Katalog

CUMHURİYET/14 8 ARALIK 1991 HAVA DURUMU TURKIYE'DE BUGÛN Ç w r e Batanlıöı Meteorolotı lş tari Genel MüdürlüŞü nden alı- nan brigrye göre bütün bölge- tor yaûışlı geçecek Marmara, iç Ege, iç Anadolu Karadefiız 1 - in yüüsek kesmlen ıle Doğu Anadokrda karta kanşık yağmur göfûtecek Hava sıcaklığı tûm yurtta azalacak. Rfaçâr, yurdun ıç ve doöu kesımlennde gûney ve baödan orta, bat kesmtenn- de kuzey ve doğu yönlerden kuvvettl esecek Demzterde rüz- gâr Akdenız'de kıble ve lodos, Adana Mapazan Myamar AI>W Hn Artora Antakya AnUya AıMn Y K K K K Y Y W 7°Gnsun Y Y 8° 6°Gu<nuşfıaneK 9° CDıyartator *> PEdıme 7° 2°Erancan 3° 0°Erzurum 0°-<° Estaşetnr 3° f GazanlBP doğu ve Karadentz'de gûndoğusu ve keşışleme, ötekı denızJerde yıkjız ve poyrazdan saatte 27-33 dentz mılı hcia esecek van Gölü Karla kanşık yağmurlu, rüz- gâr kuvvetlı esecek Mecık BmgM BHfc Boiu Buna ÇanaHafc Çonırı Dand 5° 1°Hal*âr 8° <°lspara 3° 1"lstanbu( 2° 1° bmr 2° 7>Kaıs 7° Kastamonu K K K Y Y K 4° r> KKMarelı 4° «° 1° I 6° 2°Maiatya 7° 2°M*ıs» 0°-3° KMaras 2° 2° Meısn 2° 10°MuJla 2° 2°Muş 7» 2°Nı*)e 12° 7°0n)u 3° 1° fta» 2° 9°Samsun 3° 0°Snrt 4° PSmop 7» 3-Sıvas 1° 7» 1° 3° 5° PTünceS 0°-3° Uşak 4° 0°Vatı 3° 0°YM8Jt 3° 0° ZorguHJak 7» 2° 10° 7° 7° 4° Y Y Y Y K 1°-6° K f f Y 12° 8° Y 12° 7° Y 12° 6° Y 7° 3° Y 6° 3° K 2° 2° K f f Y 12° r K 3° 0° Y 3° 0° K 1» 7° K 2° 2° Y 6° 3° tKjluDu j yaûmurlu iss» Akartı A-açık B Dulotlu G-guneşlı K karl S-as» Y-yağmurlu •-^(».Londra^J wf \ Helsınkı - Q r • Lenıngrad Moskova Pans (! 1-^7 ) Madrıd •Lızbon •Vıyana Vç£):Be!grad * DUNYA'DA BUGÜN Arnııan 4° A 20° Y 7° ti A 23° Baratona S 8° Mgrad Brtted Budaptşfc Crnnt CMto FtaıMıt, Sme Kahre Kopenhao A 2° S 3° S 4° S 5° S 2° S 2° A 15° A 23° S 4° A 12° S 7° Y 20° S 3° S 4° A 13° Moston Müreh Lmngrad A 2° Londra S 5° Makıd S 10° Mteno S 7° K 0° S 0° S 1° S 5° S 0° A 25° S 13° K 1° Y 19° s o° S 2° s 1° telo Pans Png Roma Sofya Sam Telfcıv lunus Var$(M Vıyana Zunh BULMACA 8 SOLDAN SAĞA: 1/ Varsayımsal 2/ Pırınç ve şekerkamı- şından elde edılen bır tur rakı Kotu, çırkın 3/ En arkada bulunan Islam dı- nıne göre ölulen me- zarında sorguya çe- kecek olan ıkı me- lekten bırı 4/ Tarla sının Posta paketı 5/ lzmır'ın bır ılçe- sı Yanağm alt kıs- mı 6/ Bır meyve Sovyetler BırlığVnın plaka ışaretı 7/ Halk dılınde bademe verılen ad Engel 8/ Bır elektrolız aygıtındakı artı kutup Maksım Gorki'nın bır romanı 9/ Yazın gıyılen astarsız ha- fıf ceket YUKARIDAN AŞAGlYA: 1/ Ürun kaldırma Temız 2/ Ede- bıyatta etkıyı çoğaltmak ıçın bır şe yın tersını sö>leyerek alay etme Dınce azız tanınan kımı kadınlara verılen saygı sanı 3/ Yunan mıtolo- jısınde kır tannsı Bır mağazanın >alnız bır tur eşya satılan bö- lümu 4/ Yafaya Kemal'ın hece ölçusuyle yazdığı tek şıırı Ayak- kabı çekeceğı 5/ Nobelyum elementının sımgesı Işaret 6/ El ma, armut gıbı meyvelenn yenmeyen ıç bölumu Eskı ve bılın meyen bır tarıhı anlatmakta kullanılan deyım sozu 7/ Eskı Türklerde bır babanın taşınmaz mallanrun mırasçısı olan en ku- çuk oğul. Kuçuk körfez 8/ Kuçuk erkek kardeş. Mantık 9/ Pasak Buyuk pulluk 60 YIL ONCE Cumhuriyet Hitler gelecek mi? 8 ARALIK 1931 Hitler ın Londra >a memuru mahsuslar gondermesı, Italya dadaımımemurlar kullanması bazı ecnebı matbuat mümessıllennı davet etmesı keyfıyetı, mumaıleyhın açıkça Brunıg'ın meşru halefı gıbı hareket ettığını gostermektedır Hitler ufak