Katalog

Cumhuriyet Sahıbı Cumhumet Matbaaulık *e Gazeleulık Turk \nomır Şırkcl adma Nadır Nadı 0 Genel \avın Muduru Hssan Craal, Muessese Muduru EnuiM Lşaklıgll, >azı Ijlcr Muduru Ok*> Gonenstn 0 Haber Merkezı Muduru YıJçıa B«y«r, Sayfa Düzenı YönelTerı Alı *.c»r 0 Temsıtcıler V-'KARA AhmtlTın. IZMIR Hilıorl ÇennkiM. \D\\\ Ç«ln Vıtenofla . Isıanoul Haberiert ŞeM) Ka&M, Ekonotnj Mcnl Tıan D $ Hab«ler Eııun Balrı. Iş Sendıka $mknm KMCBO k.uhür CcU L dcf E|>! m Gc«caj Şavtoa. tun Habcrlen Nıcdd Dofa» Spor Dimsmam 4M*tkadlr \Kttau. Dız \azılar kcmn ÇabşjLUı Araşurma Şafcb Alpo. Duzdıme AMutlafe llzKı 0 k ordınalûr \hmrl Konfaaa 0 Mab IŞICT trol Lrtsl 0 Muhuebf •mtesl İKMr 0 Bu vc P aoUma S**»l Osanübc^cofliı 0 Reklan* Ar}« Tonıa 0 tdan: HllCTi" Gurr 0 !s cımc Onfcr Ç«U 0 Bılg ıjieiı \ıi] IBII 0 Perjons! 1-ayın Aurutu Baskan s«tfr Na« Okt»J U U . lUcı» Bıv<r, Hnaa CcM HlluaM Çeukna. Ok» G o ı n k l | » M n m . Jlkaa ScKik 4li Çumen \kncl Tn Bason ve Yayan. Cuahtrr>« Mubajolık ve Gazeucjbk TA4. Torkoca^ Cad- 39/41 Cj£ılo|*iı •.JF-< I.: Pk .'« Isantaıl U 512 05 <H (30 hu). Tdcz 2U46. Fut (1) 5 » « 72 0 Aunvor- U n Z ı n GOblc Bh InkıUp S V; 19 4 Td. U3 II 41-47 ftta 42344. F«t (4) 133 0» 6< 0 faak- H Zl» Blv 1352 S 2 3 TcL 13 12 30 Tria 52359. Fu. (31) 19 İS M 0 U I K . İMou Cad 119 S. Sr 1 Kaı 1 l a 19 37 52 (4 lm(, Tdec 62155 Fu. (71) 19 25 71 TAKVİM: 21 AĞUSTOS 1991 Imsak: 4.37 Güneş: 6.12 öğle: 13.12 Ikindi: 16.59 Akşam: 20.02 Yatsı: 21.30 Atatürkçülüğün yılmaz savunucusu NAZİME NADİ VEYUHÜSNADİ İLE BİRLİKTE Nadir Nadi, 23 Hazıran 1908'de Muğla'ya bağlı Fethiye, o zamanki adıyle Meğri ilçesinın Kaya köyünde doğdu. Nadir Nadı'nin babası Osmanlı Meclis-i Mebusan'ı üyesı olan Yunus Nadi Bey gazetecılığe daha 20 yaşında başlamıştı ve savaş yıllarında kendı gazetesi Yenı Gün'ü vönetmekte, aynı zamanda başyazarlığını yapmaktaydı. Daha o günlerde Mustafa Kemal Paşa lehınde yazılarıyla tanınan Yunus Nadi Bey, Dersaadet'ın ışgali üzerine Ankara'ya kaçarak Millı Mücadeleye katılacak, Mustafa Kemal'in yakın arkadası olarak 1. Meclis'te önemli roller oynayacak ve mütarekenın ılanından sonra döndüğü Istanbul'da Yeni Gün Gazetesı'ni 7 Mayıs 1924'ten itibaren Mustafa KemaJ'in isteği üzerine Cumhuriyet adıyla yayımlayacaktı. Nadır Nadi, bu çalkantılı onamda Nişantaşı Yeni Mektep'te başladığı eğıtimini Galatasaray'da sürdürürken, babasının ardından, annesi ıle birlikte Ankara'ya göçecek, Ankara Lisesi ilk kısmında okumaya başlayacak, daha sonra İstanbul'a dönünce yine Galatasaray'a gırerek 1930 yılında orayı bıtirecektir. "Doğrusu müzıği sevmiyordum. Hele kemandan nerede ise nefret ediyordum. Bu işe babamın zoru ile başlamıştım. Sekiz yaşında iken beni elimden tutmuş, o zamanki adıyla "Mızıka-yi Hümayun" orkestrası şefi kemancı Zeki Bey'e götürerek, 'Buna keman dğret' demişti. Şaşırıp kalmıştım. Bana, çocukJara özgü üç çeyrek boyunda bir keman aldılar. Babam inadından vazgeçmiyordu. Ulusal Kumıluş Savaşı'na