Katalog

20 HAZİRAN 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/11 YeltsiııYlen ABD'ye övgü • WASHINGTON (AA) — 4 günlük bir ziyaret için Washington'da bulunan Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin, SSCB Büyükelçiliği'nde onuruna verilen resepsiyonda ABD'ye övgüler yağdırdı. Rusya'nın geçirdiği Marksist deneyimden zarar gördüğünü, ancak artık demokrasi, serbest pazar ve tabii kâr için Batı'nın yolundan gitmeye karar verdiğini söyleyen Yeltsin, "Sizin daha önce yürüdüğunüz yoldan yürüyeeegimize inanıyorum. Bu yoldan dönmeyeceğiz" diye konuştu. Marksizmin Rusya için geride kaidığııu ifade eden Yeltsin, "Kâr etmek istiyoruz ve bundan Rus halkının kazançlı çıkacağını sanıyoruz" diyerek yabancı işadamlarımn yatırım yapmaları için gerekli yasal düzenlemelere gideceklerini söyledi. Atina boguluyor • ATtNA (AA) — Sıcaklığın 36 dereceyi bulduğu Atina'da hava kirliliği rekor düzeye ulaştı. Çevre Bakanhğı'ndan yapılan açıklamada, hava kirliliğinin başkentin bazı bölgelerinde "alarnı verici derecede" arttığı belirtilerek havadaki ozon miktannın metreküpte 393 mıligıama ulaştığı kaydedildi. Başkentte önceki gün elli kişinin solunum ve kalp rahatsızlıklan ile hastanelere kaldınldıklan bildirildi. Batı Şeria'da geçim • HEBRON (AA) — Israil işgalindeki Batı Şeria'nın Hebron kentinde 15 yıldan bu yana ilk kez yapılan Ticaret Odası seçimlerini Islamcılar kazandı. Biçimsel olarak siyasal bir yönü bulunmayan seçimler, işgal altındaki Filistin topraklarında 15 yıldır yasaklanan seçirnlerin yeniden başlaması için bir ön adım olarak önem taşıyor. 1976 yılında FKÖ adaylannın ezici bir zafer kazandığı belediye seçimlerinden sonra, tsrail, meslek ve spor kuruluşları da dahil, Filistinlilerin yer aldığı tüm organizasyonlarda seçimleri yasaklamış ve seçümiş yöneticileri görevden alarak atanmış yöneticilerle işleri yürütme yolunu yeğlemişti. Irak'ın silahları • VtYANA (AA) — Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) heyetinin, Irak Lideri Saddam Hüseyin'in gizlice nükleer silah üretmeye çalıştığını ortaya çıkaracak kanıtlar toplamak uzere Irak'a gideceği açıklandı. IAEA'nın yaptığı açıklamaya göre heyette, ajansın uzmanlannın yaru sıra Irak'ın silahlannın imha edilmesinden sorumlu BM komisyonunun üyeleri de bulunuyor. Kızılordırdan Macarlara veda • Dış Haberler Servisi — Macaristan'da bulunan Sovyet askerlerinin komutanı Tuğgeneral Viktor Şilov, dün son Sovyet askeri olarak bu ülkeden aynldı. Budapeşte ile Moskova arasında geçen yıl mayıs ayında yapılan anlaşmaya göre Sovyet askerlerinin geri çekilme işlemlerinin 30 hazirana kadar tamamlanması gerekiyordu. Macaristan, Sovyet askerlerinin geri çekildiği ilk Doğu Avrupa ülkesi olurken, geri çekilme işlemi de planlanandan 10 gün önce tamamlanmış oldu. Sovyet askerleri, barınak somnlan çözülene kadar Sovyetler Birliği'nde çadırlarda yaşayacaklar. Macarlar, 30 haziranda Sovyetler'ce kullanılan havaalanında büyük bir parti