bır hareketle hükümetı sarsmağa muktedır olduğunu gızlemıyor Tempa gazetesı Almany a'dakı harekatı munasebetıle dıyor kı Hav salaya sığmıyanbırşeyvarsaodaM Brunıg Hitler ın kendısını makamından ındırmesını beklı> ormuş gıbı Alman hukümetının müfnt mıllıyetperverlenn harekatına karşı hıçbır guna ıcraatta buunmamasıdır Fakat ış bu merkezde ıse Alman> a'da Hıtler'ın tecrubesı pek >akında ıcra edılecekse bugun Bale'da başlamış olan malı muzakerelerle bunlan takıp edecek olan be>nelmılel müzakerelenn ne gıbı bırehemmıyetı olabılır'' Bır kere daha söyhyehm, mufnt mıllıyetperverlenn tahnkatı gerek Alman rnenafiını ve gerek Avrupa'nın menfaatlennı tehlıkeli bır surette ıhlal eylemektedır ' Bır kere daha söyhyehm, mufnt mılhyetperverlenn tahnkatı gerek Alman menfaıını \e gerek Avrupa'nın menfaatlennı tehhkelı bır surette ıhlal eylemektedır" Avrupa'da Türk sigarası Tutün ınhısar ıdaresı Buyük Bntanya ve domın> onlan ıle Amenka da fabnkalar v ucude getırmek üzere müzakereye gınştığı ıkı büyük kumpanya ıle mutabık kalmıştı thzar edılen mukaveleler ahıren Londra ya gondenlmış ve kumpanyalann mümessıl ve dırektorlen tarafından 3 kanunu evvel tanhınde Londra Turkıye konsolasanesınde ımzalanmıştır Ingıltere ve domınyonlan ıçın mukavele aktedılen şırketın ısmı Cadogan kınvestments lımıtet ve Şımalı Amenka ıçın olan şırketın ısmı de (Cıvıc premıer pıpe) şırketıdır 30 YIL ONCE Cumhuriyet Katanga'da durum 8 ARALIK 1961 BM bugun BM nın kara harekatını desteklemesı maksadıyle BM emnndekı Hınt ve İsveç tepkılı uçaklannda, Ehsabethvılle bölgesındekı hedeflere taarruz etmesını bıldırdığını açıklamıştır BM Hıntlı Ghurka ve Habeşıstanlı askerlenn dün Manono şehnnde bır Katanga jandarma ordugahını temızledıklennı 'bıldırmıştır BMsozcusü, Manono şehnnde bır Katanga jandarma ordugahını "temızledıklennı' bıldırmıştır BM sozcusu Manono hareketınde bır BM askennın olduğunu bır dıgennın ıse yaralandığını sozlenneılaveetmıştır Katangalılann verdıklen zavıatın ağır olduğu bılınmektedır "Temızlemekten maksadın Katangalıjandarmalann öldunıldüklen mı yoksa ncata mı mecbur edıldıklen bıhnmemektedır Ötetarafta Ehsabethvılle dekı BM temsılcısı Bnan Urquhart, BM askerlennın ıkı ambulansa ateş açtıklan > olunda çıkanlan şayıalan şıddetle tekzıp etmıştır Urquhart, herıkı tarafmda bırbınne havan ateşı açtıklannı soylemıştır GEÇEN YIL BUGÜN Cumhur.yet Rehine sevinci 8 ARALIK 1990 Irak Parlamentosu, Devlet Bakanı Saddam Hüseyın ın, Irak ve Kuveyt'te ahkonulan tum yabancılann serbest bırakılması yoludakı karannı ona>ladı Saddam'ın son karan başkentlerde 'sevınç varatırken.başta ABD Ingıltere, Fransa olmak uzere pek çok ülke Korfez knzıne kesın çozumun, Irak'ın Kuveyt ten çekılmesıyle bulunabıleceğını behrterek Saddam'ın gırışımının tek başına buyuk bır anlam taşımadığını vurguladılar Ankara, karann ardında kotü bır nıyet aranmadığını bıldırdı Irak parlamentosunun dunkü olağanustu oturumunda. bır parlamento üvesı" 1200 Ingıhz ve 700 Amerıkah rehınerun karar kapsamı dışında bırakılmasını İngıltereıleABD nın düşman tarafın faahyetlennı yönlendınklennı behrten bır onerge verdı Bır başka mılletvekılı, "rehınelen sahverme ışlemının BM Güv enlık Konseyı nın Irak'a tanıdığı süre olan 15 Ocak 1991 'den sonraya ertelenmesını" ıstedı DÜZELTME • Gazetemızın dun bırıncı sayfasmda ver alan habenn ust başlığında GAP Bakanı Omer Barutçu'nun Cındoruk'a "haysı>etsız" dedığı şeklınde ıfade >anhştır Barutçu, Cındoruk ıçın "haysıvet ve şeref celladı" demıştır Duzeltır, özur dılenz TARTISMA Hukııkçuıııuı Başarısı Yargıç, savcı ve avukatın, davalarda, hukukçu olmanın bılıncıyle, bu olçüler ıçınde, sonucu bırlıkte oluşturma kararlılığıyla çahşmaları, uygulamada pek çok şeyı değıştırecektır Insanın ürettığı nesnelenn değerlendınl- mesı kolaydır da ınsana aıt değer ıçın bellı olçuler konulması her zaman ıçın zordur Zordur çunku genelhkle bu değerler soyut tur elle tutulur denenır, sınanır somut urunlen hemen göruleme>ebılır Ustehk bu değerlendırmelerde kullanılan olçuler kışı lık yapılanna, dunyaya bakışa gore kışıden kışeye değışır Bu nedenle de çeşıtlılık goste- nr Bu çeşıtlıhğe karşın msanhk, çahşkan- lık, başan veterhhk >aptığı ışte ıyı ohna, guç cesaret becenklılık gıbı olçmesı tart- ması zor olan ınsana ozgu veteneklen değerlendırebılmek ıçın genelhkle onayla- nan olçuler de gelıştınlmıştır 'Bılım adamlannın meslek başansını ölçmenın sayısal yolu, çalışmalanna başka- lannın yaptıgı atıf savısıdır değerlendır- mesı ışte boyle bır olçüdur Hukukdevletının vazgeçılmezlığı huku- kun ustun kıhnması kavramlannın kav- ram olarak sıkça kullanıldığı son zamanlar- da, bu tur olçulenn hukuk adamı ıçın de kullanılması, hukukçulann da başanlanna gore değerlendınlmesı gereklılığını düşun- duruyor Hukuk kurallannın pratıkte uvgulamşı hukuk devletının gunlük vaşamın ıçındekı goruntusudur Insanlar hakka kavuşmada- kı suratı, hakkın yennı bulmasındakı ada letı, kendı ışlennı olçu alarak değerlendınr- ler Vatandaşın hakkını aramak ıçın mahkemeye gıtme karan ıle sonuca olan guven ve saygısı. o ulkede hukuk devletının varlığını göstenr Hukuk devletının varlığı ıle hukukun üstunluğu kuralınin gerçeklığı gunluk yaşam ıçınde nefes alıp vermek gıbı >aşanırsa kanıtlanır Hukuk devletını bır yaşam bıçımı halıne getırmek ıçın ıktıdar polıtıkasının ve devlet anlav ışının bu v onde olması şartı >anında teonde ve uygulama- da başanh hukukçulara gereksınmemız vardır Özelhkle son yıllarda fazlaca aşındı- nlmış başanh ınsan kavramını yenıden gozden geçınp evrensel doğruları yaka- lajarak, ısrarh ve kararh bıçımde bu kavra- mı yerleştırmeve çahşmahyız Çunku toplumlardakı >aşam bıçımını behrlemede, ınsan en onemlı unsurlardan bındır Başanh hukukçunun belırlenmesı ıçın hangı ölçulen kullanacağız'' Hukukun teo- nsı ıle ılgılenen hukukçular ıçın genelde bılım adamlan ıçın kullanılan sayısal olçu kullanılabıhr Ancak pratıkte bazı başka olçüler olması ışın nıtelığınden kaynakla- nan bır zonınluluk Tumuyle hukukun pratık yaşama geçınhşınde emeğı ve katkısı geçen ınsanlann başan olçulennde bır fark- lılık olmalı Uygulamaa ıçın konu>a daha değışık >aklaşmahvız O halde sorumuza dönelım, hukukçunun başansını nasıl ölçeceğız9 Kuşkusuz, huku- ka ve hukuk devletının yaşama geçınlmesı- ne yapılan katkı ıle Bu ölçü>e gore hangı hukukçu başanlıdır 0 Davada, bıreylenn yaşamlanna getınlen en kalıcı ve sağlıklı çözûme ulaşılmasını sağlayan hukukçu ba- şanhdır Benzen davalarda o karardan soz edıhyorsa, bu sonucu saglayan hukukçu başanhdır "öteden ben bu böyledır' ' Temyız kararına uyacağız artık" ' Ne >a- palım, bılırkışı raporu böyle" kolayahğı ıle davranmayıp en doğruyu, en yararlı ve ka- lıcıyı bulma yönunde çaba gösteren hukuk- çu başanlıdır Toplumdakı değışme ve gehşmelere duyarlı