Katalog

20 HAZİRAN 1991 DİZİ-RÖPORTAJ CUMHURİYET/15 Fransız anaştırmaa Jean-FnmçoisLegnrin FKÖ îslamiyefe döndü Batılı gözüyle RADtKALİSLAM GELENEKSELİSLAM Ruşen Çakır lslamcıların FKÖ'yü Islamileştirdikleri söylenemez, daha çok FKÖ'nün genel tslam'a dönüş olgusuna katıldığı söylenebilir. Bunun taktik icabı olduğunu sanmıyorm, kuşkusuz böylesi hesaplann da etkisi olmuştur, ama din, hayatın içinde zatetı güçkazanıyor. Fransız Ulusal Bılimsel Araştırmalar Merkezi'ne (CNRS) bağlı Kahire'dekı Ekonomik, Adli, Sosyal lncelemeler ve Dokûmantasyon Merkezi'nde (CEDEJ) araştırmaa olarak çalışan Jean-François Legrain işgal altındaki topraklarda Filistin ayaklanmasındaki îslami boyut üzerine araştırmalar yapan ender uzmanlardan birL Legraın'le Körfez krizı ve savaşı sırasmda Intıfada'nm ve özel olarak lslamcıların durumu üzerine konuştuk. Islami Cihadve HAMASİşgal altındaki topraklarda faaliyet gösteren kimi zaman farklı stratejilere mensup bir grup Islami örgüt 'Islami Cibad' adını paylaşıyor. Siyasi bildiriler daha çok Islami Cihad adıyla imzalanırken askeri ey- lemler Islami Cihad birlikleri adına üstleniliyor. Birçok öğ- renci örgütü ve ban yayın or- ganları Islami Cihad'ı destekliyor. HAMAS (Islami Direniş Ha- reketi) ilk olarak 14 Aralık 1987 tarihli bir bildinyle kendini gös- terdi. 11 Şubat 1988 tarihli dör- duncu bildirisinde ise kendisinı Müslüman Kardeşler Örgütu'- nün erç güçlü kolu olarak duyur- du. Kimi zaman Filistin Bırleşık Komutanlığı ile işbirliği >apan HAMAS, kimi zaman da ondan bağımsız ve hatta ona karşı ola- rak işgal altındaki topraklarda ayaklanmaya önderlik etmeye çalıştı. tSLAMDA KADIN VE CİNSELLİK TEPKÎLER Din alaya alındı Jean-François Legrain, İsmll işgali altındaki topraklarda ttç ayn resmi olduğunu söyliyor. (Fotoğraf: Manuel Çıtak) — Filistin davası içinde ts- lamcılann gerçek güciı nedir? LEGRAİN: llk olarak işgal altındaki topraklardaki Filıs- tinlilerle dışardakileri ayırmak gerek. Filistinli tslamcılar cid- di olarak Uk kez Gazze ve Batı Şeria'da ortaya çıkü. Bir de da- ha az güçlu olmak uzere Ür- dun'dekı multeci kamplannda. Diğer ülkelerdekı Filistin hare- ketini çok yakından bılmemek- le birlikte Islamcılann dışanda güçlü olmadıklannı soyleyebı- lirim. tslamcüığın ortaya çıkı- şı 70'lerin sonlarında Gazze ve Batı Şeria'da oldu. örgütsel yapılanması daha çok üniver- site kampuslannda ve şehirler- deki bazı Islami kuruluşlar ara- cıhğıyla gerçeklesti. Islami hareketin başlangıçta- ki en buyuk sorunu, Israil'e karşı mücadeleye katılmadığı için halkın çoğunluğu tarafın- dan, siyasi olarak meşru görül- memesiydi. Daha çok ahlaki ve dini konularda faaliyetler için- deydiler, Kuran eğıtimı, Islami tebliğ.gibi. Belki de tek politik faaliyetleri üniversitede komu- nistlere, Marksistlere saldır- maktı. Bu çatışmalar zaman zaman