Katalog

27 HAZİRAN 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/11 Atina'da Yılmaz tartışması • ATİNA (AA) — Başbakan Mesut Yılmaz, Yunanistan'da en fazla tartışılan yabancı politikacı haline geldi. Yılmaz'ın fotoğrafları hemen heraen her gün Yunan gazetelerinde yer alırken, Yılmaz'ın başbakanlığında Tttrk-Yunan ilişkilerinin diizelip düzelmeyeceği tartışmalan da yoğunluk kazandı. Anagnostiz gazetesi, Yılmaz'uı başbakanlığı döneminde Türk-Yunan ilişkilerinde ekonoraik alanda önemli gelişme sağlanmasınm beklendiğini yazarken, Katimerini gazetesi, Yılmaz'ın başbakanlık döneminin Türk-Yunan ilişkileri için 'büyük bir fırsat' olabileceğini ifade etti. Petrosyan'ın iktidar kavgası • MOSKOVA (AA) — Ermenistan Yüksek Sovyeti, Parlamento Başkanı Levon Ter Petrosyan'la cumhuriyet hükümetinin Başbakam Vazgen Manukyan arasındaki iktidar çatışmasında Ter Petrosyan'ı destekleyerek başbakanın bakan atama yetkisini geri aldı. Ermenistan Parlamentosu ayrıca cumhuriyette devlet başkanlığı sistemine geçilmesıne karar verdi. Ermenistan Parlamentosu'nda üç gündur yapılan görüşmelerde, Levon Ter Petrosyan'ın isteği üzerine, cumhuriyette halk tarafından doğrudan seçilecek devlet bakanüğı sistemine geçilmesi üzerinde durulurken, Başbakan Manukyan yasama ve yürütme yetkilerinin tek elde toplanmasının cumhuriyette dikkat yönetimi yolunu açacağını savundu. Ortadoğu bareşı • AMMAN (AA) — Üst düzey iki Filistinli yetkili, Filistin Kurtuluş örgütü'nün (FKÖ) Ortadoğu Banş Konferansı'na Ürdün'le oluşturulacak ortak bir heyet içinde katılabıleceğini söyledi. FKÖ Yurütme Komitesi üyesi Muhammed Milhem, Reuter'e dün verdiği demeçte "Eğer konferans gerçek bir barışı gerçekleştirmeyi amaçlarsa ortak bir heyetle katılmaya hazınz" dedi. Milhem, heyetin oluşumu gibi ayrıntılar uzerine zaman kaybetmektense "konferansın nasıl bir konferans olacağı, hangi garantileri sağlayacağı ve hangi temeller üzerinde toplanacağı"nın belirlenmesi gerektiğini belirtti. SSCB'de ekran savaşı • MOSKOVA (AA) — SSCB'nin ikinci büyük kenti Leningrad'm yeni Belediye Başkanı Anatoli Sobçak, liberallerin kontrolündeki kent meclisine bağlı televizyon kanaJının Moskova'ya bağlanması karannı tanımayacağını ve bu karara karşı mücadele edeceğini ilan etti. Leningrad televizyonu, bu hafta başında KGB Başkanı Vladimir Kruçkov'un Sovyet Parlamentosu'nun kapalı bir oturumunda yaptıgı ve Başkan Mihail Gorbaçov'un ekonomik reform planlarını sert bir dille eleştiren konuşmasını yayımlamıştı. İki gün sonra Leningrad'ı ziyaret eden SSCB Radyo-TV Kurumu Başkanı Leonid Kravçenko, Leningrad televizyonunun yayınlarının bundan böyle Moskova'daki merkezi televizyon tarafından kontrol edileceğini bildirdi. Yunan donanması • ATİNA (AA) — Yunan hükümetinin, deniz kuvvetlerinin modernizasyonu programı çerçevesinde Almanya'ya sipariş ettiği Meko-200 tipi dört fırkateynden ilki önceki gün denize indirildi. Hamburg'da