Katalog

5 AĞUSTOS 1991 HABERLER CUMHURİYET/3 OTOBÜS ORDUSU — Venikapı sahılını neredeyse tumuyle dolduran otobus ordusuna her gun 30-40 tane daha ekleni>or. Rumen Pazan olarak isim degiştiren mekân, Turklenn joğun ilgısine mazhar oluyor. (Fotograf: MUHARREM AYDIN) Hergün Istanbul'a ulaşan otobüsler dolusu Doğu Avrupalı, Yenikapı'dan 'geçerek'yeni ekonomik ilişkilere giriyor Serbest piyasanın yeni kapısı Çoğunluğunu Bulgar ve Rumenlerin oluşturduğu turistler, Yenikapı'yı mesken tutmuş durumda. Burada yatıp burada kalkıyorlar, mallarını burada pazarlıyorlar. Akla gelebilecek her türlü Doğu Avrupa orijinli malın satıldığı mekânda, akşamları da Doğu Avrupalı bayanlar piyasaya çıkıyor. Yenikapı açık otoparkının bulunduğu alan Rumen ve Bulgarlann serbest piyasanın her türlü inceliğini öğrendikleri 'serbest bölge' görünümünde. MUHARREM AYDIN Turkıye genehnde tunstsızlık- ten, turızmde knz yaşandığın- dan yakırukrken Romanya, Bul- garıstan, Yugoslavya başta ol- mak uzere 'Dogu Bloku' ulke- lennden Istanbul'a her gun oto- busler dolusu turıst akın edıyor Gunde ortalama 30-40 otobu- sun gınş yaptığı Emınönu Bele- dıyesı'nın Yenıkapı'dakı açık otoparkının bulunduğu alan, Rumen \e Bulgarlann "serbest pıyasa" ekonotnısının her turlu yontemını öğrendikleri "serbest bolge" gorunümünde. Çoğunluğunu Rumenlerin oluşturduğu tunstlerın gunluk yaşamı hareketlendırdığı Yeni- kapı sahılınde, 24 saat canlılık yaşanıyor Romanya ve Bulgarıstan'dan gelen otobüsler, ulkelennden ge- tırdıklerı yolcuların "tatil" amaçlı olanlarını Lalelı'dekı otellere bırakıvor Istanbul'a "ticaret" yapmaya gelenler ıse Yenıkapı'vı "raes- ken" tutu>or Romanya ve Bul- garıstan'dan turıst getıren oto- büsler otoparkta 5-6 gun kalır- ken, Macanstan ve Yugoslavya- dan gelen otobüsler gunubırlık seferler yapıyor Yolcular otobuslerden çıkar- dıklan valızler dolusu malları- nı otopark çevresınde satıyorlar Bır bölumu ıse Bevazıt ve Kara- kö> cıvarlarına gıtmeyı tercıh edıyor Yenıkapı'dakı "ilhal pa- zar"da her turden "mal" bul- mak mumkun Sabahın erken saatlerınde başlayan canlılık, gecenın ılerle- yen saatlenne kadar artarak su- ruyor Turk ışportacılann da bulunduğu açık alanda tam bır keşmekeş yaşanıyor Ülkelerınden getırdıklen mal- ları dolar uzerınden satan Ru- men ve Bulgarlar, yemeklennı de otobuslenn aralannda seyyar ocaklar uzerınde pışırıyorlar Otoparktan çok 'pikaik alanı- na donen açık alanda her taraf çopler ıçınde Çevrede yoğun bır koku hıs- sedüıyor Çevredekılerın tepkı- lerını çeken bır başka nokta ıse Rumen ve Bulgar tunstlerın tu- valet ıhtıyaçlanru da denız kena- rmda veya otoparkın arkasında dızılı otobuslenn yanlannda gı- dermelerı Gunduzlerı vıskıden kırtasıye çeşıtlerıne, gıysıden porselen takımlarına kadar her turden "mal"ın bulunabddığı ıt- hal pazarda akşam saatlennden ıtıbaren "ekstra mailar" piyasa- ya çıkıyor. Bunlar Sultanahmet çevresındekı