Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
Sahıbı Cumhuriyet Matbaacıhk vc Gazetecılık Turk Anonım Şjrkeu adına
Nıdlr Nadj 0 Gcnel Ya>ın Mudunr Hasan Ceaul, Muessese Mudünl.
Emınr Uşakhgii, Yazı JşJm Mudüru Ofc«> Go»msın. 0 Habtr Merkta
Muduru YaJçm Bayvr. Sayfa Duzcnı YörMnmenı AH **car 0 Temsılcıler
ANkARA AhmelTan. IZM1R Hikmct Çrtnkıyı. ADAN* Çclın • ıttnoglg
k Pohuka Crial B n l u p c Dü Haöerk- Lıfn lalcv Ekoncnu. CtmfU Tartaa. I; ™ i u Şaknu fa«n. kulıur Crial L « .
Islanbul Habtrlcn Kraai Kaçak. Egmm GeM*> Şa>tM. Yup Habt'leı N«<4c1 Dofaa. Spor Danı>manı Abdajkadır iBcelnaa,
Duı Vızuar b m Ça*ı»4ajı. Va,cırma Şata Alp*>. Dujeirme AMaKak VUK] 0 Kûordınaıcr \knet konıtuB 0 Ualı
1>!« tn»l Ertat 0 Mur.sscbe ItaltRI Waer 0 Buıçe Planlama Sr>p OvnMbc^cogla 0 Rekiam A>$« TorıM 0 fck >a>ınlar
Hal}* \k»ol 0 Idare H « o n ûnrer % litel-ne Oader Çrlık 0 Bıl£ ,lcm Naıl İMJ 0 Pcsone! Vvgı Boslanootla
)jnn Kunıiu Baskan Nadır Na*
(*U. U U , Valtm Km. Hm>
C^nal. Htkmtl ÇttiBkJTS. 04a;
Goanaa, l f w M ı a o , llbaa
U M Taa
âcun tf h7KTt Cumhumeı Ma'baacılık ve Gazrtecıhlı T \Ş Turkocajı Cad Î9'4I Ca|ajogju
»4334 Isı Pk 246 [sonbul Tcl 512 05 05 (20 hal). Tcta 22246. Fa« II) S26 60 72 0
Bvotar \ftkan: Zı>a Gokalp Btv Inkılap S No 19/4. Td 133 M 41-47 Tcl«* 42344 Fa* <4) 133
05 65 0 (asar H 2ın B\ 1352 S 2 3. Td 13 12 30. Teta 5235» Faj: (51) I» !3 60
0 t t e InOmı Cad 119 S No I Kal I. Tel 19 37 52 (« hall. Ttle*. 621İ5, Fax (71) 19 25 7»
TAKVÎM: 25 ŞUBAT 1991 İmsak: 5.14 Güneş: 6.38 Öğle: 12.22 îkindı: 15.24 Akşam: 17.56 Yatsı: 19.15
Doğu Bloku'nun NATO karşıtı 36yıllık ittifakının askeriyapısı için bugünfesih tarihisaptanıyor
Varşova Paktı'ndan veda
DOGU BLOKU PARÇALANDI — Varşova Paktı iilkelerin-
den Doğu Almanya, iki Almanya'mn biıieşmesinden sonra Ba-
tı'ya katıldı. Haien SSCB dışındaki Doğu Avrupa ulkeleri Ma-
carislan, Polonya, Çekoslovakya da AT'ye katılma çabası için-
deler. Bulgaristan'da ise iç politikada kargaşalık hükum sii-
riiyor. Fiilen etkinliğini yitiren Varşova Paktı şimdi biçimsel
olarak kendini feshetme hazırlığında.
VARŞOVA PAKTI 1955TE KURULMUŞTU
Sovyetler'in
denetiminde
askeri güçDtş Habetier Servisi — Sov-
yetler Birliği'nde Mihail Gor-
baçov'un işbaşına gelmesi, Do-
ğu Avrupa ülkelerinde demok-
rasi rüzgârlannın esmesi, Al-
manyaların birleşmesi ve Pa-
ris'te NATO ile Varşova Pak-
tı'na üye 22 ülkenin saldırmaz-
lık anlaşması imzalamaların-
dan sonra, varlığı ve etkinliği
üzerinde büyük soru işaretleri
doğan bu örgüt 14 Mayıs
1955'te kuruldu. Bu tarihe ka-
dar, SSCB ile Arnavutluk, Ro-
manya, Çekoslovakya, D. Al-
manya, Polonya, Bulgaristan
ve Macaristan arasında var
olan ikili anlaşmalar, çok. ta-
raflı bir anlaşmayla örgütlen-
miş oldu.
