Katalog

23 AĞUSTOS 1991 EKONOMİ CUMHURÎYET/13 Emisyon daraldı • ANKARA (AA) — Merkez Bankası son 3 günde piyasadan yaklaşık 1.5 trilyon lira çekti. Maaş ödemelerinin etkisiyle 16 ağustosta 21 trilyon 651 milyar lirayla rekor düzeye Ilkselen emisyon hacmi, 21 ığustosta 20 trilyon 164 milyar liraya geriledi. Böylece 16-21 ağustos larihleri arasında piyasadaki kâğıt para miktannda 1 trilyon 487 milyor lira azalma gerçekleşti. Kula Mensucat • İZMİR (AA) — Mali kriz yüzûnden 5 yıl bacası tütmeyen ve 2 yıl önce el değiştirerek yeniden üretime başlayan Kula Mensucat AŞ'nin hızla gelişerek "robot teknolojisi"ne geçtiği bildirildi. Tekstü ihracaü • ANKARA (ANKA) — Türkiye'nin ihracatmda tekstil sanayiinde faaliyet gösteren fırmalann önemi giderek artıyor. Tekstil sanayiinin Urettiği 7 ürünün ihracatı, yılın Uk yansında toplam ihracatın yüzde 37.5'ine ulaştı. Sucuklarıınız Avreıpa'da • tZMİR (AA) — Türk sucuklannın üretim teknikleri, 1-6 eylül tarihleri arasında Almanya'nın Kulmbach kentinde gerçekleştirilecek "37. Uluslararası Et Bilimi ve Teknolojisi Kongresi"nde tartışılacak. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Sumru Tömek, kongreye yeni geliştirdikleri sucuk üretim tekniklerine ilişkin 2 bildiri sunacaklannı söyledi. Mevduattaki 7 avlık artış • ANKARA (ANKA) — Bankalardaki toplam mevduat, yılın ilk 7 ayında 15 trilyon liraya yakın artarak 76.2 trilyon liraya yükseldi. Ocak-temmuz döneminde en yüksek artış vadeli tasarruf mevduatında oldu. Yılbaşına göre yüzde 34.7 oranında artan vadeli tasarruf mevduatı, temmuz ayı sonunda 49 trilyon 240 liraya çıktı. TSKB fabrika satm aldı • NEVŞEHİR (AA) — Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), Nevşehir'in Avanos ilçesine bağlı Kalaba kasabasmda kurulu bulunan örgü örme ve Giyim Sanayii AŞ'ye ait bir fabrikayı satm aldı. Alınan bilgiye göre yılda 1.200 ton penye türii pamuk ipliği üretme kapasitesine sahip bulunan fabrika, borçlanndan dolayı çıkanldığı ihalede, TSKB tarafından 6 milyar liraya satın alındı. Uluslararası rezervler • ANKARA (AA) — Türkiye'nin uluslararası rezervleri 2 agustosta 11 milyar 676 milyon dolarla en yüksek düzeyine ulaştı. ' iplam brüt rezervler 26 tımmuzda 11 milyar 622 milyon dolar düzevinde bulunuyordu. KlSA KISA • TÜRKBANK, yeni açılan Sahrayıcedit/tstanbul subesini hizmete sundu. • PEPSİ Dünya Kalite Ödülü'ne, Fruko-Tamek'in Izmir'deki tesisleri değer görüldü. En kaliteli Pepsi'yi üreten tesislere verüen ödülü geçen yıl da Fmko-Tamek almıştı. • EGE Bölgesi Sanayi Odası yerli ve yabancı işadamlanna hitap etmesi amacıyla dört dilde hazırlanmış bir adres kitabı yayımladı. "EBSO Adres Kitabı", bölgede faaliyet gösteren sanayi kuruluşlanyla ilgili bilgileri içeriyor. Büyük kamu kuruluşlannın zararlan 3.4 trilyona ulaştı 1990 KTFlerin kara yûÇok sayıda