Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 23EKİM19S2CUMA
4 HABERLER
CHFden yasa
teklifi
•ANKARA(AA)-CHP,
devlet memurlan ve
sözleştneli personelin
görevlerinden istifa
etmeksizin il genel meclisi ve
belediye meclisi üyeliklerine
seçilebilmelerini öngören bir
yasa teklifi hazırladı. Teklif,
657 sayilı kanuna tabi
memur ve sözleşmeli
personelin, görevlerinden
istifa etmeksizin görev
yerlerinin bulunduğu seçim
çevresinden il genel meclisi
veya belediye meclisi
üyeliklerine bağımsız veya
parti listelerinden bağımsız
olarak adaylıklannı
koyabilmelerini öngörüyor.
MHPdedelege
kavgaa
• ANKARA (AA)-
Milliyetçi Hareket Partisi
(MHP)'nin açılması
çalışmalan çerçevesinde,
Genel Başkan Alpaslan
Tûrkeş ve beş genel idare
kurulu üyesinin
basvurusunun ardından, 13
GıK üyesi de ikinci delege
listesini ilçe seçim kuruluna
verecek.
Partiyi açış hazırlıklannı
yürûten İ9kişilik komitenin
üyeleri Alparslan Türkeş,
Mehmet Doğan, Faruk
Demirtola, A. Fuat
Eyüpoğlu, Mehmet Irmak ve
Tural KoçaTın diğer üyelere
haber vermeden Çankaya
İlçe Seçim Kurulu'na bin 58
delegenin ismini teslim
etmeleri taraflar arasında
gerginlik yarattı.
ToptaıtMGK'yı
savundu
•ANKARA(AA)-Milli
Eğitim Bakanı Köksal
Toptan, HEP Diyarbakır
Milletvekili Sedat Yurtdaş'ın
"Milli Güvenlik Kurulu'nun
talebiyleYÖKün",gizli
damgasıyla üniversitelere
Doğu ve Güneydoğu ve Türk
varlığını tespite yönelik
araştırmalar yapılması
isteğinde bulunduğu"
iddialannı yanıtladı Köksal
Toptan, Sedat Yurtdaş'ın
konuyla ilgili soru önergesine
verdiği yanıtta. Doğu ve
Güneydoğu," Türk
varlığının bulunmadığı,
münhasıçan bir tek etnik
kökenden gelen insanlann
vatanı okJuğu"
propagandalannın
yapıldığını belirterek "Tarihi
ve ilmi gerçeklere aykın olan
bu iddialann devletimizi
yıkmak amacıyla
kullanılmak ıstcndiğinc sık
rastlanılmaktadır"dedi.
Demipenn kabulü
•ANKARA (AA)-
Başbakan Süleyman
Demirel, Altı Nokta Körler
Derneği Genel Başkanı
Osman Sezer ile dernek
temsilcilerinden bir heyeii
kabuletti. Başbakan
Demirel. kabulde yaptığı
acıklamada. görme
özürlülcrin daima yanında
olduklannı belirterek.
"Özürlüleri toplum içindc
üretcn biri olarak
yetiştirmeye calışıyoruz"
dedi. Demirel. özürlülerin
dilek ve istekleri üzerinde
hassasiyctlc duracaklannı da
bildirdi.
davası• BURSA(AA)-Devlet
Bakanı CavitÇağlar'ın.
Sabah gazetesinde yer alan
hakkındaki iddialar
ncdeniyle. eazelenin imtiyaz
sahibi Dinç Bilgin. Başyazan
Güngör Mengı. Sorumlu
Yazıişleri Müdürü Cüneyt
Can Oğuzcr. karikatürist
Salih Memccan aleyhine
açtığı 55 milyar liralık
manevi tazmınat davasına.
iki ayn mahkcmede devam
cdildi. Mahkeme
dava dosyasındaki
eksikliklerin giderilmesi için
duruşmayı aralık ayına
bıraktı.
tLAN
İZMİR6.ASLÎYE
HUKUK
MAHKEMESİ'NDEN
991/841 E.
