyen merkeziyetçı demokratik yapı- nın değiştınltnesı gerektiğini kaydetti. Karar ve uygulamalar Roşan Karakaş da yerel yö- netimlerde yaşanan yetki kar- maşasmın. hizmetlerin aksa- masına neden olduğunu belirte- rek. "Merkezi yönetimler, yerel yönetimler üzerinde yerinden- lık denetimi değil, hukuka uy- gunluk denetimi yapabilmeli- dirler. Mahalli idareler ile merkezi ıdare arasında bugün- kü ıhtiyaçlara göre yetkiler ye- niden behrlenmelidır. Yerel topluluklann karar ve uygula- malara yoğun biçımde katıbmı sağlanmalıdır. İstanbul artık Ankara'dan yönetilemez. İs- tanbul kendi kendini yönetme- lıdir" dedi. Panelden sonra Şehir Plancı- lan Odası İstanbul Şubesi'nce düzenlenen "Şehir Plancısı Adayı Proje Yanşması"nı ka- zanan Elvan Uzel. Roşan Ka- rakaş, Elvan Günay. Derya Paralı, Hatıce Pıliçel ve Günay Parlak'a ödülleri venldi. Müzayede yönetti Avukat hanımın ilkdeneyimi Kültür Servisi - "Müzayede- vı "besmeleyle' açalım. Evet, var mı arttıran. 300 bin. Evet arkada 350 var. Satıyorum, satıyorum. saaat-tım... Çeki- cımi arkada unutmuşum..." Türkıye'nın ılk kadın müzaye- de yönetıcısı Ferda Paksoy. ılk muzavedesındekı ilk satışında çekıcıni yanına almayı unu- tunca elını kursüye vurarak durumu idare ettı. Besmeleyle açtığı mezatı şa- rapla bıtiren Paksoy ilk sına- vını başanyla verdi. Müzaye- deye sunulan ve 7 milyon 100 bin liraya satılan toplam 13 şi- şe Fransız şarabı en çok ılgi çeken parcalardandı. KLSAVın düzenledıği 8. Uluslararası Antika ve Deko- ratif Sanat Fuan kapsamında düzenlenen müzayedelerin ılk ıkisi dün >apıldı. Türkıye'de ilk kez yapılan dekoralıf eser- ler ile ıkona ve kutsal resimler müzayedesinde. eserler genel- likle "muhammen" (tahmın edilen) deeennın altında satıl- dı. Dekoratif eser müzayede- sinde. tablolar fazla ilgi gör- Türkive'nin ilk kadm müza\ede yöneticisi Ferda Pakso>. ilk satışında cekicini yanına almayı unuttu. (İBRAHİM GÜNEL) medi Podyumdan Vizon Show modasıgeçti İstanbul Haber Senisi - İpek sabahbklardan tnkoya, gece elbiselennden çocuk gıysılenne, spor giyim ve smokınlere kadar geniş bır kreasyon mozayiğıni podyxımlardan modaseverlerin beğenisine sunan "27. Vizon Show" moda gösterisi maratonu bugün Conrad İstanbul Oteli'nde sona en> or. Bu yılki Vizon Show'un bir özellıği ıse yalnızca defıleyle sınırlı kalmayarak adeta bir fuar havasına bürünmesi. Defîlelerin yapıldığı salonun önünde villa. otomobıl, sıgorta poliçesi, kadın çorabı, saat, gömlek.'bilgisayar. içkı. kondısyon aleti, bisküvi. pırlanta ve parfüm gibi çeşitli ürünlenn tanıtıldığı standlann çokluğu birbıriyle şıklık yanşına gıren hanımlann çoğunu "defıleye mi, yoksa fuara mı geldik" düşüncesine yöneltti! Geleneksel olarak seçilen "27. Bay Vizon Show"un hanımlanndan titiz oylanyla bebrlendıği moda gösterilerinin koregrafısıni ise yine Fransız Matteo üstlendi. Erkek mankenlerin bazı kreasyonlan sunarken.'aksesuar' olarak kullandığı tabancalar davetlilen bıraz korkulsa da sonuçta modaseverler gardroplanna yenı giysiler beğenmenin mutluluğunu yaşadılar. Deniz Pulaş, Esın Moralıoğlu. Maide Erçelebi, Yasemin Baradan, İpek Tenolcay ve Engin Koç'un da aralannda bulunduğu ünlü mankenler Vizonshow boyunca Lacoste. Pierre Cardın,New Man, Ibıcı Calze, Chıpie. Davıdson. Jenifier, Pıçiko ve L.C. Waikiki'nın kreasyonlannı bırbirinden ilginç şovlarla tanıttılar...