KİT'in 199O'ı büyük zararlarla kapatmasında, enflasyonu dizginlemek için zamların frenlenmesi ve yüksek toplu sözleşmeler imzalanması etkili oldu. Ekonomi Servisl — 1990 yılı, Fınansman açıkları daha da ar- tan KİT'ler için "kayıp yıl" ol- du. özellikle enflasyonu frenle- mek için yapacaklan zamlar hü- kümet tarafından denetim altı- na alınan ve zorlu pazarlıklar- dan sonra maJi güçlerini aşan toplusözleşmeİCT imzalamak zo- runda kalan kamu kuruluşları, geçen yıl çığ gibi büyüyen zarar- larla karşılaştılar. KİT'ler arasında sadece TPAO ve Petrol Ofısi gjbi faali- yet alanı petrol olan kuruluşlar- la Tekel'in kârldıklannda önemli artışlar gözlendi. Bu kuruluşlar- daki kârhlığm temel nedeni ise "sürekli zam" yapabilmeleri ol- du. tstanbul Sanayi Odası'nca ya- pılan "en büyük 500 sanayi kunıluşu" sıralamasına giren 90 kamu kuruluşunun 1989 yılı za- rar toplamı 1.3 trilyon lira iken bu, 1990'da 91 büyük KİT için 3.4 trilyon liraya ulaştı. Aynı dö- nemde söz konusu kamu kuru- luşlannda kârlılık toplamı ise ancak 3.2 trilyondan 4.1 trilyo- na yükselebildi. 1989 yüında bi- lançolannı kârla kapatan top- lam 434 fırmadan 52'sini kamu kuruluşları oluşturuyordu. Ge- çen yıl ise toplam kâru firma sa- yısının 412'ye gerilemesiyle bir- likte, kârlı KlTlerin sayısı da 40'a düştü. Başka bir deyişle özel sektördeki kârb şirketlerin sayısında bir azalma olmadığı halde, Uk 500 içine giren KİT 90*dan 91'e yükselmesine rağ- men, kârdan zarara geçen firma- lann tamamı kamudan oldu.. tSO'nun yaptığı sıralamada, en büyük 6 sanayi kunıluşun- dan 5'inin bir önceki yıl olduğu gibi kamu kunıluşu olduğu dik- KAMUDA ZARAR SAMPIYÛNLARI (Milyar TL) KİTIER TEK ISDEMIR TDÇI Sûmerbank Gübre Sanayi ÇAYKUR TKİ Diğer Toplam 1990 632 601 435 404 197 184 166 781 3400 1989 466 182 105 170 29 138 35 175 1300 KAMUDA KAR SAMPIYONLARI (Milvar TL) KİTLER TPAO TEKEL ERDEMIR Petrol Oftsr ETIBANK* PETKİM TÜPRAS Diğer Toplam 1999 972 656 603 404 378 349 275 463 4100 1989 365 59 670 281 151 581 2 1091 3200 * 1990'da 5 ışletme, 1989da 3 ışletme sıralamaya girmiştir. kati çekerken, KlT'lerin kâr ve zararlannın da bu büyük işlet- melerde toplandığı görüldü. Ge- çen yıl bilançosundaki zararı 466 milyar liradan 632 milyar li- raya yükselten Türkiye Elektrik Kurumu, "en büyük 2. sanayi kunıluşu" olmasının yaru sıra KlT'ler arasındaki "zarar rekortmeni" unvanını da koru- du. Zarar sıralamasında TEK'i izleyen Isdemir, TDÇt, Sûmer- bank, Türkiye Gübre Sanayii, ÇAYKUR ve TKİ ile birlikte 7 büyük kamu kuruluşunun top- lam zaran 2.7 trilyonu buldu. Böylece 51 kamu kuruluşunun toplam zarannın yüzde 80"i, 7 büyük KlTten kaynaklanmış oldu. 40 KİPin geçen yılki toplam kârlılığında da 7 büyük kamu kunıluşu yüzde 90 pay sahibi ol- du. TPAO, Tekel, Erdemir, Pet- rol Ofisi, Etibank, PETKİM ve TÜPRAŞ'ın toplam kân 3.7 tril- yon liraya ulaştı. Kârlı görünen 40 kuruluştan geri kalan 33'ünün toplam kân 463 milyar lirada kaldı. Klnerin 199O*ı "kara bir yıl" olarak yaşamasmda, ithalata ge- tirilen serbestiler karşısında re- kabet güçlerinin azalmasınm da büyük rol oynadığı dik kati çek- ti. Üretimden satışlarda özel şir- ketlerin satışları yüzde 12.4 ar- tarken, kamu kuruluşlannın reel satışlan yüzde 3.8 geriledi. 