992/703 K.
Davacı Mehmet Canlı vekili
Av. Hüseyin Köse tarafından da-
vah Fadim Canlı aleyhine açmış
oldugu boşanma davasının yapı-
lan duruşması sonunda:
Mahkememizden verilen
5.10.1992 tarih ve ayru sayılı ka-
ran ile dava sabit olduğundan
kabulü ile Konya ili Ereğli ilçesi
Gülbahçe Mahallesi'nde kain ve
cflt 014/3, sayfa 22, kütük no:
I06'da kayıtlı Ali ve Fatma'dan
olma 1937 doğumlu Mehmet
Canlı ile Mehmet ve Fatma'dan
olma 1945 doğumlu Fadim Can-
b'nın boşanmalanna, 250.000
TL vekâlet ücreti ile 11.800 lira
vargılama giderlerinin davalıdan
tahsiline karar verilmiş bulundu-
ğundan işbu karar davalıya teb-
Kgi yerine kaim olmak üzere ilan
ohmur. 12.10.1992
Basın: 4Oİ53
Yann toplanacak olağan genel kurul, yeni genel başkanını belirleyecek
ÎHD başkanını arıyor• Eski Başkan Nevzat Helvacrnm aday olmayacağı genel başkanlık için
derneğin 6 yıllık Genel Sekreteri Akın Birdal ile İstanbul Şube Başkanı Ercan
Kanarçekişecek.
• Akın Birdal: "Dernekte genel eğilim, tek liste yönünde." Ercan Kanar: "Ör-
gütten destek gördüğüm sürece adaylıktan çekilmem."
ANKARA (Cumhııriyet Bti- nını belirleyecek. Derneğin 6
rosu) - Türkiye'de insan haklan yıldır genel başkanlığını vapan
ihlallenne karşı savaşım ver-
mek amaayla 1986 yılında ku-
rulan İnsan Haklan Derneği'n-
de (İHD) yeni birdönemegirili-
yor. İHD. 24 ekim cumartesi
günü toplanacak 4. olağan ge-
nel kurulunda yeni genel başka-
Av. Nevzat HelvacTnın adaylı-
ğını koymayacağı genel baş-
kanlık için genel sekreter Akın
Birdal ve İstanbul Şube Başka-
nı Ercan Kanar çekişecek. Da-
ha önce 4 olan aday sayısı, Şe-
nal Saruhan ve Hüsnü ÖndüT-
ün adaylıktan çekiimesiyle 2"ye
indi.
Geçen 6 yıllık süre içinde
Türkiye genelinde 50 şube ve 20
bin üyeye ulaşan İHD. genel
başkanlık seçimine bine yakın
delegeyle gjdiyor. Halen derne-
ğin genel sekreterhğini yürüten
adaylardan Akın Birdal. genel
eğilımin kendi başkanlığında
"tek liste" çıkanlmasmdan ya-
na olduğunu belirtirken, 2.
aday Ercan Kanar. "Örgütün
desteği devam ettikçe. genel
başkan adaylığından çekilme-
yeceğini" söyledı.
Eski Genel Başkan Nevzat
Helvacı. yeniden aday olmama
nedenini. "sağlık" ve "ekono-
mik" nedenler diye açıkladı.
Helvaa, "Artık yenilerin yolu-
nu açalım" derken İHD ile bağ-
lantılannı derneğin bir "üyesi"
olarak sürdüreceğini bildirdi.
Genel başkan adayı Akın
Bayan milletvekilleri de saçlarını yaptırabilecek
Kadınkuaförü Meclis'e'seçimsiz' girdi
TÜREYKÖSE
ANKARA - TBMMnin "er-
kek" bir Meclis olması, yıllar
boyu bu çatı altında çalışan ka-
dın milletvekillerinirî ve diğer
kadın görevlilerin kimi gereksi-
nimlerinin de gözardı edilmesi-
ne yol açmış.
