Katalog

25 ŞUtiAT 1991 EKONOMİ CUMHURÎYET/15 •• • * Uçüncü Izmir tktisat Kongresi • ANKARA (AA>— Üçüncü tzmır İktısat Kongresı 13-18 ekun tanhlen arasında tzmır'de yapılacak Ekım ayında tzmır'de yapılacak Uçüncü iktısat Kongresı'nın sonımlu tertıp komıtesinde görev alacak kışıler şöyle. Işm Çelebi Tertıp Komite Başkanı - Devlet Bakanı, Alı Tigrel Başkanvekılı - DPT Müsteşan, Yavuz Ege Başkan Yardımcısı- DPT Mflsteşar Yardıması Prof. Dr. Cem Alpar Genel Koordınatör-Gazi Unıversıtesı oğretım üycsı, Yavuz Annsoy uygulama koordınasyon - DPT Koordınasyon Başkanı, Şakır Karpat 1dan ve Malı Işler Koordınasyonundan Sonımlu- DPT Genel Sekreter Yardımcısı, Aydan Karahan Organızasyon Koordmatörü- DPT tslam Ulkelen Ekonomık ve lşbırlığı Teşkılatı Başkanı, Okan Üçer TOBB Temsücısı- TOBB Dış Ekonomık llışkıler Daıre Başkanı. OECD'den denetim • ANKARA (AA)— 1989 yılında yayımlanan Türk parasının kıymetının korunması hakkında 32 sayılı karardan sonra kambıyo mevzuatının görünmeyen kalemler bölümünde meydana gelen değışıklıkler doğrultusunda, Ekonomık lşbırlığı ve Kalkmma örgütü (OECD) Türkıye'yı ıncelemeye alacak. Kambıyo mevzuatında değışıklıkleri anlatmak üzere Hazıne ve Dış Tıcaret MüsteşarüğYndan bır beyet mart ayının ılk haftasında Pans'e gıdecek AT,4.Mali Protokolti • BRUKSEL (AA)— Avrupa Topluluğu Malıye ve Ekonomı bakanlanrun yann Brüksel'de yapacaklan toplantıda toplulukla Türkıye arasındakı dördüncü mali protokolun ele alınması beklenıyor Brüksel'dekı dıplomatık kaynaklara göre topluluk üyelennın büyük |ÇOğunluğu, Yunanıstan'ın,, ekonomısını düzeltmek Için talep ettığı 22 rnılyar ECU'luk (3 mılyar dolar) kredıye 'evet' denılmesmden yana Ancak aynı üyeler, buna karşılık, Atına'nın da bır jest yaparak Turkıye'ye verılecek 840 mılyon dolara karşı çıkmamasını beklıyorlar Otonıotivde tiretim geriledi • İSTANBUL (AA>— Otomotıv sanayıınde yılın ılk ayında gerçekleşen üretım, 1990 ocak ayına göre yüzde 79 oranında azaldı Otomotıv sanayunde yılın ilk ayında 3 bın 908 adet araç uretıldı 1990'ın aynı dönemınde uretılen araç sayısı 18 bın 401 adet ölmuştu. tki&endika birleşti • ANKARA (Cumhunyet Bnrosu)— Metal ışkolunda sendıkalar Çelık-tş ve özdemır-tş birleşti. Ikı sendıkanın bırleşmesı sonucu, oluşan 90 bın üyeh sendıkaya öz-Çehk-lş Sendıkası adı venldı. Öz- Çelık-tş'ın genel başkanlığına özdemır-tş'm Genel Başkanı Mehmet Aras, Genel Sekreterlığı'ne de Çelık-lş'm Genel Başkanı Metın Türker seçıldıler TOBB Güneydoğu ve EgeRaporu bu hafta içinde hükümetesunulacak 'Krizin kaynağı politikalar' BARIŞ KUDAR İZMİR — Türkıye Odalar ve Borsalar Bıriığı (TOBB) Yöne- tım Kurulu Başkanı Yalım Erez ıle yönetım kurulu üyelennın, Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgesı'ndekı ıncelemelenm bı- tırdıkten sonra hazırladıklan ra- poru bu hafta ıçınde hükümete ve TBMM'de grubu bulunan sı- yası partılere vereceğı bıldırıldı Yazunı bıtınlmek üzere olan ra- porda, "sanayicinin ve uretid- nin feda edildigT'nın vurgulan- dığı, hukümetın "serbest ekonomi" kalkamnın ardına sı- ğınarak