denize indirilen "Hidra" fırkateyni için düzenlenen törene çok sayıda Yunanlı yetkilinin yanı sıra Başbakan Konstantin Mitsotakis'in eşi Marika Mitsotakis de katıldı. Seasparrcnv ve Harpoon füzelerinin yanı sıra Phalann* anti füze sistemı ıle donatılan 3.500 ton ağırlığındaki firkateyn, saatte 32 denizmiü hız yapabiliyor. Hırvatistan ve Slovenya'nın bağımsızlıklannı ilan etmeler% ülkede gerginliği doruğa çıkardı Yugoslavyaiç savaşuı eşîğindeHırvatistan veSIovenya'nın önceki gün Slovenya ve Hırvatistan, Yugoslavya'yı Hırvatistan'da, Sırplar ile Hırvatlar arasında bağımşızlık yönünde aldığı kararlann ardından, oluşturan diğer 4 cümhuriyetten destek çatışmalar çıktı. Sırplar ve Hırvatlann ordu alarma geçirildi. Ordu birliklerinin, istediler. îki cumhuriyetin bağımsızlıklan birbirlerine karşı ateş açtıklan ve çatışmalarda Hırvatistan ve Slovenya'ya doğru henüz hiçbir ülke tarafından tanınmadı. ABD, 7 kişinin öldüğü haber verildi. Federal hareketlendikleri bildiriliyor. Federal hükümet "üzgün" olduğunu bildirirken, İngiltere, ordunun, Hırvatistan'da Sırpların yaşadığı bağımsızlık kararlarını yasadışı ilan etti. kararların "kabul edilemez" olduğunu açıkladı. bölgeleri denetime aldığı büdirildi. Dış Haberier Servisi— Yugos- lavya'da çanlar "iç savaş" için cahyor. Hırvatistan ve Sloven- ya'nın bağımsızlık ilan etmeleri- nin ardından parçalanmanın eşi- ğine gelen ülkede gerilim doru- ğa çıktı. Hırvatistan'da Sırp azınlık ile Hırvatlar arasındaki çatışmala- nn şiddetlendiği haber venliyor. Yugoslavya hükumeti, bağımsız- lık kararlannı "ymsa dışı" ilan ederken ordu en üst düzeyde alarma geçirildi. Ajanslann haberlerine göre ülkeyi tarihinin en kritik aşama- sına getiren bağımsızlık ilanla- nndan ilki Hırvatistan'dan gel- di. Hırvatistan Parlamentosu, önceki gün oybüiiği ile ülkenin bunda sonra egemen ve bağım- sız bir cumhuriyet olmasmı ön- gören bir karar aldı. Hırvatistan Parlamentosu ay- nca, cumhuriyet sınırlan içinde yaşayan Sırplar ve diğer azınlık- İarın haklannın garanti altına alınmasını da bir yasa ile onay- ladı. Slovenya Parlamentosu da Hırvatistan'ın karanndan birkaç saat sonra bağımsızlığını ilan et- ti. Bağımsızlık konusunda Hır- vatistan ile bir ittifak oluştura- cağını daha önce açıklayan Slo- venya, diğer cumhuriyetlerin de yardımcı olmalannı istedi. Slovenya ve Hırvatistan'ın ba- ğımsızlık karan almalanndan sonra, Belgrad'da Yugoslavya Federal Parlamentosu ve hüku- met olağanustu toplandı. Hükü- met toplantısının ardından yapı- lan açıklamada bağımsızlık ka- rarlannın "yasa dışı" olduğu ilan edildi ve gerekli önlemlerin almacağı kaydedildi. Açıklamada aynca federal or- dunun, Slovenya sınırını güven- ce altına alacağı belırtildi. Slo- venya, bağımsızlık ilanı ile bir- likte sınırlarını kendi güçleri ile koruyacağını bildırmişti. Yugoslavya Haber Ajansı TANJUG da ordunun en üst düzeyde alarma gecirildiğini du- yurdu. Ajans, Slovenya'da