dığer "mesJektaşla- n gibi" pard kazanmaya çalışan Rumen kadınları. Gunduzlerı "gizli" çalışan Rumen kadınlan belırb bır saatten sonra "açıkça" ortaya çıkıyorlar Bazı saatlerde "caddeye kadar" taşan alışvenş- lerde, Rumen kadınların tercıh ettığı para ıse ABD Doları Nefes kuvveti ile 'Paşabahçe' markasını dünyaya tanıtan işçiler artık istenmiyor Cama can verenler şîtndi işsizPaşabahçe Fabrikası'ndan atılan 630 işçinin 300'u, camın nefesle şekillendirildiği Goble bölumunden. Bu cam ustaları yıllardır 60 derece sıcaklıkta nefes tüketerek, meslek hastalıklarının tehdidi altında Paşabahçe'nin en narin cam ürünlerini üretiyorlar. Emekliliği gelmiş cam ustalarından 19'u, işten atılan arkadaşlarını desteklemek için topluca istifa verdiler. DENtZ TOPALOĞLU "Cam madenı 1800 derecede erir. Bizım çalıştığımız bekleme havuzunun acaklığıysa 1300 de- recedir. Çalışma ortamımız ke- sinlikle 60 derecenin altına duş- mez. Pipo dedigimiz, 1 santi- metre kalınlığında uzun çubuk- larla havuzdan maden alınarak çubnğa sanlır. Biz buna fıska deriz. Fıskadan sonra tekrar maden alınarak kalıplara ufle- nır. Kalıptan sonra tezgâhlarda ayak takılarak cama son şekli verilir." Paşabahçe Cam Fabrıkası'- nın 26 yıllık cam ustası Ahmet Yıldız, camın dört bın yıldır de- ğışmeyen oykusunu böyle anla- tıyor. Cam sanayıı çok gelıştı, ancak kusursuz camlar hâlâ us- talann nefesıyle şekıllenıyor. Paşabahçe'yı Bohemya, V» a- terford gıbı dünyaca bılınen bır marka sevıyesıne getıren cam ustalannın çoğu bugun ışsız Paşabahçe Cam Fabrikası'nda ışten çıkartılan 630 ışçının 300'u CAM USTALARIMN TEPKİSt — 16 yıllık cam ustası Hasan Olcay (sagda) işten çıkartıldı. 26 yülık cam ustası Ahmet Yıldız (solda) işten çıkartmaları protesto ederek istifa etti. (Fotoğraf: DENIZ TOPALOĞLU) camın nefesle şekıllendığı Gob- le bölumunden Camın ustunun boyanarak suslendığı Tezınat bölumunde çalışan 60 kadın ış- çının tumu de ışten çıkartıldı Işten çıkartmalar uzenne Ah- met Yıldız, kendısı gıbı emeklı- lığı gelmiş 19 cam ustasıyla bır- lıkte, "Madem kriz var. once bizi çıkartmalıydılar" dıyerek fabnka mudurune ıstıfasını ver- dı Mudur "Siz de çıkarsanız ben kiminle çalışırım" demış Yıldız, "Bunu çıkartmalardan once duşunseierdi. 3-5 yülık ar- kadaşUnmızı çıkarüp emeklilen tuttular. Çıkartmalar zorunluy- sa bizden başlamalı>dılar" dıyor Istıfasım veren ustalar, ışten çıkartılan, çıkartılmayan tum ış- çıler yakalarında fabrıka kart- lan, 11 gundur fabrıkayı terket- meyerek çıkartılanlann gerı alınması ıçın bırlıkte dırenıyor- lar Çunku Paşabahçe, cam de- mek Cam ışçısı, ustası, başka hıçbır ışte çalışamaz. Cam ışçı- lığı çıraklıktan ustalığa uzanan özel bır becerı Dort kardeşıyle bırhkte 15 ya- şında fabrıkaya çırak olarak gı- ren cam ustası Hasan Olcay da ışten çıkartıldı Babasının da cam ustası olduğunu anlatan Olcay, bugun tek kardeşlennın ışte kalabıldığını anlatıyor