yanlış ekonomı polıtı- kalannı sOrdürduğüne dıkkat çekıldıgı öğrenıldı Raporda, ekonomıdekı sıkıntı ve sorunla- nn Körfez knzıne bağlanama- yacağı belırtderek ekonomıye yetkılı ve yetkısız herkesın mü- dahale etmesımn kaos yarattığı kaydedıldı Edınılen bılgüere göre Güney- doğu Anadolu'da saptanan so- runlann ağırlık kazandığı rapor- da, Körfez knzının bu yöreye getırdığı etkılere yer venldı Bu yöremn Ortadoğu'ya yönelık ıh- racatın transıt tıcaretuun durdu- ğu, taşımacıhğın bundan çok olumsuz etkıkndığı ve bu sek- törlenn yöredekı kuçuk esnaf ve sanatkâra getırdığı canlıhğm kaybolduğu vurgulandı Tıcaret yaşamının sekteye uğramasıyla bırhkte çek ve senet ödemelen- nın yapılmamasının da büyük bir olumsuzluk getırdığı kayde- dılen raporda, devletın ve KlT'- lerin borçlannın ıvcdı olarak ödenmesı gerektığı, yöredekı kuçük esnaf ve sanatkâr ıle üre- tıcı kredı borçlannın ertelenme- sınuı yerınde olacağı beurtıldı- ğı öğrenıldı. Körfez knzının en çok etkıle- dığı tunzm sektöründe önlemm gereklı olduğunu vurgulayan ra- porda, Körfez knzının etkısı ol madan uygulanan yanhş ekono- TOBB RAPORU'NDAN Para-kredi Kısa vadeli yabancı sermayede yolun sonuna gelindiği gorulmektedir. lç borç faizlerinin yûzde 65'in üzerine çıkması, iç borcun da yakın gelecekte çözum olmaktan çıkacağını gösteriyor. Kamu finansmanında ağırlık Merkez Bankası avanslarına kayıyor. Ekonominin kendi kaynaklan ile ayakta durma imkânı tumuyle ortadan kalkıyor. Sanayi Yüksek enflasyon ve faizler, ekonomik ve siyasi belirsizlik ortamı, teşvik noksanhğı yatınmcıyı neredeyse yatmmdan vazgeçme noktasına getirmıştir. Dış tiearet Dış ticarette serbestlik adı altında mevcut sanayinin baltalanmasına ve yer yer çokmesine sebep olacak yanlış bir politika izlenmektedir. mık polıtıkalar nedenıyle orta- ya çıkan sorunlann başlık ola- rak şöyle sıralandığı belınıldı • Çok güvenılen dövız rezerv- lerı enmeye başlamıştır. Bunun gıdenlmesı ıçın TL'nın değerı- nın düşurülmesı hızlandınlmış, reeskont kredılen 3 puan arttı- rılmıştır Hızlı bır bıçımde en- yen dövız rezervlen sonınu or- taya çıkmıştır. • tç borçlanmada tüm sınır- lar zorlanmış, yolun sonuna ge- lınmıştır • lthalattakı serbestı ıle ya- bana ıhracatçıyı koruma paha- sına yerlı sanayi ve üreticı feda edılmıştır • Dampıngh ıthalat ıle ıhra catın lokomotıfi tekstıl sektöni zora sokulmuştur. • Sanayileşme polıtıkasından vazgeçümıştır Getınlen teşvık- ler kâğıt üzennde kalmaya mah- kûm edılmıştır • Küçük ve orta büyüklükte- kı ışletmeler kendı kaderlenne bırakılmışlardır • Tanmda subvansıyonun kaldınlmasının yanında uretıcı paralan ödenmeyerek Turk ta- rımı da dışanya mahkûm edıl- mıştır Raporda, söz konusu edılen sorunlann Ege Bölgesı gezısı sı- rasında daha somut bıçımde or- taya çıktığımn vurgulandığı, "Sıkıntılann kavnagı nlke ger- çeklenne uymayan yanlış eko- nomı politıkalmnBin uygulan- makta oimasıdır. Zaman zajnan hatalı ve zarartı otdugn anlaşıl- dığı halde yanlış karsrUna uy- gulanmasında ısrar edilmednin ekonomimızı çıkmazlara surnk- leyeccgi