Katalog

10NÎSAN1991 CUMHURİYET/9 EVSANLAR FÜSUN ÖZBİLGEN G Ö R Ü Ş Sözcük oyunu. Sözcüklerle, seslerle, sözdizımiyle oynamanm belli bir amacı vardır. Bu, söylenmek istenen şeyı en etkili ve kalıcı biçimde söylemektir. Bedrettin Cömert THY'NİN 1980 GREVİNİN SENDİKA BAŞKANI İLE GENEL MÜDÜRÜ Eski grevcilerANAP'tabuluştu THY grevi sünıyor. THY Genel Müdürü Cem Koılu, ça- lışanlar için verebilecekleri en yuksek ücreti teklıf ettıklerini daha yüksek veremeyecekleri- ni söylerken Hava-tş Genel Başkanı Atilay Ayçin işçı üc- rctlerinin çok düşuk olduğunu ve işverenin teklifıni kabul ede- rek bu seviyede sözleşme imza- layamayacaklarını anlatıyor. THY'nin grevi acaba yerli havayolu şirkeümizi batınr mı? Bu konu tartışılıyor. 'Batırmaz' diye yanıt verelim. Batırmadığı gibi belki yıllar sonra bugün karşı karşıya olan taraflar bir iktidar partisinde buluşup yan yana oturabilirler, diye iddiamın sürdurelim. Nereden çıkarıyoruz bu ga- rip iddialan? Geçmişten. THY'nin 1980'de yapoğı grev- den. 1 Ekım 1979. THY'de bu- günku gibı sonu greve giden toplusözleşme göruşmeleri başlıyor. O gunlerin THY Ge- nel Muduru Ertuğrul Alper. Hava-lş Sendikası Başkanı ıse tbrahim Özturk'tu. Hava-lş sözleşmede Kadro Istihdam Komisyonu (KİK) üzerinde ısrar ediyordu. THY'de, ışe ahnan ve çıkan- lanlarla ilgili kararlan denet- leyecek olan bu kurulda, sen- dika da uye bulundurmak is- tiyordu. Aynca disiplin kuru- luna da beÜrli ölçude katılmayı ve işverenin istediğı kadar per- sonel alımma etki edebılecek olan 'sözleşmenin uygulama alanı' ile ilgili maddeleri de uy- gulatmak istiyordu. TÜTİS bu maddenin toplusözleşme met- ninden cıkanlmasını, bu konu- da anlaşma olmadığı takdirde parasal konulara girmeyecek- lerini belirtiyordu. Atilay A>çin Ve görüşmeler parasal ko- nulara girmeden bu noktada tıkanıyordu. Bunun uzerine Hava-lş ocak 1980'de grev ka- ran aldı, ama Bakanlar Kum- lu hemen bir toplantı yaparak grevi 30 gun erteleme karan çı- kardı. Hava-lş yetkilileri, Danış- tay'a başvurarak yürütmenin durdurulması isteminde bu- lundu. 8 şubatta Danıştay, Hava-lş'in lehine karar verdi. Cem Kozlu Aradan bir hafta geçtı. 17 Şubat 1980 akşamı Istanbul- da grev başladl. Yaklaşık 4 bin kişi greve katılmıştı. (Şu anda, THY grevıne 10.500 kişi katı- hyor). Işveren ise grevden bir gün sonra 18 şubatta lokavt ilan et- ti. Grev Istanbul'da olmasına rağmen lokavt karan THY'nin tum işyerlerinde uygulandı. Açıklamalar birbirini ızle- YÖRESEL DOKUMALARDAN ÖZGÜN M0DA YARATMAK Horoe, her gun başka bohça açarak"guzelleme"lerini sergiliyor.(Fotograf:\luharrem \>dın) Pamuklu, ipekve renkcümbüşü FATMA Meral Honıe, yıl- lar önce Istanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nü bitirmiş ve sosyoloji doktorasını Tekir- dağ'ın köylerinde yola açık ve kapalı köyler arasındaki fark- lıhklan inceleyerek tamamla- mış. O günlerde arkadaş olduğu Asyab bir kızla birlikte gezı için Nepal'e doğru yola çık- mış. Gidiş o gidiş. 