Çı- raklık, fıskacılık ve kalfalığın ardından 16 yıl sonra usta oldu- ğunu anlatan Olca>, kâse, şe- kerlık, yuvarlak akvarvum-da- macana, surahı, ayaklı bardak- ların, uflenerek şekıllendığını anlatıvor Ustalar, ufleme ka- dehlerın ınce, kusursuz, ufleme camlann dalgasız, kabarcıksız olmadığını, bu nedenle ufleme- den vazgeçılemeyeceğını soylu- vorlar 1 Işçıler Goble bölumunun fab- nkanın en çok sıpanş alan bo- lumu olduğunu belırterek "Bır vü onceden sipariş alıjorlardı. Iş yetiştiremij oruz diyerek 6-7 a) a kadar yeni isçi alındı. Top- lusozleşme imzalanınca mı eko- nomik kriz oldu" dıye soruyor- lar Şışe Cam'ın yuzde 49'la en kârlı kuruluş olduğunu sovleven ışçıler, "Ucretler yukseldı. Be- dava işçi çalıştırmak istiyoriar" goruşundeler Ahmet Yıldız, teknolojık ye- nılenmemn gerekçe gösterıldığı- ne, ancak venılenme olan bo- lumlerde çıkartma yaşarunadıgı- na dıkkat çekıyor örneğın oto- mas>on bolumune ıkı tane ro- bot getınlmış Bu bolumde çı- kartma olmamış Çamaşırhane bölumunden çı- kartılan bır bayan ışçı, "Bizim işimizin teknolojiyle ne ilgisi var? Gorevimiz dışındakı ışleri bile yapı>orduk. Bızım bolum- den uç arkadaşla birtikte beni de çıkarttılar" dıvor Sinop Cam Smop muhabınmız Cengiz Demirel'ın bıldırdığıne gore Sı- nop Cam'dakı dırenış suruyor Sınop Cam ışveremnm "Tum işçilerin uretime geçmemesi du- rumunda fabrıka kapatılacak" şeklındekı tehdıdıne ışçıler, 'ey- leme devam' yanıtını verdı Iş çıler, Krıstal-Iş Sendıkası'nda aldıkları ortak karan alkışlarla kutladılar. Geçen cumartesı gunu Sınop Cam Fabnkası'na asılan bır du- yuru ıle pazartesı gunu (bugun) saat 08 00'e kadar tam kapası- te ıle uretime geçümemesı duru- munda ışçılenn tazmınatsız ola- rak çıkartılaeağı ve fabnkanın kapatüacağı bıldınlmıştı Bu ge- lışme uzerıne Knstal-İş Sendıka- sı Sınop Şube Başkanı Ismaıl Usta ıle Genel Mudur Çetin Gu- ney arasında vapılan goruşme- den de olumlu bır sonuç çık- mamıştı Işçılerın ortak aldıkları 'eyle- me devam' kararından sonra konuşan Knstal-lş Genel Eğıtım Sekreten tsmet Konuk, tehdıtın buyukluğune karşın Sınop Cam ışçısınm kararhlığının da tum ış- çılere ornek bır davranış oldu- ğunu belırttı Sokağın karşı tarafindakipolisle, diğer ırfdarla, kadınlarla, homolada alay eden rapçikr buna tavır kültürü' diyorlar Rap müzik: Serserilik ruhunun gıdası ŞEBNEM ATİYAS NEW YORK — Tavır al ar- kadaş' Burada tavır almaktan bahsedıyoruz, tavır almak de- yince ıyı tavırdan değıl, her za- man kötü olandan bahsedıyo- ruz, anlaşüdı mı? Şu cadı bana kafa tutunca kesıverdım, tamam mı? Ben kultur stılı olan tavır- dan söz edıyorum, tamam mı 9 Komedyenler tavır alır, rock gruplan tavır alır, Amenka'da doğum gunu kartlan bıle tavır ür, anlaşüdı mı? Tavır alan zen- .Jer deyınce ne bıçım bır tavır- dan bahsettığımı bılıyorsun GöstenşU, acımasız, soğuk, sı- cak, Lımozm pencerelerındekı opak camlar gıbı ya da banke- rın gömleğı