Katalog

23EKIM1992CUMA CUMHURIYET SAYFA EKONOMI Kıdem tazminatı sonunu »tSTANBLMAA)- fTİSK ın kıdem tazmınatının kakhnlması vonundekı jsteğıne tepkı gösteren ışçı sendıkalan. bakanhğın Suzennde çalıştığı "kıdem Jazmınatı sandığı' sıstemını jdeeleştırdıler Sendıkdlar, bu jsıstemın Turkıye'de jşlemeyeceğını ve ışvererun ıişınevaravacagını belırttıler rTurkı> e Gazetecıler [Sendıkası Genel Başkanı prfıan Ennç, butun Jsendıkalargıbı kendılennın pe kıdem tazmınaünın lcaldınlmasına karşı ©Iduklarınısovledı Vergiye tatil yok • \\K\RA(Cumhurı\et Burosu)-Vergı daırelen pcrsonelı. Vergı AfTı Y asası ndan ydrarlanan yukumlulerıçın belırlenen son taksıt odcmc gununun 30Ekıml992tanhıne rasılaması sonucu 29 Ekım Cumhunveı Ba\ ramı nedenıylekamu çalışanlarına sağlanan bır gunluk" ıdan ızın' den yararlanamavacak Malı>e vc Gumruk Bakanı Sumer Oral. 30 ekım cuma gunu çalışacak personel ıçın daha sonra ozel bır duzenleme \apilacaeim bıldırdı Japonya'dan proje desteği • ANK\RA(LBA)- Bajbdkdn Suleymdn Demırel megaprojeler olarak adlandırdığı hızlı tren. tüpgeçıt, termık \e nukleer santral projelennı Japonya da gorücuye çıkarmava hazırlanıyor Aralık avının ılk haftasında Japonva'ya gıdecek olan Başbakan ın mega projelen Japon yatrnmcılaraanlatıp Japon sermayesının desteği nı ısteyeceğı oğrenıldı Thatcher-Çiller yemegi • LO\DRA(\A)-Devlet Bakanı Tansu Çıller. bu dkşam eskı Ingıltere Başbakanı Barones MargaretThatcherıle dkşdm ycmeğınde bır araya gcldı Ozel Fıkır Alışvenşı olarak nıtelendınlen yemeklı goruşmeye. Bdyan Thatchcfın oğlu Mark Thatcher\ekımlığı oğrenılemeyen ust düzey bır Muhafazakar Parlı mılletvekılıdekatıldı ESİADUan vergi çağrısı • İZMİR(CumhurivetEge Burosu) - Ege Sana> ıcılen vc Işdddmlan Derneğı V onetım Kurulu Başkanı Oğuz Tdtış, mevcut vergı iisıtcmındc fazla değışıklığe gılmedcn ve kdyıtlı vergı mukelleflenneekyuk I getırmeden vergı ıdaresının ycnıden vapılanmasıyla bugunku butçe açıklannın oncmlı bır boyutunun kapaiılabıleceğını soyledı Hampetrol üretimi • \\KARA(ANKA)- Turkıye'nın ham petro! uretımı yennde sayıyor Yıhn ılk dokuz ayında toplam üretım geçen yılın aynı donemme gorc btnde 3 genledı En bu\ uk uretıcı kuruluşolanTPAO nun ureümınde ıseyuzdeö 9'luk bır genleme mevdana geldı Petrol İşlen Genel Mudurluğu yetkılılenne gore ocak-eylul donemınde Turkıye'nın toplam ham petrol uretımı 3 mılyon 289 bn 166 ton oldu MESS'tenûcret şîkâyeti • BLRS4(AA)-Turk Metal Sanayıcılen Sendıkası Genel Başkanı Hulısı Çetınoğlu. Turk Metal, Otomobıl-Iş ve Ozçelık-İş sendıkalannın bu donem toplusozleşme goruşmelenne makul ücret taleplenyle gelmedıeını sovledı MüşaviPtePin yeni görevi • ANKARA(AA)- Vergıden muaf tutulan uluslararası taşımacılık ışlemlennden doğan 750 mılyon lıra> a kadarkı KDV ıadesı ve mahsup ışlemlen yemınlı malı muşavırlerce onaylanacak Malıyeve Gumruk Bakanlığı'nın Resmı Gazete"de yayımlanan teblığıne göre, lade ve mahsup edılecek JCDVtutanrun vergılendırme donemlen ıtıbanyla 15mılyonlırayı aşmaması halınde. bu ışlem îtemınat ve ınceleme raporu riı apılabılecek Tasan yasalaşırsa, kredi geri ödemeleri bütçeye aktanlıp, kaynak zamanla kuruyacak Toplu Koııut kim vıırduya gidîyor• Toplu