katılmak üzere Ankara'ya gidip bizi de yanına aldırdığı zaman da keman derslerini bırakmama izin vermedi. Ilkin orada bulunan Nuri Kan'dan (Suna Kan'ın babası), sonra da Sovyet BüyükeJçisi'nin tavsiyesi ile sefaret sekreterlerinden (amatör kemancı birinden) bir süre ders aldım." Böyle anJatıyor keman ile tanıştığı ilk yılları. BAŞYAZAR NADİR NADİ Nadir Nadi babasını anlatırken, "Babam yazılarıma hiç karışmazdı. Ben de ondan ilke edındim, yazarlara hiç kanşmam" der. Çeşitli uluslararası toplantılara da katılan Nadir Nadi, babası ve gazetenin kurucusu Yunus Nadi'nin 1945'te ölümü üzerine Cumhuriyet'in yönetiminı tümüyle üstlendi. Bu arada ilk kitabı olan "Sokakta Gürültü Var" yayımlandı. Nadır Nadi'nin küçük erkek kardeşi Doğan Nadi de, gazetede 'Bir Dakika' sütunu yazıyor ve küçük fıkra dalında yeni bir çığır açıyordu. Doğan Nadi daha sonra pazar günleri yedi küçük fıkrayı 'Yedi Dakika' adıyla yayımlayacaktı. Nadir Nadi ile Doğan Nadi, Doğan Beyın 1969 yıhnda ölümüne değin Cumhuriyet'te birlikte çalıştılar. İLK BAŞYAZISI 1 NİSAN 1936 Cünü Gününe \iışı\aıılanıııızı Düşünelim Son senelerdc, bnkûmetimizin faaliyetinin lemeltaşını teşkil eden hareketicrden biri şuphesiz sanayileşme hareketidir. Muhtelif sahalarda kurulan fabrikalann sayısı, gittikçe arü- yor. Makinalasıyoruz. Bu hareketin, memleketimizin dtşanya karşı olan vaziyetin- dc bir inkılâb yapacagını bfliyonız. En ufak teferruattan en ba- ystî ibtiv^çlanna kadar ber şeyi, sanayi inhisannı elinde topla- mış birkaç garb devletinden satın alan pasif bir şark diyarı ol- maktan kurtulacağız. Bu yolda ilk adımlarımızı atrnağa başladık bile. Fakat gozumuzden kaçan bir nokta var: Bu sanayileşme hareketi memleketimizin içinde de bir deği- şiklik doğuruyor. Günden gıine, için için kendini gosteren bu değişiklik, sanayileşme hareketine muvazi olarak biiyumek- (Arkası Sa. 4, Su. 7'deJ NADtR NADt SON BAŞYAZISI 7 MAYIS 1988 64 Yıhn Ardından.,. Adına Tıirk gazetesi di>eceğimiz ilk ya>ın organı (Tercuman-ı Ahval) 1860ta Agâh Efendi ve Şinasi (arafından çıkanlmıştı. Aradan tam 128 yıl geçmiş. Neler olmuş bu zaman parçası için- de? Genç Osmanlıların hareketi, Abdulaziz'in tahttan duşunil- mesi, Birinci Meşrutiyet, Kanun-u F.sasi'nio ilanı. Abdülhamit devri, Genç TiirUerin içeride ve dışanda istibdat rejimine karşı direnmeleri, tttibat ve Terakki'nin gizli çalışmalan, tkinci Meş- nıtiyet'in ynrurluge konması, 31 Mart, Abdulhamit'in devril- mesi, kısır parti kavgalan, Trablusgarp ve Balkan savaşlan, tt- tibatçılann tek parti dönemi, Birinci Dünya Savası, imparator- lugun çokuşu, İstiklal Savaşı, lnonu, Sakarya, Dumlupınar za- ferleri ve kurtuluş. Arkasından saltanatın kaldırüması, cumbv riyet. Cumburivetle birlikte cumhuriye» kavramınm gerekrirdi- gi devrim atılıtnlan. Bu a&lımlara karşı gerici guçlerin direnişi. Terakkiperver Fırkası girisimi. Şeyh Sait İsyanı, Serbest (Arkası Sa. 4, Sü. 7'de) NADtR NADİ SIKIYÖNETİMDE YARCMLANMA VE MAHKÛMİYET Türkiye'de