kanlı oluyordu. — Çatışmalann gerekçesi neydi? LEGRAİN: Komünistler dinsiz olduklan için iç düşman- dılar. Allah'a inanmadıkları için Filistin'i Yahudilere bırak- mışlardı, SSCB Israil'i tanımış- tı vs. Bu hareket Müslüman Kardeşler hareketiydi, Gazze'- de göreli olarak önemliydi, Ba- tı Şeria'da ise daha az etkisi vardı. — tsrail'in Filistin davasını bölmek için tslameılara göz yumduğu hatta teş>ik ettigi söylentileri var... LEGRAİN: Ashnda bu, ko- münistlerin tepkisi sonucu or- taya çıkmış bir karşı propagan- da. Onlara göre Israil-Filistin davasını bölmek için Islamcıla- rı işin içine soktu. Tabii ki Is- rail Islamcılan yaratmadı, ama şu da bir gerçek kı onlan kısıt- lamak için pek de bir şey yap- madı, çunkü komunistlere sal- dıran Islamcüar lsrail'in lehine bir bozgunculuğun öğeleriydi- ler. Onları yaratmadılar, ama özgur bıraktılar. — Ya simdi? LEGRAİN: Şimdi farklı. 70 sonlannda ortaya çıkan Müs- lüman Kardeşler içinde 80 baş- larında tartışmalar çıkü. tçle- rinden bir kısmı Israil devleti- ne karşı mücadele yürutmeksi- zin Islamileştirme politikasının sürdurulemeyeceğini söyledi. Çünkü tsrail Islam düşmanı emperyalizmin Ortadoğu'daki ajanıydı. Islamın bir numaralı düşmanı İsraıl'e karşı savaş- maksızın yürütulen Islamileş- tirme onlara göre hiçbir ışe ya- ramazdı. Çunkü lsraıl Islam'a karşı savaştnı sürdurecekti. öy- leyse önce tsrail'i ortadan kal- dırıp sonra îslam'ı yeniden in- şa etmek gerekiyordu. Işte bu hareket Mısır'da üni- versitelerde okumuş ve orada radikal Islami hareketlerle te- mas kurmuş olanlarla El Fetih içindeki hem milliyetçi hem dindar olanları bir araya getir- di. Zaten El Fetih'in her zaman guçlü bir dindar kanadı olmuş- tur, ust duzey yönetimde de temsil edilmiştir. Cihad adiı bu grup Gazze Üniversitesi'nde bazı öğretim üyelerinin çevresindeki öğren- cilerden ve buna paralel olarak örgutlenmiş, Arafat'ın El Fe- tih'inden ve Afgan mücahitlerin- den yardım gören gerilla hüc- relerinden oluşuyordu. Cihad'- dan gerçek anlamda söz edil- mesi, Israil'e karşı ciddi geril- la eylemlerinin olduğu 1986'da başlamıştır. tlk başta hedef yal- nızca askerlerdi. lşte bu eylemlerden bir sure sonra ayaklanma patlak verdi. Ayaklanmanın nedeninin Ci- had olduğunu söylemiyorum, ama Cihad Filistınlilerin, lsra- il'i yıkacak ölçüde olmasa bile işgali ortadan kaldırabilecek derecede güçlü olduklarını dü- şünmelerinde önemli bir rol oy- nadı. lsraıFe karşı savaştıkları için de milliyetçüer dahıl halkın gözunde meşruıyet kazandılar. El-Fetih ve Müslümanlık — tslamcılann diğer Filistin örgutlerini de tslamileştirdikleri söylenebilir mi? LEGRAİN: Önce Filistin Ulusal Hareketı'nin kelimenin gerçek anlamıyla laik olmadı- ğını görmek lazım. Tabii îslam- cılar onlan laik olmakla suçla- Cumhuriyet Kitap Kulübü İmza ve SÖyleşi Günleri LL] RIFATILGAZ 20 Haziran Perşembe (BUGÜN) 77.00-7P.