bir arhb birlik ile bir taburun savaş hazırlıklarını arttırdığmı iddia etti. KİMLİKKARn SLOVENYA Zengjnliğini bölüşmek istemedi Cografya: Yugoslavya'mn en kuzeyindeki cumhuriyeti olan Slovenya'nın toplam yüzölçümü 32.593 kilometre kare (Yugoslavya topraklarının yaklaşık yüzde 8'i). Nüfus: 2 milyon. Toplam Yugoslav nüfusunun yaklaşık yüzde 9'u. Slovenya'da az sayıda Italyan ve Macar azınlıkla, Yugoslavya'mn gtlney eyaletlerinden gelen 200 bin kadar göçmen işçi çalışıyor. Ekonomi: Avusturya-Macaristan Imparatorluğu'nun en yoksul parçasmı oluşturan Slovenya, Yugoslavya'ya katıldıktan sonra hızlı bir ekonomik gelişme gösterdi ve İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ülkenin ekonomik bakımdan en zengin cumhuriyeti haline geldi. Serbest pazar ekonomisine geçilmesinden Slovenya'nın ekonomisi çok kötü etkilendi ve işsizlik arttı. Yönetimi: Slovenya geçen ydki seçimleri kazanan ve 6 merkez sağ partinin koalisyonu olan DEMOS Hareketi tarafından yönetiliyor. Eski bir komünist olan Milan Kucan devlet başkanı seçildi. KİMLİK KARTI HIRVATİSTAN ~ Sırplarla tarihi düşmanlık Cografya: Yugoslavya'mn ikinci büyük cumhuriyeti olan Hırvatistan'ın toplam yüzölçümü 90.992 kilometrekare. Nüfus: 500 bin Sırp dahil 4.8 milyon (Yugoslav nüfusunun yüzde 20'si). Ekonomi: Hırvatistan'ın Adriyatik sahillerinden elde edilen turizm geliri Yugoslavya'mn yılhk 3 milyar dolarhk toplam turizm gelirinin yüzde 80'ini sağlıyor. Temel endüstriler arasında gemi yapımı, petro-kimya, gıda işleme ve tarım bulunuyor. tşgucünün yaklaşık üçte biri hantal özelleştirme hareketi yüzünden işsiz durumdu. Yönetim: Hırvatistan geçen yüki seçimleri kazanan aşırı milliyetçi Hırvatistan Demokratik Birliği hükumeti tarafından yönetiliyor. Partinin başkanlığım, daha sonra parlamento tarafından devlet başkanlığına secilen eski komünist general Franjo Tudjma yapıyor. Sırp azınlık, cumhuriyetin batısındaki Krajina'nın bağımsızlığıru ilan etti. Sırplar cumhuriyet topraklarının yaklaşık üçte birini oluşturan bu bölgede ayn bir hükümet oluşturmuş durumdalar. HIRVATLAR ARTIK BAGlMSIZ' — Hırvstistan'ın başkenti Zagreb, önceki gün bsğunazlık sarhoşn insanlann kentiydi. Parla- mentonun 'bağımsızlık' karan almasının ardından parlamento binasmın önünde toplanan yüzlerce kişi Hırvatistan bayragını sal- larken, binlercesi de kentin sokaklannda bağımsızlık şarkılan soyliiyordu. (Fotoğraf: AP) AFP'nin haberine göre de Hırvatistan'da Sırplar ile Hırvat- lar arasında çatışmalar başladı. Ajans, Sırpiarm çoğunlukta ol- duğu Glina kentinde çıkan ça- üşmalarda, yedi Sırpın açüan a- teş sonucu öldüğünü duyurdu. Ajansa bilgi veren kaynaklar, çauşmalarm yayılmasından en- dişe edildiğini ve Sırbistan'ın başkenti Belgrad ile Lyubliyana kentinde bulunan ordu birlikle- rinin hareketlendiğini öne sürdüler. Hırvatistan ve Slovenya'mn bağımsızlık ilanları, henüz hiç- bir ülke tarafından tanınmadı. ABD, bağımsızlık