(Fotoğraf:MUHARREMAYDIN) INS AJNLAR ÎSMAÎL GÜLGEÇ Fillerin sağlıklı çoğalması için prezervatif le doğum kontrol uygulaması Biliııı, fillerin yatak odasında D^ Haberler Servisi - Fillere uygun prezervatif uygulaması çok gerçekci görünmesede Kenya vahşı yaşamı koruma çahşanlan, fillere doğum kont- rolü uygulanması konusunda çok istekli ve hevesli görünü- yorlar. Önümüzdeki günlerde de buna ilişkın deneylere başla- nacak. Gelecek 10 yıl içinde Afrika fıllerinin yok olma tehlıkesiyle karşı karşıya geleceği düşünül- düğünde. doğum kontrolü. sağlıkh fıl neslı ve sayılannın kontrollü çoğalmasını sağjaya- cak bir alternatif olarak günde- me gelmiş durumda. Fildişi ava- lan, birçok Afrika ülke- sınde resmen açıklanmasa da. kol gezı- yor. Hükümet yetkilileri ve orman bekçi- leriyle de ilişkı- li olan avcı- lann. kaçak avlanmayı bu hızla sürdür- melen duru- munda 2000'li yılıara girer- ken bu tombul havvanlara da veda etmek zorunda ka- lacağız. Fillerin el değmerruş or- manhk arazilerde de yaşamala- n nedenıyle sayılan kesin ola- rak hesaplanamıyor. Kabul edilen rakamlara göre 10 yıl ön- ce 1.3 milyon olan sayılan gü- nümüzde 600 bine inmiş du- rumda. Fil nüfusu yönünden hatın sayılır bir yeri olan Kenya'da 1980'de. 65 bin olan fıller, Ken- ya"riın komşulan Somali ve Et- yopya'dan sızan tam teçhizatlı avcılar tarafından 16 bıne indi- nlmış. Bu avcılann her yıl 3000 filı öldürürken dişleri daha bü- yük olan erkekleri tercih etmesi, bazı bölgelerde fillerin yüzde 99'unu dişılerin oluşturması gibi dengesız bir durum yaratı- y°r.- Üç yıl öncefildişitıcaretinin uluslararası alanda yasaklan- ması sonucunda ise fil sayısı es- kiye göre çok arttı. Bu yüzden bazı ülkeler bu en büyük kara memelısınin dişlerinin ticarete yeniden konu olmasını savunu- yor. Hatta bunun geürinin vah- şi yaşamı koruma projesine ak- tanlacağını söylüyorlar. Fildişi tıcaretinin yasaklan- masında öncü olan ve Kenya vahşi yaşamı koruma servisi müdürü Rıçhard Leakey bu düşünceye şiddetle karşı akı- yor. Dr. Leakey, paleontolojist olarak ünlenmış. Kenya'nın en büvük gelirinı oluşturan tunz- mın azalması, Kenya devlet başkanı Daniel Moi'yi harekete geçırmış. Fillerin ko- rumaya ah- nması turist sayısında artışa yol açmış. Dr. Lea- key "fildişi yasağını kaldırmak isteyenler büyük bir hata yapı- yor. Afnka'- da yasadışı ticareti kontrol ede- cek olanağa sahip deği- liz. Eğer bu ticaret yeniden başlarsa tüketi- cilere fıldışinin normal bir eşya gibi görüldüğü mesajı verilmış olacak " diyor. Dr.Leakey'in fildişi savaşı. kendisini bu ticaretten pay alan bazı Kenyalı ve diğer bazı Afri- ka ülkeleri hükümet yetkilileri- nin baş düşmanı haline getir- miş. Leakey, özellikle amatör avalara, zayıf fillerin vurulma- sına lisans veren Zimbabve yet- kililerinden