DYP Tekirdağ Milletvekili
Fethiye Özver. "Meclis'te ka-
dınlann varlığını" anımsatıp
"Niçin bir kadın kuaforü yok"
diye sorduğunda. çeşitli tepki-
ler almış. Oyle ki tepkiler nede-
niyle artık bu konuya değin-
mek istemiyor. Konunun tartı-
şıldığı günlerde, Özver'e çeşitli
destek telefon ve mektuplannın
yanı sıra "Bunca önemli iş ara-
sında Meclis'te kadın kuaförü
konusuyla uğraşan. süsüne pü-
süne düşkün kadın" imajını ön
plana çıkaran ve bunu eleştiren
mektup ve telefonlar da gel-
miş...
Artık TBMMde. iki erkek
kuaförünün yanı sıra bir dc ka-
dın kuafiörü var. Açılışının üze-
rinden 4-5 ay geçen kuaför bü-
yük ilgi göriiyor. 13 yıldır kua-
lörlük yapan ve şimdi "Meclise
Mecfc kuaförinde saç keskni ve fon çektirme 10 bin lira, boya ve permafi>atlan heniiz betirienmedi.
diğinı söylüyor.
- Fethiye Özver ile Güler İleri
sık geliyor. Zaten topu topu 9
tane kadın millelvekili var.
Sonra. öğleden sonralan erkek
milletvekillerinin eşleri geliyor.
Meclis'teki kadın personel geli-
sınavla gjren, kadrolu perso-
nel" olan İsmail Karadeniz, bir
yandan biyokimya laboratu-
vannda çalışan Günay Büber-
in saçına fön çekiyor. diğer yan-
dan bizimle konuşuyor. Kara-
deniz, günde 15-20 kadının gel-
yor.
Meclis'teki kadın kuafö-
ründe fıyatlar da çok ucuz.
Saç kcsimi 10 bin lira, fön
çektirmek 10 bin lira, henüz
fiyat belirlenmediği için
boya. perma yapılmıyor.
Birdal. başkan seçilmesi duru-
munda İHD'de yeni bir döne-
min başlayacağını söyledi. Bir-
dal. derneğin sadece ulusal so-
runlarla değil, uluslararası plat-
formda da daha etkin rol ala-
cağını belirtti. Daha önce imza-
lanmış ya da onaylanmış ol-
masına karşın yaşama geçiri-
lemeyen uluslararası sözleşme-
lerin yaşama geçirilmesi için sa-
vaşım vereceklerini anlatan Bir-
dal. bunlan yaparken devlet
kurumlanyla da diyaloglannı
sürdüreceklennianlattı. Buçer-
çevede ilk olarak Kültür Ba-
kanlığı ile "Demokrasi ve İnsan
Haklan Kültürü" konulu bir
çalışma başlatacaklannı ifade
eden Birdal şunlan söyledi:
"Türkiye'de demokrasi kül-
türünün yerleşmesi için çaba
harcayacağız. Bu çerçevede,
öncelikle insanlann eğitimi he-
defleniyor. Projelerimiz arasın-
da. bir insan haklan müzesi
kurma girişimimiz var. Başka
bir gerçek; cezaevleri sorunu.
Cezaevlerinde yaşanan kötü
koşullann düzeltılmesi için
Adalet Bakanlığı iledıyalog ha-
lindeyiz. M ücadelemizin bir
yönü. bu koşullann düzeltilme-
si şeklindeolacak."
Adaylardan Ercan Kanar,
İHD Genel Merkezi'nin şu an-
da izlediği politikayi eleştiriyor.
"İHD tarihinde artık yeni bir
sayfa açılmalıdır. 7 senedır izle-
nen bir çizgi var. ama artık duy-
gulan harekete geçirecek yeni
bir çizai izlenmeu" diyen Ka-
nar, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kürt meselesi konusunda
İHD. uluslann kendı kaderini
tayin hakkını savunmalı. Ama
sadece bununla yetinmçmeli.