yapmaya hazırlanıyorlar. Hurd geliyor • ANKARA (ANKA) — Ingiltere Dışişleri Bakanı Douglas Hurd, resmi bir ziyaret için 22 temmuzda Türkiye'ye gelecek. ANKA muhabirinin edindiği bilgiye göre Hurd'ın Türkiye ziyareti iki gün sürecek. Ingiltere Dışişleri Bakanı'nın Türkiye ziyaretinin ABD Başkanı George Bush'un 19-21 temmuz tarihlerinde Türkiye'ye yapacağı resrrii ziyaretten hemen sonra gerçekleşeceğine dikkat çekiliyor. AGİKdışişleri bakanlan, Tvran'ın 35. üyeolmasını oybirliği ile kamrlaştırdüar Arnavutluk,yalnızlıktankıırtııldu AGİK dışişleri bakanlarırun dün Berlin'de Reichstag'da başlayan toplantısında konuşan Almanya Başbakanı Kohl, "artık askeri Avrupa'dan sivil Avrupa'ya geçilmekte olduğunu" belirtti. DtLEK ZAPTÇIOĞLU BERLİN — Avrupa Güvenlik ve Işbirliği Konferansı (AGİK) dışişleri bakanlan dün Arnavutluk'un 35. üye olarak AGtK'e katıl- mastna oybirliğiyle karar verdiler. İki Alman- ya'nuı birlesmesinden sonra üye sayısı 34'e in- miş olan AGİK'te artık ABD ve Kanada'nın yanı sıra bütün Avrupa ülkeleri temsil ediliyor. Türkiye 35 AGİK üyesi arasmda Berlin'de dışişleri bakanı nezdinde temsil edikneyen tek ülke oldu. Türkiye'yi vekaleten Viyana Bü- yükelçisi Ali Hikmet Alp başkanhgında bir heyet temsil ediyor. Heyette Bonn Büyükel- çimiz Onur Övinen de bulunuyor. AGİK dışişleri bakanlanmn iki gün süre- cek olan toplantısı dün sabah Berlin'deki eski Reichstag binasında, en yüksek alarma ge- çirilmiş olan 3 bin güvenlik görevlisinin ko- ruması altında başladı. Toplantıya evsahip- liğini, AGİK dışişleri bakanlanmn duayeni Alman Dışişleri Bakanı Hans Dktrich Genc- sber yapıyor. Toplantının başında bir konuş- ma yapan Alman Başbakanı Helmut Kohl, Avrupa Güvenlik ve lşbirliği Konferansı'nın gelecekte giderek önem kazanacağına dikkat çekti ve Avnıpa'daki çelişkilerle anlaşmazlık- lann çözümünde AGlK'in oynayacağı rolü vurguladı. Başbakan Kohl, "Arbk askeri Avrupa'dan sivil Avrupa'ya geçilmekte olduğunu" belirtti ve "gelecegin Avnıpası'nda askeri faktör gi- derek arka plana itilirken demokrasi, insan haklan, serbest pazar ekonomisi ve çevre so- nınlannın çözümü ön plana çıkraaktadır" dedi. Kohl "Avrapa'nın bazı yörelerinde şid- det potansiyeii her seye ragmen tümüyle or- tadan kalkmanuştır ve hiçbir Avrupa ülkesi bu tehlikeye seyirci kalamaz" şeklinde konustu. Kohl'ün konuşması, özelükle Yugoslavya- daki iç savaş ve bölünme tehlikesine, Balkan- lar'daki çalkalanmalara ve SSCB'deki geliş- menin belirsizliğine bir "göndenne" olarak değerlendirildi. AGİK üyesi 35 ülkenin heyet- leri daha sonra basına İcapah yürütülen ko- misyon toplantılarına başladılar. Alman Dışişleri Bakanı Hans Dietrich Genscher'e göre Avrupa'da "yeni bir güven- lik sistemi" gerekiyor. NATO'nun Kopen- hag'daki son dışişleri bakanlan toplantısın- da AGİK'e Avrupa'nın geleceğinin çizilmesin- de merkezi bir yer aynldığmı vurgulayan Genscher, Doğu-Batı bütünleşmesine büyük önem atfediyor. "Avrupa'yı bölen suunn