500 kuruluşun üretimden satışlar toplamı geçen yıl 72.7 trilyon- dan 125 trilyona yükseldi. Kamu sektörünün satışlan 30.7 trilyon- dan 50.7 trilyona, özel sektörün satışları ise 41.9 trilyondan 74.2 trilyona çıktı. Bu arada üretim- den satışlara göre yapılan bü- yüklük sıralamasında 23 yıldan bu yana ilk kez bir özel kuruluş olan Arçelik, KlT'lerin arasın- da ilk 5'e girmeyi başardı. Fmnsız rektamcuvn şirketiRSCChin Lyon şubesi konkonkıto üan etti Yılmaz'a battığıım söylemeyin MİNE G.SAULNIER PARİS/tSTANBUL — Anavatan Partisi'nin seçim kampanyasım yüriit- mekle görevlendirilen ünlü Fransız rek- lama Jacques Seguela'nın şirketi RSCG grubunun büyük bir mali krize girdiği bildiriliyor. Şirketin Paris'ten sonraki en büyük merkezi Lyon şubesi, geçen 31 temmuzda ve büyük bir gizlilik içinde konkordato ilan ederek Lyon Ticaret Mahkemesi tflas Masası'na intikal etmiş durumda. Fransa'mn en önemli günlük ekonomi gazetesi "Les Echos"nun 7 ağustos tarihli haberine göre, RSCG Lyon şubesinin 20 milyon franklık bir ci- roya karşı 14 milyonluk bir borcu ve da- ha önemlisi, ana sermayesinde 4 milyon franklık bir açık var. Lyon şubesinin if- lası sonucu RSCG şirketler grubunun söz konusu şubeye bağlı Clermoot Fer- rand ve Grenobk kentlerindeki temsil- cilikleri kapandı. Jacques Seguela'nın yakın adamı ve grubun Fransa sorum- lusu Alain Gayzac, durumla ilgili olarak: "Şirketin genel yapısı iyi olduğu ölçü- de bu kentlerdeki işlerliğimizi sürdür- dük. Fakat 1990 bUançosu ve 1991 bas- lanndaki iş hacmi, artık dayanmanm mümkün olmadığını gösterdi" dedi. Seguela grubu, maü kriz nedeniyle 1991 başlarında 80 kişinin işine son ver- mişti. Segnela'nın şirketi RSCG iki temsUciliğini kapattı. Dünyada reklam sektörünün içine düştüğü ekonomik bunalım, Fransa'da en çok RSCG'yi sarsmış bulunuyor. Söz konusu şirketler grubunun son yediği darbe ise, bugüne değin RSCG ile çalı- şan Fransız Sosyalist Partisi'nin iktida- ra gelişinin onuncu yılını kutlamak için açtığı tanıtım kampanyasım başka bir reklam şirketine, Robert And Partners'a vernıesi oldu. Söz konusu partinin bü- yük yankı uyandıran ve "on yıldır seviyonız" çağnşımını taşıyan: "On yıl- dır ekiyonız" (Ça fait dix ans qn'on se- me) sloganı Robert And Partners imza- sını taşıyor ve henüz süren kampanyayı bu şirket yürütmekte. Fransa'daki ikti- dann "yeni gözdesi" Robert And Part- ners yetkilileri, 1993 