Bosna-Hersek'teki olaylarla
Abhazya konusunda da aynı
duyarlılığı göstermelidir. Laisi-
zım konusunda da.demokratik
bir laisizm anlayışını benimsc-
melidir.' İHD A. Olağan Genel
Kurulu cumartesi saat 10.00'da
başlavacak.
Doktorungörevî işkenceyekarşıolmaktır-3-
"İşkence kurbanlan"nın re-
habilitasyonu için ilk hareket
1973 yılında "Uluslararası Af
Orgütü - Amnesty Internatio-
nal'ın girişimiyle başlıyor.
Uluslararası Af Orgütü, işken-
ce kurbanlannın durumunun
ele alınması. bu kurbanlannın
yeniden hayata katılımlanna
destek olıınması için bir çağn
yapıyor. İşkenceye karşı müca-
dele çağnsına ilk destek Dani-
marka'dan geliyor. Dr. Inge
Genefke, Af Örgütü'nün ilk tıp
grubunu kuruyor.
İşkenceyi araştırmak. sonuç-
lannı ortaya koymak için yapı-
lan çalışmalar 1982 yılında
4000'den fazla doktorun görev
aldığı 29 grupla sürdüriilür du-
ruma geliyor. Aynı yıl Kopen-
hag'da "Uluslararası İşkence
Kurbanlannı Araştırma ve Re-
habilitasyonu Merkezi" kuru-
luyor.
Bugün 30 tıp elemanı ve yö-
neticiyle 1985 yılında 105 işken-
ce kurbanının rehabilitasyonu
yapılıyor. 27 kurbana da ayak-
tan hizmet veriliyor.
Merkez: Danimarka'da, Fili-
pinler'de. Kenya'da ve diğer
Kuzey ülkelerinde düzenlediği
İnsanlığın yüz
karasına
uzanan
beyaz eller
ERDALATABEK
• Doktorlanngörevi
işkencenin karşısmda olmaktır.
Şimdi doktorlar yeni bir onurlu görevi
benimsiyor: İşkence kurbanlannı
yeniden hayata katabilmek.
Bu görev toplumsal duyarlılığı
arttırabilmek için de çok önemli.
seminerierle soruna dünya
çapında ilgı çekmeyi başanyor.
Sonra Stockholm'de. Güney-
doğu Asya'da, Latin Amerika-
_da, Avrupa ve Afrika'da reha-
bilitasyon merkezleri kurul-
ması aşaması başlıyor.
Bu arada dünya çapında ya-
şanan işkence olgusunun belge-
lenmesiiçin 1987 yılında "Ulus-
lararası Dokümantasyon Mer-
kezi" kuruluyor. Bu merkezde
belgeler. raporlar. basın kupür-
leri, odyo-vizüel materyellerle
işkence ve sonuçlan belgeleni-
yor.Bu çalışmalardan alınan
sonuçlarla bir grup Uruguaylı
doktor. bir ulusal tıp ahlakı ko-
misvonu kuruvor. Doktorlar
\c a\ukaıhınn birliklc yaptık-
ları çalışmalarla 6()'tan fazla
dokiorun Uruğuay kamplann-
da \e hapisanelerinde işkence-
ye katıldıklannı saptıyorlar ve
bundan dolayı cezalandınlma-
lannı istiyorlar.
İşkenceye katılan doktorlar
sonırlu büyük bir duyarlılıkla
ele alınıyor ve uluslararası bir
anlaşmayla doktorlann işkence
konusuridaki sorumluluklan-
na açıklık kazandınlıyor.
Doktorlann ve sağlık perso-
nelinin işkenceye karşı tavır al-
malan çok önemli bir olgu.