yakınıyor. Richard Kealey, aynca "fille- rin aşın üremesını de biyolojik zenginliği koruma açısından önlemeliyız. Fillerin otlan tü- ketmesi diğer bir çok bitkinin de sonunu getirebilir. Bu ise ye- rel insanlarla fılleri karşı karşı- ya getirerek daha korkunç bir durum yaratabilir. Fakat, bana göre önce onlan katletme veya • Fillerin el değme- miş ormanlık arazi- lerde de yaşamalan nedeniyle sayılan kesin olarak hesap- lanamıyor. Fakat, kabul edilen rakam- lara göre 10 yıl önce 1.3 milyon olan sayı- lan günümüzde 600 bine inmiş durumda. Gelecek 10 yıl içinde Afrika fillerin yok olma tehlikesiyle karşı kar- şıya. Doğum kontrolü, sağlıkh fü nesli sağlayacak. fildişi tıcaretıni serbest bırakma yenne diğer olanaklan araştın- yoruz. Bunun sonucu. üremele- rinin kontrol altında tutulması gibi daha önce hiç uygulanma- mış program hayata geçebile- cek" diyerek yeni programı açıklıyor. İlk bakışta üreme kontrolü terimi yanlış anlaşılabihyor. Güney Kenya'da çalişan Ame- rikalı zoolog Joyce Poole "bır çok kişı fillerin doğurganlığmın kontrolünü erkek fillere çok büyük ölçüde prezervatif uygu- laması sanıyor. Biz erkek fillere değil. dişilere doğum kontrolü uygulayacağız" diyerek konu- yu özetliyor. Araştırma grubu. Dr. Lea- key. Dr. Poole ve Almanya, Avustralya ve ABD'deki üni- versıtelerde üreme kontrolü konusunda çalışmalar yapan araştırmacılardan meydana ge- liyor. Program ılk aşamada fil nesbnin iyileştirilmesini öngö- rüyor. Geİecek hafta içinde baş- lanacak deneylerde. halen bir çok ülkede kadınlarca da kul- lanılan RU 486 doğum kontrol hapı uygulanacak. Dr. Poole "Sanınm RU 486 kısa vadede en iyı seçim. RU 486. yumur- tahklardaki alıa sınirlenn (re- septö) harekete geçmesini en- gelleyerek hamileliği önlüyor. Hapın ağız yoluyla alınması so- rununda muz ve portakallann içine haplan saklayarak veril- mesi düşünülüyor. Fakat erkek fillerce tüketilmemesıne dikkaf etmek gerekiyor İlk deneyler küçük milb parklarda başlaya- cak. Diğer bir sonın ıse hapın hamıleliğın çok erken veya çok geç safhalannda «verilmemesi gerekıyor" diyerek şimdiden la- ooratuvar çalışmalanna baş- landığını bıldiriyor. Fransız kürtaj kurumunca sağlanan hap konusunda diğer bir sorun ise ilaan boyutu. Araştırmalarda bunun futbol topu büyüklüğünde olması ge- rektiği bebrtiliyor. Uygulama- nın sonucunun üç yıl içinde alı- nmaya başlanüacağı düşünülü- yor. Fillere uygulanacak bu üreme kontrolünün en önemli avantajı ise onlann normal ah- şkanbklannı engellemeden ge- çici olarak kısırlaştınbııası. Dünya bankası güvenlik fo- nu. Avrupa Komisyonu ve bir çok özel kuruluştan sağlanan yardımı yöneten Dr. Leakey, 40 milyon insanın açbktan öldüğü kıtada hayvanlann yaşanunı kurtarmakla uğraşırken "bu ül- kede fillenn nesbni tüketirsek açbktan çok daha fazla insan ölecektir. Filler, Kenya'nın ana geliri olan turizm için en önemli unsurdur. Eğer turizm gelirimi- zi kaybedersek kesinlikle bizde Somali'dekiler gibi açhğa mah- kum olacağız''diyerek bu siyah kitada insanlarlafillerinkaderi- nin ortakbğına dıkkat çekiyor.