Konut Başkanı Yiğıt Güloksuz . Maliye vetkılılenyle vaptığı goruşmelerde. bu \ılkı kredılere dokunulmayacağı sözü aldı Turkkent Genel Mudü- ru Rafet Enm. "Ne Tansu Hanım, ne Baba, ne de Erdal Bev bu vebalın altından kalkamaz"dedı. tş-Ekononu Servisi - Gelecek 199"* Butçe Tasansı vasaiaşır- vıldanıubarenbutçeyedahıledıl- sa dar gelırlılenn konut sahıbı ongorulen Toplu Konut olmasını sağlamak amacıyla ku-mesı Fonu nun, bu vılkı kaynaklanna dokunulmayacağı oğrenılırken, kooperatıflere sonrakı yıllarda nasıl kredı venleceğı açıkhğa ka- \uşmadı rulan fonun kooperatıflere kredı dağıtmak uzere kullandığı kay- nağı zamanla kaybedeceğı ve kendını sıfırlayacağı belırtıldı Yenı uygulamavla. fondan dağıtılan kredılenn gen ödemele- n vergı vedığergelırler gıbı but- çevekatılacak Bovlece dağıtılan kredıler, ye- nıden kredıve donuşmek uzere fona gen donmeyecek Yurt dışına çıkışlarda >a da tekel unın- lennın ıthalınde yapılan kesıntı- lerden oteye kaynağı kalmaya- cak fonun kredı olanaklan da zamanla daha daralıp sıfırlanmış olacak Cumhunyet Ankara Burosu- nun habenne gore. Malıye ve Gumruk Bakanı Sumer Oral ın. butçe ıçıne alınan fonların yone- tımlenne ılışkın bır değışıkhk yapılmayacağım açıklamasına karşın, uygulamanın nasıl ola- cağı belırsızhğjnı koruvor Toplu Konut ıle Kamu Ortakhğı ıdare- lennın "genel mudurlük" statu- suyle ılgıh bakanlıklara bağlana- bıleceâ belırtılıyor Hazmeyetkı- lılen ou konudakı karann yılba- şınddn once açıklanacagını belırtıyorlar Kamu Ortakhğı İdaresı (KOI) ve Toplu Konut îdaresı (TKİ) yetkıblen. şımdıye değın fonlar DİSK'in araştırmasma göre 'yoksulluk sınırf dört milyon lira Asgari ücretli küıııe düştü 4KIŞUJK ASGARİ AİLE GEIİRİ İHThACI ttmnufL 25-ta I J H OOOTL TOPLAM 4 213 517 T • Anne rvkulını • Buyuk çocuk ~ yıpnda • Ku(ub çocuk 2 yayndı • Dört kışılık bır aılenın, zorunlu gerek- sınmelennı karşılayabıhnesı ıçm, eve ayda en az 4 mıl>on 224 bın lıra girmesı gerekıyor. Asgan ücret net 907 bın lıra. tş Ekonomi Senisi- Dort kı- yılda bır pantolon, kazak gıbı asgan duzeyde tutulan gıyımşılık bır aılenın geçınebılmek bır yana. fızıkı varhğını sur- durebılmesı ıçın. her av evleıe gnmesı gereken asgan paranın 4 mılyon 224 bın lıra olması gerekıyor DISK-AR tarafı- ndan yapılari araştırmaya göre. dort kışılık aıle. her gün 60 bın lıralık gıda oğutuyor Evın babası mavı kart, gun- luk bır gazete ve bır yerlı sı- garadan oluşan harcamalan ıçm. aıle bütçesınden kendısı- ne 329 bın üra ayırabılıyor DISK'ın "Asgan Aıle Gelın ve Yoksulluk Smın" başlıklı araştırmasında temel alınan aılede. baba çalışı>or, anne ev kadını, buyuk çocuk okula gı- dıypr, küçuk cocuk ıkı yaşında ve İstanbul'da yaşıyorlar Aıle butçesırun yuzde 42 19'unu yutan mutfak harcamalan bır mılyon 782 bın 294 lıra tutu- yor Dort yılda bır palto. ıkı harcamalan ıçm de ayda 650 bın 312 lıra avırması gerek Aıle, okula gıden bır çocuklan ıçın de, harçlık dışında, 47 bın 500 lıra ayırmak zorunda Dort kışılık bır aıle aynca, temızlık ıçın asgan 157 bın, ısınma ıçın de 166 bın 666 lıra harcıyor Böylece, toplam as- gan harcamalan 4 mıl\on 223 bın517brayıbuiuyor DİSK- AR çahşmasında bu gehnn altına duşen dört kışılık bır