İO ADALET AĞAOĞLU 21 Haziran Cuma (YARIN) 17.00-19.00 MMM MiGROS r Cumhuriyet ^ kitap kulübü > Her gun 9 00-22 00 ^ Pazar 10 00-20.00 OJMHURİYET KİTAP KULUBÜ, Migros Atrium, Ataköy 9. kısım 560 61 37 Galerİ • Atölye MARMARA ÜNİVERSİTESİ Ataturk Eğıtım Fakultesı Resım Bolumu öğrencılerı GENÇLER SERGtSÎ 7 Haziran - 31 Temmuz DERİMOD KÛLTÜR MERKEZİ S a b ı v o l u B e ş k a ' - d e s l e ' D u ^ a k K a z 1 ç e ş m c I S T A N B U L S47 16 Ü - 6 H 3 t Alı Avn Çeleb. Hokkı Anu Sobr BerVe! Abıdtn Dıno Cihat Burok Fohjr Aksoy Şukrrye Dıkmen Adnan Varınca Neıad Mefıfı Devrım Omer Uluç önner Koleşı Yukse Ars an Mehn Tclcyrran TEM SANAT GALERİSİ Sergi 27 Mayıs - 20 Temmuz 1991 Vol lconogı Cod p ıot Dr Orho- Erselc So* 44 2 N.şartoş Td 1, 147 08 99 Seyyıl Bczdogon Komet Zahıl Buyulaşlıyen Aytoç Katı Hıkmet Korabulul Huseyın Ertunç Fevzı Karakoç Solıh Coşkun Fuat Acaroglu Tolol Enlıl Yjksel Ûzen Mıthot Şen Seimo Gurouz NOZLUGİl KOtiEKSİYONU ran - 25 Temmuz yageldiler. Kuşkusuz laik, Marksist, komunist örgütler var. Ama en önemli güç olan El Fetıh öyle değil. Örneğin Arafat eski bir Müslüman Kar- deş'tir. Daha başka örnekler de var Ebn Cihad gibi. El Fetih hep iki tema üzerinde seyret- miştir, milliyetçilik ve Muslu- manlık. Demokratik bir devlet kurulacağı Tıkri Batı'ya hep bir laik devlet olarak sunulmuştur. Ashnda FKÖ'nün Arapça me- tinlerınde laiklik hiç geçmez. Baü solunu etkilemek için söz- lu olarak kullanüan bu laiklik teması Arapça'da kayda geç- memiştir. Yalnızca tum dinle- re inanç ve ibadet özgurluğu ta- nınacagı belirtilmiştir. Ama bunu yapmak için laik oimak da geTekmeyebilir. Dolayısıyla lslamcıların FKÖ'yü tslamileştirdikleri söy- lenemez, daha çok FKÖ'nün genel tslam'a dönuş olgusuna katıldığı söylenebilir. Bunun taktik icabı olduğunu sanmıyo- rum, kuşkusuz böylesi hesap- lann da da etkisi olmuştur ama din hayatın içinde zaten guç ka- zanıyor. — Bir Ahmet Cibril var ts- lami söylemi sık ak kuflanan... LEGRAİN: lşte onunki tam taktik icabı. Onun bir mumin olduğunu sanmıyorum. Zaten o Suriye'nin denetiminde. Cib- ril, Islamcılann FKÖ ve Ara- fat'a karşı güç kazandıklannı fark edince bu fır&atı kaçırmak istemedi. Cibril'in tran'la da ilişkisi var ama... — Islamcılann dışanda gıiç- siız, işgal altındaki topraklar- da güçlu olmalan neden? LEGRAİN: Zor bir soru. Belirtmiştım, diğer ülkelerdeki Fihstin hareketini çtjk iyi bürni- yonım, ama FKÖ çok uzun bir süredir varlığını surdüruyor. O zamanlar FKÖ silahh mücadele temelinde bir politik örguttü. Tum multeci kamplannda ya- pılanmıştı ve faaliyet yürütü- yordu. FKÖ'nün Gazze ve Ba- tı Şeria ile ılgilenmesı, daha sonra buraların 1967'de işgal edilmesiyle oldu. lşgalin ilk ay- larında oralarda gerilla eylem- lerine girişti, ama başansız ol- du. Buralarla gerçek