kadar beyaz olan spor ayakkabıları gıbı bır tavır, tamam mı? Işte ben buna tavır derım. Yavrum ıyı dınle, bu Amerika'nın son 25 yıldakı en onemh gehşmesıdır. Nedır gelış- me? Tavır kulturu. Bu kultur buyume aşamasında çeşitlı evre- lerde donmuş olan Amerıkan erkeğının maço serzenışlerıdır, sersenlık ruhudur, sokağın karşı tarafindaki herkesle, pohsle, dı- ğer ırklarla, kadmlarla, homo- seksuellerle alay edışının sesıdır, tamam mı 9 Hanı ne oldu bızı özgılrleştırecek olan 'rock and roU'a? 1970'lerden berı şehır sokak- lannda en önemlı gösterı ve eğ- lence bıçımı halıne gelen 'rap' müzığını halen pek çok Amerı- kalı bılmeyebılır Ama rap, gıde- rek çok para kazanan bır en- dustrı halıne gelıyor Buyuk konser salonlannda konserler venyorlar, bütün "karşı" tutum- larına rağmen kurumsallaşmış muzık merkezlerıne gırıyorlar, Oscar törenlennde edep yerlennı tutarak gösterıler yapıyorlar Rap muzık kulturu kızgınlık dolu Rapçı, konuşmaya ya da "söylemeye" başladığmda gıde- rek kızıyor, kızdıkça daha çok konuşuyor, konuştukça daha çok kızıyor. "Sokağı insaniara getiren" rapçılerın konserlerın- de genellıkle kavga çıkıyor, ya- ralanmalar, hatta ölumler ger- çekleşıyor Kızgınlık söz konu- su olunca kızdırma gundeme ge- lıyor 'Public Enemy', lıste başı rap gruplarından, antı-Semıtık sarkılarından öturu mahkeme- lık Sözlerı sıyahlan, homosek- suellen, göçmenlen aşağılayan "Guns N" grubu "G N'R Lies" plağıyla 4 mılyon sattı *NWA' "Niggers with Attitude'Ie bır mılyondan fazla satarak platın album sahıbı oldu Satışlar bu boyutlara ulaşınca ne olursa ol- sun deyıp buyuk plak şırketlerı rap gruplarının peşıne duştu CBS/Columbıa plakları Def Jam'in dağıtıcılığını aldı Tavır alanlar sadece rapçıler değıl tabu Rapçılere tavır alan- lar da var Orneğın geçen yıl Florıda Vahsı Bob Martinez Eyalet Savası'na Mıarru raR gru- bu "The 2 Live Crew"un "Ola- bildigince Terbiyesiı" adlı al- bumlenndekı belden aşağı şar- kı sözlennden ötunı yasaklama- sını, yargılamasını ıstedı Olay buyudu, sansur tartışıldı, butun buyuk sanatçılar ve sanat kunı- luşları sansurun karşısında rap grubunu savundular Bu arada "The 2 Live Crew" albumu 1 mılyon sattı Mahkemeler albümu satan plakçılan yargılamaya karar ver- dıler, derken arabalarda albu- mun sozlennden oluşan etıket- ler göruldu Çatışmalar oldu 10 eyalet, satış kısıtlamaları ve dı- ğer konulardakı yasaların göz- den geçırılmesım ve bu tur olav- larda yeni yasalar konulmasını kararlaştırdı Rap sadece sıyahlara ya da er- keklere özgu bır şey olmaktan çıktı En çok satan beyaz rapçı- lerden bırı "Vanilla Ice". Rap'te en fazla "dayak jiyen" kadınlar da ayağa kalktı \e "Raple cevap veren kadınlar" ortaya çıktı 1980'lenn başından ıtıbaren ka- dın rapçıler ortalığı daha da kı- zıştırdı Bunlann başında "Qu- een Latifa, M.C Lyte, Roxanne Shante" gelıyor 'Ice T" kendı- sını "cadı olduren" olarak nıte- le> r ınce