aı- lenın bugunkü şartlarda "yok- sul" sayılması gerektığı belır- üldı Bunun sonucunda da. as- gan ücretlılenn tûmu, bu pa- ranın dörtte bınru bıle kazana- madıklan ıçm. çoktan yoksul- luk sınınnı aşmış dunımda Aılenın geçınebılmesı ıçm, yenı bır şey almaması. taksıt yapmaması, eğlenceye ıçın para harcamaması gerekıyor araalığı>la yenne getınlen hız- metlenn eskısı gıbı yürutülebıl- mesının, "malıve burokrasısının yaklaşımına" bağlı olduğunu soyledıler Eğer çağdaş bır malı anlayı^la yaklaşılırsa, hıçbır so- run olmaz Ancak klasık "para>n tutavım' >aklaşımı olursa. hıçbır ış eskısı gıbı vurutulemez' dıyen >etkılıler, gelecek yılkı uygula- maya ılışkın, kendılenne goruş sorulmadığını bıldırdıler Hükumctm aldığı karar nede- nıvle kredılen tehlıke>e gıren ko- operatıfler de seslennı yükselt- meye başladılar Ankara Buyük- şehır Beledı>e Başkanı Murat Karayalçın'ın genel başkanlığını surdürduğu Türkıye Kent Koo- peratıflen Merkez Bırlığı'nın ge- nel mudurü Refet Enm de. dun yaptığı açıklamada Zaman Toplu Konut idaresı nı eleştır- meK zamanı degıl lersıne ara- mızdakı görûşaynlıklannı şımdı- lık bır yana bırakıp, elbırhğıyle hükumetın Toplu Konut Fonu"- na ' bütçeleştırme" adı altında el koyma gınşımıne karşı çıkmak- tır" dedı 1984 yılındanbu yana ışçı me- murdan konut edındırme >ardı- mı altında toplanan yaklaşık 20 tnlyonluk kaynağın konut fî- nansmanında kullanılmasını beklerken. geçen ıktıdann bunun yuzde 60'ına bütçe açığını kapat- mak ıçın el koyduğunu tekrarla- >an Enm, son gelışmelen "Dım- yat"a pınnce gıderken evdekı bul- gurdan olduk" bıcımınde nıtele- dı Enm, Toplu Konut İdaresı' nın son bıtırme kredısı uygu- lamalanyla 20-25 tnlyonluk bır atıl kapasıte oluşturan yaklaşık 300 bın konutluk stokun, 3-3,5 tnlyonluk devlet desteğıyle ta- mamlanmış olacağını belırttı Enm. "EEer gınşım gerçekleşır. 1993 butçesı bu şekılde vasalaşır- sa. Toplu Konut İdaresı'nce başlatılan umut vencı uygulama- lann gehşmesı bır yana, bugünku duzeyınde bıle sürmesı hayal ola- caktır" gorüşunu savundu -Enm kooperatıflenn tepkısının daha da büyüyeceğını ıfade ettı Bush da, Clinton da, Perot da 'en iyisi benim programım' diyor 'PatroıAuı cüzdam kiıııe emaııet• Yaklaşan Başkanlık Seçımı, bütun gözlen ABD'>e çevırirken, Beyaz Saray'ın en buyük ıkı adayı George Bush ıle rakıbı Bıll Clmton'm ekono- mi programlan, sadece Amenkalılan değıl, bütün dünya ekonomılennı yakından ilgılendıriyor. İş-Ekonomi Senisi- Beyaz Saray'm yenı sahıbını behrleye- cek secım kampanyalan sırasın- da Başkan George Bush ıle ra- kıplen Bıll Clinton ve Ross Pe- rot ekonomi konusunda bırbft- lenne alabıldığıne yüklenıp kendı programlannı övduler Ne var kı parldk sozlerle bezen- mış vaatlerc gerçekçı bakan gozler. adaylann arasında pek bır fark olmadığını gormeden edemıyor Gerçekten de 1992 seçım kampanyası, 1980yılında Ronald Reagan-Jımmv Carter cekışmesı sırasındakı kadar keskın aynlıklara konu ol- muyor Adavldnn tumu. ozel- hklede Bush'ıle Clinton, ABD'- nınsoğuksavaşsonrasr'patron- luğu" konusunda. ılımlı ve hat- ta bırbırlenne benzer ekonomık yaklaşımları savunuvorlar Bush da Clmton da" uluskra- rası açılımdan' >ana. her ıkısı de ABD'nın