Katalog

27 ARALIK 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/9 Kmmlin'den kızıl bayrak indirildi, Sovyet Parlamentosu kendisinifeshetti Gorbaçov gitti,bir dönem bittiBağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) kurulmasıyla Devlet Başkanlığı unvanını fiilen kaybeden Gorbaçov'un önceki günkü istifası ile birlikte, belirsizliklerle dolu yeni bir dönem başladı. Dış Haberler Scrvisi — SSCB'nin dağılmasının ardın- dan Mihail Sergeyeviç Gorba- çov'un önceki gün Devlet Baş- kanlığı görevinden istifa etme- si, dünya tarihinde bir dönemi kapatırken belirsizliklerle dolu yeni bir sayfanın açılmasına ne- den oldu. Gorbaçov, Moskova televiz- yonundan yayımlanan konuş- masında, görevinden "bem kay- gılı bem de umudu" olarak is- t,fa ettiğini açıkladı. Gorbaçov daha sonra, Batı için büyük bir endişe kaynağı olan nükleer si- lahları ateşleyecek mekanizma- yı, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin'e devretti. Moskova'da dün Kremlin'de- ki Kızıl Bayrak indirildi ve ye- rine kırmızı, beyaz, mavi renk- lerden oluşan Rusya bayrağı çe- kildi. SSCB Parlamentosu da (Yüksek Sovyet) dünkü toplan- tısında, Gorbaçov'un istifasın- dan hareketle kendisini feshetti. Bu arada SSCB'nin yerine kurulan Bağımsız Devletler ; Topluluğu (BDT) üyesi cumhu- riyetler tarafmdan da bir göç olayına neden olur düşüncesiy- le sıcak karşılanmıyor. tstifa ve sonrası Mihail Gorbaçov, günlerdir beklenen istifasını önceki gün açıklarken son derece sakin gö- Istifanın öyküsü Önce ABD Başkanı George Bush'la telefon görüşmesi. Gorbaçov, istifası hakkında Bush'a bilgi veriyor ve yeni dönemde bir rol istediğini söyluyor. Gorbaçov, Moskova televizyonunun yayına başlamasını bekliyor, saatine bakıyor. Artık, istifaya yaliuzca saniyeler var. Gorbaçov, 12 dakikalık konuşmasını yapıyor, biraz sonra CNN'e özel bir demeç verecek. Kalemini çıkarıyor, kalern yazmıyor. CNN muhabiri kalemini uzatıyor ve Gorbi, bir dönemi kapatan imzasını atıyor. 'Tarih affetmez'Dış Haberler Servisi - Mihail Gorbaçov, 6 yıllık iktidarı süresınce verdığı demeçlerde. yaptığı konuşmalarda tanhın normal akışını nasıl değiştirdiğınin ışaretlerini verdi. Tarihin akışını değıştırerek 20. yüzyıla damgasını vuran Gorbaçov'un, demeçlerinden konuşmalanndan özet bir seçki sunuyoruz: • Amenkalılara şunu söylemek istiyorum: Savaş, SSCB'den gelmeyecek. (1985) • Perestroyka ve glasnot, kurşunsuz bir devrimdir, ancakdaha köklüolacaktır. (1985) •Tarih geç kalanı affetmez (1987- Demokratik Almanya lideri Erich Honecker'e). • Bu dünyada hiçbir şey kalıcı değildir (1989-Berlın Duvarfinınyıkılışındanönce). • Ben inanmış komünistım (1989). • Eğer iki yıl içinde bu ülkede değişiklik olmazsa, bu lider kadrosu gitmelıdir (1990). •Çok partili sistemden korkulacak bir şey göremiyorum. (1990). • Hem kendinizi hem de bu ülkeyi öldüreceksiniz (1991 -darbecilere). • Yeltsin'e teşekkürler (1991 -darbe sonrası). • BDT yasadışıdır. Yeltsin, suç işliyor (1991-aralık). • Artık görevim bitü. Nükleer a teşleyici mekanızmayı Yeltsin'e devrediyorum (aralık). • Bundan sonra sahneden tamamen çekilmem