anlamda ılgilenmesi 1973'ten itibaren ol- muştur. Nedenlerden biri bu olabilir. Çünku Jslamcüann iş- gal topraklannda kökkri var. — İşgal altındaki topraklar- da resmi bir Islam var mı? LEGRAİN: Evet, üç ayn tip resmi tslam var. Batı Şeria ve Kudus Muslumanlan, daha doğrusu camilehn yönetimi Ür- dün Vakıf Bakanlığı'na bağlıy- dı. Eskiden de bu böyleydi ve işgalden sonra tsrail bu statu- nün sürmesine itiraz etmedi. Batı Şeria'da statü hâlâ boyle. Ama tsrail Kudüs'u ilhak edince sorun çıktı. Kudüs bir- leştirilince, İsrail buradaki Muslumanlann tsrail makam- lanna bağlı olmasını dayattı, ama onlar reddetti. Şimdi Ku- dus Müslumanlarmın kendi iç- lerinde oluşturduklan dini ya- pılanma, tsrail tarafından res- men tamnmıyor. Gazze'de durum daha fark- lı. Orada lslam, Mısır modeli- ne göre örgutlü. Ürdun, zama- nında Batı Şeria'yı Jhak etmış- ti, ama Mısır Gazze'de, Filis- tin devleti kurulana kadar ge- gici bir askeri yönetim kurmuş- tu. Bu nedenle Mısır'm Gazze yönetiminde söz sahibi olması mumkun değil. Ytnı: Radikal l lk Dünyada kadından daha kıymetli bir varlık olmadığı için Allah onu tesettür altınaalmıştır. Son diziniz oldukça iğrcnç. Oldukça genç biriyim. Ne çem- ber sakalım var, ne de yobaz sı- fadı bir kişiyim. Benim sinir- lendiğim nokta, gazete satışını artırmak için kişilerin dinini alaya almani7, Yeryüzünün en mükemmel varlığı bir kadının rahminde oluşup meydana geliyor. De- mek ki insanın madeni, mem- bağı doğrudan doğruya kadın- da. tnsam yeryuzune getiren kadından daha değerli bir şey düşünemezsiniz. tslamiyet kadında bulunan cevheri insanı zahir oimasın di- ye korur ve el üstünde tutar. O halde ne olacaktır, kadının za- rara uğramaması için kadının tepeden tırnağa tesettür altına girecek ve nikahlandığı erkek- le birlikte yasayacak ve onun koruması altına girecektir. Ehşandaki hallerde böyledir. örneğin bir kuyumcuya gittiği- niz zaman normal bileşikler açıkta satılıyor, alyans açıkta satıbyor. Ama çok kıymetli el- mas veya inci bâkıyorsunuz bir kadifenin altında önumüze çı- kıyor. Bir şey ne kadar kıymetli ise o kadar muhafaza ve teset- tür altına alınır. Bu pazarda da aymdır. Meyve kıymetli veya pahalı ise karşunıza beyaz in- ce kâğıtlara sanlmış şekilde ge- lir. Dünyada kadından daha kıymetli bir varlık olmadığı için Allah onu tesettür alüna almış- tır. Bu yazılannızla tslam'a kö- tülük yapıp kasanızın dolması- nı istiyorsunuz. Sizde önemli olan paranın gelmesidir. Ku- ponlarla hediye vermiyorsunuz ama, yazılannızla ortalığı kanş- tırma kuponlan dağıtıyorsu- nuz. Kanıtlayamadığınız konu- lan bir daha yazmamanızı tav- siye ederim. Mahmûd Kaya BAYRAMDA VÎP KEYFİNİYAŞAYIN... D A L A M A N GİDİŞ 21/6 Cuma 16.00 22/6 Ct 08:00 18:00 23/6 Pazar 08:00 18:00 D Ö N Ü Ş / İST 26/6 Çar 20:00 28/6 Cuma 22:00 29/6 Ct 10:00 20:00 30/6 Pazar 10:00 20:00 İ S T A N B U L ' D A N A X TA L Y A GİDtŞ TANITIM SÜRESİNCE HERKESEÖZELFİYAT İSTANBUL-DALAMAN: 600.000.