kararlannı "üzüntüyie" karşıladığını bildir- di. ingiltere, Kanada, tsviçre, Danimarka da bağımsızlık ka- rarlannı tammadıklannı açıkla- dılar. ABD, iki cumhuriyetin ba- ğımsızlık ilanlarmı tanımayaca- ğını bildirdi. ABD Dışişleri Ba- kanlığı Sözcusu Margaret Tot- wiler, bu konuda geçen hafta cuma günü ABD Dışişleri Baka- nı James Baker'ın yaptığı açık- lamaya ekleyecek bir şeyi olma- dığını söyledi. Baker, Belgrad'a yaptığı ziya- ret sırasında bağımsızlık ilanla- nnı tanımayacaklannı belirterek Yugoslavya'da insan haklannı korumanın en iyi yolunun bir- liğin korunması olduğunu söy- lemiş ve Yugoslav cumhuriyetle- rini aralanndaki anlaşmazlıkları görüşmeler yoluyla çözumleme- ye çağınnıştı. Ote yandan ABD Başkanı George Bush'un Almanya Baş- bakanı Helmuth Kohl ile Yugos- lavya'daki kriz konusunda bir telefon görüşmesi yaptığı bildi- rildi. Ingiltere'nin, bağunsızlıklanm ilan eden Hırvatistan ve Sloven- ya cumhuriyetlerini tanımayı reddettiği açıklandı. İngiltere Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yet- kili, Hırvatistan ve Slo\enya'nın bağımsız cumhuriyet olarak ta- nınmasının söz konusu olmadı- ğını belirtti. Kanada Başbakanı Brlın Mulroney de, yaptığı açıklama- da, Yugoslavya'mn bütünlüğu- nün Avnıpa'run istikran için bu- yük önem taşıdığını söyledi. Bu arada Isviçre'nin, bağım- sızlıklannı ilan eden Slovenya ve Hırvatistan cumhuriyetlerini şimdilik tanımadığı büdirildi. Isviçre Dışişlen Bakanlığı söz- cusü Marco Cameroni yaptığı açıklamada, Hırvatistan ve Slo- venya'yı tanımanın şimdilik söz konusu olmadığını belirterek Is- viçre'nin Batı Avrupa ulkelerinin kararlan doğrultusunda hareket edeceğini ifade etti. Danimarka ve Isveç de bu iki cumhuriyetin bağımsızlığını ta- mmadıklarını açıkladılar. Danimarka Dışişleri Bakam Uffe Ellenum-Jensen, basma yaptığı açkılamada, ülkesinin birleşik Yugoslavya'>T tanımaya devam ettiğini kaydetti. Isveç Dışişleri Bakanı Sten Anderson da ülkesinin bu iki cumhuriyeti tanımak için hiçbir sebebi bulunmadığını ifade etti. Hırvatistanve Slovenya'nınbağımsızlık kararlan sürpriz olmadı Yugoslavya'da Hırvatistan ve Slovenya'mn bağımsızlığuıı ilan etmeleriyle sonuçlanan süreçte yer alan önemli gelişmelerin kronolojik dökümü şöyle: S M H İ S M : Slovenya'daki serbest seçimlerde bağımsızlık yanlısı merkez-sağ DEMOS ittifakı komünistleri mağlup etti. 2 2 NİNUi 188SS Hırvatistan'daki serbest seçimlerde merkez-sağ Demokratik Birlik, YUNANÎSTAN komünistleri mağlup etti. Birliğin lideri Franjo Tudjman, Hırvatistan'ın cumhurbaşkanhğına seçildi. 99 Mayıs İ I M : Tudjman, Hırvat parlamentosunda yaptığı konuşmada, Yugoslavya'mn bir konfederasyon ya da egemen devletlerin gevşek bir birliği olmasım talep ederek bu gerçekleşmediği takdirde Hn-vatistan'm Yugoslavya'dan aynlabileceğini söyledi. 22 Anüık 1990: Hırvat parlamentosu yeni bir anayasayı kabul ederek cumhuriyete aynlma hakkını verdi. 