8 yıl sonra dönmuş. —Ne yaptınız Meral Hanun Nepal'de? diye soruyoruz. —Batik ögrendim, fotoğraf çektim, bambaşka bir dunya- nın, kültürlerin sırlarını tanı- dım. Sadece Nepal değil, Çin, Bhutan, Pakistan, HindisUn Endonezya, Afganistan... Ye- rel kültfirleri öğrendim, sonra döndüm Mugla'ya jerieştim. Ama her >ıl gidip yine NepaT- in dağlannda yüriir, insanla- nyla konuşur, kumaşlar alır, boncuklar toplanm.. Çeşitli yörelerin dokumala- nndan yararlanarak ve kendi elleriyle boyayarak yaratjıgı özgün giysilerini Ortakoy'de- ki Ayşe Takı Galerisi'nde seT- gilemeye başlayan Fatma Me- ral Home'nin giysilerinde kul- landıgı kumaşlar arasmda as- la sentetik bir maddeye rastla- yamazsınız. Yoresel dokuma- lar, ham bezler, pamuklar, ipekler, Tokat yazmalan, Ga- ziantep şitareleri, Denizli pa- muklulan, Milas ipeklıleri ay- nca Bangladeş, Hindistan, Nepal, Endonezya kumaşları birbirleri ile rengâhenk içinde yeniden dizayn edilmiş. Orta- ya Batılı moda anlayışının çok ötesinde hem çok şık hem çok' özgün giysiler çıkmış. Karadeniz kızlannın ince dantel uzenne gümüş sırma ile işledikleri tel kırmalarm Batı- b anlamda şıkhğında üzerinde bir zerafet taşıdığını bohcalar- dan çıkararak gösteren Meral Horne, galeride her gun bir başka bohça açarak bu şık ye- rel kumaş ve giysilerin de ta- nıtımmı yapıyor. Nepal boncuklannın üstüne kendi batiklerinden yarattığı desenlerle işlenmiş değişik ta- kılannı da bu gıysilere aksesu- ar olarak döşünmuş. Bunlara 'güzelleme' adını yakıştınyor. Beyaz ipek kumaşı alıp uze- rine mumla desenler çizerek ve 40-50 kere boyaya sokarak verdiği renkleri anlatırken ba- kıyoruz, elleri de boya içinde. • Gerçek el ve halı sanatırun öz- gun bir arayışçısı ve bilinçli bir temsilcisi olarak sadece yöre- sel kumaşlan elden geçirip renk ve dizayn vermekle kal- madığını ayru zamanda bu gıysilere Batılı anlamda bir di- kiş ustalığı katarak yöresel külture çağdaş teknikleri uy- gulayarak bir şıkhk yaratma uğraşında oldugunu anlatıyor. Guzeli, giysiyi ve yöresel ku- maşların ve renklerin cümbü- şünu izlemek isteyenlere öne- rilir. 26 nisana kadar sürecek sergide ve bohcalarda yer alan giysilerin bedelleri 500 bin li- ra ile 2 milyon lira arasında degişiyor. Yapı Kredi Bireysel Bankacılık Kredi Kartları Provizyon Birimi'nin yeni telefon numaralari: (1)179 70 65 (5 hat) (1) 179 70 39 (2hat) YAPI^CKREDi meye başladı. Her ikı taraf yu- muşamayacağını söylerken sendika "giınün koşuUanna uyan ucret artışlan ve sosyal yardımlar" ıstediklerini, işve- ren ise sendıkanın "ideolojik madde" getırdiğıni ve "ideolo- jik grev uygulamasına" gittiği- ni belirtiyordu. Grevin 25. günü THY'nin zaran 3 milyan aşmıştı. Sendi- kanın istediği para ise 2.5 mil- yar tutuyordu. THY, her geçen gün 50 milyon zarara uğruyor- du (Bugün THY, her gün 6.5 milyar zarara uğruyor). Ucretle ilgili konular tartışı- lırken işveren yetkilileri yüzde 13 zamdan fazla veremeyeceği- ni, sendikarun istediğıni kabul ettiği takdirde THY butçesine yuzde 300 bir fazla yük getire- ceğıni söylüyordu. Sendika ise en az ucretin net 4 bin 900 lira oldugunu, en kıdemli pilotun ise net 32 bin lira aldığını, is- tedikleri zammın butçeye yüz- de 180 dolayında artış getire- ceğini anlatıyordu. (Bugun sendika tabanda 1. kademeye 7.8 kat artış istiyor, işveren ise 2.4 kat artış veriyor. Tabanda 14. kademeye ise sendika yüz- de 98 artış isterken işveren yüz- de 74'lük bir artış veriyor.) 