olup, farkh düşunce ve değerlendırmelen goz ardı etmeksızın, mes- lekı deneylennden de vararlanarak ulaştığı sonucun doğruluğunda kararh ısrarh olan hukukçu başanhdır Vatandaşın hukuka, mahkemelere guvenını ve saygısını arttıran hukukçu başanhdır Yargıç, savcı ve avu katın, davalarda, hukukçu olmanın bılın- cıyle bu olçüler ıçınde, sonucu bırlıkte oluşturma kararlılığıyla çalışmalan uygu- lamada pek çok şeyı değıştırecektır Hukukun ana ışlevı toplumun çıkanvla bıreyın çıkannı uzlaştırmaksa, davalarda bu uzlaşmava yaklaşan hukukçu başanh olacaktır Bır davada bu noktaya ulaşıldı mı, kaybeden taraf da hukukçunun bu an- lamdakı başansını anlar ve karara da mahkemeve de hukuka da saygı duyar, so- nucu kabullenır Insanlann kabulleneme- dıklen, yetersızlık bılgısızhk, üstunkörücu- lük ve hukukun herkese eşıt uygulanmadığı kavgısıdır Insanlan hukuk dışı arayışlara ıten de bu kabullenmezhk ve kaygılardır Avukatını seçerken vatandaşın kullandı ğı ölçülerden doğru>a en yakmı "ıyı avu- kattır tuttuğunu kopanr" olçüsudür Hukukçuva çahşması ve başanh olması ıçın ağır sorumluluk yukler Aynı zamanda başanh hukukçu kavramını en kısa ve özlu şekılde anlatır Bu sorumluluğu ustlenır- sek, bu doğrultuda çabalanmızı yoğunlaş- tınrsak "hukukun üstunluğu ve hukuk devletı" kavramlannı, ıçı boş kahplar ol- maktan hep bırhkte çıkanp, temel bır yaşam bıçımı halıne getırebıhnz Gerçek odur kı, gün ıçınde yaşanan ufak olaylann pratığı, genel kurallann oluşması- nı sağlar Genel kurallan yaşama gecırecek olan da gunluk uygulamalardır tnsanlar gunlük olaylarda yaşamlannın her anında hukuka ve hukukçuya guvenmek ıster Bo>le bır güvene ulaşılması, toplumsal ba- nşın temelının atılmasıdır Sû'nınm bu sonucun sağlanması ve hukuk devletı kav ramının pratığe geçınlmesınde her bınmız sorumlu ve eorevlıyız Av.Rezanözger Istanbul Avrupa'da Günün KoniLSu: Artık Avrupa ulkelenndeki yabancı emek gucu ne "misafir işçi" ne de "artık yeter çalıştığım, ulkeme doneceğim" diyen "goçmen işçı". Bu yuzden Avrupa Komisyonu'nun ilk isteği -uyum sağlama- oyle sıradan bır şey değıl. "Doğu ulkelerı"ndekı yemden yapılanma Avrupa ulkelerının gundemını butur, ağır lığıyla elınde tuttu Genel olarak bu ulke- lerın ekonomılennın özelleştınlmesı, sana- >ulerının modernleştırılmesı herkes tarafın- dan tartışıhrken arasıra, bazı alarmıst yak- laşımların yanında bu ulkelerden Baf'ya olabılecek buyuk göç akımlanndan soz edıl- dı Söylenen sozler de sozde kaldı îtaJya lımanlarının bınlerce Arnavut sı- ğınmacı tarafından ıstıla edılmesınden son- ra, e>lul ayının ortalannda Luksemburg- da toplanan Avrupa ulkelerının göçmenhkle sorumlu yırmı beş bakanı -Avrupa Konseyı- kıtlesel olarak sığmmacılarla ıstıla edılen AT uyesı ulkeye bır acıl yardım sıstemının ku- rulmasına karar verdı Daha sonra Ahnanya'da neo-nazılenn i 1 »- bancı ışçılere ve sıyası sığınmacılara karşı gı- nştıklen ırkçı saldırılar ve aynı anda hazır- lanan yenı sığınma hakkı kanun tasansı AJ- manya'yı Avrupa kamuoyunda kendınden en çok konuşulan bır ulke vaptı Son ola rak, 9 ve 10 arahkta Maastıcht'te toplana cak olan Avrupa zırvesınde, Almanya "samımı" olarak artık göç olgusunun, su- nacağı raporun temelınde tartışılmasını ıs- tıyor Avrupa Komısyonu ıse 12'lenn 1993'te kurulacak "buyuk pazar" ve oluşturuUcak tek dış polıtıkaya paralel olarak goç olgu- suna bır yanıt venhnesuıın gerekhğını