geleceğının açık tı- caretm desteklenmesıne ve re- kabet gucünun arttınlmasına bdğlıolduğunaınanıvorlar Bu- nun volu da tederal bütçede ağırlığın savunma harcamalann dan alınıp uretıme vonlendı- nlmesınden geçıvor Yolun kılometre taşlarını da eğıtım. altyapı, sıvıl araşürma ve gelış- tırme vatınmlannm desteklen- mesı oluşturuvor Ancak bu arada sağhk harcamalanndakı hızh arüşın duşürülmesı ve yatı- nm oncesı vergılendırmeye yo- nelık bır vapının gelıştınlmesı de gereklı Bush ve Clinton uzun vadelı bütçe açığjnın kısılması yolunda vaatlerde bu- lunmaktan dd gen kdlmıyorlar. ama adından yenıden soz ettır- meye başlavan Perot. haklı ola- rak, her ıkısının de "özvennın adıl pavlaşılacağı konusunda- kı sozlennde "ıçtenlıklı ol- madığTnın altını çızmekten gen kalmıyor Bush ıle Clınton'ın ış butun bunlann hangı hızla yapılacağı ve faturavı kımın ödeveceğı ko- nusuna gelındığınde bırbırlen- ne ters duştüklen goruluyor Clmton ve eylema ekıbı, huku- metın buyume>ı hızlandııma ve sosyal eşıtlığı sağlama konu- sundakı yapabıhrhğme yürek- ten ınanmış dunımda Onlara gore gelecek dort vıl ıçınde 142 mılyar dolarlık bır harcamayla t * $ 100 - Falz oranian 30y,ı,K huır» kamu yatmmlannda paüama yapmak mumkun Bunun ıçın de orta sınıfın vergı vukünu 60 mıl>ar dolar hafifletmeyı ve yenı ış yatınmlan ıçın 53 mılyar dolarlık bır kolaylık sağldmayı vefrlı gorüyorlar Clınton'ın bütçe açığını uzun \adede du- şuş eğılımıne sokma konusun- dakı tum parlak sozlenne karşın. onumuzdekı dort yıl ıçın GSMH'dekı herhangı bır "makul" artışa karşın, 200 mıl- yar dolarlık açığın nasıl kapatı- ldbıleceğı sorusunun yanıtı ha- vada kalıvor Clinton un danış- manlan ^ımdılık bu soruyu "Bu çukura yerleşmek ıçın yıllardır kazmışız Nasıl olurda bır gecede dışan çıkabıleceğı- mız beklenebıhr" dıyerek gecış- tınyorlar Bush ıse oncelığı açığın ka- patılmasına venyor ve bunun ıçın de sosyal güvenhk dışında kalan federal harcamalann dü- zenlı bıçımde kısıtlanması ge- rektığını vurguluyor Bush, eğer Kongre, ıstcdığı harcama kısma vetkısını venrse dort yıl ıçınde acığın 132 mılvannı çö- zumleyeceğını soylemekten de genkalrru>or Eğer Başkan a da rakıbıne de tüm ıstedıklen venlse ne fark eder'' Bu sorunun yanıtını Bos- ton Co Economıc Advısers adlı bağımsız ve tarafsız ardştı- rma kuruluşu şöyle ırdelıyor 1- Clinton yonetımınde. bu- yume hızı, gelecek yıl yuzde 1 dola>lanndaartar Ancak dort yılbk donem goze alındığında. bu artış Bush'un vaat ettığın- den çok bır ıstıhdam artışı sağ- la>abılır 2- Oınton'ın bu uygulaması, daha fazla bır butçe açıgına ne- den olacağı gıbı. uzun vadede faız oranlannı Bush vonetımıne gorece bır puan yukseltır 3- Eğer Perot, Beyaz Saray'a gırer ve Kongre de onun saygın. ama kemer sıkma>a dayalı açık kapatma tasansını onaylarsa. ABD nın buyume hızı bırazdü- şer Konuk yazar Prof. Dr. ŞÜKRA> GEÇGİL M L Öğretım İnesı Gelecek günlerde pek çok dunva ul- kelenmn uretım ve hızmet sektorunde kahte guvencesı standartlanna uyum sağlandıktan sonra kalıtc yonetımı sıs- temlennın belgelendınlmesı ışlemlen hız kazanacaktır \vrupa Topluluğu ıçınde tıcaret yapmak ısteyen kuruluş- lann beş standart olarak tanımlanan ISO 9000 (9000-9001-9002-9003 ve 9004) sensının kahte yonetım sıstemle- nne uyum sağlaması ve bu durumun da bır sprtıfıka ıle belgelendınlmesı gereke- cektır Halen Amenka Bırleşık Devlet- len'nde de konu ıle ılgıh çalışmalar yapılmakta. yol gostencı ve aydınlatıcı amaçla toplantılar semınerler duzen- lenmektedır ISO 9000 kavramları ISO 9000 standartlan uretım ve hız- met veren kuruluşlarda bır kalıte an- layışı. tamamen ku^ursuz bır urun elde etmeyı amaçlayan çalışmalann tanımı urunun stdndartlannın behrlenmesı uretımın programlanması ve de- vdmlılığının sağlanmasını kapsar Bu kavramlar on-on beş vıldan ben dun>a ulkelen arasında ortak bır kalıte an- lavı^ı oluiturmdk amacı ıle vap-lan çalış- malar sonucunda doemuştur Son beş yılda ISO 9000 Sundartldn olarak yazılı ılkeler halıne getınlmıştır Bır fır- mada bu »tandartların verleştınlebıl- mesı, oncelıkle fiiTnanın ust vonetımı- nın kdlıte ve kalıte guvencesı anlayışj ıle uygulamadakı tıtızlığıne dayanır Cre- tıİen mal veva hızmeıe ılgı gosterenlere ISO 9000 ve Daç Sanayüurunu kullanmak ısteyene, dığer bır ıfa- de ıle muştenye (ahcıya) sıfır kusurla (kusursuz) bır standart urun ve / veya hızmet vermeyı amaçlar ISO 9000 uygulamalan ISO 9000 kahte guvencesı felsefesınde sen halde. çok sa>ıda ve hızh bır üretım yapıldığı zaman da ûst yonetım tarafın- dan başlangıçta belırlenen urun stan- dartlanndan vazgeçılmemesı prensıbı vardır Aynca ust yonetımın. kusursuz uretımı gerçekleştırebılmek ıçın firma- da her turlu onlemı almaM, gereken yatınm ve aülımlan yapması gerekır Bır fırmada ISO 9000 kalıte anlayışının kurubnası yeterh değıldır. devamlılığı da onemlıdır Bu amaçlası;>temlerşahib- lara bağlı olmaktan kurtanlır Kesın ış tanflen vapılır uretım vestandartlaren kuçuk detav lara kadar vazılı dokuman halıne getmlır Lretım valıde (doğnılu- ğu saptanır) edılır Guvencelı sıstemler kurulduktan sonra da başanrun sureklı olabılmesı ıçın sıstemde ve urunde mun- tdzam kontroller yapılması gerekır Aynca zamanla me>dana gelecek teknolojık gelışme ve değerlendırmelere paralel olarak standart değerler gözden gecınlmelıdır Kalıte guvencesı kavramı ıçınde. hazırlanan bır urunun tamamen kul- lanımı ıçın gececek süre ıçınde de takıp edılmesı ve uretım ıçınde müşten hız- metlen anlayışının gerçekleştınlmesı ge- rekmektedır Bu dısıplınlı çalışmalar so- nucunda dd sıstem ıdeal şekılde kuruld- cdk ve üretıcı fırmdnın sahıp olmavı dmaçladığı ISO 9000 belgesı elde edıle- bılecektır Ancak kusursuz uretım bılın- cıne tam olarak sahıp bır ust yoneümJe bıle bır fırmada ISO 9000 kahte guven- cesı standartlanna uyum sağlamak bır haylı zaman alacaktır Kalite güvencesi kavramı ISO 9000 sıstemlen gerektığı şekılde kurulduktan ve kusursuz olarak ışleme- ye başladıktan sonra üretımde pek çok yönden venmlıhkler me>dana gelecek- ür Lıretım suresı kısalabılecek, uretım ıçındekı çeşıth kayıplar (zaman, ham- madde, ambalaj malzemesı vb) orta- dan kalkacakür Üretımde kullanılan tum kaynaklar bılınçlı olarak kullaru- lacak, bozuk urun dağılımından once ve hemen meydana geldiğı yerde behrle- necek. bunun sonucu olarak da ınsan gûcu, ışletme kaynaklan vb ısrafı onle- necekür Zaman ıçınde kalıteh ürün