kadınlar cevap verdiler "Kadın rapciler cadı, orospu, seks delisi filan degildir, hiç say- gınız yok mu sızin ananıza" dı- >e başladılar Iş kadınlarla da bıtmedı, ra- dıkal fslamcılar "rap manifestosu*' yazdılar Islamın ABD'dekı "peygamberi" Elijah Muhammed olümunden 15 vıl sonra rap uzerındekı etkılerını bılseydı epey şasmrdı herhalde. En sonunda FBI ışe kanştı Tavır alan zencıler grubunun ba- şı FBI ıle derde gırdı FBI Baş- kan Yardımcısı Milt Anlerich, "Straight Outta Compton" al- bumunun yasa uygulavıcı yetkı- lılere karşı şıddetı teşvık öğelen taşıdığına karar verdı \raa bır polısı anlatan şarkı sözlerınde- kı "Şu polisin a., na.." şeklınde- kı ıfadelen kendı tekrarlayama- dığı ıçın plak yapımcılarına bu albumle ılgılı FBI'nın "tavnnı" bıldırmekle yetındı. Rap, her şeyden once Amerı- kan anayasasının bırıncı madde- sınce (ıfade özgurluğu) korunu- yor. Bu nedenle rapçıler halle- nnden memnun, yakın gelecekte sadece eğlence olsun dıye "Şu FBI'ın a., na.." albumunu hazır- ladıklarını söyluyorlar Kaçırılan 10 turist için Alman ıızıııan Federal Kriminal Polis Dairesi'nden iki görevli, arama çalışmalarına katılmak için Turkiye'ye gelecekler. Alman hukumeti Ankara'dan izin istedi. DİLEK ZAPTÇIOĞLU BERLİN — Alman huku- metı, kaçırüan 10 turatın aran- masmda yardımcı olraak uzere ıkı özel görevlısını Turkıye'ye yolluyor "Almanya'nın FBI'sı" olarak nıtelenen Federal Knmı- nal Polıs Daıresı'nın kaçırma olavlarında uzman ıkı görevlı- sı, operasyonlara katılmak uze- re Nemrut Dağı'na gıdecek Al- man Içışlerı Bakanlığı'na bağlı görevhlerın gönderılmesı ıçın Ankara'dan ızın ıstendı Kaçırılan 10 turıstın akıbetı Alman hukumeti ve kamuoyu tarafından dıkkatle ızlenıyor Dışışlerı Bakanlığı'nda Bakan Hans-Dietrıch Genscher'ın dı- rektıfı uzenne kurulan özel "kriz komisvonu", Ankara'yla surekh ırtıbat halınde butun ge- lışmelerden haberdar edılıyor Dışışlen Bakanlığı'ndan dun al- dığımız son bılgılere göre Al- man hukümetınden şımdıye ka- dar hıçbır talepte bulunulmadı Bakanlık Sözcusu Muller şöy- le dedı "Turistleri kaçıraolann niyeü hakkında en ufak bir bilgiye sa- hip degttiz. Basında teroristlerle ilgili çıkan haberler spekulas- yondan oteye gitmiyor. Şimdi- ye kadar hiçbir siyasi gnıp ka- çırma olayını ustlenmedi ve bi- ze bir talep iletmedi." Alman hukumet çevrelerı, kaçırma olayının ardında sıyasal bır mo- tıvasyon yatması halınde fidye ya da Almanya'dakı tutuklular- la takas olasıhğı uzennde duru- yor. Takas talebınde bulunul- ma ıhtımalı, gozlerı Dussel- dorfta suren 17 sanıklı PKK davasına çevırdı Alman Cum- hurıyet Savcıhğı'nca ıkı yıl on- ce açılan davada sanıklar cına- yetten adam kaçırma ve yarala- maya kadar bır dızı suçtan yar- gılanıyorlar Turkçe ve Kürtçe tercumanlarla suren dava, tek- nık sorunlar ve sanık avukatla- rının ıtırazlarıyia gıderek uza- dı PKK'lı sanıklar hakkında- kı dehllerın yetersızlıgınden oturu