vur- guladı Aynca uye ülkelere, çalıştırdıkları kaçak olmayan -legal- goçmen ışçılerle ıl- gıh özetle şu onerılerı -çalışma yollarını- verdı Göç olgusuna verılecek en onemlı yanı- tın, durumu legal olan ve artık çalıştığı ul- keye yerleşmış goçmen ışçılerin o ulke top- lumuyla uyum sağlamalannın sağlanması olduğu, AT'ye uye ulkelenn goçmen ışçıle- rın topluluk ıçınde özgurce dolaşmalarını sağlamalan, konut ve ış bulma sorunlarını çozumleyecek önlemlenn ahnmasının ge- rekiıhğı Komısyon kaçak ışçılere karşı uye ulkelenn mucadele etmelerını onerdı Yukandakı onenler, gercekte uzun yıllar- dır konuşuluyor, yanlıyor, onenhyor Göç- men ışçı çahştıran ulkelenn hukumetlerın de gerçekçı sıyası bır tavnn ve bır çızgının olmaması nedenıyle göçmenhk konusunda bu ulkelerde somut bır ılerleme hayata ge- çınlemıyor Ancak buyuk medıatık olaylar patlak verecek kı -Arnavut sığınmacılar, Fransa'dakı Magrep ulkelen kökenlı genç- ler olayı, Bruksel olaylan vs sıyaset adam- lan -ulkelerı ıdare edenler- sorunu "duşü- nup", gereklı önlemlen alsınlar Artık Avrupa ulkelenndeki yabancı emek gucu ne "misafir ışçı" ne de "artık yeter ça- hştığım ülkeme gen döneceğım" dıyen "goçmen ışçı" Bu yuzden Avrupa Komis- yonu'nun yukandakı ılk ısteğı -uyum sağlama- öyle sıradan bır şey değıl Komıs- von "artık İaflamayı bırakalım ış yapalım" demek ıstıyor Kımsenın genye dönmeyece- ğını artık herkes bılıyor Üstehk göç akımı da devam edecek Onun ıçın artık bu ınsanlara ıkmcı sınıf ınsan gıbı bakmanın toplumsal patlamala- ra neden olduğu ve ılerde ödenecek fatura- nın da çok ağır olacağı anlasıldı Yanhz unutulan onemlı bır şey var Ça- hştıklan ülkelere tamamen yerleşmış bu ın- sanlann o ulkede seçme ve seçılme hakları (AT'nın 350 mılyonluk nufusunun yüzde 2,5'ı yabancı) Yapıcı bır sıyası çızgı polısı- ye önlemler değıl, kararhhk ve cesaret ıste- ven bır ıştır AYCAN HAMARAT Sosyal Hızmetler Uzmanı/Bruksel Sagma Sarmısak Soluna Sogan Sol, toplumun oncusu ve geleceğidir. Politikaları da buna gore oluşturulmalıdır. Refah, barış, ozgurluk, dayanışma yuruyuşunde sol, sağıu onunde olmahdır. 196O'h yıllann sonuna doğru Prof Dr Id- ns Kuçukomer, sol ve sağ kavramlannı ye- nıden gözden geçırmek gerektığını söylemış; bır anlamda, solda sayılanların sağda, sağ- da sayılanların solda olduklannı ılerı sur- muştu Bunun uzenne, Dr Hıkmet Kıvıl cımlı, "Kuçukomer sağıyla solunu karıştı- nyor, onun ıçın sağma sarmısak soluna so- ğan bağlasın" demıştı Turkıye solundakı bunahmı dusunurken bunu hatırladım Gerçekten her şeyı baştan dıbe yenıden gözden geçırmek gerekıyor Turkıye solu neden boyuna valpalıyor, neden ayağa kalkar gıbı olunca bır tokat yı yıp yere senhyor, neden şöyle yukselen bır çızgı ızleyemıyor9 Sol; ılerleme, özgurluk, eşıtlık ve daya nışma demektır Tanhsel olarak bu özlem ve ısteklere denk duşer Boyleyse, toplum- da devamlı bır yukselme çızgısı ızlemesı beklenır Dunyada, demokratık toplumlarda genel hkle gorulen de budur Turkıye'de böyle olmuyorsa yanhşhk ne- rede? Soldayız sanırken zaman zaman sa- ğa mı geçıyoruz 9 Tabu, sağda sandıklarımız da solda mı kahyorlar bıze gore7 Kuçukö- mer haklı mı yaru9 Turkıye, çok partılı duzene fukara-gerı bır ulke olarak gırdı TurK solu ve entelı- jansıyası, 1950 seçımlennden kısa bu sure sonra ıktıdardakı partıyı gerıcılık ve sağcı- lıkla suçlamaya başladı Ulkedekı sosyo- ekonomık gehşmelen de