Çünkü işkence. insanın beden-
sel ve ruhsal sağlığını ileri dere-
cede bozan bir olay. İşkence so-
nucu oluşan sakatlıklann dü-
zeltilmesi de tıp mesleğinin ve
doktorlann meslek örgütlcri-
nin önemle ele aldığı bir konu
oluyor. İşkence kurbanlannın
belÖ ölçüler içinde işkence gör-
melerine yardıma olan doktor-
lar. meslek suçu işliyorlar ve bu
konuda meslek örgütleri çok
duyarlı. Türk Tabiplen Birliği
de bu durumla ilgili du-
yarlılığını her zaman göstermiş
olan meslek kuruluşu. Bu du-
rumailişkin saptamalarla "mes-
lekten men" cezası istemiyle
onur kurullanna gönderilen ve
cezalandınlan doktorlar oldu-
ğu da biliniyor. Doktorlann
görevi her zaman işkencenin
karşısmda olmaktır. Şimdi yeni
bir görev daha doktorjar için
onurla benimseniyor: İşkence
kurbanlannı yeniden hayata
katabilmek. Bu görev hem iş-
kence kurbanlan için hem de
toplumsal duyarlılığı arttırabil-
mek için çok önemli.
Yinelemek gerekiyor ki iş-
kence kurbanlan sadece kendi-
lerine yapılan işkencenin değil.
sonraki hayatlannda karşılaştık-
lan iigisızliğin de kurbanı olu-
yorlar. Oysa bir toplumdaki iş-
kenceden sadece onu yapanlar
değil. bütün toplumun sorumlu
olduğunu düşünmek gerekiyor.
Toplumsal sorumluluğu ortaya
koymak, sorumluluğa herkesi
ortak edebilmek aslında işken-
cenin ortadan kalkması için te-
melkoşul.
İşte uluslararası işbirliğı.
dünyanın her yarundan yükse-
len işkence çığlıklanna karşı
bırleşen insanlık bilincini sim-
geliyor. Uruguay'dan. Şili'den
Filipinler'e kadar bütün dünya
artık "İşkenceye son" demek
için el ele veriyor.
İnsanlığın büyük kazanı-
mlannın başında eelen de bu
kars,ç,k,Ş
...
Galeri • Atölye 232 64 26 • 230 21 87
"KÜRTARICILARINDAN KÜRTARMAK İÇİN..."
KIZ KÜLESİ
RESİMLERİSERGİSİ
24 EKİM 1992-20 KASIM 1992
ALİ İSMAİL TÜREMEM GÜL DERMAM
AVNİ ARBAŞ
AYDIN AYAN
BERNA TÛREMEM
CİHAT BÜRAK
DOĞAN PAKSOY
EROLDERAM
FARÜK CİMOK
KASIM KOÇAK
MEHMET PESEN
MEVLÇJTAKYILDIZ
MÜHSİN KUT
MUSTAFA PİLEVTİELİ
NAZMİYILMAZ
SELÇÜK ÖZBEK
S E V I MC E
SANAT GALERİSİ-DEKORASYON
fonaryolu, Eflatun Sok. Doğa Apt. No:5/2
Kadıkeyistanbui laliZZİ 53 28-336 79 30
Cumırtwi 11.00-19.00ftnarHoriç Diğw GünU 13.00-19.00
ZEKAIORMANCI
Resim Sergisi
3 - 27 Ekim
GALERiBfc
I^BALDEM
Valıkona^ı Caü Akkavak Sok
No 22 3 80200 Nışantaşı
IS
T
*NBUL Tel |11 232 40 81
HÜĞÂYHeykel Sergisi
15 Ekim
,S 14 Kasun
« Y«Ük«y«lar ÇJcmm i/7
~m (bld Şoa rıyotros* ari«rsı)
O ) Ekmda$ Tet 232 59 S9
ÜMTTYAŞAR
SANAT GAUERİSİ
YÜKSEL
AYDIN
Resim Sereisi
16 Ekim-4 Kasun
kOU Cod TNIOS gkmoa
27/34 InojiuTal: 244 9t 33
NEWYORK - İSTANBUL
6-28 Kasım 1992
35 Türk, 8 Amerikalı Sanatçı
Dûzanleyen : Yahşl Baraz
ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ
Tel:251 56 00
IÇ MIMARI
GRAFİK
TEKSTİL
"Batik-SUUstlik"
RESİM
"Vitray-Fresko"
Güzel Sanatlara
HAZIRLIK
Kurs Kayıtlan Ba^amışbr.