Süresi 20 yıl olarak sapta-
nan, bu sürenin bitiminden bir
yü önce anlaşmanın sona erdi-
rilmesi yolunda bir istek gel-
memesi durumunda 10 yıl da-
ha yürürlükte kalması planla-
nan Varşova Paktı'ndan ilk
olarak Arnavutluk ayrıldı.
1961 aralık ayında bozulan
SSCB-Arnavutluk ilişkisi, bir
siire ortak tatbikatlara Tiran
1
ın katılmaması ile sürdü, eylül
1968'de anlaşmanın feshi ile
noktaJandı.
Demokratik ve Federal Al-
manya'nın 3 Ekim 1990 tari-
hinde birleşmesi ile paktın üye
sayısı 6'ya indi.
Varşova Paktı'na doğru ilk
adım, Sovyetler Birliği'nin ara-
lık 1954'te bir konferans top-
lanmasını teklif etmesiyle baş-
ladı. "Avrupa'da Banşın ve
Giivenliğiıı Konınması için
Avnıpa Ulkeleri Konferansı",
Varşova'da 11 mayısta başladı,
üç gün sonra "Dostluk, İşbir-
liği ve Karşılıklı Vardım
Anlaşması" imzalanması ile
sona erdi.
Moskova, aralık 1956 ile
mayıs 1957 tarihleri arasında
Polonya, Romanya, Macaris-
tan ve D. Almanya ile "Silahlı
Kuvvetler Anlaşması"ru da ım-
zaladı. Romanya'daki Sovyet
askerleri 1958 haziranında bu
ülkeden aynlırken, 1968 Çe-
koslovakya işgali sonucu bu
ülke ile de aynı anlaşma haya-
ta geçirildi.
Varşova Paktı'nda tüm kjlit
mevkiler Sovyetler'in elinde
bulunuyor. Sovyet olmayan üst
düzey yetkililerin, bu görevle-
re atanmadan önce Sovyetler
Birliği'nde yoğun bir siyasi eği-
timden gecirildiği biliniyor.
Varşova Paktı kurulurken
ileri sürülen en belirgin gerek-
çe, Federal Almanya'nın NA-
TO'ya üye olmasıydı. Bu tari-
he kadar, F. Almanya'nın si-
lahlandınlması zaten sürekli
SSCB tarafindan eleştiriliyor-
du. Diğer bir neden, Doğu Av-
rupa'da güvenliğin oluşturul-
ması gerektiği şeklinde açıkla-
nıyordu. Avusturya'daki Sov-
yet işgal bölgesinde bulunan
birlikler ile Romanya ve Maca-
ristan'daki Sovyet askerleri
arasında iletişim sağlanabilme-
si yolunda yapılan açıklamayı
ise, 15 Mayıs 1955'te Avustur-
ya Devlet Anlaşması'nın imza-
lanması takip etti.
Varşova Paktı'nın kurulma-
sına neden olan olaylar arasın-
da, Macaristan ve Romanya1
daki Sovyet askerlerinin geri
çekilmesi yolunda istek gelme-
si olasılığı, Stalin sonrası Sov-
yetler Birliği'nde ortaya çıkan
iktidar çekişmeleri, Avrupa'da
denge oluşturulabilmesi için
NATO benzeri bir örgütün ku-
rulması ve hatta, paktın feshi
durumunda NATO ve ABD-
den baa ödünler sağlanmak
istenmesi sıralanıyordu.
Askeri komuta zlnclri
Savunma
Bakanları
itesı
Siyasi Danışma
Komıtesı
Silahlanma
Teknotojtsi
Koordinasyon
Kornttesı
(COMECON
Askeri Sanayt
Komitesi iie
ışbirftûi yapar)
Birleşik Komutanlık
Doğu J
Avrupalı ;
Komutan >
Yardımcıları!