adam zengın etme, ruşvet, kayırmacüık, her mahallede bır mıl- yoner kazanma kavramlan ıle karşıladı, la- netledı Durum, sonrakı yıllarda da değışmedı. Keban yapıhrken "Ne yapacaksınız bu ka- dar elektrık enerjısını, toprağa mı vereceksmız" denıldı Televızyona karşı çı- kıldı Boğazıçı köprusu yerıne Zap suyuna köpru onenldı Ereğlı Demır Çehk'ın yapıl- ması yoksulluklar bağlamında ele alındı Ortak Pazar'a gırışe şıddetle dırenıldı Örneklen çoğaltmak mumkun Bunlar solun ekonomık gehşme, yanı derleme kar- şısındakı tavırları Özgurlukler bahsıne gelınce. Turkıye so- •unun burada da ılkelı bır tutum sergıledı- ğı söylenemez Yassıada duruşmalan karşı- sındakı tutum, 12 Mart'takı yaklaşımlar v b pek yuz ağartıcı değıl Aynca, sol kendı ba- şına anlamlı bır şekılde ıktıdar olmadığı ıçın, ne kadar özgurlukçu olduğunu da sı- nayamadık Yalnız şu kadannı söyleyebıh- rım, solun en azından bır kesımının kesın- lıkle özgurlukçu ohnadığını ve kendısı ıçın hak gorduğunu başkası ıçın pek de hak say- madığını bılıyorum Eşıthk ve dayanışma, bır başka deyışle sosyal adalet konusunda da solun kerım devlet anlayışının pek ötesıne gıttığı söy- lenemez Böyle bakınca zaman zaman solun sağa, sağın sola geçtığını söyleyebıhnz. Burada sa- ğın yerı pek değışmıyor da solun yerı değış- tığı ıçın ışler karışıyor Kısacası sol denn bır bunalım ıçınde. Bu bunahmı aşmak ıçınse, konumunu tartışma- sı ve ılerleme, ozgurluk, eşıtlık ve dayanış- ma bayrağını ele geçırmesı gerekıyor Bu da, bu tur sozlen yıneleyerek olmaz Dunyamız- dakı kuresel eğılımlerı dıkkate alan polıtı- kalar oluşturmakla olur Bunun bazı öncullen şunlar olabıhr -Mıllıyetçı yaklaşımlar, dünyadakı kure- selleşme eğılımı dıkkate alınarak terk edıl- melıdır Turkıytfyı ılen dunya ıle çekınce- sız butunleştırecek pohtıkalar benımsenme- hdır -Ekonomıyı buyutme programları da en az sosyal adalet programları kadar önern- senmehdır -Ekonomının, esas olarak, pıyasamn be- lırledığı bır venmlılık ve uretkenhk anlayı- şı ıçınde gınşımcüığı destekleyerek örgutlen- mesı kabul edılmelıdır -Türkıye'nın çoğulculuktan kuvvet alma- sını sağlamak ıçın, Kurtlenn ve dıncı akım- ların kunhklenm gızlemeden toplumsal ve sıyasal hayat ıçıne çekıhnesuıın yanında ta- vır ahnmahdır -Insanlanmızın nasıl yaşayacaklanna ken- düerının karar verebıleceğı kabul edılerek, burokratık kösteklerı çözme kararhlığı ıçuı- de, yennden yönetımler ve kışısel gırışım- ler desteklenmelı ve özendırılmelıdır Turk msanımn atıhm >eteneklennı sınırlayan ayakbağlan kırılıp atılmalıdır Bu lıste uzatılabdır, ayrıntılandınlabılır Ama özu şudur Sol, toplumun öncusu ve geleceğidir Politikaları da buna gore oluş- turulmahdır Refah, barış, ozgurluk, daya- nışma yuruyuşünde sol, sağın önunde ol- mahdır Açıkçası şundı gensındedır Sadece o> ba- kımından değıl, duşunce duzlemınde, çağı yakalamak bakımından da öyledır Tutucu- luk, ortadan sola doğru anmaktadır Bu- nu görmek, ılkelerımızı ve pohtıkalanmızı gözden geçırmek zorunludur Bundan sonra, tekrar sola geçebılmışsek, sağımıza sarmısak solumuza soğan bağlar, yerımızı bır daha şaşırmayız Tutucu poli- tikaları ılencılık dıye savunmayız HUSEYtN ERGUN-İstanbul TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİNİ GÜÇLENDİRME VAKFI MİLLETİNİN BAĞIŞLARINI ORDUSUNUN 6ÜÇLENMESİNDE KULLANMAKTADIR. TURK S a > H U KUVVETLERİNİ GUÇLENtNRME VAKFI FILISTIN SOKAK NO- 23 06700 