daha da ucuza mal edılebılecektır Kalı- te guvencesı kurallanrun ıyı uygulan- ması ıle daıma kusursuz (sıfır kusurlu) standart bır urûn hazırlanabılecektır Zaman ıçensınde fiyatlar de rekabete musaıt bır sevıyeye düşecektır Gelışen teknolojıler bu tür sıstemlere kolayca yerleştınlebılecektır ISO 9000 standartlanna en yakın za- manda gecmesı planlanan sektorler arasında ınsan sağlığmı ılgılendıren ure- tım yapan sektor de yer almdktadır Uygulamalar >e ilaç sanayü Ulkemız ılaç sanayıı uzun yıllardan ben pek çok vonu ıle kontrollu olarak çalışmaktadır Yenı formullenn ta- sanmını, araştırma ve gelıştınnesını kapsamlı olarak yapar Ilaç olarak pı- yasa\a çıkaracağı formüle Sağlık Ba- kanlığı'ndan rııhsat almaktadır Uretı- mını yaptığı her ılaç ıçm uretım şe- malan, ış tanfelen hazırlanmıştır Yaah dokumanlan vardır ve valıdas- yon kavramının önemı bılınmektedır Üretımde kullanılan ılaç etken madde- len ve yardımcı maddelen ıle ambalaj malzemelen uretımden önce, ureum es- nasında ve ureüm sonrasında çok yonlü olarak kontrol edıhnektedır Yıllardan ben uretılen her ılaan ambalajı üzenn- de uretım yen. uretım ve kontrol numa- rası. uretım tanhı ve son kull?nma tan- hı behrtılmektedır Çok gelışmış bır ör- nek olarak da 1993 yılı başından ıtıba- ren her bır ampul uzenne bu bılgıler yazılacaktır Ilaç uretımınden lamamen tüketılmceve kadar geçen surede ve kul- lanımı esnasında sorumluluk uretıa fir- mava aıttır Sağlık Bakanhğı tarafından ureüm yerlen ve ılaçlar her an kontrol aiündadır Bu sanayıde kalıte kontrol kavramı tamamen yerleşmıştır Sonuç olarak ılaç sanayıuıde ISO 9000 sıstem- len ıçın altvapı oluşmuş durumdadır ISO 9000 standartlanna uyumu kolay- ca gerçekleştırebılecek ve ıstedığı tak- dırde de ISO 9000 belgesını alabılecek- tır Gelışmış ulkelerden pek çoğunda orneğın Amenka Bırleşık Devletlen nde bıle ılaç gıda-ılaç-kozmetık sırdla- ması ıle değerlendınlmektedır Bu ne- denle de ılaç sanayü standartlanna en vakın olarak ve kontrollu çahşması ge- reken sektorler gıda ve kozmeük sand- >ıı olmalıdır Bu sektorlenn uretım ve kontrol bılıncının de ılaç standartlan ıle eşdeğer olması gerekmektedır IŞ DUNYASENDAN SAFFET ULUSOY Taşımacıların ZOP Günleri Turkıye nın Uluslararası TIR Konvansıyonu'na ırnza koyması ıle gelışmeye başlayan ve bugun geldiğı noktada Avrupa ve Ortadogu'nun en buyuk fılosuna sahıp olan Turk tasımacıları zor gunler geçırıyor Oysa 70 lı yılların başından bu yana petrol zengını Doğu ıle mal zengın Batı arasında her geçen gun yoğunlaşan tıcaretın transıt gu- zergahı Turkıye olmuştur Dış dunyaya acılma ve Batı eko- nomılerı ıle entegre olma çabasındakı ulkemızde ekono mık gelışmeye paralel olarak Turk ınsanının da ulasma ve ulaştırma talebı her geçen gun artmaktadır Dığer taşıma modlarından çok karayolu taşımacılığına yonelen bu tale- be uluslararası karayolu taşımacılığı sektoru 12 bın trey- ler, 6 bın tanker ve 20 bın kamyondan oluşan dev bırfilo ıle cevap vermektedır Fılonun buyukluğu ıse yalnızca sayı- sal verılerden değıl tecrube bırıkımı ve organızasyon ba- şarısından kaynaklanmaktadır Ulkemızde uluslararası karayolu taşımacılığı daha 1930 lu yıllarda sınır komşularımız arasında