sözkonusudeğil(1991-Noel) rünüyordu. Gorbaçov'la istifa- sı öncesinde birlikte olan Ame- rikan ABC televizyonu muhabi- ri Tcd Koppel'a göre eski SSCB lideri, "kendisiyie, çevresiyle ve gecmişte yaptıklanyla bans içerisinde" istifasını açıkladı. Koppel'a göre Gorbaçov, istifa etmeden üç dakika önce de ken- di kendisine, "tstifa etmek zo- randaysan, edeceksin. Şimdi za- nuuu" dedi. Gorbaçov, istifasını açıklar- ken Bağımsız Devletler Toplu- luğu'na karşı olduğunu ima et- ti ve ad vermeden Yeltsin'i de eleştirdi. Gorbaçov, "Hftla, ül- kenİD birliğini savunuyornm. G«lişmeler ve yeni ortaya çıkan Bağımsız Devletler Topluluğu, istifamı zorunlu haJe getirdi. Ül- kedeki bunalım. agustos darbe- siyk çıkmaza girdi, Alrna Ata'- da alınan kararla çözulme başladı" dedi. Gorbaçov'un, Yeltsin'e destek vereceğini söy- lememesi de dikkat çekti. Konuşmasının ardından CNN televizyonuna vereceği de- meç için hazırlanan Gorbaçov, bu anda önünde duran istifa mektubunu (bir dönemin kapa- nış belgesini) imzalaraak için ce- binden kalemini çıkardı, ancak kalem yazmadı. Bunun uzerine CNN muhabiri kalemini Gorba- çov'a uzatü. Gorbaçov da CNN muhabirinin kalemiyle istifası- nı imzaladı. CNN televizyonunun sorula- rını yanıtlayan Gorbaçov, "or- manda kaybolmak" istemediği- ni ve ABD Başkanı George Bush'la istifasının hemen önce- sinde yaptığı konuşmada yeni dönemde "yeni bir rol" almak konusunda niyetli olduğunu söylediğini bildirdi. Gorbaçov, "Dostlanm ve çevrem, devam etmem gerektigini diişünüyor- lar" diye konuştu. Gorbaçov daha sonra nukle- er silahlan ateşleyecek mekaniz- manın Yeltsin'e devrini öngören kararnameyi imzaladı. Gorba- çov metni, eski SSCB, yeni BDT'nin Genelkurmay Başka- nı Şapaşnikov'a verdi. Gorbi ne yapacak SSCB'nin istifa eden ilk ve son Devlet Başkanı olan Gorba- çov, bundan sonra "emekli Devlet Baskanı" statüsünde ya- şayacak. Yeltsin'le yaptığı an- laşma gereğince, Gorbaçov her ay 4000 ruble maaş alacak, dev- lete ait iki otomobili kullanacak ve 20 koruma görevlisine sahip olacak. Moskova'mn simgesi Krem- lin'deki Kızıl Bayrak da dün in- dirildi ve yerine Rusya bayfağı çekildi. Gorbaçov'un, Yeltsin'i eleştirmesine karşın, "reformla- nn lokomotifi Rusya'dır" şek- linde istifasını açıklarken söyle- diği sözler de bayrağın Krem- lin'e çekilmesiyle anlam kazan- mış oldu. Artık tarihe karışan SSCB'- nin parlamentosu da dünkü toplantısında kendisini feshetti. Gorbaçov'un tarihte bir say- fayı kapayan istifası, BDT açı- sından belirsizliklerle dolu bir sayfayı da açtı. Bağımsız Dev- letler Topluluğu'nun üyeleri arasındaki göruş aynlıklarımn Gorbaçov'un istifasının hemen ardından derinleşmesi dikkat çekiyor. Rusya'nın 2 ocaktan başlaya- rak fiyatlan serbest bırakma yö- nünde aldığı karar diğer cumhu- riyetler arasında çeşitli konula- ra ilişkin göruş aynlıkları ken- disini iyiden iyiye hissettirmeye başladı. Özal'dan Gorbi'ye davetCumhurbaşkanı özal, Boris Yeltsin'i de 'soğuk savaşı sona erdirdiği' için kutladı ve Türkiye'ye davet etti. ANKARA (Cnmhuriyet Bürosu) — Cumhurbaşkanı Turgut Özal, önceki gün göre- vinden istifa eden Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov ile bu birliğin dağd- masıyla yıldıa parlayan Rus- ya Federasyonu Cumhurbaş- kanı Boris Yeltsin'e birer me- saj gönderdi. Mesajlarmda Gorbaçov'un dünyaya "glas- nost ve perestroikâ"yı kazan- dırdığını, Yeltsin'in de "soguk savaş"a son verdiğini vurgula- yan özal, iki lideri de Türki- ye'ye davet etti. özal, Gorbaçov'a gönderdi- ği mesajında şunları söyledi: "1985 yılmda Sovyetler Bir- ligi'nio başkanuğına gddigiııiz dönemden bu yana kendi ira- deniz ile fevkalade yapıcı bir bareketi başlattımz. Dünya devlet ve siyaset hayatuu ka- zandırdıgınız perestroika vc glasnost gekcek nesillere ve U- derlere rehber olacak ve emi- nim ki dünyanın diger bölge- lerini de etkilevecektir." Cumhurbaşkanı Özal, Rus- ya Federasyonu Başkanı Boris Yeltsin'e gönderdiği mesajında ise şunlan belirtti: "Moskova zjyaretim svasın- da sizinle şahsen tamşmak ve dostluğunuzu kazanmak im- kftnını bulmuştum. Öncüiüğünü ettiğiniz de- mokratik getismelerle kendi hallunıza olduğu kadar, insan- lıga da yaptığınız hizmetleri Ukdir ediyoruz. 19 agustos darbesine karşı halk hareketi- nin başında yer alarak göster- diginiz medeni cesaret ve ba- şan her türlü takdirin üstün- dedir." SSCB'nin yerini alan BDT'nin geleceği konusunda kaygılar... Bundan sonra ne olacak? International Herald Tribune'dan Dış Haberler Servisi — Mihail Gorba- çov'un istifasıyla başlayan yeni dönemde, SSCB'nin yerini alan Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) geleceğine ilişkin çe- şitli kaygılar da ortaya çıkıyor. Bundan sonra ne olacak? Dünya, şim- di bu sorunun yanıtını arıyor. SSCB'nin yerine kurulan BDT'nin geçmişten aldıgj miras hiç de iç açıcı gözükmüyor. îlk aşa- mada ortaya çıkan yapılanmalar ve sorun- lar şu konularda odaklanıyor: • Rusya, SSCB'nin mirasçısı olarak Batı tarafından kabul görüyor. BM'de SSCB'nin tüm sandalyeleri Rusya'ya ge- çiyor. Rusya, SSCB'nin tüm kurumlan uzerinde hak sahibi oluyor. Bu yolla, ba- n kurumlar Rusya'ya geçerken bazılan da feshediliyor. Rusya'nın bu kadar ön pla- na çıkması, BDT üyesi diğer Ulkeleri ra- hatsız ediyor. • Nükleer süahlann kontrolü de Rusya'- ya geçiyor. Gorbaçov'un da onayıyla 30 bin nükleer başhğı bir anda ateşleyecek mekanizma şu an Yeltsin'in elinde bulu- nuyor. ABD'nin, Yeltsin konusunda bazı kaygılan bulunmasına karşın alternatifsiz- lik Batı'yı bu konuda başka adımlar atıl- masıyla ilgili olarak engelliyor. • Savunma ve güvenlik İconulannda da BDT'nin nasıl bir politika izleyeceğine iliş- kin de şu anda bir belirsizlik bulunuyor. Pazartesi günü Minsk'te yapılacak BDT zirvesinde ağırlıklı konunun ortak savun- ma ve güvenlik politikası olacağı biliniyor. • Ekonomik krizin nasıl aşılacağı da BDT'nin önündeki en büyük sorun. ekonomik krizin kısa dönemde aşılraası- na çok zor olarak baküıyor. Bush, BDT'yi kutladı, Rusya ve beş cumhuriyeti tanıdı 4 Eski düşıııaıı, yeni ortak'VVASHINGTON (Cumhu- riyet) - ABD Başkanı Geor- ge Bush, önceki gece yaptığı Noel konuşmasında Ame- nka'nın Rusya. Ukrayna, Kazakıstan, Bevaz Rusya, Kırgızistan ve Ermenistan'ı resmen tanıdığını ve hemen diplomatik ilişkiye geçileçeği- nı