unutulmamalıdır. Sa- nayici ve isadamlannın yaşadı- gı kota dönemde 'fıyatlannızı ındınn, vadeli satış yapın, yatı- rım yapın' onensı getirilmeme- li, oncelıkk ış âtemini çaresizük- ten kurtaracak öıdetnier almma- hdır" denıldığa beürtıldı Rapor- da bazı gelışmeler ve endişeler şöyle yer aldı: "Bir Uraftan butçe ve Hazi- oe'nin finansmanı ve doviz ka- zandırıcı hizmetlerin tesviki amacıyla doviz ve TL plasman- lanun hârlılıgiDiıı arttmlnusı, diger tsraftan luunbiyo knrn- nun artmakla beraber yine de doşnk tutulması ıçın faız hadle- rinin yuksdülmesı zonınlu ha- le gelınişör. Butçe acıklannın fı- nansmanında ve ic borçlanma- da vazgeçilmez bır kaynak ha- line getmiş olan kısa vadeli ya- bancı sermayede borçlanma lı- mitlerine yaklaşıMıgı ve yolun sonuna geHndifi görulnıektedir. tç borctenmada tahvıl faizleri- nin yuzde 65'in uzenne çıkma- sı ve vadelerin gittikçe kısalma- sı, iç borçtanınanın da >akm bir gelecekte çozum olmaktan çıka- cagını gostennektedır. KİT'ler ve diger kumloşlar ile birlikte konsolide butçe açığının, nere- deyse butçenin yansına eşit ol- dngu bir kamo finansmanında, agırhgjn Merkez Bankası avans- ianna ve dolayısıyla emisyona kaydığı gorulmektedir. Ekono- minin normal ve kendi kaynak- lan ik ayakta durması irakan- lan tumnyte ortadan kalkmıştır. Hızla yaklaşan doviz krizinin osienmesi için hibe ve>a uzmn vadeli kredi şeklınde bır dış kay- nak temini zonınlu bulunmak- tadır." Raporun bır bölümu de sana- yıleşmenın tumuyle ıhmal edıl- mesıne aynldı Raporda, "Son yıOarda teşvikkr asgariye indi- rilmış, bir taraftan buvume hı- zını bir taraftan istindam sevi- yesinı son derece olumsuz şekii- de etküemeye başlamıştır. Ynk- sek enflasyon ve faizler, ekono- mik ve siyasi belirsizlik ortamı, teşvik noksanugı yatınmcıyı ne- redeyse vaürundan vazgeçme noktasına eetirmi$tir" denıldı- ğı öğrenıldı. Raporun dış tıca- ret konusundakı gelışmeler ve endişeler bölümünde ıse şu gö- rüşlere yer venldığı kaydedıldr "Son birkaç yıkbr, dış tica- rette serbestük, serbest piyasa ekonomisi adı altında, mevcut sanayinın baltalanmasına ve yer yer çokmesine sebep olacak yanlış bir politika izlenmekte- dir. Bilindiği uzere 19M sonla- nndan başlayarak gonamuze kadar olan donemde, ithalat uzerindeki yukler (gumruk ver- gileri ve fonlar) amacı belırsiz bir şekilde indırilmış, sadece hammaddeler ve yardımcı mad- delerle de yeünilmeyerek bn in- dirimler mamul maddelere ve hatta Turkiye'nin ihrac ettigi sı- nai mamullere de teşmfl edilmis- tir. Yerii sanayinin uzenndeki kornma oranının azalması ve hatta tamamıyla kalkması sonu- cu >erlı sanayıcı zor duruma doşmuştur. ABD'nin bu konu- daki baskılanna Japonya ve AT direnirken Turkıve boynn eg- mektedir. ABD gjbi bır ulke, sa- naykisini ve ışçısıni konımak ıçin sert tedbniere başvunırken Turkıye'mn 'serbest tıcaret' ug- runa kendi sanayidsini ve isci- sını feda etmesinı anlamak mnmknn değildır. Turkiye ser- best tiearet' felsefesıne' ınanımş bir ulke olarak hem sanayısıni ve sanayıcısını bem de tanmını ve çiftçisını gelır ve