Asken Konsey
Birleşik Silahlı Kuvvetler
Genelkurmay Başkanı
Doğu Avrupalı j
Genelkurmay ı
Başkan !
yardımcıları ,'
Doğu
Avrupa'daki
askeri
komısyonlar
! Doğu Avrupalı I
jfenelkurrnaylar,'
| Sovyet
; Genelkurmayı_
Işlevsel
uzmanlann
düzenlı
konferanslan
Bırleşık Sılahlı Kuvvetler
Doğu Avrupa
silahlı kuvvetterınin
atanan binmleri
Polonya, Macaristan
ve Çekoslovakya'dakı
Sovyet birlıklen
Gorbaçov'dan 1 nisan sörprizi Sovyet Siyasal organ kalacak mı? Sovyetler'de
lideri Gorbaçov'un şubat ayı başında Varşova Kızılordu çevreleri paktın dağılmasından rahatsız.
Paktı'na dahil ülkelerin liderlerine gönderdiği Polonya, paktın siyasi bir organa dönüşebileceği
mektupta, Varşova Paktı'nın 1 Nisan 1991'den görüşünde. Macaristan ise siyasi organların da en
itibaren işlevsizliğini ilan etmesini istedi. Sovyet geç 1992 baharında dağıtılması gerektiğini
yetkililerce yapılan açıklamada "Bunun 1 nisan savunuyor. Çekoslovakya ve Romanya da siyasi
şakası olmadığı da" belirtildi. örgütün feshini destekliyor.
YONCA ÖZKAYA
Soğuk savaş döneminin sona
erişi, geçen kasım ayında Paris-
te Avnıpa Güvenlik ve Işbirliği
Konferansı'nda 22 ülke yetkili-
sinin imzasıyla tarihe yazılrnış-
tı. Bugün, bu dönemin simgesel
örgütlerinden biri olan Varşova
Paktı'nın askeri yapısının lağve-
dilmesi için tarih saptanacak.
Pakt üyesi 6 ülkenin dışişleri ve
savunma bakanları, Macaris-
tan'ın başkenti Budapeşte'de,
başta SSCB önerisi (örgütün as-
keri yapısının 1 Nisan 1991'den
itibaren ortadan kaldırılması)
olmak üzere çeşitli konuları ele
alacak.
Geçen yazdan (haziran 1990)
bu yana Moskova'nın sürekli er-
telemeye çalıştığı bu olağanüs-
tü toplantı, sonunda SSCB Dev-
let Başkanı Mihail Gorbaçov'un
önerisi doğrultusunda bugün
gercekleşiyor.
Gorbaçov, bu aym başında
Varşova Paktı üyesi ülkelerin
devlet ve hükümet başkanlanna
birer mektup gönderdi. Mek-
tupta, Siyasi Danışma Komite-
si'nin 25 şubatta Macaristan'ın
başkentinde toplanması ve pak-
tın askeri yapısının 1 Nisan
1991'den itibaren işlevsizleştiği-
nin resmen ilan edilmesi isteni-
yor. Daha önce devlet başkan-
ları ve başbakanlar düzeyinde
yapılması planlanan bu toplan-
tının dışişleri ve savunma ba-
kanlannın katılımıyla gerçekleş-
mesi de öngörülüyor.
Varşova Paktı'nın askeri rolü-
ne son verilmesi gerektiği resmi
olarak ilk kez Macaristan tara-
findan dile getirildi ve bunun
için 1 Temmuz 1991 tarihi öngö-
rüldü.
Başbakan Josef Antall, Mosko-
va'ya, paktın askeri tatbikatla-
nna katılmayacaklannı ve Ma-
caristan'ın ordusu üzerinde tam
egemenlik kurduğunu iletmişü.
NATO ve Varşova Paktı'na
üye 22 ülkenin yetkililerinin so-
ğuk savaş dönemini tarihe gö-
men imzaları kadar SSCB'nin
başına Mihail Gorbaçov'un geç-
mesi, Macaristan'ın sınır kapı-
lanru D. Almanlara açması, Do-
ğu Avnıpa ülkelerinde sırayla
çok partili seçimlerle işbaşına
gelen yönetimlerin iktidara geç-
mesi ve nihayet Almanya'nın
birleşmesi de paktın varlığı üze-
rinde yükselen soru işaretlerini
arttırdı. Bu konudaki tartışma-
lann başladığı dönemlerde, üye
ülke yönetimlerinden, örgütün
modernleştirilmesi, yapısal deği-
şikliğe gidilmesi şeklinde yükse-
len sesler, yerini askeri yapının
lağvedilmesi üzerinde vanlan
görüşbirliğine bıraktı.