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de Mitterrand'm yerine gös- terilecek Sosyalist Parti adayının tanıtım kampanyasım üstlenmek umudunutaşı- yorlar. Kısacası, Seguela'nın Fransız Cumhurbaşkanlığı tanıtım danışmanh- ğı ciddi oranda tehlikeye girdi. Jacques Seguela ve şirketler grubu RSCG, Fransa içinde gerileyen bu faali- yet tablosu içinde, Türkiye'den gelen kampanya teklifine cankurtaran simidi gibi sanlmış durumda. Haziran ayı içe- risinde RSCG'ye Türkiye'nin Fransa'daki tanıtımı için yapılan başvuru, bazı etkin Türk reklamcılann müdahalesiyle Türki- ye tanıtım paketinin devreden çıkanla- rak Mesut Yümaz ve ANAP'ın kampan- yasma dönüştürüldü. RSCG'nin Türki- ye temsikisi Erol Özkoray'ın şirketi ENA, Seguela'nın sözcülüğünü yüklen- mekle birükte, kampanyanın RSCG'ye verihnesinde ve yürütülmesinde birinci derecede sorumlu kılınmadılar. JaajuesSeguela'nınTürkiye'deki ikin- ci bir yatınmını ise Yorum Ajans oluş- turuyor. Söz konusu reklam şirketinin sahiplerinden Mehmet Ural ve Osman Uslu ile yürütülen görüşmeler sonuçla- nırsa, RSCG, Yorum Ajans'ın %60 his- sesine sahip olacak. Fakat Jacques Se- guela söz konusu reklam şirketini Me- sut Yılmaz-ANAP kampanyasının dışın- da tutuyor. Bilindiği gibi Yorum Ajans, bundan önceki genel seçimlerde (1987) SHP'nin tanıtım kampanyasını üstlenmiş ve ün- lü "Lamon" sloganını üreunişti. Kuveythükümeti, yenisiyledeğiştiremediğieskipanalannı geriahyor Dinar'adolarödüyorlarBÜLENT KJZANLIK Kuveyt, eski dinarlannı dolar ödeyerek satın alıyor. lşgal son- rası eski dinarları yenileriyle de- ğiştirme karan alan Kuveyt, Türkiye'den gönderilen dinarlar karşüığı dolar ödemeye başladı. Eski Kuveyt dinarlannı bu ül- keye gönderilmek üzere topla- yan Kuveyt Türk Evkafın yet- kilileri, gönderdikleri ilk parti 15 bin dinar karşılığı Kuveyt'in yaklaşık 51 bin 300 dolan he- saplanna yatırdığını bildirdiler. Kuveyt'in 1 eski dinara 3.42 do- lar ödediğini belirten Kuveyt Türk Evkaf yetkilileri, kendile- rinin de eski dinarlan getirenlere bu tutar üzerinden dolar hesa- bı açtıklannı söylediler. Kuveyt Dinarı uluslararası pi- yasalarda ise işgal şokunu hâlâ atlatamadı. Kuveyt'in kurtanl- masının ardından yaklaşık 6 ay geçmesine rağmen Körfez savaşı öncesinin en güçlü para birimiy- le, uluslararası piyasalarda he- nüz işlem yapılamıyor. Eski dinarları toplamayı sür- Dinar ve doların — TLdeğeri -9320" -I 2383- 1802 536-- 4440 1985- 1986 1987 1988 1989 1990 1991 M f t Merkez Bankası'nca Kuveyt Dinan için en son 8 Ağustos 1990 tarihin- de kur belirlendığinden, tabloda ABO Dolan ve Kuveyt CÜnan'nın yıllar itiba- nyla 8 afiust» tarihli Merkez Bankası efektif satş fiyatian esas alınmıştır. düren Kuveyt Türk Evkaf Fi- nans Kurumu da, bunlann kar- şılığıru dolar olarak ödemeye başlamasına karşın yerine yeni- sini veremiyor. Konuyla ilgili