Yıl sonu sergisi
346 97 75 - 34165 30 Kadıkoy
543 82 92 - 583 58 54 Bakıjköy
BEtt\DAM
MEHMET
GÜLER
Resim Sergisi
3Ekim-14Kasım'92
Moda Cod. 220/226
U
EXCLUSIVE
S A N t î M E R K E Z t
BUBİ
1979-1992
Farkb Çalışmalan
13 Ekim-30 Ekim'92
Bojjdol Cod. No:449 (i; BaakoH
Qs)ü) SuadiyeTel:363 7S94
GULDENAimiN
Resim Sergisi
1-31 Ekim
U.2AOU4&
GALERİ
LEBRİZ
ÇEŞİTLEMELER 3t
22 Ekim-14 Kasım
Alaattln Aksoy
Avnl Arbaş
All Atmaca
Cevat Derell
Neş'e Erdok
Bedrl R. EyüboQlu
Eren Eyübogiu
Leyla Gamsız
Hamit Görele
Neşet Günal
Nurl iyem
Zekl F. Izer
Zühtû Müridofllu
Hale Sontaş
Ömer Uluç
Adnan Vannca
Şenol Yorozlu
Eytam C«l Acıkhava Apt.
No"16Nışantaji 240 22 82
T a m e r
Heykel Resim Seıgisi
7-28 Ekm 1992,111)0-1800
, Pazaıgunien d&nda'
A y d ı n
* \frnca
ModernSanat
valikonağı Caddesi No 117'2 Nısanıasılstanbul Tel 23C39 80
Galeri • Atölye
Astropen
Burç
Karikatürleri
Sergisi
15-30 Ekim 1992
Gazanfer Ağa Medresesı
Ataturk Bulvan
Kovactlar Sok. 12Fatıh
«ıstanOul Buyutşeftır Beledryesı
Kufu. !$«•<: Daıre Baştankğ,
W «Jnkıtur n MuJh Munl
BİR BAKIMA
SERVER TANfLLİ
Ernest Renan'ın
HaüPlatöhları
Ernest Renan, 100. ölüm yılı dolayısıyla anılıyor.
Nasıl anlatmalı gertç okurlara bu büyük Fransız yazarı-
nı?
Önce, yaşadığı dönemle ilgili bir iki hatırlatma gerekiyor,
Renan, 1823te doğup 1892de öldüğüne göre, büyük
rüzgârların estiği bir toplumda geçmiş oluyor yılları: 1848
Devrimi ve 2. Cumhuriyet'in ilanı, çok geçmeden Cumhuri-
yet'in boğuluşu ve 2. İmpatorluk gericiliği, arkasından,
1870te Alman istilası ve 1871'de Paris Komünü, sonra
onun söndürülüşü ve tutucu nitelikleri ağır basan 3.Cum-
huriyet'in kuruluşu.
Ve o ne zengin düşünce ve edebiyat ortamıdır o! Augus-
te Comte'la sosyal bilimlerin doğuşu ve tam bir bilim kültü-
runün egemen olması aydın çevrelere; ütopyacı sosyalis-
lerin ortaya çıkışı, Saint-Simon'lar, Fourier'ler, Proudhon'-
lar ve 1848de Marx'la Engels'in Komünist Parti Bildirisi'ni
yayımlayarak bilimsel sosyalizmi yaşama geçirmeleri;
sosyal düşüncelerle edebiyatın kucaklaşması, roman-
tizmden gerçekçiliğe geçiş ve bu arada romantik tarih
okulunun arkasından pozıtivıst tarih okulunun yerini alıp
ürünlerini vermeye başlaması...