23 Anüık lMfc Slovenya'da yapılan halkoylamasında halk, bağımsızlığa destek verdi. 2 Mmrt 1991: Pakrac kasabasında Hırvat polisler ile Sırplar arasında çıkan çatışmalarda beş polis yaralandı. 31 Nart 1991: Ph'tviçe'de ve komşu köylerde Hırvat polisler ile Sırplar arasında çıkan çatışmalarda bir Hırvat polis ve iki Sırp öldü, 20 kişi yaralandı. 28 Mart 1991: Yugoslavya'yı oluşturan altı cumhuriyetin liderleri ülkenin içinde bulunduğu bunalıma çözüm bulmak için görüşmelere başladüar. 2 Mayn 1991: Borovo Selo köyünde Hırvat polisler ile Sırp halk arasında çıkan çatışmada en az 12 Hırvat polis ile üç sivil öldü. 15 Şla>v 1981: Hırvatistan lideri Stipe Mesiç'in Yugoslavya Cumhurbaşkanlığı görevini üstlenmesi Sırbistan ve müttefikleri tarafından engellendi. 19 Mmyıa 1991: Hırvatistan'da yapılan halkoylamasında halk, bağımsızlık lehine oy kullandı. 25 Hazk-aa 1981: Hırvatistan ve Slovenya, bağımsızlıklarmı ilan ettiler. Komünist Parti bölünme yolunda ATtNA (Cumhuriyet) — Yu- nanistan'ın en eski ve en dene- yimli partisi Komünist Parti (KKE) içinde tarihinin en büyük ikinci krizi patlak verdi. Geçen hafta içinde doruklaşan bu kriz, parti siyasi burosunda coğun- lukta bulunan "tutucular" ile azınlıktaki "yeailikçiler" arasın- da oruya çıktı. öyle ki parla- mentonun 3. buyük partisi du- rumundaki komünist partilerin oluşturduğu sol ittifak SİNAS- PlSMOS'un ikiye bölünmesi söz konusu. KKE Merkez Ko- mitesi. son aldığı karardan son- ra, SÎNASPİSMOS ıttıfakından çekildi. SİNAPİSMOS Başkam KKE elemanı Maria Damanaki ise KKE liderliğinde sahip oldu- ğu her bir sorumluluktan istifa etti ve KKE'nin "sade bir üyesi" olarak kalacagını açıkladı. KKE, bu gelişmeler çerçeve- sinde "yenilikçiler" grubunu temsil eden belli başh altı üye- sini "ihraç" ederken, merkez ko- mitesinin 49 üyesi; partiden is- tifa etti. 110 üyelik merkez ko- mitesi boylelikle uye sayısını ya- rıya indirirken "tutucn kanaduT parti içindeki hâkimi- yetini aynen koruduğu gözleni- yor. KKE Genel Sekreteri Aleka Papariga, "Yrilarca savaşım ver- miş, jerefli Komünist Partisi, bn uğurda kanını dökenlerin izin- de yiiriiyecektir" mesajım geçen gün Atina'da düzenlenen dev bir gösteride dile getirdi. KKE içindeki ilk bölünme 1968 yılında olmuştu. 1988 yılm- da tekrar birleşen KKE; 1991 yı- lında "Perestroyk» akımı" nede- niyle ortava çıkan "yenilikçiler" kanadından sonra 73 yıllık tari- hinde ikinci kez bir "skizma" tehlikesiyle karşı karşıya bulu- nuyor. Islamcılar, güvenlik güçleriyle çatıştv 7 ölü, Uyaralı Cezayirde duruın geı^înÇatışmalann, güvenlik güçlerinin Islamcılarm elindeki belediye binalarının üzerindeki Îslami işaretleri kaldırmak istemelerinin üzerine meydana geldiği büdirildi. Güvenlik güçleri, başkent Cezayir'de önlemlerini arttırdılar. Hükümet karşıtı gösterilerin başını çeken ana muhalefet partisi îslami Selamet Cephesi'nin (FIS) bölünmeye başladığı bildiriliyor. Partinin üst