GAZİOSMANPAŞA/ANKARA TEL 9*4*146 12 28 (5 HAT) FAX 9*4*146 31 98 CEMIL OKTAY Gelenekselstyasal yaş»ımızda antrika, slyasat teknlfi otaBshi^tir. Slyasal IIINİ0fflİ6ŞRM fİPfŞİMİBlHllin blr amacı ia Iştetatntrfkı işinlra slyassti nak tutmaya yönallktlp. "Entrika Ipinin Ucu..." Geçen yuzyılın son çeyreğıne gırerken Osmanlı aydınları, yoğun olarak sıyasal rejım sorununu tartıştılar Yenı Os- manlılardan Ahmet Mıthat Efendı, Ittıhat gazetesınde çıkan bır yazısında, hem hararetlı ıfadelerle anayasal rejımı savunuyor hem de boyle bır rejımın 'entrıka ıpının ucu"nu herkese gostereceğını soyluyordu Ondan çok daha once- lerı Zıya Paşa Hurrıyet gazetesındekı unlu makalesınde 'vukela entrıkalan"ndan açık açık yakınmaktaydı 19 yuz- yıl Osmanlı sıyasal yaşamını çok yakırdan gozleme olanağı bulmuş Ubıcını de Mektuplar'ında, Turklerın sa- rayda entrıkasız sıyaset yapmadıklarını yazar II Mahmut donemının ılk yıllarında sarayın patronu olan Halet Efen- dı, sıyasetı entrıka ıle yurutmenın vırtuoz ısmı olarak şohretyapmıştır Bunlan şunun ıçın yazıyorum Gelenekse! sıyasal yaşamımızda entrıka, sıyaset yap- manın hep en onemlı teknığı olagelmıştır Sıyasal modernleşme gırışımlerının bır amacı da ışte bu entrıka ışınden sıyasetı uzak tutmaya yonelıktır Rejımı açma, bellı kurallara bağlama, dolayısıyla keyfılığı onleme ve hurrıyet taleplerı butun bunların ulaşmak ıstedığı hedef, entrıkasız saydam bır sıyasal yaşamın yerleştırılmesı ara- yışlarıydı DYP/SHP koalısyon hukümetının kurulması sırasında Sayın Demırel'ın ve ^ ^ ^ ^ _ _ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ _ ortaklannın ızledıklen açıklık sıyasetının bu geçmış açısından çok olumlu bır gehşme ol- duğunu duşunuyo- rum Gerçekten de her şey açık açık ko- nuşulmuş, muzakere- ler kamuoyunun gozlerı onunde cere- yan etmıştır Ahmet Mıthat Efendı'nın "entrıka ıpının ucu nu gorme ısteğını uygulamaya geçırmenın bır yuzyıldan fazla sure aldığını goruyoruz Bugun varılan nokta çok onemlı- dır Ne var kı benlıklere nufuz etmış alışkanlıklardan kurtul- mak hemen herkes ıçm kolay olmuyor ömegın, basında çıkan bır demeç bu konuda kımı olumsuz ızlerın hâlâ surdüğunu dahası dırettığını ışaret edıyor Aydınlar Ocağı nın sayın başkanı, başbakan uzerınde nufuzlarını kullanarak ustehk ısım de vermek suretıyle ıkı ünlu Istan- bul mılletvekılının bakan olmalarını engelledıklerını soyluyor Demecınçokyadırgatıcı olduğunu belırtmelıyım Bır partı lıderı on yıla yakın bır suredır dağ taş deme- den o koy senın, bu kent benım Turkıye yı arşınlayarak 'Ulkede hılesız, hurdasız, entrıkasız hukumetlerın değış- mesı ıçın mucadele verıyoruz" dıyecek, sonra da ılk fırsatta karşısına gelen heyetın ısteklerı doğrultusunda kabıne uyelerını belırleyecek Israrla gudulen açlık sıyasetlerı orta yerde dururken boyle bır şeye ınanmak mumkun değıldır Aydınlar Ocağı nın her baskı grubu gıbı goruşlerını kamuoyu onun- de soyleme hakkı vardır Ama el altından gırışımlerle kımı mılletvekıllerının bakan olmasını engelleme hakkı yoktur Bır kez hukümetın kımlerden olacağına, nasıl olacağına karar verme ışı genelde seçmenın tercıhıyle olur Meclıs- ler, partıler ve bır dızı anayasal kural bunun ıçın vardır Eğer bakanlann saptanması, kendınde keramet goren bazı zevata danışılarak yapılacaksa, seçımlere koalısyon protokollerıne onca uğraşıp dıdınmeye ne gerek kalır^ Sıyasal yaşamımızda seçmen seçılmış