Askeri örgütün feshi
Geçen yıl haziran ayında Do-
ğu Berlin'de yapılan "Strausbefg
toplantısf'nda SSCB Savunma
Bakanı Dimitri Yazov. "Paktın
nitelik değiştirmesinin kabul
edüebilir oldugunu, ancak örgü-
tün devamının Moskova icin ya-
şamsal önem taşıdığını" dile ge-
tirmişti. Sovyet lideri Gorbaçov,
askeri bloklann "Ortak Avrupa
Evi"nden temizlenmesini, ko-
lektif güvenlik sistemi kurulma-
sını öneriyordu.
SSCB Genelkurmay Başkan-
lığı Silahsızlanma Bölümü Baş-
kanı General Nikolay Tchervov
da "Doğu Avrupa'daki değişik-
ligin Varşova Paktı'nda askeri ve
siyasi olduğu kadar yapısal de-
ğişikliği de gündeme getireceği-
ni, siyasi danışma komitesinin
bugünkü şekli ile varlığmı
sürdüremeyeceğini" belirtmişti.
KIZILORDU RAHATSIZ — Sovyetler Birliği'nde askeri çevreler ve Kızılordu'nun komutanlan,
yalnızca ülke içindeki kargaşalıktan değil, Avrupa'da Varşova Paktı'nın dağılmasından da rahat-
sızlar. Sovyet Savunma Bakanı Yazov'un onceki gün yaptığı açıklamada, "Batı'ya tek yanlı odün
verdik" demesi ve Varşova Partı'nın NATO karşısında güçsiız düştuğünü açıklaması, aynı zaman-
da Gorbaçov'a yönelik bir eleştiriydi. 23 şubat cumartesi giınü Moskova'da Ordu Günü nedeniyle
büyuk bir miting düzenleyen askerler. yiiruyiiş sırasında "Tek ülke, tek ordu" gibi sloganlar attı-
lar. "Demokratlar" pankartı taşıyan bir grup Kızılordu askeri göriilüyor. (Fotoğraf: Reuter)
Varşova Paktı Siyasi Danışma
Komitesi, haziran 1990'da Avru-
pa'da yaşanan değişikliklere pa-
ralel olarak, örgutün, işlev ve ya-
pısının değiştirilmesi gerektiği-
ni kabul etti. Alınan karara gö-
re, Varşova Paktı siyasi örgüt
olarak kalacak, hatta bu konu-
da NATO'ya örnek olacaktı.
Pakün işlevsizleşmiş yapılannın
tasfıyesi için gerekli hazırlıkları
yapmak üzere bir de komisyon
oluşturuldu. Komisyonun öne-
rilerinin olağanüstü toplantıya
getirilmesi de planlandı.
SSCB'nin, Varşova Paktı'nın
askeri yapısının 1 nisandan iti-
baren ortadan kaldırılması şek-
lindeki önerisi tüm pakt uyesi
ülkelerde kabul görüyor. Polon-
ya, paktın devlet başkanlan ta-
rafindan temsil edilen siyasi bir
organa dönüşmesini öneriyor.
Ancak Macaristan, örgütün si-
yasi organının da 1991 sonuna
ya da 1992 bahannda feshedil-
mesi gerektiğini savunuyor. Çe-
koslovakya, paktın 1992 şuba-
tında yapılacak Helsinki görüş-
melerinden önce ortadan kalka-
cağuıa inamyor. Romanya da bu
görüşü paylaşıyor.
Bulgaristan Devlet Başkanı
Jelyu Jelev, şubat ayında Çekos-
lovakya'ya yaptığı ziyaret sıra-
smda meslektaşı Vaclav Havel-
le birlikte "Varşova Paktı'nın si-
yasi örgütünün mart 92'ye kadar
fesbedilmesi, bunun da siyasi
danışma komitesi loplantısında
karaıiaştırılması" cağnsında bu-
lundu.