Sov- yetler Büiigi'nin batı sınınna taşınmaması gerektiğine" dikkat çeken Genscher, SSCB'nin Avrupa Güvenlik Sisteminin vaz- geçilmez bir unsuru olacagını savundu. Gerek Sovyetler Birliği'ndeki gerekse de- mokratikleşme yolundaki Doğu Avrupa dev- letlerindeki ekonomik, sosyal ve siyasal hu- zursuzluklar AGİK bünyesinde "çatışmalan gidetme mekanizmalan" oluşturulmasını ön plana çıkartıyor. Nitekim Berlin toplantısı- mn baş gündem maddelerinden birini, Viya- na'da kurulmuş bulunan "Çatışmalan Önle- me Merkezrnin geliştirilmesi oluştunnakta. Viyana'daki bu merkezle Prag'daki AGİK Sekreterliği'nin Avnıpa'daki anlaşmazlıkla- rı gidermekte ve güvenliği sağlamakta el ele çalışması öngörülüyor. Alman tarafı, Avrupa ülkelerinin kendi aralannda başgösterecek anlaşmazlıklarda AGlK'e "hakemlik" görevi verilmesinden ya- na. Eğer AGİK bünyesinde böyle bir "hakemlik" kurumunun oluşturulmasma ka- rar verilirse Türkiye ve Yunanistan arasındaki sorunlar da AGİK platformuna taşınabile- cek. Şimdiye değin Birleşmiş Milletler çerçe- vesinde ele almmakta olan Kıbns sorunu Yu- nanistan'ın muhtemel talebi üzerine AGlK'e yansıtılabilecek. Berlin toplantısında alına- cak kararlar bu nedenle de Türkiye'yi yakm- dan ilgilendiriyor. Ancak Berlin'de Kıbns'ın gündeme gelmesine siyasi gözlemcüer ihtimal vermiyor ve ağırlığın gerek Viyana'daki mer-, kez gerekse Doğu Avrupa, özellikle Yugos- lavya üzerinde yoğunlaşmasını bekliyorlar. Ote yandan Alman parlamentosu bugün Bonn'da toplanarak hükumetin Berlin'e ta- şımp taşınmayacağma karar verecek. Birle- şik Almanya'nın resmi başkenti haline gelen Berlin'e tasınmaktan yana olmayan milletve- kiüeri, haftalardır Bonn lehinde kampanya sürdürtiyor. Hükumetin ve meclisin Berlin'e taşınmasının milyarlarca marka mal olaca- gını iddia eden Bonn taraftarlan, bu para- mn Doğu Almanya'nın yeniden inşası için kullanılabileceğini belirtiyor. FlLİPİNLER Pinatubo'nun külleri can alıyor Dış Haberler Servisi — Fili- pinler'in kuzey kesimindeki Lu- zon adası halkını bir haftadır tehdit eden Pinatubo yanarda- ğında patlamalann hafîflemesi- ne karşın, volkanın püskürttü- ğü küller hâlâ tehlike saçıyor. Olongapo kentinde, volkandan kaçanların sığındığı bir kilisenin tavanı, küllerin basıncıyla çök- tü. 600 yıllık bir aradan sonra fa- aliyete geçen volkan, şimdiye kadar resmi kaynaklara göre 146 kişinin ölmesine yol açtı. Şili'de 64 ölü Diğer yandan, Şili'nin kuze- yinde önceki gün şiddetli yağış- lann yol açtığı toprak kayma- sında ölü sayısının 64'e yüksel- diği ve bölgedeki dunyanın üçüncü büyük bakır madeninin kapandığı bildirildi. Şili Içişleri Bakanlığı tarafın- dan yapılan açıklamaya göre, li- man kenti Antofagasta'yı çev- releyen dağlık bolgede şiddetli yağış sonucu meydana gelen toprak kaymasında şimdiye ka- dar çoğu çocuk 64 kişi öldü, 48 kişi kayboldu, 70'i ağır olmak üzere 750 kişi de yaralandı. Felaket sonucu Antofagasta çevresinde yaşayan 30.000 dola- yında kişinin de evsiz