olarak görüştüğümüz Knveyt Türk Evkaf Ticaret Müdürü Şemsettin Bektaşoğln, eski di- narlan yeminli müşavirlik büro- larının gözetiminde topladıkla- nnı söyledi. Iraklılarca çalınan seri numaraları belli paralar dı- şındaki paralan kabul ettikleri- ni belirten Bektaşoğlu, "Knveyt hükümeti eski ve yeni dinarlan bire bir degiştirrae karan aldı. Ancak dinarla döviz transferi başlamadığından, Kuveyt, eski dinariann karşılıgını yeni dinar- laria değil, dolarla ödenrneye başladı" dedi. Eski Kuveyt Di- nan'mn da işgal öncesi yaklaşık 3.5 dolar değerinde olduğunu hatırlatan Şemsettin Bektaşoğ- lu, Kuveyt'in belirlediği 3.42 do- larlık yeni kurun da dinarın gü- cunü kaybetmediğini gösterdiği- ni ifade etti. Bektaşoğlu, "Da- ha önce bn olkeye götürdügü- müz 15 bin dinann ardından, özellikle bankalardan gelen 200 bin dinan daha ay başında bu ülkeye teslim edecegiz" diye konuştu. Merkez Bankası yetkilileri ise yeni Kuveyt Dinan'na kur be- lirlemenin daha zaman alacağı görüşünde birleşiyorlar. Bankalar ise efektif kur belir- lenmediği için şubelerindeki kambiyo servisleri aracıbğıyla Kuveyt Dinarı alım satımı yap- mıyorlar. TMO buğdayla dolup taştı ANKARA (ANKA) — Top- rak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) stoklan büyük boyut- lara ulaştı. TMO'nun sadece buğday stoklan 8 milyon 550 bin ton. TMO'nun elindeki stoklann toplamı ise 10 milyon 540 bin ton düzeyinde bulunuyor. Bu stoklann 1 milyon 770 bin to- nu arpa, 139 bin tonu çavdar, 20 bin tonu yulaf, 44 bin tonu mısır, 8 bin 600 tonu çeltik, 5 bin 600 tonu pirinc, 1130 tonu yeşil mercimek, 53 tonu kırmı- zı mercimek ve 1945 tonu no- hut stokundan oluşuyor. Bu arada, ahmlar devam ettiği için stoklar da her geçen gün artı- yor. Uzmanlar, söz konusu stok- lardaki en büyük olumsuzlu- ğun TMO'nun stok kapasite- sinin yetersizliğinden ve stok maliyetinden kaynaklandığını bildiriyorlar. Stoklann büyük bir bölümü ilkel koşullarda, açık hava depolarında sak- lanıyor. Ekonomi bürokrasisinde ataıııaANKARA (AA) — DPT uy- gulama birimlerinin Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'na (HDTM) devTedilmesinden son- ra müsteşarlığın üst düzey gö- revlilerinin çalışma alanlannda değişiklikler yapılıyor. HDTM müşavirlerinden Ya- şar Yazıcıoglu'nun üçlü karar- name ile müsteşar yardımcılığı- na atanmasından sonra YazKi- oğiu'nun dış ticaretten sorum- lu müsteşar yardımcısı olarak çalışacağı kesinlik kazandı. Ha- len HDTM dış ticaretten sorum- lu müsteşar yardımcılığı görevi- ni yürüten Ibrabim Çakır'ın idari işler, AT ve ekonomik araştırmalardan sorumlu müste- şar yardımcılığı görevine getiri- leceği öğrenildi. Washington Ekonomi ve Ti- caret Başmüşavüiiği'ne atanan Hazine'den sorumlu Müsteşar Yardımcısı Mahfi Eğilmez'in yerine idari işlerden sorumlu Müsteşar Yardımcısı Tuncay Altan'ın