refah kaybına mankfim etmıştır. Turkiye'nin tanmdan ve sanayıden desteği- ni tamamıyla çekmesinı kabul etmeye imkân yoktur." TOBB Yönetım Kurulu'nun 11 mart tanhınde Karadenız yö- resınde, nısan ayı başında ıse Doğu Anadolu'da, son olarak da İç Anadolu Bölgesı'nde ın- celemeler yaptıktan sonra Türkıye'nın ekonomı hantasını cıkaracağı bıldınldı Sorunlann toplu olarak rapor haJıne getı- nleceğı ve kamuoyuna açıklana- cağı kaydedıldı. Uretime ffecemeven tesise krediZD * J Yeni teşvik sistemi ile kalkınmada oncelikli yöre yatınmları içinde, "ışletme sermayesi olmadığı için" hiç uretime geçememiş ya da kısmen uretime geçmiş tesislere KKDF'den 1 yıl vadeli yuzde 30 faızlı kredi ongoruluyor. Ekonomi Servisi — tşletme sermayesi olmadığı ıçın hıç ure- time geçememiş ya da kısmen geçmiş kalkınmada öncelıklı yö- re yatınmlanna Kaynak Kulla- nımını Destekleme Fonu'ndan bır defaya mahsus olmak üzere kredı venlecek. öncekı gün Resmı Gazete'de yayımlanan "Yatınmlann, Do- viz Kazandıncı Hizmetlenn ve tşletmelenn Teşviki ve Vonlen- dkümesine tbskin Esaslar" hak- lundakı Bakaniar Kurulu kara- nnı değıştıren yenı karar, yatınm teşvikJenne sıstem değışıkhğı ge- tırırken ılk kez "işletme serma- yesi" de yatınm teşviki kapsamı- na alınıyor. Yenı düzenlemeyle, ışletme sermayesızlığı yuzünden üretıme hıç geçememiş ya da kısmen geçmiş kalkınmada öncelıklı yö- relerdekı yatınmlara, teşvik bel- gesının tamamlanma vızesımn yapılmış olması kaydıyla bır de- faya mahsus olmak uzere Kay- nak Kullanımını Destekleme Fo- nu'ndan kredı venlmesı esası ge- tırıldı Esasları DPT tarafından düzenlenecek olan kredının va- desı 1 yıl, faızı ıse yüzde 30 ola- cak Bu arada yıUık yatınm prog- ramında yer İlan veya uluslara- rası bır anlaşma gereğınce uygu- lanan bır proje ıçın gereklı yatı- nm malı, hammadde ve maize- me ıthalı teşvik belgesı alınmak- sızın fon odemelennden ve ıthal temınatından muaf tutuldu Bu tür bır ıthalat daha önce sadece gümrük vergı, resım ve harçlar- dan muaftı. Bakanlar Kurulu'nun öncekı gün Resmı Gazete'de yayımla- nan karan ıle teşvik sıstemıne getınlen dığer değışıklıkler de şunlardı • DPT tarafından teşvik bel- gesme bağlanan yatınmlar, uy- gun görülürse Kaynak Kullanı- mını Destekleme Fonu (KKDF) kredi^ınden de yararlanacaklar KKDF kredısı Türkıye Kalkm- ma Bankası ve bu bankanın uy- gun göreceğı bankalar ıle Zıra- at Bankası aracılıgıyla kullandı- nlacak • KKDF kaynakh kredüer 2 yılı ödemesız toplam 5 yılda ve 4 eşıt taksıtte gen ödenecek Fa- ız odemelen ıse yılda bır defa ve dönem sonunda yapılacak Öde- mesız dönemde faız tahakkuk ettinlmeyecek. Kredının faız Migros Türk T.A.