- İSTANBUL-ANTALYA : 600.000. 21/6 22/6 23/6 Cuma Ct Pazar 22:00 12:00 12:00 DÖNÜŞ / İST 26/6 28/6 29/6 30/6 Çar Cuma Ct Pazar 23:55 14:00 14:00 14:00 22:00 22:00 23:55 23:55 VIPAIRProiesi Sultan Havayolları'nın özel bir hizmetidlr. Vı P v\ı V I P AIRTurızm A S Florya Asfaltı No 6K Senhkkov J4«l(l Istanhul Telefon (1)57171 71-57^75 7^7177 77 Telex 21 lOOsltn trsıta ısttokj Telefax (1)57479"M Istanbul V.I.P. AIR özel terminali: Eski iç hatlar A kapısı yanı REZERVASYON: • ISTANBUL (1) 574 76 50 (10 hal) (1) 574 83 33 (lOhal) • DALAMAN. (6119)28 75 • ANKARA (4)127 43 91 (4 hat) • ANTALYA (31)21 20 16 VE SEYAHAT ACENTELERİNtZ. SAĞUK ve GÜZEI1İK REHBERİ ÇANAJANS 1510044 FAX: 1514155 146 97 38 • 132 64 26 Osmanlı e Işlemelerl ergisi PROKTOLOC3E HEMOROİt^FİSTÛL VARİSLERİN INFAROT, İĞNE İLE TEDAVİSİ Op. Df. Hayati F. KOCAL Bankalarta anlaşma vadır Rumelı Cd. Ogan Ap. No. 16-2 Nişantaş) Tel: 141 35 89 132 01 20 UMUT OPTIK Artüc Birden Fazla Gözlüğe gerek yok. VARİLUX CAM Her uzaklıktan nel göfOş sağtar ORGANİK CAM Normaicamdan % 50 hafif, kırılmaz LENTİLUX CAM Normal camdan % 80 daha ınce ANTIREFLE CAM Işığa karşı gözü koruyan TİTAL CAM Nomtal camdan % 40 daha ınce Çalışma slstemlmiz bllglsayarlıdır Gözlûgûnüz PHOTOCENTRON cihazıyla resim çekilip, merkezlenerek yaptlır. Umut Optik'te güleryüzle tantşın. Kayışdaöı Cad. No. 228-3 (Fahrettin Kenm G*kay Köşkü Karşeı averbey Yolu) GÖ2t©peTe»:368 03 91 FCK: 368 03 91 DIŞrF:KİMI LOZAN KAYNAK Dr Med. Dent. SEVGİN KAYNAK (Umv DONN) Muayene saat 10-16 KLODFARER CAD. 40/6 Çemberlıtaş- İST TEL: 520 83 16 DOÇENT Dr. fîrif Vcrimli Ruh (Snır) Hastolıklcm Uzmanı Pttktyatritl- PskoterapM Haftalçi: 16.00-19.30 C.İBSİ: 10.00-15.00 Tel-5290062: N«etCd CnefAp No: 11<?/4 ÇAPA- İST ^ (Kan Merkezi Karşıs) Sanat Galerisi Tel: 524 35 92 OZEL BORA SÜRÜCÜ KURSU BASARIORANIMIZ: Merkezi sistemle test % 8 4 Direksiyon sınavında % 9 3 Hafta sonu cumartesi, pazar 2 9 haziran Hafta için sabah ve akşam 2 temmuzda DERSANEÜSKÜDAR KOZYATAĞI TARABYA 34367 81 3624733 162 0818 343 6782 3618163 162 08 86 TEKYOLEĞİTİM İLAN T.C. ÎSTANBUL KONKORDATO KOMİSERLtĞl'NDEN Istanbul 10. lcra Tetkik Mercıi Hâkımliği'nin 7.5.1991 gün ve 1991/460 esas, 1991/462 karan ile ıki aylık konkordato mOhleti ve- rilen Traktör ve Makine Ticaret A.Ş. alacaklılar toplantısı 5.7.1991 cuma günü saat 16.00'da yapüacaktır Keyfıyet ilan olunur. 18.6.1991 Basın: 7347 Pasaportumu kaybettim. Hukumsüzdur. NERMİN KARABULUT Nufus cuzdaıuraı kaybettimr Hükümsüzdur. ERCAN BAĞC1 İNGİÜZCE'yi 8 AYDA konuşun. Sizı Amerikalı dostlarımızla tanıştıralım. 349 59 38 GORÜLMÜŞTÜR bhan Seiçuk 6. bası 5.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Türkocağı Cad. 39-41 Cagabğlu-tstanbul