Meclıs, partı ve benzen dıger demokratık kurumlar yerlı yerıne oturtul- maya çalışılıyor Bır bakıma çağdaş bır sıyasal duzenın gereklerı yerıne getırılıyor Böyle bır ortamda, Bız ıstemedık, bakan olamaoılar turunden demeçler yalnızca gecmışın olumsuzluklarını hatırlatmaktan oteye anlam taşımaz, taşıyamaz Oolayı- sıyla kımse toplumdakı yerı ve rutbesı ne olursa olsun kendısını sahıp olmadığı yetkılerle donatılmış gormemelı- dır Aydınlar Ocağı başkanının demecındekı hukümetın terkıbıne yonelık ıddıaları, bu bakımdan cıdr'ıye almamak gerekır Olsa olsa alışkanlıkla hava basıyor olabılırler Prof Dr CEMİL OKTAY, îstanbul U SRF oğretım uyesıdır 5ANLAREV SORULARI/SORUNLARI YHJVIAZ ŞİPAL u Muhasebeci olarak çalışıyorum" SORU: Şubat 1988'den bu yana bir şirkette muhasebecı olarak çalışı>orum. 1) Maas bordrosunda ışverenın ıstegı uzenne net ma- aşımın yarısından da az brul maaşla çalışıvor goz- ukmekteyım. Dava konusu olursa bunu nasıl kanıtlayabılinm ve bangi yolları izlemeliyim? 2) Kendi ıstegımle aynlmam durumunda 4 \ıllık ça- lışmamın karşılığında kıdem tazmınatı hakkım var mıdır? 3) Maaş bordrosunda brut 1 milvon lira maaşla calı- şan, 13 yıllık bır ışçı emeklı oldu. Oysa gercekte, 1 milyon lira net a)lık almaktaydı. Tazmınatını da 1 milyon brut uzerinden aldı. Emekli olan bu işçı kesın ibraname ve makbuz im- zaladı. Bir hak isteğinde bulunabilir mı° S.T. YANIT: 1) Bugun,bırçok ışveren çahştırdığı ışçılerin ucretlerı nı asgarı ucretten göstermekte, bu nedenle de çok buyuk ölçu- de vergı ve sıgorta prımı kaçırmaktadır Bunun faturası da bır anlamda ışçı ucretlerının gerçek vergı ve prımını ödeyen ışve- renlere çıkarılmaktadır Bu sorunuzun yanıtını yargı kararına bırakalım "tşçının aldığı ucretın ımzasını taşıyan ucret bordrosunda gös- tenlmış mıktann ustunde bulunduğu ıddıası" Yargıtav 9 Hu- kuk Daıresı'nın 27.10 1969 tanh, 8230 esas ve 10293 kararında şöyle çözumlenmıştır. (*) "( ) Davacı 20 lira uzennden tanzım edılmış bordrolan ımza ederek ucretlenm almıştır Yevmıvesının 50 lira olduğu- na daır ıkıncı bır bordronun ışveren tarafından tanzım edıldı- ğı davacı tarafından ıddıa edılmış ve fakat yapılan tespıtte ışverende boyle bır bordro bulunmamıştır Gerçı tanıklar da- vacının 50 lira yevmıyeyle çalıştığına şahadet (tanıklık) eylemış ıseler de davacı ımzası ıle gundehğınm 20 lira olduğunu kabul etmış bulunmasına gore aksının tanıkla ıspatı da HMUK'nun 287 ve sonrakı maddelen mucıbınce mumkun değıldır" 2) Kendı ısteğı ıle aynlan (ıstıfa eden) ışçıye kıdem tazmına- tı odenmesı olanaksızdır Konu>a ılgılı yargı kararlanndan bırını, ozet olarak verıyo- ruz. "OZET. Istıfa ıle son bulan hızmet surelerı ıçm kidem taz- mınatı ıstenemez" (Yargıtay 9 Hukuk Daıresı, 4 3 1987 tanh 2341 esas ve 2617 karar) (**) 3) "( ), (butun haklanmı aldım, başkaca hakkım kal- madı) yolunda kapsamlı ıbra bıldırımını ıçeren ıbra belgesı, ış kazasına dayanan tazmınat davaları da dahıl olmak uzere tıim ışçıhk haklannı kural olarak duşurur ve bu konularda dava açıl- masını engeller (Ozet) (Yargıtay 9 HD, 13 12 1973 T, 11484 E 34992 K , 30 4 1973 T 40266 E , 13853 K , 5 3 1973 T, 16727 E , 3710 K , 27 2 1973 T, 29613 E , 3284 K , 18 2 1976 T, 33775 E , 6467 K )" (•) Mustafa ÇENBERCt, Iş Kanunu Şerhı, 1978 baskı sav- fa 1244/151, 1986 baskı savfa 753/180 (**) Mustafa ÇENBERC1 lş Kanunu Şerhı, 1986 baskı say- fa- 738/132