yargı zorlanıyor Sanık- Iann bır bölumu artık tutuksuz yargılanıyor Sanıklar Alman Cumhurıyet Savcıüğı tarafın- dan "suç orgutu nyesi" olarak dava edıldı PKK'yı yabana bır orgut olduğu ıçın Almanva'da dava edemeyen savcılık, 17 sa- nığı "PKK bunyesinde bir suç orgutu kurmak"la suçladı PKK ve Avrupa'dakı kıtle orgu- tu ERNK, davayı baştan ben şıddetle protesto edıyor Sanık- lar suçsuz olduklannı, "Kurdis- tan'ın bağımsıziığı için mucade- le ettiklerini" ve davanın "po- litik bir dava" olduğunu ıddıa edıyorlar Dunku ılk haberlere karşın kaçırılan 10 turıstın Almanya- nın guneyınden, Baden- VVurttemberg eyaletınden geldı- ğı anlaşıldı Kaçınlanlar arasın- da Freıburg yakınlanndakı VValdkırch kasabasından Arm- bruster aılesı bulunuyor Bun- lar elektronık muhendısı Klaus Armbrusler (38), karısı Irm- gard (34) ve üç cocuğu Nlcole (13), Patrick (10) ve Sonya (8). Kaçırılanlardan uçu daha aynı kasabadan Armburster ailesı- nın arkadaşları Bunlar Them- se (34) ve Tına Sıbılia (32) adlı karı koca ıle kadının Ruth adındakı genç kızkardeşı. Ka- çırılan dığer ıkı kışının nereden olduğu anlaşılamadı Arm- bruster aılesı geçen yılkı yaz ta- tılını de Turkıye'de geçırmış, karavanla gelerek Güney sahıl- lerınde cadır kurmuştu Arm- brusterler'ı geçen yıl Türkıye sahıllennde gosteren fotoğraf- lar dun Alman gazetelennde vayımlandı Aıle reısı Klaus Armbruster'ın babası, basına, "Daha evvelkı gun çocuklardan tstanbul'dan bir kart aldık. Çok iyi oMuklamu yazıyorlar" dedı. Almanlar bır hafta ön- ce Istanbul'dan konvoy halınde Doğu'ya yola çıkmıştı. Saldın- yı anlatan görgu tanığı Sven Possner, çadırlarda kalan 5 kı- şmın gecenın karanlığmdan ya- rarlanarak kaçtığını, karavan- larda uyuyanlann göturuldüğu- nu anlattı Maskelı, eşofmanlı ve Kalaşnıkof marka makinelı tufeklı dört saldırgarun Ahnan- lan kamyonete yükleyıp kuze- ye doğru surduğu bıldınldı Alman gazetelerı kaçırma olayına dun bırıncı sayfalarda genış yer ayırdılar. 2 5 mılyon tırajlı Bıld am Sonntag gazete- sı, "Askerier kaçırılan Alman- ları anyor" manşetıyle verdığı haberde şoyle dedı. "Hiç kim- se tatilcUerin siyasal amaçlı asi- lerce rehin mi ahndığını, yok- sa soygun çetesinin kurbanı mı olduğunu büemıyor. Bu belir- sizlik olayın vebametini arttın- yor." Kütahya Kömür ocağına giren4kişi gazdan öldü KÜTAHl A (AA) — Kutah- ya'nın Tavşanh ılçesıne bağh Balıkoy kasabası Çamdıbı Ala- barda mevkıınde bır komur ocağına gıren 4 kışı zehırlenerek oldu Olume, ocakta bırıken karbonmonoksıt gazının neden olduğu saptandı Tavşanh Kaymakamı Idris Kurtkaya'dan alınan bılgıye gö- re Celalettin Gozen, kendı adı- na ışletme ruhsatı bulunan kö- mur ocağını yemden hızmete aç- mak ıçın vanına babası ve ıkı kardeşı ıle bır ışçıyı alarak ocak- ta 7-8 metre derınlığe ındı An- cak bu sure sonra Celallettin Gozen, Adem Gozen, Necmet- tin Gozen ve Mahmut Aslan ocakta oksıjen yetersızlıgınden ölduler