başlamış ozellıkle Karadenız den iran'a yonelık duzenlı seferler 0 yıllardakı taşımaların buyuk bır bolümunu oluşturmuştur Ancak o yıllardaTurkıye'nın olanaklan son derece kısıtlı ıdı Örneğın 1933 yılında Turkıye'nın ıthalatı 45, ıhracatı ıse 58 mılyon dolar ıdı Toplam ıthalat ve ıhracat ıse 1 5 mılyon ton dolayında ıdı Oysa bugun Turk araçları yılda ortalama 15 mılyon ton malı karayolundan taşımaktadır Bu gelışmede kuşkusuz 1965 yılında ımzalanan Ulusla- rarası TIR Konvansıyonu "nun etkısı buyuktur 1967'den 1973 yılına kadar 7 fırma ve 13 çekıcıden olu- şan fılo 28 fırma ve 302 çekıcıye ulaşmış, 73 te başgoste- ren 1 petrol krızı ıle Turkıye uzerınden transıt taşımacılık hızlanmaya başlamıştır Bu artışla yılda 10 bın 270 transıt geçış yapılan Turkıye den 70 lerın sonuna gelındığınde 165 bın transıt sefer gerçekleştırılmıştır Turk taşımacısı bu gelışmenın ardmdan 80 lı yıllara 196 fırmanın sahıp olduğu 6 bın araçtan oluşan bır fılo ıle gır- mıştır 8O'lı yıllardakı taşımacılığa ıse damgasını vuran kuşkusuz Iran - Irak savaşı olmuştur Ozellıkle transıt taşı- macılıkta bır patlama yaşanmıştır Soz konusu gelışmeler sonucunda Turkıye nın her ka- zasında ufak bır fabrıka anlamına gelen çekıcı ve kamyon- lardan oluşan mevcut fılo, yan sektorlerı ıle bırlıkte 1 5 mılyon ınsanımıza ıstıhdam yaratmaktadır Ülkemızın uluslararası kara taşımacılığından sağladığı dovız gırdısı ıse yılda ortalama 600 mılyon dolar cıvarında olup son 10 yılda kazandırılan dövız gırdısı 6 mılyar 500 mılyon dolar cıvanndadır Taşımacılıkta 90lı yıllara ıse savaşlar.dağılmalar çozu- len Doğu Bloku damgasını vuracağa benzemektedır En azından ılk 2 5 yıl boyle olmuştur önce Korfez Savaşı taşı- macılara buyuk bır darbe ındırmış, ardından Doğu Bloku - nun dağılması ıle ortaya çıkan yenı pazarlar taşımacılara umut kapısı olmuş, ancak bu kez de Yugoslav ıç savaşı Avrupa hattını Turk taşımacısı ıçın kabusa donuşturmuş- tür 1990 yılında Korfez'de başlayan savaş Turk taşımacısı- nın %50'ye varan oranda taşıma yaptığı bır pazarı yok etmış, boşta kalan çok sayıda treylerm de Avrupa hattına yonelmesı ıle cıddı navlun duşuşlerıne neden olmuştur Ote yandan akaryakıt gıderlerı %30'ları aşmış, bu da sefer malıyetlerını cıddı şekılde arttırmıştır Bu yetmezmış gıbı Yugoslavya'da başlayan ıç savaş nedenıyle 1991 yılı ıtıba- rıyla 40 bın 500 olan Yugosiav geçış belgesının 20 bını Macanstan uzerınden geçışlerde kullanılmış. aynı yıl ıçın 30 bın 500 olan Macar geçış belgelerı ıle toplam Macar geçışlerı 50 bıne ulasmıştır 1992 yılı ıçın de Yugoslav belgesı sayısı aynen kalmış olup Macar belgesı sayısı 31 bın 500 adet olarak saptan- mıştır Uygulamanın değışmeyeceğı varsayımı ıle 1992yılı Macar geçışlerı 70 bını bulacak demektır Oysa Macans- tan geçış ucretlerını anı bır kararla 1800 DM cıvarınaçıkar- mış, derneğımızın ve bızzat Başbakan Sayın Suleyman Demırel'ın gayretlerı ıle bu rakam 900 marka ındırılmıştir Bu verılerın ışığında Turk Uluslararası Karayolu Taşı- macılığı nın son donemdekı performasında gozlenen du- şuş daha net anlaşılabılır Demirel ve Inönü'den savunma Vaadimizin vadesi henüz dolmadı ANKARA (Cumhurivet) - Hukumel. uluslararası