getirilmesi kesinlik ka- zanırken, DPT'den HDTM'ye aktanlan uygulama birimleri için oluşturulan müsteşar yar- dımcılığına da Turgut Tüten'in getirilmesi bekleniyor. Halen DPT müsteşar yardımcılığı gö- revini yürüten Tüten, yabancı sermaye ve teşvik uygulama bi- rimlerinden sorumlu müsteşar yardımcısı olarak görev yapa- cak. Bu yapılanmayla ilgili karar- lann birkaç gün içinde uygula- maya konulması bekleniyor. Bu arada HDTM'nin yeni bi- rimlerin katılımıyla büyüyen kadrosunun bir arada çalışabil- mesi için gerekli bina sorunu da çözüldü. Yetkililer, birkaç haf- ta içinde müsteşarlığm DPT'den gelen birimlerle birlikte Halk Bankası Genel Müdürlüğü ola- rak Eskişehir yolunda inşa edi- len binaya taşınmaya başlayaca- ğını bildirdiler. Öte yandan bir süre önce ts- mail Emen'in istifasıyla boşalan Türkiye Kalkınma Bankası (TKB) Genel Müdürlüğü ve Yö- netim Kurulu Başkanlığı'na M. Nııri Dogulu atandı. 1942 yılmda Bolu - Mu- durnu'da doğan Doğulu, son olarak Koç - Amerikan Bankası Ankara Bölge Müdür- lüğü görevini yürütüyordu. Dünkü Resmi Gazete'de ya- yımlanan diğer atama kararla- rıyla Türkiye Selüloz ve Kâğıt Işletmeleri (SEKA) Genel Mü- dür ve Yönetim Kurulu Başkan- lığı'na SEKA Genel Müdür Yardımcısı (Teknik) ve Yönetim Kurulu üyesi İsmet Genç getiril- di.Genç'tenboşalan SEKA Ge- nel Müdür Yardımcılığı ve Yö- netim Kurulu üyeliğine de aynı yerin Inşaat ve Montaj Dairesi Başkanı Sabahattin Doğan atandı. Açık bulunan Tanm Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Mer- kez Birliği Genel Müdürlüğü'ne ise Trakya Yağlı Tohumlar Ta- nm Satış Kooperatifleri Birliği (Trakyabirlik) Genel Müdürü Oral Kiper getirildi. Bu arada Türkiye Demir Çe- lik İşletmeleri (DTÇİ) Karabük Fabrikaları Müessese Müdürlü- ğü'ne de Abdullah Şengel'in ge- tirildiği bildirildi. EKONOMİ NOTLAM OSMAN ULAGAY Nadir Bey İçin... Son on yılda çok ilginç olaylar yaşandı basınımızda. 12 Eylül askeri yönetimine uyum sağlamak için büyük ça- ba gösterenler oldu. Özal'a ve ANAP iktidanna yaranmak için her türlü gaze- tecilik ilkesinin çiğnenmesine göz yumuldu. Kamu bankalarıyla iyi geçinmeye özen gösterildi, reklam verenlerle "özel" ilişkiler geliştirildi. Gazete patronluğuyla devlet müteahhitliği arasında köp- rüler kuruldu. Gazete patronluğu başka amaçlar için birsıç- rama tahtası olarak kullanılmak istendi. Bazı anlı-şanlı gazeteciler, patronlarının iş çıkarlarını ko- valamak için imzalarım ve kişiliklerini kullanmak durumun- da oldular. Bazı gazeteciler, başı beladaki patronlarım aklamak için akıl almaz övgüler düzmek zorunda kaldıiar. Büiün bunlann yaşandığı bir dönemde ben Cumhuriyet'in bir patronu olduğunu bile hissetmedim. İş çevreleriyle çok yakın ilişkide bulunan bir konumda olduğum halde gazete patronunun en ufak bir telkinine bile muhatap olmadım. Hiç- bir yazdığıma