kaldığını belirten bakanlık sözcüsü, yöre- ye ucaklarla yardım malzemesi gönderildiğini kaydetti. FRANSA Cressorfun 'harbiTiği MİNE G. SAULNIER PARİS — Fransa'nm ilk ka- dın başbakanı Edith Cresson, hukümetteki birinci ayım dol- durmadan ulkenin politika tari- hinde gelmiş geçmiş en "harbi" başbakan unvanını aldı. Bayan Edith Cresson'un, 1987 yılında Naim Attallah adlı bir yazara kadınlar ustüne hazırla- dığı kitaba girmek için verdiği ve bu yapıtta kullanılmayarak ge- Fransa kamuoyunda "coşkuyla" kabul gördu. Ingiliz ve Alman- lara takılmak fırsatını kaçırma- yan Fransız medyalan, başbaka- nın sözlerini yermek bir yana, Ingiltere'de kopan gurültüden hoşlanan bir tutum içindeler. Magazin basını, Cresson'u "harbi" başbakan ilan ederken, Le Monde gibi ciddi yayın or- ganları olaya mizahi koşe yazı- larında yer verdiler. Bayan Cresson ise konuyla il- ber ajansı Reuter'e verdiği de- meçte başbakamn "anımsanu- dıgV' sözleri tarih, yer ve saatle kanıtlanabilir bir bantta kayıt tuttuğunu bildiriyor. "International Herald Tribune" gazetesi ise dün Edith Cresson'un başka bir "*edze"si- ni gündeme soktu. Söz konusu gazetenin ileri surdüğüne göre Fransız Başbakan Japonlar hak- kında da, "Bütün gece otunıp Başbakan Edith Cresson'un Amerikalı, Ingiliz ve Alman erkeklerin dörtte birinin eşcinsel olduğu yolundaki görüşleri, Fransızlar tarafından coşku ile karşılandı. Magazin basını, Cresson'u 'harbi' başbakan ilan ederken Fransa Başbakanı, tartışmalara yol açan söyleşisini anımsamadığını açıkladı. Bu tartışmalar sürerken Cresson'un Japonlar hakkında söylediği sözler gündeme geldi. YARDIM GELECEK Ml? — Pinatubo'nun gazabına uğmyan yüzbinlerce kişiden biri olan Fili- pinli kadın, evinin yıkınhlgnnın arasma oturmıış, bebegi »yi»irt«« ölmeden yardun gehnesi için dua ediyor bdki de. (Fotograf: AFP) İşte Türkiye'nin, bayramda da en çok rağbet görecek tatilyöreleri!.. Alanya, Antalya, Ayvalık, Bayramoğlu. Bodrum. Çeşme. Denizli. Erdek, Fethiye, Kemer, Kuşadası. Marmaris. Marmaris-İçmeler, Mersin, Selçuk. Side, Silivri. Şile, Tekirdağ. Yalova. Hepsinde Telebanka varî.. Ayrıca, önemli ulaşım merkezleri; Adana, İzmir Adnan Menderes, Antaiya, İstanbul Atatürk, Dalaman, Ankara Benboğa havaalanlarında. Gelibolu Vapur İskelesi'nde, Bakırköy, Bostancı. Kabataş deniz otobüsü iskelelerinde, Haydarpaşa ve Sirkeci garlannda. Kıbrıs'ta Girne, Lefkoşe, Magosa ve Türkiye'nin dört biryanına yayılmış 320 noktada Telebanka kolaylığını yaşayacaksınız. Telecard'la 9 4 s a a t para para İ Ü İ havale iwıi«2. »&SMaSS?SS YAPI^CKREDi "hizmette sınır yoktur" M SOVYETLER BÎRLIĞÎ çen rıafta Ingiliz "Observer" ga- zetesinde yayımlanan demeci In- giltere'yi birbirine kattıktan son- ra Fransa'da da olay yaratmış bulunuyor. Soz konusu demeç- te, Edith Cresson'un, Amerika- lı, Ingiliz ve Alman erkeklerinin dörtte bir oranda eşcinsel olduk- larını söylediği ileri sürülüyor. Fransız başbakamn dört yıl ön- ce verdiği bu demeç, dün