Ş. bilanço ve gelir tablosu TL| 31.12.07 31.12.00 31.12J9 30.09.90 — Mnen variıklar — D«ran variıklar — Aktif topiamı — Kna vadeli borçiar — Uzun vadeli borçiar - ozvariıklar • Sermaye • Sermaye taahhüöen • Emsyon pnmı • Yemden değer. değ,aruşı • Yedekler • Net dönem kan — Pasrf topiamı 4663 4 676 9339 5060 6 4 273 625 0 0 1617 1195 836 9 339 19184 10164 29 348 20167 5 9 176 625 0 0 3 880 1718 2953 29 348 34 211 13 901 48 112 30 906 1867 15 339 625 0 0 9 174 4296 1244 48 112 43 330 22 262 65 592 37636 6266 21690 6 250 (4 219) 0 14 686 4 416 557 65 592 Not Ştrket 1989 yıti kânndan %180 oranında temettü dağıtmtştır - Gelir Tablosu (MHyon TL) — neı sanşıar — Satışlann maliyeti — Brirt satış kân (zaran) - FaaHyet gMerlerl mx f • •llı.Mii — -^M-*--I — IngOr lamnfWl §vflfWfı- Diğer faaüyct gkterteri - FaaHyet kan (zaran) - Olağanfrrtn geHr — (Ha§aıittstıı gMer - Dönem kân (zaran) 31.12*7 39 613 33 090 6523 6174 861 1 0 1209 0 0 1209 — û. venjl ve y. vftkimNMik 373 - Net dönem kân 836 31.12.00 119 764 99 482 20 282 16 792 1527 1 0 5 016 0 0 5 016 2063 2953 31.12.09 194 877 161 185 33 692 32 565 3 140 2 0 4265 0 0 4265 3 021 1244 30.09.90 243 652 201537 42 115 37 786 5 432 4400 0 5 361 0 0 5 361 4 804 557 Migros hhseleri 8 bin tira ANKARA (AA) — Kamu Ortaklığı 1da- resı (KOt), yenı yılda Adana Çımento ıle başlattığı "halka arz yoluyla" özelleştınne uygulamasına bır Koç topluluğu şırketı olan Migros ıle devam edıyor KOl'nın elındekı yuzde 42.22 oranındakı Migros Türk Tıcaret AŞ hısselen bugun tş Bankasf nın elektronık hızmet veren tum şubelennde satışa sunuluyor Bın lıra no- mınal değerü hısselenn satış fıyatı 8 bın lira olarak beurlenırken satışlar 26 şubat salı günu akşamına kadar surecek Bır kışının satın alabıkceğı azamı hısse adedı ıse S lot (1000 adet hısse) olarak belırlendı Ödenmış sermayesı 6 mılyar 250 mılyon lira olan Mıgros'ta, KOl'nın elmdekı 2 mıl- yar 639 mılyon nomınal değerlı hısselenn tamamıru satması durumunda özelleştırme getırısı 20 mılyar 911 6 mıl>on lırayı bula- cak Turkiye'nin ılk supermarket zıncınnı oluşturan Migros Türk Tıcaret AŞ'nın hıs- selennın KOI dışında yuzde 47.12'sı Temel Tıcaret ve Yatınm AŞ, yüzde 6.89"u Istan- bul Beledıyesı, yuzde 3.77'sı de Tunstık Ya- tuım Hızmetlen AŞ'ye (TAır-Yat) aıt bulu- nuyor. Gıda ve tuketım maddelen satışı ya- pan Migros'un şu anda 36 satış mağazası bulünuyor Geçen yıl eylul ayı sonu ıtıba- rıyla ılk dokuz ayda net satış hasılatı 243 6 mılyar lırayı bulan Mıgros'un dönem kân ıse 5 milyar 361 mılyon lıra olarak gerçek- leştı. Migros, 1989 yılında ıse 4 mılyar 266 mılyon lıra net kâr safclamıştı. oranlan sektör aynmı yapılma- dan bırıncı derecede kalkınma- da öncelıklı yörelerde yuzde 10, ıkıncı derecede kalkınmada ön- celıklı yörelerde yuzde 15, önce- lıklı normal yörelerde yapılacak yatınmlarda yüzde 20, normal yörelerde yapılacak yatınmlarda yuzde 25, gelışmış bölgelerde ya- pılacak yatınmlarda ıse yuzde 30 olarak uygulanacak • KKDF kredısı, normal yö- relerdekı yatınmlar ıçın harca- nan özkaynağın yuzde 10"u, ön- celıklı normal yörelerdekı yatı- rımlarda özkaynağın yüzde 20'sı, ıkıncı derecede kalkınma- da öncelıklı yörelerdekı yatırım- lann yüzde 30'u, bu-mcı derece- de kalkınmada öncelıklı yöreler- dekı yatınmlann ıse yüzde 4O'ı kadar olacak • KKDF kaynakh kredı öde- melen, toplam sabıt yatınm tu- tannın bınncı derecede kalkın- mada öncelıklı yörelerde yüzde 50'sını, ıkıncı derecede