1 Mayıs 1980*de hazırlanan bir teknik raporda, "Uçaldann kullanılamaz hale geldigj belir- tiliyordu. Kumanda sistemleri du\-arlıgını yitirmiş, tnotor bu- jileri paslanmış, elektronik sis- tem rutubetten etkilenmis, va- kıt depolarında bakteriler oluşmaya baslannştı." 6 bin sendika üyesini kapsa- yan grev, 84 gün sonra, 11 Ma- yıs 1980'de sona erdi. Çalışanlara birinci yıl için yüzde 70, ikinci yıl için yüzde 40 ücret artışı verilmişti. Sen- dika uyelerine yılda ıki maaş ikramiye bundan ayn olarak iki ay 12.500 liralık ikramiye hakkı tanındı. THY işvereninin "ideolojik madde" gerekçesiyle karşı çık- tıgı KİK, toplusözleşmedert çı- kanldı buna karşılık disipBn kurulu aynen sözleşme içeriği- ne alındı. Sözleşmenin imzalanması- nın hemen ardından THY yol- cu ve kargo taşıma ücretlerine vuzde 100-110 arasmda zam şapıldı. Geçmiş grevin öyküsü buy- du, o günkü grevci Hava-tş Sendikası Başkanı tbrahim Ozturk 1987'de ANAP'tan parlamentoya girdi. -özal'ın koruma müdürü Musa Öz- turk'ün ağabe>i- Yine o gunün THY Genel Mudurü Ertuğrul Alper, 1983 yılından beri ANAP'ın Istanbul ll 2. Baş- kanlığı görevüıde bulunuyor. Yanı eski grevin tarafları ANAP'ta bulujtular. İLYAS SALMAN'IN $İİRLERİ "Hasretim Sansürlüdür" tLYAS Salman cümlenin tam anlamıyla "Anadolu'nun bağnndan kopnp gelen" bir sanatçı. Katddığı çeşitli toplanti ve gecelerde yaptığı konuşmalar "sakmcaJı" bulunup sık sık çı- kartüdığı DGM sıralannda ol- dukça uzun ifadeler veren sanatçı, mahkeme koridorları ile film seti arasında mekik du- kuyor! tlyas Salman bu mekik dokuma işleminden arta kalan zamanında şiir yazıyormuş. Bir süre önce Sel Yayınohk- tan çıkan şiir kitabına sanatçı "Hasretim Sansürtüdur" adı- nı koymuş. Felsefesini ve gö- rüşlerini "şiirlerinde anlatmaya çahşan tlyas Sal- man'ın kitabma adını verdijgi "Hasretim Sansürlüdür" şiiri şöyle: "Ey halk ey emek Kar altmda don yayan Umudu çeyiz sandıgında saklı kızımız Kusura kalma kadan alam Ertelendi düğünümüz tsterdikki Kolansız otlara bindirek seni Gül bezeli bahçalar gibi Bir dünya verek Çevirek sulan bir bir Bir cılga size aksuı Bir cüga bize Topragı sevindirek Şimdilik olmadı bacı Muzakçıl domuzlar Azık çeker kilerimizden tsterdik ki Utanç duyak ellerimizden Amma bu korkudandır bacım Korkuyorlar helal emegimizden Ak sutumuzden Korkuyorlar Sansure takılmış basretimizden..." HAYVANLAR ISMAtL GUMEÇ KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK PÎKNİK PtYALE M4DRA HIZLI GAZETECİ \ECDET ŞEJV AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN GÜRSES r-^ * B BU DUVAR\ BAPANAvAMAU 1 3 KAMUN Si)r5 H t f l BADANAtAüAAMALl Ml?|r| |cAWRfİAMB N& DİVbR? GARFIELD 1 — jm }* V ıSBMAZ VOSfi yjC &İPBCÖ5İ f GARFl£LP/ LTW PAVf& 3-27 TARİHTE BUGÜN MtMTAZ ARIKAN 10 Msan PULITZER ODULLERININKURUCUSÜ 'PE BUGUM, 44ACAZ ASfLU 6AZET7ECİ TtX£PU PtlLtrZEg POĞMUÇTU. AMSRl- IÇ PUÜTZ£gt Ç4UÇ77Ğ/ SE SENEPl ALAGAK YUIO.Ü HfS- DfA/MA/ &A "U/O/ei£>'> / Ç Ml 7VT4N Sr£ Y/4YIN POU77&4S/ ÇOK ETKfU OLMUpTJ. y/tYtlMAC/ SıyASETlfJE l/e r£K£U£ÇMEYE PE KAgŞI ÇIKAN UNLU 6AZETECI, "Pi/UrZE/l OOuUERt"WM KU- IMJR UE# y/c, GAzfrsaut:, Stg( S O4O4 £&£A