açıkladı. Diğercumhuriyet- leri ise tanımakla birlikte dip- lomatik ilışki için "tatmin olmayı bekleyeceklerini" bil- dirdi. Bushun tüm ABD TV- lerinden naklen yayımlanan konuşması, aynı zamanda Mihail Gorbaçov'a bir veda mesajı niteliğindeydi. Bush, Gorbaçov'u bir 'kahramaıT olarak nıteledi ve Amerikan halkı adına "dünya barışına olan katkılarından" dolayı te- şekkür etti. Bugünlere Gorba- çov'un 'devrimci polit>kaları' sonucunda gelindiğini kayde- den Bush, Gorbaçov'un "ta- rihte şerefli bir yeri olacağını" söyledi. Amerika'nın BDT'nin ku- ruluşunu 'kutladığını ve alkış- ladığım' kaydeden Bush. BDT'nin yönetıcileriyle de iyi ilişkiler içinde olmayı arzula- dıklannı söyledi. "Eski düş- man, yeni ortak" bu ülkelerin bir kısmının nükleer güvenlik, demokrasi ve serbest piyasa konusunda VVashington'a verdiği güvenceler nedeniyle hemen tanındığını açıklayan Bush. bu ulkeleri üç kategori- yeayırdı: 1) ABD Başkanı öncelikle 'özgür, bağımsız, demokratik' Rusya'nın tanındığını açıkla- dı ve lideri Boris Yeltsin'in "ce- saretini' övdü. Moskovadâki Amerikan elçilığınin bundan böyle Rusya'ya akredite ola- cağını bild'iren Bush. SSCB'- nin BM Güvenlik Konseyi'nde- ki sandalyesinin de Rusya'ya geçmesini destekleyeceklerini bildirdi. 2) Bush. ikinci olarak kendi sıralamasıyla. Ukrayna, Er- menistan, Kazakıstan, Beyaz Rusya ve Kırgızistan'ın ba- ğımsızlığının tanındığını açık- ladı. 3) ÂBD Başkanı, yine kendi sıralamasıyla, Moldavya, Türkmenistan, Azerbaycan, Tacikıstan. Gürcistan ve Öz- bekistan'ın da tanındığını ama diplomatik ilişki kurmak için "sorumlu gü>eniik politi- kalan ve demokratik ilkekre bağlılıkları konusunda tatmin olmayı bekleyeceklerini" söy- ledi. AIDS ile mücadelede dünya çapındaki kampanya, şimdi Türkiye'de ! AL© AIDS ACIL HAT Cağın vebası AIDS pencesindekilerin sayısı, dünyada ve ülkemizde hızla artıyor. Dünyayı sarsan bu hastalık ile mücadelede, Alo Bilgi, toplumumuz icin cok onemli ilk adımı atıyor : ALO AIOS ACIL HAT Telefonumuz, günün 24 saati acık. AIOS İLE MÜCADELE DERNEGİ Başkanı Prof.Dr. Melahat Okuyan ın cok onemli mesajları iste bu telefonlarda : 900 900 280 900 900 281 900 900 282 900 900 283 900 900 284 900 900 285 AIDS NEDIR AIDS TESHİSİ AIDS LİYE YARDIM AIDS VE CINSELLİK AIDS VE GEBELIK AIDS İLE MÜCADELE Türkiye'nin her yerinden,gece-gündüz, bu numaraları arayarak, hayatınızı koruyacak ve kurtaracak • bilgilere eriseceksiniz. 30 saniyesi 2917 TL ojan bu servisin TÜM CELİRİ, AIDS İLE MÜCADELE DERNEĞİNE DEVREDİLECEKTİR. ALO BİLGİ SIZ DE BİR TELEFON EDEREK, BU TOPLUMSAL KAMPANYAYA DESTEK VERİN ... İŞ, İŞTEN GECMEDEN! Türkiye îş Bankası 1991 Büyük Ödülü 1991 Büyük Ödül Seçici Kurul Üyeleri, gönderilen eserler arasında aşağıdaki eserleri Büyük Ödül'e lâyık görmüştür. Çocuk Edebivatı Hasan Lâtif Sanyüce "Anadolu Masalları" İşletme Ramazan Aktaş "Endüstri İşletmeleri için Mali Başansızlık Tahmini-Çok Boyutlu Model Uygulaması" Seramik Prof. Beril Anılanmert "Form I" "Form II" Ödül alanlan kutlar, değerli eserleriyle katılanlara teşekkür eder, kültür ve sanatımıza katkılannm sürekli olmasını dileriz. ÜTÜRKİYE İŞ BANKASI