müdahale edilmedi. Ve Nadir Bey için övgü dolu bir tek satır bile yazmadım bu on yılda. Belki de buna cesaret edemedim o hayattayken. Nadir Bey'i şükranla anıyorum. KİT'lere ölüm İSO'nun gerçekleştirdiği "500 Büyük Sanayi Kuruluşu" araştırmasının 1990 yılı sonuçları, ANAP hükümetinin geçen yıl izledıği politikalarm kamu kuruluşlarını nasıl bir çıkmazın içine sürüklediğini bir kez daha ortaya koyuyor. Geçen yıl bazı kamu kuruluşlannın fiyat arttırmaları, bakan talimatla- nyla durdurulurken personel ücretlerine politik motiflerle yük- sek oranlı zamlar yapılması, ayrıca ucuz ithalatın etkileri bir- çok KİT'in devasa zararlar yapmasına neden olmuş. 1990 yılında "500 Büyük Sanayi Kuruluşu" içinde yer alan kamu kuruluşları, toplam 12.2 trilyon liralık katma değer ya- ratırken ödedikleri maaş ve ücretler 9.3 trilyon lirayı, faizler de 4.7 trilyon lirayı bulmuş. Bu durumda söz konusu kuru- luşlar yarattıkları katma değerden 1.8 trilyon lira fazla öde- me yaparak 1.8 trilyonluk net bir zarara uğramışlar. Aynı ku- ruluşlar 1989'da 348 milyar lira kâr sağlamışlardı. "500 Büyük Sanayi Kuruluşu" içinde yer alan kamu ku- ruluşlannın büanço kârianna bakıldığında da 1990 yılının nasıl bir felaket yılı olduğu anlaşılıyor. Zarar gösteren kamu ku- ruluşlannın toplam bilanço zararı 1989 yılında 1.4 trilyon li- ra dolayındayken 1990 yılında toplam zararın 3.5 trilyon li- raya yaklaştığı görülüyor. Yalnızca TEK (632 milyar), Fisko- birlik (632 milyar) ve Isdemir'in (601 milyar) zararları 2 tril- yon liraya yaklaşırken Karabük Demir Çelik İşletmeleri de 404 milyar liralık dev zararıyla onları izliyor. Bu arada bazı kamu kuruluşlannın bilanço zararlannın 1990 yılındaki sa- tış hasılatlarına yaklaştığı, hatta bazı örneklerde zararın sa- tış hasılatını geçtiği görülüyor. Büyük bilanço kârtarı elde eden kamu kuruluşlannın ise çoğunlukla tekel konumunda olan ve bu konumda fiyat dik- te eden Tüpraş, TPAO, Petrol Ofısi ve Tekel gibi kuruluşlar olduğu görülüyor. ^ İSO Başkanı Memduh Hacıoğlu, araştırmanın sonuçlan- nı açıklarken 500 kuruluş içinde yer alan KİT'lerin fiyat ar- tışlannın, zamanın ekonomiden sorumlu devlet bakanının ta- limatıyla dondurulmasının söz konusu kuruluşların perfor- mansının gerilemesinde başrolü oynadığını belirtti. ANAP yönetimi aldığı politik karartaria KİT'leri tam bir ba- tağın içine sürükledikten sonra şimdi, "Bedavaya da alıcı bulsam satanm", diyor. Bir şeylerin hesabı sorulacaksa her- halde bununki de sorulmalı. Darbecilere darbe '• Halk adına darbe yapma tutkusundan bir türlü vazgeçme- yenlerin hevesleri kursaklarında kaldı. Sovyetler'de filizlen- meye başlayan demokrasiyi yıkma ve totaliter yönetimi ye- niden kurma girişimi halkın yaygın tepkisi karşısında tutu- namadı. Darbeciler darbe yedi. Şimdi totaliter rejime dönüş yandaşlarının ülke