Çekoslovakya, Polonya ve
Macaristan devlet ve hükümet
başkanlan 15 şubatta bir araya
gelerek "ulusların gelişmesini,
güvenliğini ve banşmı sağlaya-
cak her adımı atmak üzere işbir-
liği yapacaklannı" açıkladılar.
Sovyet askerleri
Budapeşte'de tartışüacak ikin-
ci önemli konu Polonya'daki
Sovyet askerlerinin durumu ola-
cak. Varşova ile Moskova ara-
sında Polonya'daki Sovyet as-
kerlerinin geri çekilmesi ile ilgi-
Ii olarak 15 kasımda başlayan
görüşmeler daha sonuçlanmadı.
Polonya parlamentosu, silahlı
kuvvetlerinin ülke dışında kul-
lanılmamasını, Varşova Paktı1
nı Modernleştirme Fonu'na ar-
tık katkıda bulunulmamasını
kararlaştırdı. Sovyet askerlerinin
Polonya'yı derhal terk etmesi is-
teniyor.
Almanyalann birleşmesi gün-
demdeyken, Sovyet askerlerinin
geri çekilmesi konusunda bu ka-
dar ısrar edilmiyordu. Güçlenen
ve büyüyen bir Almanya'ya karşı
bu birlikler denge unsunı olarak
değerlendiriliyordu. Ancak Al-
manya Başbakanı Helmut
Kohl'ün, geçen mart ayında, var
olan Polonya - Almanya sının-
nı tarudığını açıklaması, böyle
bir tedbiri gereksiz kıldı. Polon-
ya'nın şimdiki devlet başkanı,
dönemin Dayanışma Sendikası
lideri Lech VVaiesa, Sovyet bir-
liklerinin ülke>i 1990 yılı sonu-
na kadar terk etmelerini istemiş-
ti. Eski Demokratik Almanya1
daki birliklerinin geri dönüşünü
öne süren Moskova ise bu tek-
lifi kabul etmemişti.
Paktın askeri örgütünün fes-
hi konusunda Macaristan ve Po-
lonya ile işbirliği yapan Çekos-
lovakya yönetimi, Gorbaçov'un
önerisinin, ülkedeki Sovyet bir-
liklerine ait mallann mülkiyeti
konusuna ve örgütun siyasi ya-
pısına ne olacağı konulanna
açıkhk getirmediğini duşünüyor.
Prag, askeri yapımn finansma-
nına Moskova'dan sonra en faz-
la katkıyı (ytizde 13) sağlıyordu.
Güvenlik sorunu
Avrupa'mn doğusunda gü-
venliğin nasıl sağlanabileceği
konusunda Varşova Paktı üye-
leri çeşitli gönişler ileri sürüyor-
lar. SSCB lideri Mihail Gorba-
çov, pakt üyelerinin gelecekteki
ihşkilerinın ikili anlaşmalar te-
melinde kurulmasını savunuyor.
Bulgaristan Devlet Başkanı Jel-
yu Jelev bu görüşe ılımlı yakla-
şırken, tüm Avrupa ülkelerini
birleşik topluluk durumuna ge-
tirebilecek örgüt olarak Avrupa
Kortseyi'ni görüyor. Avrupa
Konseyi Parlamentosu temelin-
de oluşturulacak AGİK Parla-
mentosu'nun, Avrupa'da işbirli-
ği için model olabileceğine ina-
nıyor.
'Kadife devrim'le totaliter re-
jimden demokrasiye yönelen
Çekoslovakya'ya dünyayı iki
karşı kutba bölen, askeri blok-
lar yaratan sistemin ortadan kal-
dırılmasına büyük önem veri-
yor. Tüm Avrupa'yı temel alan
bir güvenlik sisteminin yerleşti-
rilmesi hedeflenirken, bunun
AGtK çerçevesinde olabileceği-
ne işaret ediliyor. Avrupa'mn
güvenliği için "tek garantör"
olarak görülen NATO'ya üyelik
düşünülmezken, Avrupa Gü-
venlik Komisyonu oluşturulması
planlanıyor.
Macaristan'da, Avrupa'da
oluşturulacak yeni güvenlik sis-
teminin var olan olanaklar üze-
rine inşa edilmesi gerektiğine
inamlıyor. Bu sisteme geçiş için
de ülkelerin birbirleriyle imza-
ladıklan anlaşmalar, AGİK ve
var olan diğer örgütler başlan-
gıç noktası olarak gosteriliyor.