Matig- non hukünıet sözcüsü tarafın- dan yalanlanmasına karşın gili olarak yaptığı açıklamada, "Sözümona roportajın. kendisi benuz bakan biie degilken yapıl- mış dört vülık bir söyleşi olabi- lecegini ve kendisine yakıştınlan ^ÖZİeri anımiMmaAgıııı" ileri SÜT- dü. "tngiltere'yi çok sodigini" vurgulayan başbakan, "Bay At- lallahın dort yıl önce kitabına koymadıgı bir demeci şimdi çok ilginç bularak çekmeceden çı- karması pek kibarca degil" de- di.Yazar Attallah ise Ingiliz ha- Amerikalılan ve Avrupalılan nasıl S....Oİ düşünüyoriar" demiş ve "Japonlar ortak düşmau- mızdır" diye eklemiş. Japonya'da geçen hafta henüz bu "iltifat" söz konusu değil- ken, sayılan 2000'e yaklaşan aşı- rı sağcı Japon gruplan Edith Cresson aleyhine bir gösteri yap- tılar. Japonlar, Cresson'un ikti- dara geldikten beri verdiği "Ja- ponya düşmanı demeçler için özür düemesini" talep ediyorlar. Moskovada plan pazarlıgıSovyet ve Amerikah ekonomistlerin hazırladıklan ve Sovyetler Birlıği'ne yapılacak yardımın koşullarını belirleyen 'Büyük Pazarhk Planı'na karşı çıkan Başbakan Pavlov, parlamentodan 'olağanüstü yetki' talep etti. Dış Haberier Servisi — Sovyetler Bırlığı Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, Sovyet ve Amerikalı ekonomistlerin Harvard Üni- versitesi'nde taslağmı oluşturduğu "Büyük Pazariık Planı"ru olumlu bulurken planı şiddetle eleştiren SSCB Başbakanı Vtlen- tin Pavlov, Sovyet liderin iktidannı zayıf- latmak için atağa kalku. Başbakan Pavlov, önceki gün hükumetin ekonomiyle ilgili ka- rarlarmı açıkladığı parlamento toplantısın- da, üyelerden, kendisini olağanüstü yetki- lerle donatmasmı istedi. Pavlov, önceki günkü toplanüda parla- mento üyelerinden, kendisine Gorbaçov'- un ya da parlamentonun onayı olmaksızm acil kararlar aJabilmesini sağlayacak yetki tamnmasım talep etti. AP'nin haberine gö- re Başbakan aynı toplantı sırasında Sovyet ekonomist Grigory Yavlinski'nin öncülük ettiği "Büyük Pazariık PlanT'yla tamamen zıt bir ekonomik reform paketini de sun- du. Yüksek Sovyet, Pavlov'un önerisini in- celedikten sonra kararmı yann açıklayacak. Sovyet Başbakanı'mn olağanüstü yetki ta- lebi ile Savunma ve tçişleri bakanlan Di- mitri Yazov ve Boris Pugo'nun, KGB Sefı Yladimir Kryuçkov ile yaptıklan gizli top- lantı, Mihail Gorbaçov'un iktidardan uzak- laştırılmak istendiği şeklinde yorumlara ne- den oluyor. New York Times gazetesindeki bir habe- re Röre hafta sonu ABD'den Moskova'ya Büyük Pazariık Planı ne getiriyor? dönen ve görüşmeler sırasında Sovyet he- yetine başkanlık eden Yavlinsky, Gorba- çov'un planı "olumlu" bulduğunu belirt- ti. Yavlinsky, taslak planı Sovyet liderine, Gorbaçov 9 cumhuriyetin lideri ile birlikte yeni birlik yasası üzerinde görüşürken pa- zartesi günü iletti. Yavlinsky'nin Büyük Pazarlık Planı'na karşı çıkan Sovyet yetkililer, bu görüşleri- ni önceki gün parlamentoda dile getirdiler. Parlamento üyelerine, hükumetin ekono- mi politikası hakkında bilgi veren Başba- kan