Hepsi de bildiğiniz konular bunlar!
işte. o yıllardan birinde, küçük yaşta rahip olması için
verildiği bir din okulundan bırgenç, gerçekleri anlatmıyor-
lar diye, hem de inancını yitirerek kaçar: Ernest Renan'dır
bu. Bir rastlantı, 1845'te fizik ve doğa bilimlerıyle karşılas-
tırır onu: Dünyanın, sürekli bir gelişme içinde, çıkarsız bir
araştırma sayesinde daha güzel bir geleceğe doğru evril-
diğini fark eder; dogmalara bağlı dinlerin desteği yoktur
bu süreçte ve yok olmaya mahkûmdur onlar. Gelecek bili-
mindir. 1848de yazıp da 1890da yaytmlayacağı Bilimin
Geleceği adlı eserinin konusu budur.
Ne var ki, inanmasa da, bağnazlığa sapmadan, ukalâlık
etmeden ve kuruluğa düşmeden, din olgusu üzerinde du-
rur; Hıristiyanlığın Kökenlerinin Tarihi, bu ısrarın sonucu-
dur. O dev eserin ilk cildi, isa'nın Yaşamı yayımlandığında
(1863), Avrupada büyük yankılara yol açarken, Fransa
hop oturur hop kalkar: Katolikler ateş püskürürler ve Re-
nan, Fransa'nın en başta gelen kültür kurumlarından biri
olan Collge de France'daki kürsüsünden atılır. Aslında,
Isa'ya saygılı, ama onu akılcı bir yorumla ele alan bir eser-
dir bu.
Yazarımızın geleceğe kalacak kitabı başta budur!
1870 sonrası Renan, bir başka düşünurdür; 1870'teki
Alman istilası, Almanya üstüne düşlerini yıkar; 1871 K(>
mün ihtilali dehşete düşürür; yeni Cumhuriyet hayal kırıkln
ğına uğratır. ı
Düşünce ve Ahlâk Reformu (1871) adlı eserinde, ûlkesi-
nin başına gelenleri açıklamaya çalışır ve ilaçlar sunar
Demokrasiden kuşkuya düşmüştür, genel oya karşı çıkar,
plebisitçi olur. Ancak..1875'ten sonra, kiliseegemenliği ile
eğitim sorunları gündemin başına geçtiğinde, Renan,
1848de tapındığı düşüncelerine döner. Kilise ve devlet
ayrılığı ile herkes için eğitim hakkıdır bunlar. Şöyle diye-
cekflr: "Devlet, tapınak açmaktan çok daha fazla olarak,
okul açmakla görevlıdır halka!"
Bütün bunlara bakıp, sağla sol arasında gidip gelen bir
düşünür diye görebilirsiniz Renan'ı.
Haksız da sayılmazsınız ,
Şu özelliğini de eklemiş olalım: Yazdtklarını, cHağanüstö
güzel bir dille yazdı: biçemi büyüleyicidir. Çocukluk ve
Gençlik Anılan'nda (1883) bir yerde, Akropol Üstünde Dua
adlı bir parça vardır; eski Yunan'ı kutsar orada. O duaya
katılmamışsantz eski Yunan'ı anlayamazsınız.
Bizim kültür tarihimizi de ilgilendiren bir yanı vardır Er-
nest Renan'ın. Şinasi Efendi'yle dostluğunu bilsek de, bir
zimki bir şeyyazmadığından ayrıntılardan haberimiz yok!.
Ancak, bir başka olayın ayrıntılarına sahibiz ki, o da şu:
Renan, islam ve Bilim konulu bir konferans verir bir gün; '•
orada, İslamlığın bilim ve ilerlemeye engel olduğunu ileri
sürer ve kanıtlarını sıralar. Namık Kemal de, ona karşı ün-
lü Renan Müdafaanamesi'ni kaleme alır. Namık Kemal,
konuya pek haklı olarak uygarlık açısından eğilirken, Av-
rupa veislâmtarihindengetirdiğikanıtlarlaErnestRenan'a
yanıt verir ve hırpalamaya çalışır onu, doğrusu hırpalar
da. Namık Kemal'in, yer yer yanlışlar yapsa da, tarihsel
mirasa sahip çıkan bir yanı vardır ki, pek duygulandırır
beni. Şimdi birisi çıkıp, onun bu küçük eserini önümüze
koysaydı, ne güzel olurdu!