öncelık- lı yörelerde yüzde 40"ını dığer yörelerde ıse yüzde 33'ünü gece- meyecek. • Seyahat acentelenne, tunz- mın pazarlanması projeleri ıçın ödenen kaynak kullanım destek- leme pnmı de kaldınldı Seyahat acentelenne de hazırlayacakla- n projeler ıçın gereklı harcama- nın yüzde 25'inı, bır öncekı yıl cırolannın da yüzde 10'unu geç- meyecek şekilde fondan kredı kullandınlacak Bu kredı yuzde 40 faızlı 1 yıl Ödemesız, 5 yıl va- deli olacak Seyahat acentelen daha kısa vadeli kredı kullan- mak ısterlerse 1 yıl vadeli kredı- ler ıçın faiz yuzde 20, ıkı yıl va- deli kredıler ıçın yuzde 25, üç yıl vadeli kredıler ıçın yuzde 30, 4 yıl vadeli kredıler için ıse yuzde 35 faız uygulanacak Seyahat acentelerıne prım ye- nne kredı kullandırılmasına ılış- kın karann esaslannı açıklayan Türkıye Kalkınma Bankası teb- lığı de Resmı Gazete'de yayım- landı LTD Şırket Muhasebesı ıle ılgılı olarak, tum dej tertert tutabılecek, tergı ve sıgorta ışlenılerım yu- ıutecek, konusundayui&ek oğrenım ıe\a teknık eğıtıtn gormuş, en az ıkı yıl şırket nıııbasebesınde çalıştnışjam gnn veya vanm gıın çahşacak bav ı>eya bayan Muhasebe Elemanı Şırketımızın resepsıyon bohıriıünde ıç ve dı$ muhaberat ıle yazışmalan ıtstlenebüecek, düzgun konuşma yeteneğme sabıp dınamık prezantabl ResepsiyonSekreteri arıyoruz Ilgılenenlenn, 175 1920 21 No 1u telefonlara başvurarak Sn Gamze Ergel' den randeı u almalannı rıca ederız K/A/L/E/M/L /E/R REKLAMHZMETIEH . H* KIA II SK IEH . .FU»RClLK. 1MHED SIH \ \ % \\ I 1^ A G E 179 98 80(4bot) BOSCH ve SIEMENS yetkılı servısınde çalışacak meslek lısesı elektrık veya elektronık bölumu mezunu ELEMAN ALINACAKTIR Tel 375 46 73 Pendık YENİ FAİZ ORANLARIMIZ %49 Vadesiz 1 Ay Vadeli 3 Ay Vadeli 6 Ay Vadeli 1 Yıl Vadeli %70 6 ay vadeli (3'er aylık faiz ödemeli) %57 1 yıl vadeli (3'er aylık faiz ödemeli %57 DEMİRBANK EKONOMI NOTLARI OSMAN ULAGAY Pövize Kur Yap, Otesini Düşünme Bır yandan Turkiye'nin dövız rezervlen azalıyor, dığer yan- dan dolar ve mark gıbı dövızler Türk Lırası karşısında olduk- ça hızlı bır tempoda değer kazanıyor Demek kı rezervterın kullanılmasma rağmen doviz arzı talebın gensınde kalıyor ve dövız fıyatlarının hızlı yükselışını gündeme getırıyor Devlet Bakanı Sayın Guneş Taner, bunun kaygı verıcı bır gelışme olmadığını geçen gun Islanbul'da yaptığı bır konuş- mada bır kez daha belırtmış Sayın Taner'ın daha once de çeşıtlı vesılelerle dıle getırdığı göruş özetle şoyle Türk ürası pıyasada hızla değer yrtırmeye başlar, kur ayar- lamaları hızlanırsa bu gelışme ıhracatı, turızmı ve dığer dö- vız kazandırıcı faalıyetlerı kamçılar, ıhracattan, turızmden ve dığer faalıyetlerden elde edılen doviz gelırı artar Buna kar- şıhk doviz pahalılaşınca ıthalat da pahalılaşır ve yavaşlar, dö- vız gıderlerındekı artış tersıne döner Boylece doviz arzı ar- tarken talep de yavaşlayınca arz ve talep dengesı yemden sağlanmış olur, kurdakı hızlı artış da yavaşlar Bu göruş teorık olarak yanlış değıl Doviz ucuzlayınca bu- nun ıhracatı caydıocı, buna karşıhk ıthalatı özendıncı etkı