Yaklaşık 20 yıldır Varşova
Paktı tatbikatlanna katılmayan,
bu tatbikatlann topraklannda
yapümasına izin vermeyen, 1968
Çekoslovakya işgalini de destek-
lememiş olan Romanya, NATO
ile sıkı bir işbirliği öngörüyor. 14
şubatta NATO'nun Brüksel'de-
ki karargâhını ziyaret eden Dı-
şişleri Bakanı Adrian Nastase,
Avrupa'da oluşturulacak yeni
güvenlik yapısı için NATO'nun
"çok iyi bir model" olduğu gö-
rüşünü savunuyor.
NATO ile ilişkilerini geliştir-
mek isteyen Polonya'da ise NA-
TO'ya üyelik konusu dile getiril-
miyor.
VARŞOVA PAKTI İÇİNDEKİ ASKERİ VE SİYASİ ORGANLAR NELERDİ?
Komutanlar komitesiSavunma bakanları,
başkomutanlar ve genelkurmay
başkanlarının katıldığı komite,
paktın en üst düzey askeri organı.
Dış Haberler Servisi — Varşova Paktı Anlaş-
ması imzalandığında, anlaşma metninde adı ge-
çen organlar sadece Siyasi Danışma Komitesi ve
Ortak Komutanlık'tı. Siyasi Danışma Komite-
si'nin 1956 yılında yaptığı Prag toplantısında,
Ortak Sekretarya ve dış siyasetle ilgili öneriler
getirecek olan sürekli bir komite kuruldu. 1961
yılında üye ülkelerin dışişleri bakanlanrun sürekli
toplanmaları kararlaştınldı. Bu organları pak-
tın ilk yıllarında faal olmadığı sanılıyor.
Siyasi Danışma Komitesi: Pakta üye ülkele-
rin en üst düzeyde temsil edildiği bu organın yıl-
da iki kez toplanması öngörülmuştü. Ancak
özellikle kriz dönemlerinde (1956-58 ve man
1968-69) hiç bir araya geliıımedi.
Savunma Bakanları Komitesi: Savunma ba-
kanlannın 1961 yılından bu yana düzenli olarak
toplanmasına rağmen bu organ Budapeşte top-
lantısında oluşturuldu. Başkomutan ve üye ül-
kelerin genelkurmay başkanlannın yer aldığı ko-
mite, en üst duze> uskeri organ sayılıyo..
Ortak Komutanlık: Siyasi Danışma Merkezi
ile birlikte, Varşova Paktı'nın kuruluşu sırasın-
da oluşturulan bu organ, Sovyet başkomutan ve
Doğu Avrupalı savunma bakanlarını bir araya
getiriyor.
Ortak Kurmay: Paktın 1969 yılında kurulan
bu askeri organı, Doğu Avrupalı genelkurmay
başkanı yardımcılan ile diğer yetkililerden olu-
şuyor. Savunma Bakanları Komitesi ile Askeri
Konsey'in toplantılarını organize eden Ortak
Kurmay'ın "baskomutanın idari organı, Savun-
ma Bakanları Komitesi'nin çalışma organı" ol-
duğu belirtiliyor.
Ortak Silahlı Kuvvetler: Paktın kuruluşundan
beri var olan bu güç, Doğu Avrupa'daki Sovyet
birliklerinden, Demokratik Almanya ordusun-
dan, Polonya'nın 'her an kullanılmaya bazır"
ordusundan ve diğer Doğu Avrupa birliklerin-
den oluşuyordu. Ulusal birlikler, Varşova Pak-
tı'nın başkomutan yardımcılanna tabiydiler.
Askeri Konsey: Budapeşte toplantısında oluş-
turulan bu siyasi organa sürekli olarak başko-
mutanlık üyeleri başkanlık ederdi.
Ortak Silahlı Kuvvetler Teknik Komitesi: Pak-
tın askeri araştırma ve silah programlarını, CO-
MECON'un Askeri Sanayi Komitesi ile birlikte
yürütür.