Hazır, sırası da gelmişken...
HEP, Kulp için
Meclis arasürması istedi
ANKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - HEP milletvekilleri. Di-
yarbakır'ın Kulp ilçesınde 3-4
ekim günü meydana gelen
olaşlar sırasında yapılan resmı
açıklamalarla. halkın verdiği
k
va konması ve sorumlulann
saptanmasını istediler.
Divarbakır Milletvekili Ley-
la Zana. öldürülen iki kadın
PKKlının çıplak cesedinin in-
terSTAR'da kamuoyuna te§-
hi d i l i k d İ i l r ibilgilerin çeliştiğini savunarak. hir edilmesi konusunda İçişleri
bu konuda Meclis araştırması Bakanı'nın >azıh olarak yanıtr
açılmasını iste-
diler. HEP Di-
yarbakır Mil-
letvekili Leyla
Zana da. gü-
venlik güçleri
tarafından öl-
dürülen iki
kadın PKK'-
lının interS-
televiz-
larafın-
çıplak
TAR
ylonu
d;ın
olarak teşhir
• Diyarbakır
Milletvekili Leyla
Zana da, güvenlik
güçleri tarafından
öldürülen iki kadın
PKK'lımn
interSTAR
televizyonu
tarafından çıplak
olarak teşhir edilmesi
konusunda bir soru
önergesi verdi.
edilmesi konu-
sunda bir soru
önergesi verdi.
HEP'liler.
Diyarbakır
Kulp olaylanndan sonra Muş
Milletvekili Sırn Sakık, Bat-
man Millelvekili Nizamettin
Toğuç, Diyarbakır Milletve-
killeri Mahmut Uyanık ile Se-
dat Yurttaş'ın bölgeye giderek
yaptıklan incelemelerde, "hal-
kın ilçede karşılıkh bir çatış-
laması istemiyle
soru önergesi
verdi. Zana,
"Şeflaflık politi-
kası ve halka şef-
kat götüreceğinî,
aynı zamanda
insan hak ve
onurunu koru-
vacaeınu vaat
eden DYP-SHP
koalisyonu as-
ker ve sivil top-
lumun üzerin-
deki oiumsuz
baskılara seyird
kalarak. moral
değerlerin çü-
rümesine ve de
insan haysiyetinin zedelenme-
sıne göz kapayarak mı vaatle-
rini yerine getirecektir" dedi.
Zana. bir başka soru önerge-
sinde de. Diyarbakır'ın Hani
ilçesi Kaledibi köyünde operas-
yonda onlarca torunu ve 7 ço-
cuğu olan 70 yaşianndaki Ha-
manın kesin olarak meydana san Kanat'ın "terörist" olduğu
gelmediğinin, PKK'lılardan savıylaöldürüldüğûnü ileri sü-
yaralı veya ölü ele gecenin ol-
madığının. aynı şekilde asker-
lerden de ölü ya da yaralı ol-
madığının" ortaya çıktığını
bildirdıler.
HLP"liler. bir meclis araştır-
nıasi açılarak. konunun orta-
rerek. "Hiçbir siyasal görüşe
sahıp olmayan. savunmasız ve
silahsız masum insanlann öl-
dürüldükten sonra terörist
olarak ilanı, hükümetin şefkat
politikasına uygun düşer mi?"
dive sordu.
SATfLIK FOTOĞRAFMAKİNESİ
NlM'll I i B<Kİ>
-Nıkon 35-105 (.V5) Ax>m objektif
-NikonSB-l7Ra,
-A/kııll.ıııılmış-çok lemİ7
-10mıhon lir.ı - 51205 05 (438»