Valentin Pavlov, plarun "güzd bir kâ- gıt parçasından ibaret olduğunu" belirtti. Pavlov, "Harvard Üniversitesi yetkilüe- rinin Sovyetler Büügi'ndeki yaşam bakkm- A* bilgileri olmadığını, bu nedenle bu ol- kede yapdacaklan onlann dikte etmesine izin verûemeyecegine" dikkat çekti. Der Spıegel'den SSCB'ye beş yılda 100 milyar dolarDış Haberler Servisi— Sov- yetler Birliği'ne yapılacak yardı- mın şartlanm belirten "Büyük Pazarhk Planı" geçen hafta dün- ya kamuoyuna duyuruldu. New York Times gazetesinde yer alan bir habere göre planın detayları 15-17 temmuz tarihlerinde Londra'da yapılacak olan ve ye- di sanayileşmiş ülkenin liderle- rinin katılacağı G-7 zirvesinde ele alınacak. Sovyet heyetini Grigori Yav- liosky'nin temsil ettiği ve arala- nnda Jeffrey Sachs, Stanley Fis- her, Grabam Allison ve Robert Blackwill gibi Amerikalı ekono- mist ve siyasetçilerin yer aldığı çalışma gnıbu geçen hafta, Har- vard Üniversitesi'ne bağlı John Kennedy Okulu'ndaki görüşme- ierini tamamlayarak taslak pla- nı ortaya çıkardılar. Yavlinsky, görüşmeler sona erdikten sonra 13 haziranda Be- yaz Saray ekonomi ve siyaset da- nışmanlanyla bir araya geldi ve Sovyetler Birliği'ne yapılacak yardımın Batı'ya beş yıl için 100 milyar dolara mal olacagını duyurdu. Büyük Pazarhk Planı'na gö- re Batı yardımı Sovyetler Birli- ği'ne üç aşamada iletilecek. Batı'ya, İkinci Dünya Savaşı sonrası oluşan iki bloklu siyasi sistemde komünizmin yayılma alanı içinde bulunan ülkelere yardunı öngören, dönemin ABD Dışişleri Bakanı George Mars- hall'ın hazırladığı ve Harvard Üniversitesi'nde sunduğu "Marshall Planı"mn sekizde biri kadar bir yuk getirecek olan Bü- yuk Pazarlık Plam'na göre Sov- yet yöneticılerinin atacaklan adımlar da şöyle sıralamyor: — Söz verildiği gibi önümüz- deki yıl demokratik seçimlere gi- dilecek, — Cumhuriyetlerin Sovyetler Birliği içinde kalmasım sağlaya- cak biçimde siyasi otorite pay- laştınlacak, — Cumhuriyetler ortak para biriminde anlaşacaklar, — Cumhuriyetler arasında mal, hizmet ve kişi hareketliliği sağlanacak, — Para piyasasımn kontrolü, dış ticaret Moskova'nın elinde olacak, — Ülkede ekonomik kaosa duşülmesi engellenecek, — Kıtlığı ortadan kaldırmak ve bütçe açıklannı azaltmak amacıyla tüketim mallannın fı- yatları serbest bırakılacak, — Küçuk işletmeler hızla özelleştirilirken, büyük işletme- ler parçalara ayrılacak. — Enflasyonu dizginleyebil- mek amacıyla devlet sübvansi- yonlanna son verilecek; devlet bankaları, Sovyet işletmelerinin açığını kapatmak amacıyla ger- çekleştirdiği para basımını dur- duracak. — Enerji kaynaklan dışında- ki tüm alanlarda fiyat kontrolü kaldınlacak, — Sovyet işletmelerinin dün- ya piyasalarmda rekabet şansı- nı artırınak amacıyla ruble kon- vertible duruma getirilecek, — Sovyet üreticilerin dünya piyasalanndaki mallar hakkın- da bilgilenmeleri amacıyla itha- Iat serbest bırakılacak. Mono- poller kalkacak, — Devlet bankaları kâr eden işletmelere dönuştürülecek.