Carettalar için
pano
• ANTALYA (AA) —
Antalya kıyılanndaki
denizkaplumbağası
yumunlama bölgeleri,
tanm il müdurlüğü
tarafindan sürekli kontrol
altında tutuluyor. Tanm, il
müdürlüğünce
denizkaplumbağası (caretta
caretta) yumurtlama
bölgelerine uyancı panolar
asıldı. Denizkaplumbağası
resminin yer aldığı
panolarda, "Bu gece beni
rahat bırakın" yazıyor.
Denizkaplumbağalan,
panolarda ayrıca insanlara,
"Milyonlarca yıldır,
neslimin devamı için buraya
yumurtlamaya geliyorum"
diye sesleniyor. Tanm
Orman ve Köyişleri
Bakanlığı'nca "Akdeniz'in
kirlenmeye karşı
konınması" konulu
Barcelona Sözleşmesi
uyannca kaplumbağalann
yaşam ve üreme evreleri
aylık raporlar halinde
belirleniyor ve bu raporlar
her yılın haziran ayında
Birleşmiş Milletler Çevre
Programı'na gönderiliyor.
Kıırt. santral
için ısrarh
• ADANA (Cumhuriyet
Güney tlleri Burosu) —
Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı, iki yıl önce,
gerek yabana fırmalardan
oluşan konsorsiyumun
finansman kaynağınj
bulamaması, gerekse
kamuoyunun tepki
göstermesi üzerine rafa
kaldınlan Yumürtahk
Termik Santralı projesini
yeniden gündeme getirdi.
Bakanlık, termik santralı
yasal engellerden korumak
için serbest bölgeye
kaydırdı. Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanı Fahrettin
Kurt, santralın mutlaka
kurulacağını söyledi.
Gelişmeler, bölgedeki çevre
örgütleri ile yöre halkınca
tepkiyle karşılandı.
Konya'nın
tarihi eserleri
• KONYA (AA) —
Konya'da bu yıl Vakıflar
Bölge Müdürlüğü'nce 10
tarihi eserin çevre
düzenlemesi ile Konya,
Karaman ve Aksaray'da 33
tarihi eserin restorasyonu
yapılacak. Çevre düzenleme
çalışmalan için 500 milyon
lira, restorasyon için de 15
milyar lira ödenek ayrıldı.
Yetkililer, 1990 yılından
devreden 11 tarihi eserin
restorasyonunun devam
edeceğini, Konya'da 9,
Aksaray'da 8, Karaman'da
6 tarihi eserin
restorasyonuna
başlanacağını söylediler.
Turistler
şikâyetçi
• ANTALYA (AA) —
Isviçreli turistler,
Türkiye*den aldıklan
halılann değerinin,
kendilerine satılan fiyatın
çok altında oldugunu öne
sürüp, Bern
Büyükelçiliğimize
başvuruyorlar. Antalya
Ticaret ve Sanayi Odası
(ATSO) yetkilileri, Bern
Büyükelçüiği Ekonomi ve
Ticaret Müşavirliği'nin,
Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliği'ne, konuyla ilgili
yakınmalan içeren yazılar
ilettiğini bildirdiler.
Türkiytfye turist olarak
gelen ve çeşitli işyerlerinden
halı satın alan Isviçrelilerin
bazı sorunlarla
karşılaştıkları ve bu
durumun Türkiye hakkında
yanlış izlenimlere neden
olduğu kaydedilen
yazılarda, "satın alınan ve
bedeli önceden ödenen
halılann adreslere
gönderilmemesinin" başlıca
yakınmalar arasında
bulunduğu bildirildi.
Sahte
dişhekimleri
• İSTANBUL (AA) —
Istanbul Dişhekimleri Odası
Başkanı Celal Korkut
Yıldınm, diplomasız sahte
dişhekimlerinin alınan
örilemlere karşın varhklanm
sürdürmelerinin halkın
sağlığı açısından önemli bir
tehdit unsuru olduğuna
dikkati çekerek "Sahte
dişhekimleri başta AIDS
olmak üzere sarılık,
tüberküloz, tifo gibi
hastalıklann
yaygınlaşmasına yol açıyor"
dedi. Yıldırım, Türkiye'nin
her bölgesinde çok sayıda
diplomasız sahte
dişhekiminin tedavi
hizmetlerini yürüttuğünü
belirterek "Örneğin yalnızca
Isianbul'da bulunan sahte
dişhekimlerinin sayısı 350'yi
aşmaktadır" dedi.