düzey yöneticilerinden üçü, televizyonda parti lideri Madani'yi suçladılar. si'nin (FIS) bölünmeye başladığı bildi- riliyor. Reuter ajansının haberine göre baş- kent Cezayir'de 5 haziran tarihinden bu yana durmuş olan çatışmalar, önceki gün ordu birliklerinin Islamcı mahalle- lere girerek Îslami Selamet Cephesi (FIS) yanhsı afişleri indirmek istemeleri üze- rine yeniden patlak verdi. Birliklerin, FIS yönetimindeki yerel yönetim binalann- da yer alan Islami afişleri, cumhuriye- tin simgeleriyle ve Cezayir bayraklarıy- la değiştirmelerini engellemeye çalışan Islamcılarla güvenlik güçleri arasındaki çatışmalar kısa sürede kentin çeşitlı böl- Dış Haberier Ser- visi — Cezayir'de ha- ziran ayı başında ola- ğanüstü durum ilan edilmesiyle yatışan durum, tslamcıların yönetim karşıü göste- rilere yeniden başla- malarıyla alevlendi. Başkent Cezayir'de önceki gün başlayan lslamcı-polis çatış- malarının üzerine or Madani - Zorda. du birlikleri alarm durumuna geçti. Bu arada yönetime karşı mücadele eden ana muhalefet partisi Îslami Selamet Cephe- gelerine yayıldı. Ordu kaynaklanndan edinilen bilgiye göre salı günkü çatışma- lar sırasında 7 kişi öldü, 12 kişi yara- landı. Ancak Cezayir radyosu, yaralı sa- yısımn çok daha fazla olduğunu duyur- du. Çatışmaların gece boyunca yer yer sürdüğü başkentin önemli noktalarma dün sabah yeniden tanklar ve çok sayı- da asker yerleştirildi. Reuter'in haberi- ne göre ordu birliklerinin sıkı denetimi altındaki bölgelerde gerginlik gün de sürdü. FlS'te bölünme Hükümet karşıtı gösterilerin ve grev- lerin başını çeken ana muhalefet Îslami Selamet Cephesi'nin (FIS), son çatışma- Iardan sonra bölünmeye başladığı bildi- riliyor. tslamcıların önceki gün yönetim karşıtı gösterilerine yeniden başlamala- nnm üzerine, FlS'in Merkez Yönetim Kurulu uyelerinden üçü televizyondan ts- lamcılara 'sükuaet' çağnsmda bulundu- lar. Televizyonda konuşan FIS yönetici- lerinden FaJdr Baçir, parti lideri Abassi MadanTyi suçlayarak, lslamcılan Mada- ni'nin peşinden gitmemeleri için uyardı. "Madani, tslam, Müslümanlar ve miDe- timiz için büyük bir tehlikedir. FlS'in üzerinde kara bolatlar dolaşmaktadır" diyen Baçir, gösterilere son verilmesini istedi. Ülkedeki yabana diplomatlara göre Baçir'in konuşmasıyla ortaya çıkan çat- lak, iktidann en önemli adaylanndan olan FlS'in gücünü önemli ölçüde azal- tacak bir etken olarak görülüyor. Geçen yıl yapılan yerel seçimlerde yerel yöne- timlerin yansmdan çoğunu ele geçirerek önemli bir siyasal güç olduğunu ortaya koyan FIS, haziran ayı sonunda yapılma- sı planlanan genel seçimlerde de iktida- ra yakın olarak görünüyordu. FIS yan- daşlannın, seçim yasasımn değiştirilmesi isteğiyle geçen ay başlattıklan genel grev, haziran ayı başında gösterilere ve ardın- dan çatışmalara dönüşmüş, Devlet Baş- kanı Ş*dli Bincedid seçimleri süresiz ola- rak ertelemiş, hükumeti görevden almış ve olağanüstü durum ilan etmişti.