ya- pacağı, tersıne dovızın pahalıiaştığı, yanı devaluasyonun htz- landığı bır ortamda bunun ıhracatı özendıncı ve ıthalatı cay- dırıcı bır etkısı olacağı, bırıncı sınıf ekonomı kıtaplarında be- lırtılır Bu teorının bellı zaman dılımlerı ıçınde doğrulandığını gösteren pek çok örnek de gösterılebılır Orneğın Turk Lıra- sı'nın hızla devalue edıldığı 1980-88 dönemınde Türkıye hızlı bır ıhracat artışı yaşamış, Turk Lırası'nın reel olarak değer kazanmaya başladıgı 1989-90 dönemınde ıse bu kez ıthala- tın bır patlama yaptığı görulmüştür Burada önemlı olan nokta şu Kurlardakı gelışmenın ıhra- cat, ıthalat ve dığer dövız geiırlerı ve gıderlerı uzerindeki et- kısı hemen gerçekleşen, otomatık bır etkı değıl Bazı koşul- larda bu etkının ancak uzun bır zaman ıçınde kendını gos- termesı olası Şımdı gelelım Türkıye'nın bugunku durumuna ve soralım Türk Lırası'nın devaluasyonu hızlanınca Turkiye'nin ıhracatı kısa sürede yenı bır patlama yapabılecek mıdır' Turızm ge- lırlerınde ve dığer doviz gelırlerınde anı bır sıcrama meyda- na gelecek mıdır? Ithalat bırdenbıre yavaşlayacak mıdır'' Bu sorulara bugunku koşullarda "evet" dıye yanıt verebıt- mek sanırım pek koJay degıl Bırıncısı, ıhracatın patlaması ıçın gereklı dış pazar koşul- larının halen mevcut olduğunu soylemek çok zor Başta ABD olmak üzere Turkıye'nın pazarını oluşturan ulkelerın çoğun- da ekonomık durgunluk gündemde Bunun belkı de tek ıs- tısnası Almanya Ayrıca savaş ortamının yarattığı belırsızlık- ler ve ısteksızlıkler bır ıhracat atılımı şansını azattıyor Ikıncısı, ıhracatın kurlardakı gehşmeden etkılenmesı bellı bır zaman aralığıyla gerçekleşen bır olay Nıtekım 1990 yı- lında kurlardakj aleyhte gelışmeye karşın Turkıye'nın ıhraca- tında belırgın bır gerıleme olmadı Şımdı devaluasyon hızla- nırsa bunun etkısının ıhracat rakamlarına yansıması da bır sure alacaktır Üçüncusu, Körfez krızının yarattığı ortamda turızm gelır- lerınde ve dığer doviz gelırlerınde, kurlardakı gelışmenın et- kısıyle hızlı bır gelışme beklemek olanaksızdır Dorduncusu, ıhracat ve lthalattakı gelışme, kurların yaru sıra ekonomıdekı genel aktıvıte duzeyıyle yakından ılgıhdır Ekonomıde mevcut durgunluk surerse ıthalatın yavaşlama- sı beklenebılır, ama ekonomı canlanırsa, kurlardakı gelışmeye karşın ithalatın gerılemesını beklemek zorlaşır *" Tum bu etkenler, Turk Lırası'nın devaluasyonundakı hız- lanmanın surmesı halınde bıle bunun doviz gelır gıderı ara- sındakı dengesızhğı kısa surede ve otomatık olarak kapat- masının kolay olmayacağını duşunduruyor ÖteCyandan Turte Lırası'nın hızlı devaluasyonu, son ıkı yıl ıçınde Turkıye'nın dövız dengesını tutturmasını sağlayan ser- maye hareketlerının surmesını zorlastırıyor Savaş nedenıy- le rısklerın de arttığı bır ortamda Turkıye'nın dış kaynak kul- lanımını arttırmak ve sermaye çekmek ıçın çok daha yuksek bır bedel odemesı, geçen cuma yayımlanan 'Ekonomı Not- ları'nda da belırtmeye çalıştığım gıbı Türk Lırası faizlerinin hızla yukseltılmesı gerekıyor Turkıye'nın carı dövız gelırlennı kısa surede hızla arttınmast