ış çev- relennden de sabır ıstedı Baş- bakan Sülevman Demırel. Busıness Internatıonal'ın "11 Yuvarlak Masa Toplantısı"- nda KIT sorununun radıkal onlemlerle ya dd topyekun ço- zumu ıçın bu kunıluşlarda ça- lışan 650 bın ışcının de onavını almak gerektığını belırterek "'Tabıı. bu bızı bıraz gecıktıre- bılır. fakat başka bır çozum yolu da yoktur" dedı Demırel, "bozulan dengelenn umulan- ddn öte etkılen nedenıyle" enf- Idsyon konusunda zorlandık- ldnnı belırtırken. Devlet Bakanı ve Başbakan Yardım- cısı Erdal İnonü. enflasyonu duşurmek ıçın alınan önlemle- nn. etkısını I993"ten ıtıbaren gostereceğını soyledı Toplantının açılışında konuşanlnonü hukumetegel- dıklennde devraldıklan eko- nomık tabloyu. şımdıkı bu- yuklüklerle karşılaştırarak dnldttı İktıdara geldıklennde buvume hızının sıfıra yakın ol- duğunu. enflasyonun yûzde 70 dolayında bulunduğunu ışsız- lık oranının yuksek. gelır dağı- lımınm bozulmuş olduğunu sovleven İnonu. "Dengelı bır kalkınma sağlamak amacıyla hareket ettık Cıddı bırserbest pdzar ekonomısı ddhılınde ve sosyal devlet anlayışı ıçınde kalkınmayı hedefledık' dedı Bır soru uzenne, özelleştır- me konusunda koalısvon orta- ğı partıler arasında sorun olmadığını behrten Inönu. "Özelleştırme. hukumctın ka- bul edılmış programıdır" dıye konuştu Enflasvonun duşu- rülmesı ıçın şok yontemler ye- I nne uzun vadelı programlar ızledıklennı kavdeden Inonu, alınan onlcmlenn 1993"ten ıtı- nı bıl- asyon neden dşağı çekılme konusun- da ındtçı" sorusunu, "Bu sene bırçok sorunla uğraştık Tu- tdrh bır ekonomık polıtıka ız- baren etkısını gostereceğır dırdı İnonu. "EnfTa> lemeve fırsat bulamadık Çunku para sıkıntısı vardı, ışa- damlarına, çeşıth kesımlere yapılması gereken odemeler vardı" şeklınde yanıtladı Toplantının oğleden sonrakı bolumunde konuşan Başba- kan Demırel, >abana gınşım- cılen Turkıye'de yatınm yap- maya davet ettı Demırel. son yıllaraa dunyada ve Turkıye'- de meydana gelen değışımlen değerlendırdığı konuşmaMn- da bağımsızlığını yenı kaza- nan cumhunyetlen kastede- rek. "Turkıye. coğrafyası ve bağlanyla bu ülkelere ulaşmak ısteyen dığer ülkelere eşsız bır buluşma ve ışbırbğı merkezı olarak yardıma olmaya hazır- dır" dıye konuştu Turkıye'nın. ekonomısı su- reklı gelışen, ornek bır ülke olduğunu soyleyen Demırel makro ekonomık buvuklukler hakkında bılgı verdı Demırel Türk gınşımalennın devlet ve- savetınden kurtulduklannı. korumacı polıtıkalann terk edıldığını, anlattığı konuşma- sında. enflasvonla ılgıh olarak şunlan soyledı " Enflasyonun nedenı 5 ka- lemden oluşan kamu harcama ve borçlanma gereklennın (PSBR) behrlı bır sevıyede tu- tulamamasıdır Bu kalemler, butçe açığı, KIT açıklan. koo- peratıf ve kooperatıf bırlıklen- nın zararlan. beledıye harca- malan ve sıgorta kurumlannın devletın malıyesıne getırdığı yuklerdır Son 10 \ilda bozu- lan dengelenn, umulandan otc etkılen nedenıyle enflasyon konusundakı hedefımıze ulaş- mada zorlandık Bununla bır- lıkte gayretlenmız devam etmektedır " Vergı reformu, sıgorta refor- mu ve özelleştırme konulann- dakı çalışmalann surduğıınu kaydeden Demırel. Netıcede, makul bırsure ıçensınde ıstedı- ğımız noktdyd uljşacağımıza ındnıvorum" dedı