çapında tasfiye edilmesi için büyük bir fırsat doğduğu ve köklü reform yolunun açıldığı belirtiliyor. Ancak Sovyet ekonomisi, şu anda tam bir çöküntünün eşi- ğinde. Yaklaşan kışın nasıl geçirileceği konusunda ciddi soru işaretleri var. Bu nedenle ne yapılacaksa hızla yapılması ve Batı'nın da kısa vadede durumu kurtaracak desteği sağla- ması zorunlu görünüyor. Sovyet insanının, insanı hiçe sayan ilkel bir yönetime ge- ri dönmek istemediği anlaşılıyor. Ancak insanların yalnızca demokrasi ve özgürlük vaatleriyle yetinemeyeceğini de unut- mamak gerekiyor. Borsa şahlandı, dolar başaşağı Amerikan Doları, mark karşısında bir hafta önceki değerinin altına inerken, mark yükseldi. Ekonomi Servisi — Sovyet- ler Birliği'nde darbenin başan- sız olması ve Mihail Gorba- çov'un geri dönüşü, borsayı coşturdu. İMKB'de yatınmcı- larm alışa geçmeleriyle endeks yüzde 9.59 arttı. Dolar ve altın- da ise yeniden gerileme gözlen- di. Gerek dolar gerekse 'altın', Sovyetler'deki darbe girişimi- nin başlangıcmdan önceki dü- zeyin bile altına düştüler. İMKB'de seansın başlangı- cından beri yoğun alım emirleri geldi. Satış emirlerinin ise dü- şük düzeyde kaldığı gözlendi. Dün borsada işlem gören 114 hisse senedınden 109'unun de- ğer kazandığı gözlenirken, bunlann çoğunluğu en yüksek fiyattan alıcı buldular. Dolar ve alundaki gerileme ise dün de sürdü. Buna karşı- Iık Alman Markı akşam saat- lerine doğru prim yaptı. Önce- ki gün 4695 liradan işlem gören 1 Amerikan Dolan 4625 liraya kadar gerileyip, geçen hafta so- nundaki değerinin de altına düştükten sonra akşam saatle7 rine doğru 5 lira değer kazan- dı. 24 ayar külçe altın da 700 lira değer kaybederek 53 bin 400 liradan işlem gördü. Türk-Polonya Iş Konseyi Ekonomi Servisi — Dış Eko- nomik llişkiler Kurulu (DEİK) bünyesinde faaliyet gösteren Polonya-Türk Iş Konseyi kuru- luş protokolünün imza töreni dün gerçekleştirildi. Protokolü Türk-Polonya İş Konseyi adına başkan Zbigniew Wojciecb Okonski, Polonya-Türk İş Kon- seyi adına eş başkan Osman Kavala imzaladı. Polonya-Türk İş Konseyi'ni oluşturan firmalar özellikle elektronik, petrol ürunleri, ma- dencilik, demir-çelik, kimyasal madde, tekstil alanlannda faa- liyet gösteriyorlar. Toplantıda konuşan Türk- Polonya İş Konseyi Başkanı Zbignir» Wajciech Okonski, iki ülke arasında yatınmlan ko- ruma anlaşmasının imzalandı- ğını, çifte vergilendirmeyi önle- me konusunda da 2-3 ay için- de bir anlaşma imzalanacağnu umduğunu ifade etti. Okonski, geçen yıl 300 milyon dolan bu- lan ticaret hacminin geliştiril- mesi gerektiğini söyledi. RENAULT OTOMOBİLLER RENAULT... TAKSİT AYDA 2.831.000 TL FIRSAT OIAGANUSTU. Bu fı yerd t ayagını kesecek... • fTj Hürpa Büyükdere Cad Hür Har 15'A Şışlı 80260 • Istanbul Tel 132 32 00,12 Hat Te!ex 27789 HjhoTr Fax 147 98 94 AYRINTILI BİLGİ HÜRRİYET'TE