kolay görunmedığı ıçın hıç değılse bır süre daha bu serma- ye hareketlerının surmesıne ıhtıyacı var Bu nedenle devalu- asyon hızlanırken Turk Lırası faızı de tırmanmak zorunda Hızlanan devaluasyonun ve yükselen faızlerın neyın muj- decısı olduğunu ıse herhalde çok lyı bıhyoruz Kurlardakı ge- lışmeyı kaygı verıcı bulmayan Sayın Guneş Taner, enflasyon- dakı muhtemel gelışmelerı nasıl değerlendırıyor acaba 7 VERGÎREHBERJH. YENİ KIDEM TAZMİNATI Özel kesım ış hayatında çalışan emekçının ışten ayrılmasın- da ödenmesı gereken kıdem tazmınatının vergılendırme dışın- da kalan tavan sınırı, yenı butçe yılı dolayısıyla yemden arttı. Memur maas katsayısmın 320'den 352'ye, taban aylığı katsa- yısının da 355'ten 480'e yukseltılmesı dıkkate ahnarak hesap- landığında yenı kıdem tazmınatı 2.489.600 lıra olarak uygulanacaktır Hesaplanışı Temö gosterge 1S0O Ek gosterge 4400 Kıdem göstergesı 150 Göstergeier topiamı 6 050x352 = 2129 60Ö Taban aylık göstergesı 750x480 = 360 00 Toplam aylık kıdem tazmınatı 2 489 600 Işten aynlan emekçının ücretı, normal aylık + yan ya da ek odemeler + sosyal yardımlar topiamı, yenı belırlenen ba rmktan aşarsa, fazla kısım kıdem tazmınatı sayılmaz 1 1 1991 'den sonra ışınden aynlacaklara ödenmesı gereken kıdem tazmınatının venı tavanı 2 489 600 lıradan gelır vergısı kesümez Yalnızca bınde 4 Damga Vergısı (pul parası) kesılır tşçının 24 aylık brut ucret tutannı aşan kıdem tazmınatı ' mıktan varsa, ek ücretmış gıbı vergılendırılerek ışletme ' gıden yazılır ÇOCUK VE EŞ İNDÎRİMİ Yenı butçe yıh dolayısıyla memur maaş katsayısmın % 10 artması, aılenın yalnız ıkı çocuğuna hak tanınan çocuk yardı- mını da değıştırdı Gelır Vergısı Yasası m 25-4'e göre vergüe- me dışında kalan aylık ındınm mıktarları — Bır çocuk ıçın (50 gosterge x 352 katsayı) 17.600 — İkı çocuk ıçın 35.200 lıra olarak i 1 1991 'den sonrakı ucretlere uygulanacak Aıle- de ıkıden fazla çocuk varsa çocuk ındırımı dışında kalır Memurun çalışmayan ya da herhangı bır sosyal guvenlık ku- nıluşundan aylık almayan eşme ıse (250 gosterge x 352 katsa- yı =) 88 000 lıra aıle yardımı yapıhr TUrgutAnğ OÖVİZ KURLARI Dovon Cmsı 1*B0Dolafi 1 B Alman Markı 1 Avusturya Şılını 1 Belçıka Frangı 1 Fransc frangı 1 HoDanda Ftonn. 1 Isveç Kronu 1 Isvtçre Frangı 100 Italyan Ltret 1 Japon Yenı 1 Stertm 1 S Afabıstan Rıyalı Oovut Alış 3228 53 216172 307 74 10610 53611 1919 « 58015 253317 288 91 24 58 6311 13 860 84 Dövo Satış 3235 00 2166 05 306 36 105 31 637 38 1923 31 58131 2538 25 289 49 24 63 6323 78 862 57 Etektıf AHş 3225 30 2159 56 307 43 10331 635 47 1917 54 574 35 2530 64 284 00 24 33 6304 82 839 32 Efektıf Saoş 3244 71 2172 55 309 29 105 62 639 29 1929 08 583 05 2545 86 290 36 24 70 6342 75 865 16 25 ŞUBAT 1991 ÇtfMZKUR i 1 4935 Alman Mart] $ 5 0754 Ff Frangı i 1 6819 Hol Flonnı $ 1 2745 kv Frangı $ 1117 48 Ital Lıretı $ 131 37 Japon Yenı $ 3 7504 S Arab Rıyafc £19548$ HUKUKSUZ DEMOKRASİ HalitÇelenk 3 bası 5 000 lıra (KDV ıçmde) Çağdaş Yaymları Turkocağı Cad 39-41 Cağaloğlu-tstanbul Odemelı gondenlmez.