yazarın, gazetecının, başyazarın yazgısı yargılanmak ve mahkûm olmaktır. Çarpık düzenın sonucudur bu durum. Başyazarlığın ellinci yılına jaklaşırken Nadir Nadi de bu yazgıdan kurtulamamış, Atatürk'ün kurduğu Türk Dıl Kurumu'nun, yasa hükümleri hiçe sayılarak, miras hukukunun ana ilkeleri çiğnenerek 12 Eylülcüler tarafından kapatılması üzerine 22 yıl önce yazdığı ve "Ben Atatürkçü Değilim" kitabına da aldığı "Bir Tuhaf Tasarı" yazısını yeniden yayımladığından, 75 yaşındakı başyazarımız, İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 1 No.lu Askeri MaKkemesi tarafından, geçirdiği ülser ameliyatının hemen ertesinde halkı yasalara karşı isyana teşvik etmekten 2 ay 20 gün hapis cezasına çarptırılmıştır. Sanık ve sanık müdafileri tarafından temyizı olanaksız bu karar, bütün dünyada geniş yankılar uyandırmış, protestolara yol açmıştı. Daha sonra dönemın Millı Savunma Bakanı temyiz yetkisinı kullanmış ve Askeri Yargıtay mahkûmıyet hükmünü bozmuştu. Nadir Nadi'yi Selımıye'deki duruşması sırasında gosteren bu resım, AP Ajansı tarafından çekilmiş ve tum dünya yayın organlarına dağıtılmıştı. BAŞYAZARLIĞININ 50. YILINDA EŞİ BERİN NADİ İLE Yazarlık bir maratondur, diyor İlhan Selçuk. Hele hele 50 yıllık bir başyazarlık gerçek bir maraton. Bab-ı Âli, yön değiştiren, dün ak dediğine bugün kara diyen nice yazar ve başyazar gördü. Savaşımla, güç günlerle dolu olan yazarın vej'a başyazarın tek ödülii, okurlarının gazetede çalışanların sevgisı ve saygısı; ülkede demokrasinın, özgürlüklerin, ilerlemenin sağlamasına katkıda bulunmuş olmanın duygusudur. Güç günlerle dolu yasamın, tatlı unutulmaz anında 1 Nısan 1986'da Nadir Nadi başyazarlığının ellinci yılı dolayısıyla Cumhuriyet çalışanlannın, ilk başyazısının çıktığı gazetenin birinci sayfasının gümüş tıpkıbasımını verdikleri günde eşi Berin Nadi ile birlikte. YILIN ATATÜRKÇÜSÜ ÖDULÜ TÖRENİNDE 1991 mayısında Izmir Belediye Meclisi tüm partilerden üyelerın oybirliğiyle Nadir Nadi'yi "Yılın Atatürkçüsü" seçti. Ayrıca Izmir'de bir caddeye Nadır Nadi adının verilmesı ve bir büsrünün bu caddeye konulması da oybirliğiyle kararlaştırıldı. Cumhuriyet'in merkezinde 19 Mayıs 1991 günu sade ama anlamlı bir tdren yapıldı. Yanda, Nadir Nadi kardeşi Leyla Uşakhgil ile birlikte "Yılın Atatürkçüsü" ödülü tdreninde... SUREKLİ BASILAN 9 KİTABI Nadir Nadi'nin bugüne değin yayımlanmış kitapları şunlar: Sokakta Gürültü Var, Uyarılar, Perde Aralığından, 27 Mayıs'tan 12 Mart'a, Sil Baştan, İki Sovyet Rusya-İki Polonya, Olur Şey Değil, Ben Atatürkçü Değilim. Bütün bu yapıtlar içinde sonuncusu Dostum Mozart'ın ayrı bir yeri vardır. "Onca direnmeme karşın, - beni keman öğrenmeye zorlamakla, " -" önüme hiç ummadığım ışıl ışıl renkli bir dünyanın perdesini açan sevgili babasının anısına" ithaf ettiği kitabı yazış nedenıni şöyle açıklıyor Nadir Nadi: "Bunun iki nedeni var: Birincısi, dediğim gibi adamın müziğini sevmem. İkincisi, Mozan üstüne ülkemizde hiçbir yayın yapılmamış olmasıdır.."